1, 2. Ka u Yehova akulonda ukuti imbumba zibombaye ichoni?

 U YEHOVA u Chala weyo akandisya isendwa iyabwandilo. Ibayibolo likutubuzya ukuti akati amupela umukolo uwa bwandilo “akiza nawe kwa mwanavuli.” U Adamu akahoboka nkani akanena ukuti: “Uyu lifupa ilya mafupa ghane sona mubili uwa mubili wane.” (Ubwandilo 2.22, 23) Ivi vikulangizya ukuti u Yehova akulonda ukuti abantu bahobokaye mu sendwa.

² Chachitima ukuti abantu abinji amasiku ghano batakwikala umwakuhoboka mumbumba. Ibayibolo lili ni fundo izinji zyo zingavwa aliwesi mumbumba ukuti abanje uwa kuhoboka.—Luka 11.28.

3, 4. (a) Ka umulume abaghiye ukumubombela ichoni umuchi wache? (b) Choni cho chakulondiwa ukuti umuchi nu mulume bahobokelanaye?

³ Ibayibolo likunena ukuti umulume umwiza abaghiye ukumughana umuchi wache sona nu kumuchindika. Pulizi belenga Aba Efeso 5.25-29. Umulume abaghiye ukubomba ivintu umwalughano kwa muchi wache. Abaghiye ukumufighilila, ukumupwelelela sona atakabombaye ivintu vyo vingamuvulazya.

⁴ Loli ka umulume abaghiye ukubomba ichoni nanti umuchi wache ananga vimo? Abalume bakubabuzya ukuti: “Mubaghanaye abachi binyu sona mutakabanje bakali kukwabo.” (Aba Kolosi 3.19) Abalume babaghiye ukukumbuka ukuti wope bakupuvya ivintu. U Chala angabahobokela  waghe wope bakuhobokela abachi wabo. (Matayi 6.12, 14, 15) Nanti umulume nu muchi bosi bakuhobokelana, vingabavwa ukuti babe bakuhoboka musendwa yabo.

5. Choni cho umulume abaghiye ukumuchindika umuchi wache?

⁵ U Yehova akulonda ukuti umulume amuchindikaghe umuchi wache. Umulume abaghiye ukumanya vyo umuchi wache akulonda. Iyi te nkani iyalwangalo awe. Nanti umulume akumubombela umuchi wache ivintu ivibibi, u Yehova atangivwa inyiputo zyache. (1 Pitala 3.7) U Yehova akwennya abantu bo bamughanite ukuti bakulondiwa. U Yehova akwennya ukuti umuchi nu mulume bosi bakulondiwa.

6. Ka ukuba “umubili ghoka” chikung’anamula choni?

⁶ U Yesu akalongosola ukuti umulume nu muchi “bate bantu babili sona, loli mubili ghoka.” (Matayi 19.6) Umulume nu muchi babaghiye ukuba bakusubilana sona babaghiye ukuba basubaliwa ku wamwabo. (Isya Mbupingamu 5.15-21; Aba Hebeli 13.4) Abalume sona na bachi babaghiye ukupana chicho chakulondiwa pa nkani iyakughonana. (1 Aba Kolinti 7.3-5) Umulume abaghiye ukukumbuka ukuti “pakuti nayumo umuntu yuyo aghubengite umubili wache, loli akughulyesya nukughusungilila akiza.” Polelo abaghiye ukumughana nukumupwelelela umuchi wache. Cho abachi bakulonda nkani chakuti abalume babaghanaye sona babanje aba chisa.​—Aba Efeso 5.29.

7. Choni cho imbumba yikulondiwa umutu?

⁷ Imbumba yiliyosi yikulondiwa ukuba nu mutu uwa kulongozya imbumba ukuti ivintu vyendaye akiza. Isimbo ilya 1 Aba Kolinti 11.3 likunena ukuti: “U Kilisitu we mutu uwa mwanavuli wesi, umwanavuli wepe we mutu uwa mukolo, sona u Chala we mutu uwa Kilisitu.”

8. Ka umuchi angalangizya buli-buli ukuti akumuchindika umulume?

 ⁸ Umulume aliwesi akupuvya. Loli nanti umuchi akwitikizya vyo umwanavuli anena nukukolelana nawe, ivintu vikwenda akiza mumbumba. (1 Pitala 3.1-6) Ibayibolo likuti: “Umuchi wesi amuchindikaye umulume.” (Aba Efeso 5.33) Buli nanti umulume bate ichipanga choka nu muchi? Pope bulo umuchi abaghiye ukumuchindika umulume wache. Ibayibolo likuti: ‘Umwakuyana bulo, numwe mwe bachi mulambilaye abalume binyu, umwakuti nanti balipo abantu bamo babo batakusubila amazyu agha Chala, badebiwanje ni nkalo iya bachi ukuti basubile, pakuti bakwiza pakwenya na mumo yibeleye inkalo yinyu inyiza ni zelu.’ (1 Pitala 3.1, 2) Umuchi uwa nkalo inyiza angamwavwa umulume wache ukuti ande pakuchindika vyo akusubila.

9. (a) Ka umuchi angabomba ichoni nanti bapambana inyinong’ona nu mulume wache? (b) Ka pa Titi 2.4, 5 pali bulongozi buli bo abachi babaghiye ukubukonka?

⁹ Ka umuchi angabomba ichoni nanti bapambana inyinong’ono nu mulume? Abaghiye ukunena inyinong’ono zyache umwanchindi. Umwakufwanikizya, u Sala akanena ifundo yo u Abulahamu atakakolelana nayo, loli u Yehova  akamubuzya u Abulahanu ukuti: “Ivwila umuchi wako.” (Ubwandilo 21.9-12) Akabalilo akinji nanti umulume uwa Chikilisitu angapanga ichakusala cho chikukolelana ni fundo izya mu Bayibolo, umuchi abaghiye ukukolelana nacho. (Imbombo 5.29; Aba Efeso 5.24) Umuchi umwiza akupwelelela imbumba yache. (Belenga Titi 2.4, 5.) Nanti umuchi akubomba imbombo umwakwiyipa, umulume na bana bangamughana nu kumuchindika nkani.​—Isya Mbupingamu 31.10, 28.

10. Ka Ibayibolo likunena ichoni pa nkani iya kulekana nu kusoka?

¹⁰ Akabalilo kamo, umuchi nu mulume bangasala ukuti balekane bulo pamo ukusoka. Loli Ibayibolo likunena ukuti “umuchi atakasoke ku mulume wache” sona “wepe umulume atakamusosye umuchi wache, awe.” (1 Aba Kolinti 7.10, 11) Pali ivintu vimo vyo vingapangisya ukuti umulume nu muchi balekane, loli ukulekana nkani iyikulu yo yikulonda ukwinong’onelapo. Buli pakunena izya kusoka? Ibayibolo likunena ukuti ubulowe cho chifukwa choka cho chingapangisya ukuti umulume nu muchi balekane.​—Matayi 19.9.

11. Ka abana bakulonda ichoni nkani-nkani?

¹¹ Abapapi, babaghiye ukuba na kabalilo akakwangalila na bana babo. Abana bakulonda ukuti abapapi babe nabo papipi. Bakulonda ukuti umwe mwe bapapi mubamanyisyanje ivyakukwafyannya nu Yehova.​—Ukukumbusya Indaghilo 6. 4-9.

12. Nkimba abapapi bangabomba ichoni ukuti babafighilile abana babo?

¹² Muchisu icha Satana ichi, ivintu ivibibi vikubukilila ukubipila-bipila. Abantu bamo bangalonda ukubavulazya abana binu pamo nukubakolelela. Abapapi bamo bakwennya  ukuti chipala nkani ukunenezannya na bana babo pa nkani iya kughonana. Loli abapapi babaghiye ukubamanyisya abana babo ivyakukwafyannya na bantu bo bangabakolelela sona namo bangifighilila. Mwe bapapi mubaghiye ukubafighilila abana binu. a​—1 Pitala 5.8.

13. Ka abapapi bangabamanyisya buli-buli abana babo?

¹³ Abapapi bali nu budindo ubwakumanyisya abana babo ukuti babe ni nkalo inyiza. Ka mungabamanyisya buli-buli abana binu? Mutakabanje bakali pamo bankaza pakubamanyisya abana binu. (Yeremiya 30.11) Te chiza ukumulanga  umwana po mukalalite. Amazyu ghinu ghatakabanje ngati “ukulasa ukwa chipeni” ukuti mutakabakalalizye abana binu. (Isya Mbupingamu 12.18) Bamanyisye abana binu ukuti bamanye ichifukwa cho babaghiye ukuba bakwivwila.—Aba Efeso 6.4; Aba Hebeli 12.9-11; ennya Ivya Kubumalilo 29.

14, 15. Choni cho abana babaghiye ukubivwila abapapi?

¹⁴ Akabalilo kosi u Yesu akivwilagha u Baba wache, na pakabalilo ko ivintu vitakabanga akiza kukwache. (Luka 22.42; Yohani 8.28, 29) U Yehova akulonda ukuti abana bivwilaye abapapi babo.​—Aba Efeso 6.1-3.

¹⁵ Mwe bana, mungennya ukuti chipala ukubivwila abapapi binu, loli mubaghiye ukukumbuka ukuti nanti mwe bakwivwila, u Yehova na bapapi binu bakwiza pakuhoboka numwe. b​—Isya Mbupingamu 1.8; 6.20; 23.22-25.

16. (a) Ka zila buli zyo u Satana akubombezya ukuti abayele abalumendo ukuti babombe ivintu ivibibi? (b) Ka choni cho chakulondiwa ukuti tusalaye abamanyani bo bamughanite u Yehova?

¹⁶ U Satana angabombezya abamanyani binu sona na bamwinyu ukuti muyeliwe nu kubomba ivintu ivibibi. U Satana akumanya ukuti ichipingo ichi chingaba chipala ukuti umuntu achilebuke. Umwakufwanikizya, u Dina umwana uwa Yakobo akaba na bamanyani bo batakamughanagha u Yehova. Ivi vikapangisya ukuti aba mumbumba yache nayuyo bakomane ni ntamyo. (Ubwandilo 34.1, 2) Waghe muli pabumanyani na bantu bo batamughanite u Yehova, bangapangisya ukuti mubombe ivintu vyo u Yehova akuvibenga pabumalilo pache vingaleta intamyo kukwinyu,  aba mumbumba yinu sona kwa Chala. (Isya Mbupingamu 17.21, 25) Cho chifukwa chakulondiwa nkani ukuti tube nabamanyani bo bamughanite u Yehova.​—1 Aba Kolinti 15.33.

17. Ka umuntu aliwesi mumbumba abaghiye ukubomba ichoni?

¹⁷ Waghe aliwesi mumbumba akukonka indaghilo izya Chala, vingavwa ukuti intamyo zichepe. Nanti we mulume, umughanaye umuchi wako sona nukubomba ivintu ivyakulangizya ulughano. Nanti we muchi, umuchindikaye nu kumwivwila umulume wako sona nukukonka ichifwanikizyo icha muchi cho chisimbiwe pa Isya Mbupingamu 31.10-31. Nanti we mupapi, manyisya abana binu ukuti bamughanaye u Chala. (Isya Mbupingamu 22.6) Nanti we baba, musungililaye akiza inyumba yinu “nukwenelezya akiza.” (1 Timoti 3.4, 5; 5.8) Mwe bana mwivwilaye abapapi binu. (Aba Kolosi 3.20) Mubaghiye ukukumbuka ukuti aliwesi mumbumba angapuvya, polelo mubaghiye ukuba bakwiyisya sona nukulaba uluhobokelo. Ubwanaloli bwakuti Ibayibolo lili ni fundo izyakufuma kwa Yehova izyakwavwa aliwesi mumbumba.