1, 2. Uzye Yehova akalonda awa mu lupwa wakwikala wuli?

E YEHOVA LEZA awino watwazizye umonsi nu mwanaci awa kutalicilapo. E Baibolo ikalanda ukuti Leza wapanzile umwanaci “nu kumuleta ku muntu.” E Adamu watemilwe nkaninye ica kuti walanzile nu kuti: “We-e alifupa lya mafupa yane nu mutande wa mutande wane.” (Intaliko 2:22, 23) Ya-a amazwi yakalanjizya ukuti e Yehova akalonda wano watwalana wawa ni nsansa.

² Ku ca wulanda, awavule watawa ni nsansa mu ndupwa zyawo. Nanti cingawa wowo, mwe Baibolo mwawa ivisinka ivivule vino vingavwa wonsinye mu ndupwa ukuwa ni nsansa na pa kuti wakwikala icete.​—Luka 11:28.

3, 4. (a) Uzye umulume afwile awasunga wuli umuci? (b) Amulandu ci wuno cazipila ukuti umulume nu muci watetelana?

³ E Baibolo ikalanda ukuti umonsi umuzima azipizile ukutemwa umuci nu kumucindika. Wazyani Waefeso 5:25-29. Umonsi wino watwala nanti umulume afwile awalanjizya ukuti watemwa umuci mwe vyonsinye vino akucita. Azipizile ukumucinjilila, ukumusakamala, swinya atazipizile awacita vino vingalenga umuci ukufulwa.

⁴ Nomba avyani vino umulume angacita nga ca kuti umuci waluvyanya? E Baibolo ikanena awalume ukuti: “Muwakunda wa wakwinu swinya mutawa ni cipyu kwe woliwo.” (Wakolose 3:19) Mwe walume, muwakwizuka ukuti namwenye mukaluvyanya. Acino muzipizile  mwatetela wa wakwinu nga mukulonda Leza amitetela pe vyo mukaluvyanya. (Mateyu 6:12, 14, 15) Awatwalane waliwa ni nsansa mwi twala lyawo nga wakutetelana.

5. Amulandu ci wuno umulume azipizile ukucindika umuci?

⁵ E Yehova akalonda ukuti umulume awacindika umuci. Umulume afwile ukuwika sana amano kwe vino umuci akulonda. Ukucita wo-o kwacindama nkaninye. Amuno nga ca kuti umulume atakusunga icete umuci, e Yehova atanga awivwe amapepo yakwe. (1 Peter 3:7) E Yehova wacindika awantu wano wamutemwa. Swinya watemwa awonsi ponga na wanaci nye.

6. Uzye cikasula cani umulume nu muci ukuwa “umuwili wonga”?

⁶ E Yesu walondolozile ukuti umulume nu muci “wasi wawili, lelo wali umuwili wonga.” (Mateyu 19:6) Awatwalane wakasuwilana swinya wakawa sana ni cisinka mwi twala. (Imilumbe 5:15-21; Waheberi 13:4) Umulume nu muci wazipizile wapaana ivya mwi twala. (1 Wakorinte 7:3-5) Umulume azipizile awakwizuka ukuti “kutawa wino wapata umuwili wakwe, ukuwa akawulela nu kuwusunga icete.” Fwandi azipizile ukukunda umuci nu kumusunga icete. Icintu icikulu cino umuci akalonda ku mulume, akumulanjizya icikuuku nu kumutemwa.​—Waefeso 5:29.

7. Amulandu ci wuno mu lupwa muzipizile ukuwela umutwe wa lupwa?

⁷ Awa mu lupwa wazipizile ukuwa nu mutwe wa lupwa, uwa kuwatungulula pa kuti wawombela ponga. Pe 1 Wakorinte 11:3, e Baibolo ikati: “Umutwe wa monsi wensinye we Klistu; nu mutwe wa mwanaci amonsi; nu mutwe wa kwe Klistu we Leza.”

8. Uzye umuci angalanjizya wuli ukuti wacindika umulume?

⁸ Umonsi wensinye wino watwala akaluvyanya. Lelo  umwanaci wino watwalwa nanti umuci nga akutunjilila vino umulume akulonda ukucita nu kuwombela ponga, ulupwa lonsinye lukasecelamo. (1 Peter 3:1-6) E Baibolo ikalanda ukuti: “Umuci nawe wazipila [awacindika] umulume.” (Waefeso 5:33) Nga nga ca kuti umulume nu muci wasipepa ukuli konga? Naponye azipizile ukutwalilila ukumucindika. Amuno Baibolo ikalanda ukuti: “Mwe waci, mwatontela wa wakwinu, pa kuti na walyanye wano wakakana ukwivwila izwi lya kwe Leza, watonte ukwasowa izwi nanti limwi pano wakulola imiwele mizima iya wakwawo, amuno aweneco wandi wayilolela imipitile yinu imizima nga na vino mwawakwatila akatiina.” (1 Peter 3:1, 2) Nga ca kuti umuci ali ni miwele mizima, umulume angasambilila nu kucindika vino umuci wazumilamo.

9. (a) Avyani vino umuci azipizile ukucita nga ca kuti atatemilwe vino umulume wapingulapo ukucita? (b) Uzye awaci wangasambilila vyani pa mazwi ya pe Taitasi 2:4, 5?

⁹ Uzye umuci angacita wuli nga ca kuti atatemilwe vino umulume wapingulapo ukucita? Azipizile ukulanda vino akwelenganya, lelo afwile ukulanda mu mucinzi. Ku  ca kulolelako, e Sara walanzile vino Abrahamu atatemilwe, lelo Yehova wanenile Abrahamu ukuti: “Yivwa kwi zwi lyakwe.” (Intaliko 21:9-12) Ilivule umulume Umwina Klistu akapingula pa vintu ukulingana na vino Baibolo ikalanda, fwandi umuci azipizile ukumutunjilila. (Imilimo 5:29; Waefeso 5:24) Umuci umuzima akasunga icete awa mu ng’anda yakwe. (Wazyani Taitasi 2:4, 5.) Awa mu lupwa nga walola vino akuwombesya pa kuwasunga, wakamutemelwako nu kumucindika.​—Imilumbe 31:10, 28.

10. Avyani vino Baibolo ikalanda pa kupawunkana nu kulekana?

¹⁰ Impindi zimwi awatwalane wakasamalila ukupingulapo ukupawunkana nanti ukulekana. Lelo e Baibolo ikalanda ukuti “umuci atazipizile ukufuma ku mulume” nu kuti “umulume nawe atafwile ukufuma ku muci.” (1 Wakorinte 7:10, 11) Kukawa vimwi ivikalambane vino vikacitika vino vingalenga awatwalane wasolepo ukupawunkana, lelo pano watani wacite wo-o, wazipizile ukwelenganyapo sana. Nga nga ca kuti wapingulapo ukulekana? E Baibolo ikalanda ukuti uwuzelele wutupunye awuli umulandu wonganye wuno awatwalane wangalekanilapo.​—Mateyu 19:9.

11. Acani cino awana wakalondesya?

¹¹ Mwe wakwasi, muwawa ni mpindi inkulu iyakuzanwa ponga na wana winu. Awana winu wakalonda sana ukuti mwawa nawo ponga, swinya wakalonda nu kuti mwemwenye mwawasambilizya pe Yehova.​—Amasundo 6:4-9.

12. Avyani vino awakwasi wazipizile ukucita pa kuti wacinjilila awana wawo?

¹² Awantu wa mu nsi ya kwe Satana wakuwipilako vye, swinya kwawa na wamwi wano wakalonda ukonona awana witu nanti ukuwalema nu kuwapaticizya ukuti walale  nawo. Awakwasi wamwi cikawawomela ukulanda na wana wawo pa malyasi ya musango wo-o. Lelo awakwasi wazipizile ukusoka awana wawo nu kuwasambilizya vino wangayicinjilila ku wantu wa musango wo-o. Mwe wakwasi, muzipizile mwacinjilila awana winu. *​—1 Peter 5:8.

13. Uzye awakwasi wangasambilizya wuli awana wawo?

¹³ Awakwasi wawa nu mulimo wa kusambilizya awana wawo ukuwa ni miwele mizima. Uzye mungawasambilizya wuli? Mufwile ukuwasambilizya mu nzila inzima,  swinya pano mukucita wo-o mutazipizile ukuwa nu wunkalwe. (Jeremiya 30:11) Fwandi mutazipizile ukusunda umwana pano mufuzilwe. Amazwi yinu yatafwile ‘yalasa ngati alupanga,’ amuno yangawacisa. (Imilumbe 12:18) Mwasambilizya awana winu ukumanya umulandu wuno wazipizile ukuwela ni civwila.​—Waefeso 6:4; Waheberi 12:9-11; wazyani Amazwi na Yanji pa 30.

14, 15. Amulandu ci wuno awana wazipizile ukwivwila awakwasi wawo?

¹⁴ E Yesu wivwilanga Yisi lyonsinye nanti ivintu visyupe wulinye. (Luka 22:42; Yohani 8:28, 29) Wulyanye vino Yesu wacitanga avino Yehova akalonda na wana wakwivwila awakwasi wawo.​—Waefeso 6:1-3.

¹⁵ Mwe wana, nga mukulola ngati casyupa ukwivwila awakwasi winu, mwakwizuka ukuti nga mukuwivwila e Yehova na wakwasi wakatemwa sana. *​—Imilumbe 1:8; 6:20; 23:22-25.

16. (a) Uzye Satana akacita wuli pa kupaticizya awacitici ukucita iviwipe? (b) Amulandu ci wuno cazipila ukuwa ni viwuza vino vyatemwa Yehova?

¹⁶ E Satana Ciwa angawomvya iviwuza vinu nanti awatici wawuyo ukumipaticizya ukucita iviwipe. Wamanya ukuti nga wamyelezya cingamiwomela ukukaana. Ku ca kulolelako, e Dina umwana mwanaci uwa kwe Yakobi wapanzile iciwuza na wano watatemilwe Yehova. Ukucita wo-o kwamuletelezile, kwaletelela nu lupwa lwakwe. (Intaliko 34:1, 2) Nga mwapanga wuciwuza na wano watatemwa Yehova, wangamipaticizya ukucita vino Leza wapata. Ukucita wo-o kungamiletelela, kuletelele nu lupwa lwinu.  (Imilumbe 17:21, 25) Awuli umulandu wuno cazipila ukupanga iviwuza na wano watemwa Yehova.​—1 Wakorinte 15:33.

17. Avyani vino cila muntu afwile ukucita mu lupwa?

¹⁷ Nga ca kuti awa mu lupwa wakukonka vino Leza akalonda watanga wawa sana ni ntazi mu lupwa. Mwe walume, mwatemwa wa wakwinu nu kuwalanjizya ukuti mukawasakamala. Mwe waci, mwakwivwila wa wakwinu nu kuwatontela swinya mwakolanya umwanaci wino walandwapo pa Imilumbe 31:10-31. Mwe wakwasi, mwasambilizya awana winu ukutemwa Leza. (Imilumbe 22:6) Mwe wakwasi awonsi, mwatungulula “icete” awa mu lupwa lwinu. (1 Timoti 3:4, 5; 5:8) Mwe wana, mwakwivwila awakwasi winu. (Wakolose 3:20) Mwakwizuka ukuti mwensinye mu lupwa mukaluvyanya, acino mwayicefya nu kutetelana. Ukwasowa ukuvwilika, mwe Baibolo mwawa ivyewo ivizima vino vingatungulula wensinye mu lupwa.