Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

KITANGO 14

Kisemi Kyenu Kyakonsha Kwikala na Lusekelo

Kisemi Kyenu Kyakonsha Kwikala na Lusekelo

1, 2. Yehoba ukeba’mba bisemi bikalenga byepi?

YEHOBA LESA ye wasongweshe mwanamulume ne mwanamukazhi mutanshi. Baibolo waamba’mba Lesa walengele mwanamukazhi mutanshi ne “kuleta mwanamukazhi ku mwanamulume.” Adama watemenwe bingi kya kuba waambile ne kuba’mba: “Uno ye kikupa kya ku bikupa byami. Ye mubiji wa ku mubiji wami.” (Ntendekelo 2:22, 23) Yehoba ukeba baji mu masongola kuba’mba bekalenga na lusekelo.

2 Kyatamakotu, bantu bavula bakyangye kwikalapo na lusekelo mu kisemi. Bino mu Baibolo muji mafunde avula akwasha bonse mu kisemi pa kuba’mba bekalenga bulongo na lusekelo.—Luka 11:28.

LESA BYO AKEBA BANABALUME BAJI MU MASONGOLA KUBANGA

3, 4. (a) Mwanamulume wafwainwa kwikalanga byepi na mukazhanji? (b) Mambo ka balume ne bakazhi o bafwainwa kwilekelangako mambo?

3 Baibolo waamba’mba mwanamulume wawama utemwa mukazhanji ne kumupa mushingi. Tangai Efisesa 5:25-29. Mwanamulume wafwainwa kubilanga kifyele mukazhanji. Wafwainwa kumuzhikijilanga, kumuta muchima ne kumulama bulongo.

4 Pano mwanamulume wafwainwa kuba byepi inge mukazhanji watamisha? Banabalume bebambila’mba: “Saka mutemwa bakazhi benu kabiji kange mwibashintaukilenga ne.” (Kolose 3:19) Anweba banabalume vulukainga kuba’mba ne anweba kimye kimo mutamisha. Inge mukeba Lesa kwimulekelako mambo, mwafwainwa kulekelangako bakazhi benu mambo. (Mateo 6:12, 14, 15) Balume ne bakazhi belekelako mambo bekala na lusekelo mu masongola.

5. Mambo ka mwanamulume o afwainwa kunemekela mukazhanji?

5 Yehoba ukeba banabalume kunemeka bakazhi babo. Mwanamulume wafwainwa kuta muchima ku bikeba mukazhanji. Kuba bino kwanema bingi. Yehoba ukana kukumbula milombelo ya mwanamulume ubula kulama bulongo mukazhanji. (1 Petelo 3:7) Kutemwa Yehoba ko kulengela muntu kunema kwi aye. Lesa wanemekatu bantu bonse, banabalume ne banabakazhi.

6. Kilumbulula ka balume ne bakazhi kwikala “mubiji umo”?

6 Yesu waambile’mba mwanamulume ne mwanamukazhi besongola “kechi bakiji babiji ne, bino ke mubiji umo.” (Mateo 19:6) Bafwainwa kwikala bakishinka ku benakwabo kimye kyonse. (Byambo bya Maana 5:15-21; Bahebelu 13:4) Balume ne bakazhi kechi bafwainwa kwitananga byafwainwa mu masongola ne. (1 Kolinda 7:3-5) Mwanamulume wafwainwa kuvulukanga kuba’mba “kafwako muntu nangwa umo ushikwa mubiji wanji ne, bino umujiisha ne kumulama bulongo.” Onkao mambo, mwanamulume wafwainwa kumutemwa ne kumulama bulongo mukazhanji. Kyakila pa bino bintu byonse, mwanamukazhi ukeba mwatawanji kumubila kifyele ne kumutemwa kya kine.—Efisesa 5:29.

LESA BYO AKEBA BANABAKAZHI BAJI MU MASONGOLA KUBANGA

7. Mambo ka mu kisemi kyo mwafwainwa kwikela mutwe?

7 Kisemi kyafwainwa kwikala na mutwe, muntu wa kwibakwatankanya kuba’mba bengijilenga pamo. Baibolo pa 1 Kolinda 11:3 waamba’mba: “Mutwe wa mwanamulume yense ye Kilishitu; kabiji mutwe wa mwanamukazhi ye mwanamulume; kabiji mutwe wa Kilishitu ye Lesa.”

8. Mambo ka mwanamukazhi o afwainwa kupelanga mwatawanji mushingi mukatampe?

8 Mwanamulume naye utamisha. Kisemi kikala bingi bulongo inge mwanamukazhi ke atundaike byafuukula mwatawanji ne kwingijila nanji pamo. (1 Petelo 3:1-6) Baibolo waamba’mba: “Mwanamukazhi naye wafwainwa kwikala na mushingi mukatampe ku mwatawanji.” (Efisesa 5:33) Pano kyakonsha kwikala byepi inge mwatawanji kechi waitabila ne? Nangwa byonkabyo, mwanamukazhi wafwainwa kumupa mushingi mukatampe mwatawanji. Baibolo waamba’mba: “Anweba banabakazhi nekenenainga bamwatawenu, pa kuba’mba aba babula kukookela mambo a Lesa, beakookele kwa kubula byambo kupichila mu byubilo bya bakazhi babo, na mambo a kwimwena byubilo byenu byawama pamo na mushingi mukatampe.” (1 Petelo 3:1, 2) Byubilo byawama bya mwanamukazhi byakonsha kulengela mwatawanji kunemeka byo aitabilamo ne kubula kumukatazha.

9. (a) Mwanamukazhi wakonsha kuba byepi inge kechi waswa byaamba mwatawanji ne? (b) Mambo ka byambo biji mu Titusa 2:4, 5 o byanemena bingi ku banabakazhi baji mu masongola?

9 Mwanamukazhi wakonsha kuba byepi inge kechi waswa byaamba mwatawanji ne? Wafwainwa kwamba na mushingi byo alanguluka. Sala byo abujile Abalahama kintu kyo abujile kutemwa, Yehoba wamwambijile Abalahama amba: “Umvwa byo aamba.” (Ntendekelo 21:9-12) Kechi kimye kyonse banabalume bena Kilishitu baji mu masongola kyo bafuukula bintu byapusana na byaamba Baibolo ne. Onkao mambo, mwanamukazhi wafwainwa kukokelanga bifuukula mwatawanji. (Byubilo 5:29; Efisesa 5:24) Mwanamukazhi wa maana ulama bulongo ba mu nzubo yanji. (Tangai Titusa 2:4, 5.) Mwatawanji ne baana banji bamutemwa bingi ne kumupa mushingi inge bamona byo abena kwingila na ngovu.—Byambo bya Maana 31:10, 28.

Banabakazhi basongolwa bakonsha kufunjilako ka kwi Sala?

10. Baibolo waambapo’mba ka pa kwabana ne kwikana?

10 Kimo kimye baji mu masongola bapelawizha bingi kufuukulapo kwabana nangwa kwikana. Bino Baibolo waamba’mba: “Mwanamukazhi kechi wafwainwa kwabana na mwatawanji ne” kabiji “mwanamulume kechi wafwainwa kwabana na mukazhanji ne.” (1 Kolinda 7:10, 11) Kuji bintu bimo byakilamo kutama byakonsha kulengela baji mu masongola kwabana, bino kufuukulapo kuba bino kechi kintu kyapela ne. Pano nga kwikana kiji byepi? Baibolo waamba’mba baji mu masongola bakonshatu kwikana inge mulume nangwa mukazhi wauba bukende na muntu mukwabo.—Mateo 19:9.

LESA BYO AKEBA BANSEMI KUBANGA

Bonse mu kisemi bakonsha kufunjilako kwi Yesu

11. Ñanyi kintu baana kyo bakebesha bingi?

11 Anweba bansemi ikalainga na baana benu kimye kyabaya. Baana bakebesha bingi kwikala pamo na bansemi babo. Kabiji kyakilamo kunema, mwafwainwa kwibafunjishanga pe Yehoba.—Mpitulukilo ya mu Mizhilo 6:4-9.

12. Bansemi bafwainwa kuba byepi pa kuba’mba bazhikijile baana babo?

12 Bubi mu ntanda ibena kulamwa ne Satana bubena kuyatu na kuvujilako. Muji bantu bakeba kuba byatama baana betu, bamo bakeba kwibakuna. Bansemi bamo kibakatazha bingi kwisamba na baana babo bintu bya uno mutundu. Bino bansemi bafwainwa kujimunako baana babo ne kwibabula bya kwizhikijila ku bantu bakonsha kwibakuna. Anweba bansemi mwafwainwa kuzhikijilanga baana benu. *1 Petelo 5:8.

13. Bansemi bafwainwa kufunjishanga byepi baana babo?

13 Anweba bansemi muji na mwingilo wa kufunjisha baana benu byubilo byawama. Mwakonsha kufunjisha byepi baana benu? Baana benu mwafwainwa kwibafunjishanga, pano bino pa kwibajimuna kechi mwafwainwa kwibazazukilanga nangwa kwibayanjisha ne. (Yelemiya 30:11) Kange mufunjishenga baana benu saka mwazhingila ne. Byambo byenu kechi byafwainwa kwasanga baana benu “nobe mpoko” ne. (Byambo bya Maana 12:18) Kwashai baana benu bayuke ene mambo kukokela o kwanemena.—Efisesa 6:4; Bahebelu 12:9-11; monai Byambo byo Balumbulula, 30.

LESA BYO AKEBA BAANA KUBANGA

14, 15. Mambo ka baana o bafwainwa kukokelanga bansemi babo?

14 Yesu kimye kyonse wakokelanga Bashanji nangwatu inge bintu byakatazha. (Luka 22:42; Yoano 8:28, 29) Yehoba ukeba baana kuba’mba bakokelenga bansemi babo.—Efisesa 6:1-3.

15 Anweba baana, inge kimukatazha kukokela bansemi benu, mwafwainwa kuvuluka’mba kwibakokela kutokesha Yehoba ne bansemi yenu kumuchima. *Byambo bya Maana 1:8; 6:20; 23:22-25.

Ki ka kyakonsha kukwasha banyike kwikala bakishinka kwi Lesa inge bebeseka kuba byatama?

16. (a) Satana weseka byepi banyike kuba bintu byatama? (b) Mambo ka o kyawamina kwikala na balunda batemwa Yehoba?

16 Diabola wakonsha kwingijisha bakwenu kwimutundaika kuba byatama. Wayuka kuba’mba kechi kyapela kukana kuba bibena kuba bakwenu ne. Mwana wamukazhi wa kwa Yakoba aye Daina wakayanga na bakwabo babujile kutemwa Yehoba. Kino kyamuletelejile bya malwa pamo ne kisemi kyonse. (Ntendekelo 34:1, 2) Balunda babula kutemwa Yehoba bakonsha kwimulengela kuba bintu byashikwa Yehoba. Kuba bino kwakonsha kwimuletelela ne kukozha ku muchima bansemi benu ne Yehoba. (Byambo bya Maana 17:21, 25) O ene mambo o kyawama kwikala na balunda batemwa Yehoba.—1 Kolinda 15:33.

KISEMI KYENU KYAKONSHA KWIKALA NA LUSEKELO

17. Bonse mu kisemi baji na ñanyi mwingilo?

17 Makatazho akepa inge bonse mu kisemi ke balondele Lesa byo akeba’mba bobenga. Anweba banabalume temwai bakazhi benu. Lamainga bakazhi benu na kifyele. Anweba banabakazhi basongolwa, painga mushingi bamwatawenu ne kwibanekenena. Ikalai na byubilo bya mwanamukazhi ye baambapo mu Byambo bya maana 31:10-31. Inge muji na baana, bafunjishai kutemwa Lesa. (Byambo bya Maana 22:6) Anweba bansemi babalume, ‘tangijilainga bulongo’ kisemi kyenu. (1 Timoti 3:4, 5; 5:8) Anweba baana kokelainga bansemi benu. (Kolose 3:20) Vulukainga kuba’mba yense mu kisemi wakonsha kutamisha. Mwafwainwa kwipelula ne kulomba kwimulekelako mambo. Mu Baibolo muji mafunde akonsha kukwasha bonse mu kisemi.

^ jifu. 12 Byambo byaamba pa bya kuzhikijila baana biji mu kitango 32 mu buku wa Fundai ku Mufunjishi Wayukisha, wanemba ba Bakamonyi ba kwa Yehoba.

^ jifu. 15 Mwana kechi wafwainwa kukokela bansemi inge ke bamubule kuba bintu byakanya mizhilo ya Lesa ne.—Byubilo 5:29.