1, 2. N’nga Yohova unofuna ira mabanja tairengan’ni?

YOHOVA NLUNGU atopanducha i-yana oroma ira akale mwadhi Adamu. Ali e-no varomi-idhe liye banja. Adamu atodhiveliwa liye onga ira: “Ula e-ni njimbaru ya mbarudhanga na noku wa nokwanga.” (Maromelo 2:22, 23) Yohova unofuna ira mabanja akalenga aimwerumweru.

² Pyosukwali-a ona atu anjinji katina banja laimwarumweru. Thitho Bibilya linokami-a mabanja ira takale aimwerumweru. Linoonga kadha mutu wa vabanjani vinaire liye.—Luka 11:28.

3, 4. (a) N’nga lombwana unofwanela ira a-vi vyongo na i-yanee? (b) Mwasiwa ngwan’ni lombwana na i-yana anofwanela levelelana?

³ Bibilya linoonga ira lombwana unofwanela lemeza na mdhiveliwana i-yanee. Nouvepani muleri Aefeso 5:25-29. Hora dhothene lombwana unofwanela iranga vyongo na i-yanee mwaudhivela. Thitho unofwanela mvunela, aira yongo iliyothene inafune apei-a.

⁴ N’nga lombwana othela unofwanela iran’ni i-yanee adodomi-a yongo? Malangi-o a Bibilyani mboi: “Dhowananive adhiveliwana a-iyaninyu.” Liye kanofwanela simbwa nyanyuwa. (Akolose 3:19) Akala ira muli namathela wapama, thuulelani ira nyo thitho munododoma. Thitho akala ira munofuna leveleliwa na Nlungu, munofwanela levelela i-yaninyu. (Mateu 6:12, 14, 15) Banja linokala laimwerumweru akala ira othene tanolevelela vyododoma vya mmbo-i na fwee.

5. Mwasiwa ngwan’ni lombwana othela unofwanela lemeza i-yanee?

 ⁵ Yohova unofuna ira lombwana othela alemezenga i-yanee. Liye unofwanela thuulela vinofuna i-yanee thitho mwasa wen’na kauonenga kala ovevuwa. Yohova unooda i-yachi vuruwana malobelo alombwana othela akala ira kanammwirela vyongo vyapama i-yanee. (1 Pedru 3:7) Mutu uliwethene unoira vinodhiveliwana Yohova ngofuneya vinjinji wa liye. Thitho liye kanaona ira alombwana mbofuneya vinjinji kwaranya a-iyana.

6. N’nga lombwana na i-yanee anofwanela irelana vyongo vyoi a-vi vooni-a ira “titutu limbo-i”?

⁶ Yesu aongile ira lombwana na i-yana tathelana katinakala ambinli, mbwenye “tutu limbo-i.” (Mateu 19:6) Vyevyo vinooni-a ira aliwa katinofwanela ira vyongo vyo-ororomeleya vinaode sukwali-a mwinango. (Sanganikho 5:15-21; Aebere 13:4) Vamwasa ogonana uliwethene unofwanela onechecha ira unokwakwaneli-edha vinofuna fwee. (1 Akoritiyo 7:3-5) Thitho lombwana wapama athuulelenga ira “kavali mutu uromile idanana tutulee, mbwenye unolidyi-a nolidhiveliwana.” Ee-no lombwana unofwanela lemeza na mdhiveliwana i-yanee. Pievyo a-iyana vinofuna aliwa ira alombwana taairelanga vyongo mooma rima thitho mwadhivelo.—Aefeso 5:29.

7. Mwasiwa ngwan’ni banja linofuneela mutu ira alisogolelenga?

⁷ Ira banja likale lovwelana na laimwerumweru, vanofwanela kalavo mutu oi asogolelenga. Bibilyani mutu wen’na unoitaniwa kala “Muru wa banja.” Lemba la 1 Akoritiyo 11:3: Linoonga ira: Muru wa lombwana uliwethene ngu Kristu, thitho muru wa-iyana ngulombwana, muru wa Kristu ngu Nlungu.”

8. N’nga i-yana unaone a-vi ira unolemeza vinjinji manee?

 ⁸ Pyaimbarimbari ira lombwana uli wethene unododomi-a vyongo vinango mbwenye i-yanee amkhami-anga thitho vwelana na vinasakula lombwanowo, banja lothene linowenda pama. (1 Pedru 3:1-6) Bibilya linoonga ira: “I-yana alemezenga vinjinji manee.” (Aefeso 5:33) N’nga akala ira lombwanowo kanaroromela vinororomela i-yaneewo? Unofwanelave mlemeza vinjinji. Bibilya linoonga ira: “Nyo a-iyana muvwelenga amaninyu ira akala mbo-ovwela madhu takopeye, a-kala na madhu, mbwenye na kalelo linyu, voona okave kalelo linyu lochena na lemezo linyu nlukulu.” (1 Pedru 3:1, 2) Makalelo apama a-iyana anooda kami-a ira manee alemezenga vinororomela i-yanowo.

9. (a) N’nga i-yana unofwanela iran’ni akala ira kanavwelana na mathuulelo amanee? (b) N’nga valemba la Titu 2:4, 5 vali malangi-o oi a-vi odhowa waa-iyana otheliwa?

⁹ N’nga i-yana unofwanela iran’ni akala ira kanavwelana na mathuulelo amanee? Unofwanela onga mathuulelwee mwailemezo. Mofwanafwani-a, hora inango Sara atoonga vyongo vyoi Abrahamu kaavwelane na vyongo  vyevyo mbwenye Yohova atommwandela ira: “Vwela madhwee.” (Maromelo 21:9-12) Hora dhinjinji lombwana wenuo uli Kristau vinosakula liye vinokala vyovwelana na vinoonga Bibilya, e-no i-yana unofwanela vwelana na visakunle lombwanowo. (Mayirelo 5:29; Aefeso 5:24) I-yana wapama unolemeza banjalee. (Muleri Titu 2:4, 5.) A-imee na manee tanoroma mdhiveliwana nomlemeza vinjinji taona mwemo munavilimbi-edha liye lemeza banjalee.​—Sanganikho 31:10, 28.

10. N’nga Bibilya linoongan’ni vamwasa onyanyalana thitho omwadhana?

¹⁰ Hora dhinango ninoona atu othelana tanyanyalangana venango mwadhana. Mbwenye Bibilya linoonga ira: I-yana kam-iye manee,” thitho “lombwana kam-iye i-yanee.” (1 Akoritiyo 7:10, 11) Pyaimbarimbari ira vatokala nyarwa dhilukulu dhinoiri-a atu nyanyalana banjani, mbwenye katinofwanela ona mwasa wen’na moluluva. N’nga Bibilya linoongan’ni vamwasa omwadhana? Bibilya linooni-a ira vatokala yongo imbo-i inoiri-a atu othelana ira tamwadhane. Atu othelana tanooda mwadhana akala ira lombwana venago i-yana utoraruwa.—Mateu 19:9.

11. Pivyongo viivi vyevyo vili vyofuneya vinjinji waa-ima?

¹¹ Anamabala munofwanela fwanyanga hora yokwakwanela yowaredha thitho ira vyongo vambo-i naa-iminyu. A-iminyu tanofuna ira muwaredhenga naaliwa thitho yongo yofuneela vinjinji kuwafunji-a vya Yohova.—Dotornomio 6:4-9.

12. N’nga anamabala anofwanela iran’ni ira tavunele a-imiwa?

¹² Ilambo ya Satanila inave wenjedheleya thakala thitho mutokala atu enango anofuna pei-a a-imi-u, venango a-indela ira taairena vyamararuo. Anamabala enango anoona ira vinokala vyorucha tapanya na a-imiwa vamwasa wen’na. Mbwenye anamabala anofwanela awenjeli-a a-imiwa mwemo munarambele aliwa atu enala. Anamabala  anofwanela idhiwa ira chiizo yiwa vunela a-imiwa. *—1 Pedru 5:8.

13. N’nga anamabala anofwanela rambelan’ni talanganga a-imiwa?

¹³ Thitho anamabala tatokaana izo yofunji-a a-imiwa ira takaena makalelo apama. Pyaimbarimbari ira a-ima anofuneela funji-iwa thitho langiwa, mbwenye kamunofwanela irana vyevyi monyanyuwa venango mwauwalanga. (Jeremiya 30:11) Kamuwalangenga a-iminyu mwanganyanyuwile. Madhwinyu katinofwanela kala “olatha ninga supada” neri-a anoapei-a a-imao. (Sanganikho 12: 18) Anamabala munofwanela apedhela a-iminyu ira taidhiwenga mwasa ofwanela kala ovwela.—Aefeso 6:4; Aebere 12:9-11; onani madhu akomoni 30.

14, 15. N’nga mwasiwa ngwan’ni a-ima anofwanela vwela anamabaliwa?

¹⁴ Yesu anovwela Babee va iliyothene masiki angalive ira irana vyevyi wali worucha. (Luka 22:42; Juwau 8:28, 29) Yohova unofuna ira a-ima thitho thavwelenga anamabala.—Aefeso 6:1-3.

¹⁵ A-imanyo, muthuulelenga ira mwavwelanga anamabalinyu, angalive ira irana vyevi korucha, munodhiveliwi-a Yohova vambo-i na anamabalinyu. *—Sanganikho 1:8; 6:20; 23:22-25.

16. (a) N’nga Satana unanyengelela a-vi azombwe ira taire vyongo vyothakala? (b) N’nga mwasiwa ngwan’ni vinokala vyoopi-a sakula atu owaredhana a-anamlambela Yohova?

¹⁶ Namanami-a uno-indi-edha basa afwinyu venango azombwe enango ira taunyengeleleni irana vyongo vyothakala. Liye unoidhiwa ira vinokala vyorucha vinjinji ira mukonde irana vyongo vinofuna aliwa uwandelani ira muirena. Mofwanafwani-a mwana wa Yakobo dhina lee Dina atokaana afwee o-omlambela Yohova. Waredhana atu enao watommwiri-a liye naatu abanjani mwee gumanana nyarwa. (Maromelo 34:1, 2) Akala munodhiveliwana waredhana atu a-anamlambela Yohova, anooda ufunji-ani vyongo vinoidanana Yohova. Irana vyongo vyevi uno-ela nyo thitho naatu a banjani mwinyu vanyarwani nomvwi-a tangaranga Yohova. (Sanganikho 17:21, 25) Ee-no afwinyu anofuna nyo asakula tanofwanela kala atu anomlambela Yohova.—1 Akoritiyo 15:33.

17. N’nga mutu uliwethene banjani unofwanela iran’ni ira banjalo likale laimwerumweru?

¹⁷ Uliwothene banjani airanga vyongo movwelana na malangi-o a Nlungu, ee-no banjalo linorambela nyarwa dhinjinji. Ee-no akala muli lombwana othela, munofwanela mdhiveliwana vinjinji i-yaninyu. Akala muli i-yana otheliwa, munofwanela mlemeza thitho mvwela man’ninyu thitho munofwanela a-rela ifwanafwani-o ya i-yana aongiwile valemba la Sanganikho 31:10-31. Akala muli namabala, mwaafunji-enga a-iminyu ira tamdhiveliwengana Nlungu. (Sanganikho 22:6) Akala muli Baba munofwanela liig’anela banja linyu “pama.” (1 Timoteo 3:4, 5; 5:8) Thitho a-imanyo, muvwelenga anamabalinyu. (Akolose 3:20) Muthuulelenga ira uliwethene banjani unododomi-a vyongo vinango, ee-no akala mu-udawi-a munofwanela dhievi-a mvepa mutu umdawelenyo ira auleveleleni. Vyevi vinooni-a ira Bibilyani mutokala malangi-o okumela wa Yohova enao anopedhela banja.