Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

MUTWI 14

Mulakonsha Kusangalala Mumukwashi Wanu

Mulakonsha Kusangalala Mumukwashi Wanu

1, 2. Ino Yehova alisuni mukwashi kuba buyani?

YEHOVA LESA ngowakeebesha bantu bakutaanguna. Baibo ilatulwiita ayi wakapanga mwanakashi wakutaanguna “akumupa kumusankwa.” Adamu wakakondwa abuumbi akwaamba ayi: “Ono uyu ncecifuwa ca shifuwa shangu munyefu wa munyefu wangu.” (Matalikilo 2:22, 23) Maswi aya alatondesha kwaamba ayi Yehova alisuni ayi beebene banooba basangalete.

2 Ono cabicakobo ncakwaamba ayi bantu baanji tabacitewo lusangalalo mumikwashi yabo. Nacibi boobo, Baibo ilicite njiisho shiinji sheenga shacafwa uli woonse mumukwashi kucita lubasu lwakwe, kwaamba ayi mukwashi ube ucatene mulusangalalo.​—Luka 11:28.

LESA NSHAALANGILA KUBASANKWA BEEBETE

3, 4. (a) Ino musankwa alyeelete kumulama buyani mukaakwe? (b) Ino nceebonshi beebene balyeelete kuba bantu balekelelana?

3 Baibo ilaamba ayi musankwa uli kabotu alyeelete kusuna mukaakwe akumupa bulemu. Twamusenga ayi mubelenge Bene Efeso 5:25-29. Lyoonse musankwa alyeelete kulama mukaakwe munshila yalusuno. Alyeelete kumushitilisha, kumulama kabotu, akutacita cintu cili coonse ceenga camucisa.

4 Ono ino musankwa alyeelete kucita buyani na mukaakwe wabisha? Baibo ilalwiita basankwa ayi: “Amutolelele kubasuna bakaanu alimwi mutanoobakalalila cakwiindilila.” (Bene Kolose 3:19) Nobasankwa, mutaluubi ayi amwebo mulalubisha. Alimwi na mulisuni ayi Lesa amulekelele, mulyeelete kulekelela bakaanu. (Mateyo 6:12, 14, 15) Na musankwa amukaakwe balisuni kulekelelana, mukwashi wabo ulaakuba usangalete.

5. Ino nceebonshi musankwa alyeelete kulemeka mukaakwe?

5 Yehova alisuni kwaamba ayi musankwa anoolemeka mukaakwe. Aboobo musankwa alyeelete kubikila maano kushintu mukaakwe nshayandika. Aya ngamakani anene abuumbi. Na musankwa taatolama kabotu mukaakwe, Yehova inga wacileka kukutika mipailo yakwe. (1 Pita 3:7) Lusuno ndolupa bantu kuyandika kuli Yehova. Teshi kwaamba ayi alisuni basankwa kwiinda banakashi sobwe.

6. Ino musankwa amwanakashi kuba “mubili womwi” cilaambanshi?

6 Yesu wakasansulula ayi musankwa amwanakashi “tababete bobilo, sombi mubili womwi.” (Mateyo 19:6) Balyeelete kushomeka kuumwi amubye lyoonse. (Tusimpi 5:15-21; Bene Ebulu 13:4) Musankwa amukaakwe balyeelete kupaana shiyandika na cesa kumakani akoonana. (1 Bene Kolinto 7:3-5) Musankwa alyeelete kwiibaluka kwaamba ayi “taaku muntu upatite mubili wakwe, sombi uloosanina akuulama.” Aboobo alyeelete kumusuna akumulama kabotu mukaakwe. Cintu cinene mwanakashi ncaasuni kuli ibaye, nkumulama kabotu akumusuna.​—Bene Efeso 5:29.

LESA NSHAALANGILA KUBANAKASHI BEEBETWE

7. Ino nceebonshi mukwashi ulayandika mutwi?

7 Mukwashi uli woonse ulayandika mutwi, nkokwaamba ayi muntu weelete kuutanjilila kwaamba ayi shintu shinokweenda kabotu. Palilembo lya 1 Bene Kolinto 11:3 Baibo ilaamba ayi: “Mutwi wa musankwa uli woonse ngu Klistu; awalo mutwi wa mwanakashi ngu musankwa; mpeeke mutwi wakwe Klistu ngu Lesa.”

8. Ino mwanakashi inga watondesha buyani bulemu kubeebaye?

8 Musankwa uli woonse alacita shilubo. Ano na mukaakwe kaasuminisha nshaasala ibaye akusebensela pomwi, mukwashi woonse ulacafwikwa. (1 Pita 3:1-6) Baibo ilaamba ayi: ‘Mwanakashi alyeelete kumulemeka abuumbi ibaye.’ (Bene Efeso 5:33) Ino mbuyani na ibaye taashomi nshaashoma mukaakwe? Nabi mubukaalo ubu mwanakashi alyeelete kulemeka ibaye abuumbi. Baibo ilaamba ayi: ‘Amwebo nobanakashi, mulyeelete kulibombya kubameebanu, kwaamba ayi na bamwi pakati kabo tabashomi maswi akwe Lesa, inga bashoma kwiinda mubwikaalo bwanu cakubula kwaamba maswi, ncakwiila balaakushoma pakubona buumi bwanu bweelete bwakulilemeka abuumbi.’ (1 Pita 3:1, 2) Cakubonenaako cibotu ca mwanakashi inga cacafwa ibaye kunyumfwisha akulemeka nshaashoma.

9. (a) Ino mwanakashi inga wacita buyani na alicite muyeeyo upusene awa mwiibaye? (b) Ino lilembo lyakwe Taitasi 2:4, 5 lilabayuminisha nshi banakashi beebetwe?

9 Ino mwanakashi inga wacita buyani na alicite muyeeyo upusene awa mwiibaye? Alyeelete kwaamba muyeeyo wakwe munshila yabulemu. Kucakubonenaako, Saala wakaamba cintu cimwi Abulaamu ncaatakalinga kusuni, ono Yehova wakaambila Abulaamu ayi: ‘Kutika nshaamba.’ (Matalikilo 21:9-12) Liinji musankwa Mwineklistu nsheenga wasala shilaba sheendelana a Malembo, aboobo mukaakwe alyeelete kukonkela. (Milimo 5:29; Bene Efeso 5:24) Mwanakashi uli kabotu alalama mukwashi wakwe. (Amubelenge Taitasi 2:4, 5.) Na ibaye abaana babona mbwaasebensa cankusu kubalama, balaakumusuna akumupa bulemu abuumbi.​—Tusimpi 31:10, 28.

Ino Saala ncakubonenaako buyani cibotu kubanakashi?

10. Ino Baibo ilaamba nshi pamakani akupansaana akulekana?

10 Cimwi ciindi beebene balafwambaana kusala kupansaana na kulekana. Nacibi boobo Baibo ilaamba ayi “mwanakashi taaelete kulekana a ibaye” alimwi ayi “alakwe musankwa taaelete kushiya mukaakwe.” (1 Bene Kolinto 7:10, 11) Ncakwiila kuli mapensho amwi anene eenga apa kwaamba ayi beebene bapansaane, sombi makani aya nganene abuumbi. Ino mbuyani makani akulekana? Baibo ilasuminisha kulekana pamulandu womwibo, na umwi mucikwati wacita bulale.​—Mateyo 19:9.

LESA NSHAALANGILA KUBASHALI

Yesu ncakubonenaako cibotu kumuntu uli woonse mumukwashi

11. Ino nciinshi ciinditeewo baana ncebayandika abuumbi?

11 Nobashali, amucane ciindi cakuba abana banu. Bana banu balayandika kuba andimwe, alimwi ciinditeewo, ndimwe mweelete kubaiisha pali Yehova.​—Dutolonomi 6:4-9.

12. Ino bashali inga bacita buyani kwaamba ayi bashitilishe bana baabo?

12 Cishi citooya bubicilaakobo, alimwi kuli bantu bamwi basuni kunyonyoola bana besu, na kuboona cakubakakatisha. Bashali bamwi cilabayumina kubandika makani aya. Nacibi boobo bashali balyeelete kucenjesha bana baabo akubaiisha mbweenga balishitilisha kubantu ba mushobo uyu. Nobashali, mulyeelete kushitilisha bana banu. *​—1 Pita 5:8.

13. Ino bashali inga bayiisha buyani bana babo?

13 Bashali balicite mukuli wakwiisha bana babo mibo ibotu. Ino inga mwabaiisha buyani? Bana banu balayandika kwiishikwa sombi tamweelete kubalulika munshila yabukali na lunkutwe. (Jelemiya 30:11) Aboobo muteeleshi kululika bana banu na mwakalala. Maswi anu taeelete ‘kuyasa kumoyo anga ngumupeeni’ akubacisa sobwe. (Tusimpi 12:18) Amwiishe bana banu kunyumfwisha ncobayandikila kunyumfwila.​—Bene Efeso 6:4; Bene Ebulu 12:9-11; Amubone Makani Aamwi 30.

LESA NSHAALANGILA KUBAANA

14, 15. Ino nceebonshi baana balyeelete kunyumfwila bashali babo?

14 Yesu wakalinga kunyumfwila Baishi lyoonse, nabi cimwi ciindi tacakalinga cuubu. (Luka 22:42; Joni 8:28, 29) Yehova alisuni kwaamba ayi baana banoonyumfwila bashali babo.​—Bene Efeso 6:1-3.

15 Nobaana, nabi kwaamba ayi mwalinyumfwa anga nciyumu kunyumfwila bashali banu, amwiibaluke kwaamba ayi Yehova abashali banu balakondwa abuumbi na kamunyumfwila. *​—Tusimpi 1:8; 6:20; 23:22-25.

Ino nciinshi ceenga cacafwa bacanike kushomeka kuli Lesa na bayungwa kucita shibiibi?

16. (a) Ino Satana alabayunga buyani bacanike kwaamba ayi bacite shibiibi? (b) Ino nceebonshi ncociyandikila kuba abeshicibusa basuni Yehova?

16 Satana inga wasebensesha babyaanu na bacanike bamwi kumuyunga kucita shibiibi. Alicishi kwaamba ayi inga camuyumina kukaka kuyungwa ababyaanu. Kucakubonenaako, Dina mwanaakwe Jakobo wakalinga kucite babye batakalinga kusuni Yehova. Ici cakamuletela mapensho aanji amukwashi wakwe. (Matalikilo 34:1, 2) Na babyaanu tabasuni Yehova, inga bamuyunga kucita shintu Yehova nshaapatite, isho sheenga shamuletela mapensho aanji amukwashi wanu akukalasha Lesa. (Tusimpi 17:21, 25) Aboobo cilayandika abuumbi kuba abeshicibusa basuni Yehova.​—1 Bene Kolinto 15:33.

MULAKONSHA KUSANGALALA MUMUKWASHI WANU

17. Ino ngumukuli nshi muntu uli woonse mumukwashi ngwaacite?

17 Na boonse mumukwashi kabakonkela njiisho shakwe Lesa, inga baleya mapensho aanji. Aboobo nobasankwa, amusune bakaanu akubalama kabotu. Nobanakashi amulemeke beebanu akulibombya kuli mbabo alimwi amukonkele cakubonenaako ca mwanakashi waambwa palilembo lya Tusimpi 31:10-31. Na ndimwe mushali, amwiishe bana banu kusuna Lesa. (Tusimpi 22:6) Na muli mushali musankwa, amutanjilile mukwashi wanu “munshila ili kabotu.” (1 Timoti 3:4, 5; 5:8) Amwebo nobaana, amunyumfwile bashali banu. (Bene Kolose 3:20) Mutaluubi kwaamba ayi uli woonse mumukwashi inga walubisha, aboobo mulyeelete kuliceesha akulekelelana. Ncakwiila, Baibo ilicite butanjilishi bweenga bwacafwa uli woonse mumukwashi.

^ par. 12 Inga mwacana makani aanji ambweenga mwashitilisha bana banu mumutwi 32 mulibuku lyamu Cibemba licite mutwi utokwaamba ayi Sambilila Kuli Kasambilisha Mukalamba, lyakalembwa a Bakamboni Bakwe Yehova.

^ par. 15 Mwaana taaelete kunyumfwila bashali na bamulwiita kucita cintu Lesa ncaakasha.​—Milimo 5:29.