ƝAAKWƐLƐI POU KƆU NAAN
Ka pɛli kɛi kwəinɛɛ hu ka yəi bɛlɛn
1, 2. Lə ɓə Zehova kaa bɔ pɛlɛn ɲii ɓo nua maamɛni hu ?
ZEHOVA YÁLÁ ɓə húlu lɔ hulɔnu toloo da nɛɛnu toloo di lowai. Biblə a mo yɛ ma ə nɛɛnu toloo pɛli, “ ə dɛɛ hulɔnu pɔ ”. Adama kwəinɛɛ pələ ə mo yɛ ma : “ Nui ŋɛi kaa a gɔ́u ta, yɛ ɓo a zúɔ ta ” (Zənɛsə 2:22, 23, TMN). Yili a nɛ guɔ yɛ ma Zehova kaa bɔ húlulɔnua diɛ ɓo kwəinɛɛ hu.
2 Kəlaa, nu tamaa kaa laa kwəinɛɛ ho ta kɛ li di yəi bɛlɛn. Liɛwooɠaa kaa Biblə hu yii a pɛli kpɔnmaa tɛɛi pɛlɛn ɲii ɓo nua tɛi-tɛi kəlee pɔ, diɛ pɛli kɛi kwəinɛɛ hu (Lukə 11:28).
YII YÁLÁ KAA BƆ NƐA NAMƏNAA DIƐ GƐ
3, 4. (a) Hulɔnu maanɛɛ ə nɛa hon ləi ? (b) Lə mɛni ɓa maanɛɛ hulɔnu da nɛa diɛ di kee ni maahwaalɛɛ ?
3 Biblə a mo yɛ ma hulɔnu maanɛɛ ə nɛa wɛlilakɛ, ə lɛɛ ə maawiɛ. Efɛsə 5:25-29 ɓo. Maanɛɛ hulɔnu yɛ ɲaŋa hee nɛa hu ə lɛɛ yɛ ɉon a nɛlɛɛ wɛlikɛmaalaa hu. Maahonɛɛli yɛ gili kulɔ nɛa hu, maa ho nwɔnɔ nɛɛli yɛ mɛni ɲɔwɔɔ laa ma.
4 Lə ɓə maanɛɛ nɛa namu ə gɛ akɛ nɛa aa mɛni ta kɛ yii ho pɛli li ɉu ? Biblə a kɛ hinaa diɛ : ‘ Hinaa, ka lɛɛ lɔ ma kaa ka nea ni wɛlilakɛ, ka ho di hon a ɲɔnwɔɔ ’ (Kɔlɔsə 3:19). Akɛ nɛa namu ɓaa yɛ́, ə́ kili lɛɛ ɉu yɛ́ ma yɛ́ kpɛlima ya kɛ lan ɉii a lowai taɠaa. Ə lɛɛ akɛ ə́ kaa bɔ Yálá ə ə́ maahwaalɛɛ, maanɛɛ yɛ́ kpɛlima ə́ ə́ nɛa maahwaa-lɛɛ (Matie 6:12, 14, 15). Hulɔnu da nɛa da kɛi di kee ni maahwaalɛɛ, kwəinɛɛ a kɛ di yəi bɛlɛn.
5. Lə mɛni ɓa maanɛɛ hulɔnu ə nɛa maawiɛ ?
5 Zehova a mo hinaa diɛ yɛ diɛ di di nɛa ni maawiɛ. Hulɔnu maanɛɛ ə nɛa maaliihɛlɛn ɉee, maahɔlɔɓo yili kaa a mɛni wala-wala. Hulɔnu awala kɛ nɛa hon ɉii a nɛlɛɛ, Zehova hwa nwəlitɔɔ ŋɔ hwɛliwooɠaa diɛ (Piɛli dɔlɔɔ 3:7). Zehova a nu lɔpee gəlee wɛlilakɛ. Hwa hinaa wɛlilakɛ ho dɛɛ nɛaa diɛ. Nui a Zehova wɛlilakɛ, Zehova a maanu wɛlilakɛ kpɔ kɛnɛ.
6. Hulɔnu da nɛa di kaa a kɔlɔ tɔnɔ. Yili mukulaa ɓaa lə ?
6 Zesu ə mo yɛ ma, hulɔnu da nɛa “ di ho a nu hweelɛ, kəlaa di kaa a nu tɔnɔ ” (Matie 19:6). Maanɛɛ di kɛ a di təlimoɔ di kee ɓa (Haŋɔn 5:15-21, TMN ; Hebulu 13:4). Yii hwilɛn na haɠa kpɔn mɛni ɓa, maanɛɛ hulɔnu ə ŋɔ hulɔnulaa tɛɛ nɛa pɔ, nɛɛnu yaa kpɛli ə ŋɔ nɛɛnulaa tɛɛ ɉilɛ pɔ (Kɔlɛntə dɔlɔɔ 7:3-5). Maanɛɛ hulɔnu ə kɛ a gɔlɔnŋaa yɛ ma, ‘ nu lɔpee ta ho ta gbɔɔ kpinii wɛli kpɛɛ li ma; kəlaa yaamun, a gbɔɔ kpinii kɔnɔn gɛ, yɛ maamɛniɠaa kəlee kɛ ’. Yili ɓa hulɔnu maanɛɛ ə nɛa wɛlilakɛ ə lɛɛ yɛ ɉon a nɛlɛɛ. Yii kpɔ nwɛli kaa nɛɛnu ɓa ya ɓaa, ɉilɛ yɛ ɉon a nɛlɛɛ, ə lɛɛ yɛ nwɛlilakɛ (Efɛsə 5:29).
YII YÁLÁ KAA BƆ HILƐTAA KƐ NƐAA DIƐ GƐ
7. Lə mɛni ɓa pɛlɛ lɔpee gəlee mu nua kaa bɔ di nwun namu yɛ ɓo ma ?
7 Pɛlɛ lɔpee gəlee mu nua kaa bɔ di nwun namu yɛ ɓo ma yɛ di tənəndɔɔ ə gɛ di yee yɛ pɛli kɛi a nɔɔ gee. Kɔlɛntə dɔlɔɔ 11:3, kaa kɛi ma : ‘ Kəlaa gáá bɔ ka gɔlɔn kaa diɛ, hinaa kəlee di nwun namu ɓaa Kilista. Nɛaa kəlee di nwun namu ɓaa di hilɛ ni. Kilista nwun namu ɓaa Yálá. ’
8. Nɛɛnu a pɛli nɛi ləi yɛ ma a ɉilɛ maawiɛ kpɔ kɛnɛ ?
8 Hinaa diɛ kpɛli, hɔn gaa diɛ. Kəlaa nɛɛnu a kɛi lɛɛ ɉilɛ woo mu, ə lɛɛ mɛniɠaa ɉilɛ a mo yɛ hwilɛn na di yəi bɛlɛn mɛni ɓa, a kɛi lɛɛ ɉilɛ pulu yili hu, di yəi bɛlɛn nua da kɛ kwəinɛɛ hu (Piɛli dɔlɔɔ 3:1-6). Biblə kaa kɛi ma : ‘ nɛaa di di hilɛ ni maawiɛ ’ (Efɛsə 5:33). Kəlaa akɛ nɛɛnu ɉilɛ ho a kalan non yaan ? Maanɛɛ lɔ yɛ ɉilɛ maawiɛ kpɔ kɛnɛ. Biblə kaa nwɔnɔ kɛi ma : ‘ Nɛaa kaa kpɛlima, ka ka kpɔɔ maayɛɛ ka hilɛ ni woo mu. Ya ɓə a gɛ, ə ma kɛ daɠaa kaa laa di ho laa li Yálá Lawoo la, ka wɔ woohonnaa maamɛni ɓa, di pa Yálá pɔ. Maahɔlɔɓo, di kaa pai ka wɔ tuwɔpələlɛlɛ kaai, kpɔɔmaayɛɛlaa yɛ ɓo ɉu ’ (Piɛli dɔlɔɔ 3:1, 2). Nɛɛnu túwɔ́ pələ akɛ a nɛlɛɛ, yili a kpɔnmaa tɛɛ ɉilɛ pɔ yɛ pɛli ŋɔ laanalaa maawiɛi.
9. (a) Nɛɛnu da ɉilɛ di woo tɔɔi awala kɛ tanɔn, lə ɓə maanɛɛ ə gɛ ? (b) Liɛwooɠaa kaa Titə 2:4, 5 hu, diɛ ɓaa lə ?
9 Nɛɛnu da ɉilɛ di woo tɔɔi awala kɛ tanɔn lə ɓə maanɛɛ ə gɛ ? Pələi gaa giliŋahiɛi la, maanɛɛ ə mo ɉilɛ ɓa a maawiɛlaa. Gwa gɔɔmaa həɠə, holo ta Sala ə mɛni ta ɓo ɉilɛ Abalahamu ɓa yɛ hwilɛn na di yəi bɛlɛn mɛni ta ɓa. Ho nɛɛ ɉilɛ ɓa, kəlaa Zehova ə mo ma yɛ ma “ Ə́ wəli tɔɔ nwoo ɓa ” (Zənɛsə 21:9-12, TMN). Hulɔnu yii gaa a Kilistalon, gɛ laa hwalaai ə mɛni ta kɛ yii Biblə a tɔn dɔɔ ma. Yili ɓa maanɛɛ nɛɛnu yɛ kpɔnmaa tɛɛ ɉilɛ pɔ (Túwɔ́ pələ 5:29 ; Efɛsə 5:24). Ə lɛɛ nwɔnɔ nɛɛnu yii a túwɔ́ a kili mɛni, a ɲəi bɛlɛn nua hon a nɛlɛɛ (Titə 2:4, 5, ɓo). Ɉilɛ da nonnii da kɛi gaa yɛ kóló kɛ kpɔ a nwala-walaa di maamɛni ɓa, da nwɛlilakɛ ə lɛɛ diɛ maawiɛ kpɔ kɛnɛ (Haŋɔn 31:10, 28, TMN).
Lə mɛni ɓa Sala kaa a kɔɔmaa lɛlɛɛ hilɛtaa kɛ nɛaa yəi ?
10. Lə ɓə Biblə a mo yɛ hwilɛn na hulɔnu da nɛa di maakwea mɛni di kee ɓa, ə lɛɛ di taɠa mɛni ɓa ?
10 A pɛli ə kɛ hulɔnu da nɛa, di di maakwea di kee ɓa awala kɛtii di taɠa. Kəlaa Biblə a mo yɛ ma : “ Nɛɛnu yii hilɛ kaa ma, ho ɉilɛ lɛɛ. ” A mo nwɔnɔ yɛ ma : ‘ Hulɔnu yaan, maahonɛɛli ho nɛa kpɛ ’ (Kɔlɛntə dɔlɔɔ 7:10, 11). Mɛni wala-wala taɠaa da pɛli di gɛ, hulɔnu da nɛa di di maakwea di kee ɓa. Maanɛɛ di di kiliŋahiɛ kpɔ a neelee diɛ təɠa pa yili kɛi. Lə ɓə Biblə a mo húlu taɠa mɛni hu ? Mɛni tɔnɔ gben ɓə Biblə a mo yɛ hwilɛn na húlu taɠa mɛni ɓa. Yaa ɓaa : Nɛɛnu da ɉilɛ da pɛli di taɠa akɛ di tɔnɔ aa laa a nu takpɛli (Matie 19:9).
YII YÁLÁ KAA BƆ LONGAANUA DIƐ GƐ
Zesu kaa a kɔɔmaa lɛlɛɛ pɛlɛn nua tɛi-tɛi kəlee yəi
11. Lə ɓə leapɛlɛɛ maakpaan gaa ma kpɔ a neelee ?
11 Akɛ lon gaa kaa, ka diɛ ni ka kɛ lowai kɛnɛ kɛi gee ɓa. Yii kpɔ nwɛli kaa ka lonnii diɛ ya ɓaa, ka diɛ ni kaa ɓo ka kee ɓa. Ə lɛɛ nwɔnɔ di kaa bɔ ka kpɔnmaa tɛɛ di pɔ diɛ pɛli Zehova kɔlɔn ɉii (Detelonɔmə 6:4-9, TMN).
12. Lə ɓə maanɛɛ longaanua di gɛ, diɛ pɛli di lonnii maakpɛi ?
12 Sətana ŋɔ yɛnɛɛ ŋɛi laa kaa lɔ ma yɛ hwɛɛ a mɛniɲɔn. Nutaɠaa kaa kiɛ pai kɛi bɔ di mɛniɲɔn gɛ a ka lonnii, awala kɛtii di too di mɛi. Gɛ laa walaai longaanua taɠaa yəi di nɛɛnu mɛni awala kɛtii hulɔnu mɛni hukulɔ di lonnii diɛ. Kəlaa maanɛɛ di di lonnii maakwɛli yii yaan diɛ pɛli di kpɔɔ maakpɛi toomɛikɛnua yəi. Longaanua, maanɛɛ ka ka lonnii maakpɛ * (Piɛli dɔlɔɔ 5:8).
13. Longaanua da pɛli di lonnii kalan ɉii ləi ?
13 Longaanua di wɔ maatii ɓaa, diɛ di lonnii kalan yii yaan diɛ pɛli tuwɔi a nɛlɛɛ. Ka pɛli ka lonnii kalan ɉii ləi ? Maanɛɛ kaa ka lonnii hutɔɔ, maahɔlɔɓo mɛni lɛlɛɛ ɓaa yili. Kəlaa ka kɛi di hutɔɔ maahonɛɛli ka wɔ hutɔɔɓo ho kɛ a nwala-walaa, awala kɛtii yɛ ɓo a ɲɛni mɛni (Zelemi 30:11, TMN). Yili ɓai tii, maahonɛɛli ka ho di hutɔɔ a ɓɛlowai ka lii a kɛ la a voliɛ . Ka kɛi hwaa di pɔ maahonɛɛli ka hwaawoo ho kɛ yɛ nu “ a kɛi ɓowa kweaa pili nu ɓa ” (Haŋɔn 12:18, TMN). Ka nɛ ka lonnii diɛ lə mɛni ɓa maanɛɛ diɛ lɛɛ ka woo mu (Efɛsə 6:4 ; Hebulu 12:9-11). Giliŋahiɛɠaai ɉɛɓɛ ho woo kpəlai 29 naa hu kaa.
YII YÁLÁ KAA BƆ LEAPƐLƐƐ DIƐ GƐ
14, 15. Lə mɛni ɓa maanɛɛ leapɛlɛɛ diɛ lɛɛ di kaanua woo mu ?
14 Zesu ə lɛɛ Nan nwoo mu mɛni kəlee hu, ə ma kɛ gɛ laa ho kɛ nɛɛ li (Lukə 22:42 ; Záán 8:28, 29). Bələ lɔ ɓə gaa la, maanɛɛ leapɛlɛɛ diɛ lɛɛ di kaanua woo mu, maahɔlɔɓo yili ɓə Zehova kaa bɔ (Efɛsə 6:1-3).
15 Akɛ ə́ kaa a lokolo, ya pɛli kiɛ ə́ lɛɛ mɛni ə́ kaanua woo mu kaai a mɛni wala-wala. Kəlaa ə́ kili lɛɛ ɉu yɛ́ ma, ya kɛi lɛɛ ə́ kaanua woo mu, Zehova kwəi a nɛɛ ə ma kɛ ə́ kaanua diɛ kpɛli * (Haŋɔn 1:8 ; 6:20 ; 23:22-25, TMN).
Muhəɠəninɛ a kɛ ŋaatɛ mɛni hu, lə ɓə a pɛli kpɔnmaa tɛɛ bɔ ə lɛɛ a dəlimoɔ Zehova ɓa ?
16. (a) Sətana a kɛ muhəɠəninɛɠaa ŋaatɛi ləi mɛniɲɔn gɛ mɛni ɓa ? (b) Lə mɛni ɓa mɛni lɛlɛɛ ɓaa Zehova wɛli yɛ ɓo ə́ ɓəlaa diɛ ?
16 Sətana a pɛli ə tɛɛ ə́ ɓəlaa kɔwɔi awala kɛtii muhəɠəninɛ takpɛliɠaa, ə gɛ yɛ pɛli ə́ ŋaatɛi mɛniɲɔn gɛ mɛni ɓa. Sətana ə gɔlɔn yɛ ma yili akɛtii, gɛ laa walaai gu tɔɔ kpaan. Gɔɔmaa ta ka, Zakɔbə lon nɛɛnu Dina, da nu takpɛliɠaa di kɛi hiɛgeepululaa kɛ, nuai tii di ho kɛ a Zehova ɓatoo nua. Yili ə gɛ mɛni kɛnɛ ə laa yaa da ɲəi bɛlɛn nua diɛ (Zənɛsə 34:1, 2, TMN). Akɛ Zehova wɛli ho ə́ ɓəlaa diɛ da pɛli kiɛ di ə́ ŋaatɛ mɛni ta kɛ mɛni ɓa, yii nwɛli ho Zehova ɓa. Ya túwɔ́ a ɲɔnwɔɔ, ya mɛni laa ə́ kpɔɔ ɓa ə ma kɛ ə́ yəi bɛlɛn nua, ə lɛɛ Yálá kwəi hwa nɛɛ ə́ pɔ (Haŋɔn 17:21, 25, TMN). Yili ɓa, mɛni lɛlɛɛ ɓaa Zehova wɛli yɛ ɓo ə́ ɓəlaa diɛ (Kɔlɛntə dɔlɔɔ 15:33).
KA PƐLI KƐI KWƏINƐƐ HU KA YƏI BƐLƐN
17. Lə ɓə Yálá kaa bɔ pɛlɛn nua tɛi-tɛi kəlee diɛ gɛ ?
17 Pɛlɛn nua tɛi-tɛi kəlee da kɛi Biblə ŋɔ liɛwooɠaa pɔ túwɔ́ ɓo, da pɛli mɛni tamaa maalaai yii a hwaa too di yəi bɛlɛn. Yili ɓa, akɛ nɛa namu ɓaa yɛ́ maanɛɛ ə́ ə́ nɛa wɛlilakɛ, yɛ́ ɉon a wɛlikɛmaalaa. Akɛ hilɛtaa kɛ nɛa ɓaa yɛ́, maanɛɛ ə́ ə́ hilɛ maawiɛ, ə lɛɛ yɛ́ lɛɛ nwoo mu. Nɛɛnu walaa ŋɛi maamɛni ɓoɔ Haŋɔn 31:10-31 (TMN) hu, hwilɛn ɓɔɔ ŋa. Akɛ longaanan ɓaa yɛ́ awala kɛtii longaalee, ə́ lonnii kalan diɛ pɛli Zehova wɛlilakɛi (Haŋɔn 22:6, TMN). Akɛ pɛlɛ namu ɓaa yɛ́, kɛ́ a nui bɛliɛ ŋɔ “ pɛlɛi ŋaawoo ɓoi ” (Timɔtə dɔlɔɔ 3:4, 5 ; 5:8). Akɛ lokolo ɓaa yɛ́, lɛɛ ə́ kaanua woo mu (Kɔlɔsə 3:20). Ə́ kili lɛɛ ɉu yɛ́ ma, nu lɔpee gəlee a lan. Yili ɓa, maanɛɛ gu kɛ a kpɔɔmaayɛɛnua, ə lɛɛ guɔ gu kee ni maahwaalɛɛ. Pɛlɛn nua tɛi-tɛi kəlee da pɛli liɛwoo hɔlɔɓoi Biblə hu yii Zehova a dɛɛ di pɔ.
^ § 12 Zehova ŋɔ Kəlaɠaa di wɔ hɛɓɛi ŋɛi da kɛ ma Écoute le grand Enseignant, ɲaakwɛlɛi 32 hu, ka pɛli liɛwooɠaa hɔlɔɓoi laa, yɛ hwilɛn na ka lonnii maakpɛ pələ ɓa.
^ § 15 Mɛnii lɔ a pɛli gɛi lokolo ə kulɔ gaanua woo mu, ya ɓaa, da kɛ ma ə Yálá ŋɔ tɔn maakala (Túwɔ́ pələ 5:29).
You May Also Like
KA PƐLI KƐI KWƏINƐƐ HU KA YƏI BƐLƐN
Ka tinɛn Yálá pɔ pələ, kwəinɛɛ hɔlɔɓo mɛni ɓa ka wɔ húlu yii ɓoɔ hu
Gɛɛmaalən hweelɛi tii da pɛli kpɔnmaa tɛɛi ka pɔ ka wɔ húlu yii lɛlɛ yee ta ə pɛlɛ ma.
KA PƐLI KƐI KWƏINƐƐ HU KA YƏI BƐLƐN
Ka kwɛli hwilɛn Zehova ɓa ka yəi bɛlɛn
Ka kɛi kwɛli hwilɛn Yálá ɓa ka yəi bɛlɛn, ka pɛli tɛɛi ləi ka dɔlɔ kulɔ ?
HƐƁƐƓAA
Ka ká lonnii kalan
Lon gaa nua, ka kaa lonnii kalan a bɔlɔ kiliinŋaaɠaa ŋɛi, ə gɛ di gaa diɛ Biblə maa mɛni wala-walaai.
