Skip to content

Skip to table of contents

MUTU 14

Banja Yanu Ingankhale Yotemwa

Banja Yanu Ingankhale Yotemwa

1, 2. Kansi Yehova ofuna kuti mabanja ankhale na umoyo wotyani?

YEHOVA MULUNGU niye eyambisha banja. Baibolo yutiuzhya kuti epanga mwanakazi woyamba nipo “emuleta kuli” mwanalume. Adamu enze wokondwa ngako nipo elaŵila kuti: “Uyu lomba niye fupa ya mafupa ŵangu na mnyomfu wa mnyomfu wangu.” (Genesis 2:22, 23) Izi zuonesha kuti Yehova ofuna kuti ŵanthu olungulana akonkhala okondwa.

2 Zomvwisha cisoni n’zakuti, ŵanthu anyinji onkhala lini okondwa m’banja. Nangu n’tetyo, Baibolo ili na mfundo zinyinji zamene zingayavye kuti mabanja ankhale otang’a koma soti acimwemwe.—Luka 11:28.

ZAKUYEMBEKEZELA MULUNGU KULI ANALUME OLUNGULA

3, 4. (a) Ko mwanalume owamila kucita zinthu motyani na mkazi wake? (b) Ndaŵa yanji mwanalume na mwanakazi owamila kukhululukilana?

3 Baibolo yulaŵila kuti mwanalume muweme owamila kukonda mwanakazi wake nomulemekeza. Ŵelengani Aefeso 5:25-29. Nthawi zonse, mwanalume owamila kucita zinthu mwacikondi na mkazi wake. Yove owamila soti kumuteteza, kumusamalila na kulewa kumucitila nkhanza.

4 Koma ko mwanalume owamila kucita cinji keno mkazi wake walakwa? Analume olungula ouzhyiwa kuti: “Musaleke kukonda azinakazi ŵanu nipo osaŵapyela ngako mtima.” (Akolose 3:19) Mweo analume, kumbukilani kuti namwe mupumvya. Nipo keno mufuna kuti Mulungu akokukhululukilani, muwamila kukhululukila mkazi wanu. (Mateyu 6:12, 14, 15) Keno mwanalume na mwanakazi okhululukilana na mtima wonse, zingayavye kuti banja yao inkhale yotemwa.

5. Ndaŵa yanji mwanalume owamila kulemekeza mkazi wake?

5 Yehova ofuna kuti mwanalume akolemekeza mkazi wake. Mwanalume owamila kulingilila zosoŵa za mkazi wake mosamala. Iyi ni nkhani yofunika ngako. Keno mwanalume ocitila nkhanza mkazi wake, Yehova angamvwishile lini mapemphelo ŵake. (1 Petulo 3:7) Cucitisha munthu kunkhala wofunika kwa Yehova ni kunkhala wokhulupilika kwa yove, osati cifukwa cakuti ni mwanalume olo mwanakazi.

6. Kansi malizu akuti mwanalume na mkazi wake ni “muŵili umozi” otanthauza cinji?

6 Yesu efotokoza kuti mwanalume na mkazi wake “ali lini soti aŵili, koma muŵili umozi.” (Mateyu 19:6) Owamila kunkhala okhulupilika kuli umo na muyake. (Miyambo 5:15-21; Aheberi 13:4) Analume na anakazi olungulana owamila kulingilila mwacikondi zosoŵa za umo na muyake pa nkhani yokhuza kulalana. (1 Akorinto 7:3-5) Mwanalume owamila kukumbukila kuti “paliye munthu ezondapo muŵili wake, koma oulyesha noukonda.” Tetyo owamila kukonda mkazi wake. Kupambana ciliconse, mwanakazi ofuna kuti mulume wake akomuwamila mtima nomukonda.—Aefeso 5:29.

ZAKUYEMBEKEZELA MULUNGU KULI ANAKAZI OLUNGULIWA

7. Ndaŵa yanji banja yufunikila kunkhala na mutu?

7 Banja iliyonse yuwamila kunkhala na mutu, wamene otangulila kuti banja ikoyenda luweme. Pa lembo ya 1 Akorinto 11:3, Baibolo yulaŵila kuti: “Mutu wa munalume aliyense ni Khilisitu. Mutu wa munakazi ni munalume, nipo mutu wa Khilisitu niye Mulungu.”

8. Ko mwanakazi angaoneshe tyani ulemu ukulu kuli mulume wake?

8 Mwanalume aliyense opumvya. Koma keno mwanakazi ocilikiza zosankha za mulume wake nipo okatizhyana naye mofumila pansi pa mtima, banja yonse yupindula. (1 Petulo 3:1-6) Baibolo yulaŵila kuti: “Mwanakazi akolemekeza ngako mulume wake.” (Aefeso 5:33) N’nga tyani keno mwanalume ni wosakhulupilila? Mwanakazi owamila mphela kumulemekeza ngako. Baibolo yulaŵila kuti: “Mweo anakazi, mukogonjela azilume ŵanu kuti keno ni osamvwila malizu akopeke, osati na malizu, koma na nkhalidwe yanu, poona ŵeka na menso ŵao nkhalidwe yanu ituŵa na ulemu wanu ukulu.” (1 Petulo 3:1, 2) Cisanzo ciweme ca mwanakazi cingayavye mulume wake kumvwisha nolemekeza cikhulupililo cake.

9. (a) Kansi mwanakazi angacite cinji keno wasiyana malingililo na mulume wake? (b) Ko lembo ya Tito 2:4, 5 yulimbikisha anakazi olunguliwa kucita cinji?

9 Kansi mwanakazi angacite cinji keno wasiyana malingililo na mulume wake? Owamila kufotokoza malingililo ŵake mwaulemu. Mwacisanzo, Sara elaŵila malizu yamene mulume wake Abulahamu aliyotemwe nayo, koma Yehova euzhya Abulahamu kuti: “Mvwila malizu ŵake.” (Genesis 21:9-12) Nthawi zinyinji zosankha za mwanalume Wacikhilisitu zunkhala zozikiwa pa Baibolo, tetyo mwanakazi owamila kumucilikiza. (Machitidwe 5:29; Aefeso 5:24) Mwanakazi muweme owamila kusamalila luweme banja yake. (Ŵelengani Tito 2:4, 5.) Mulume wake na ŵana akaona mwakukatila nchito na mphamvu poŵasamalila, afwike pomukonda nomulemekeza ngako.—Miyambo 31:10, 28.

Kansi Sara etwala coonelapo ciweme cotyani kuli anakazi olunguliwa?

10. Kansi Baibolo yulaŵila cinji pa nkhani yokhuza kupatukana na kulekana?

10 Nthawi ziyakine ŵanthu olungulana outukila kupatukana olo kulekana. Koma, Baibolo yulaŵila kuti “mwanakazi asasiye mulume wake” na kuti “mwanalume naye asasiye mkazi wake.” (1 Akorinto 7:10, 11) Pali zinthu ziyakine zingacitishe kuti ŵanthu olungulana apatukane, koma ici ni cosankha cikulu. N’nga tyani pa nkhani yokhuza kulekana? Baibolo yuonesha kuti pali tyala cifukwa cimo comvwika cingacitishe mwanalume na mwanakazi kulekana. Izi zingacitike keno mwanalume olo mwanakazi wacita cigololo.—Mateyu 19:9.

ZAKUYEMBEKEZELA MULUNGU KULI MAKOLO

Yesu ni cisanzo ciweme kuli aliyense m’banja

11. Mwa ni cinji cakufunikila ngako ŵana kupambana zonse?

11 Makolo, muwamila kunkhala na nthawi ikulu yotandala na ŵana ŵanu. Ŵana ŵanu ofuna kutandala na mweo, nipo kupambana zonse, muwamila kuŵaphunzisa za Yehova.—Deuteronomo 6:4-9.

12. Mwa makolo owamila kucita cinji kuti ateteze ŵana ŵao?

12 Calo ca Satana cuipila-ipila, nipo pali ŵanthu ayakine amene angafune kuceneka ŵana ŵasu, nangu kulala nao mwacikakamizhyo. Avyazi ayakine ocita nsoni kulaŵizhyana nkhani yamene iyi na ŵana ŵao. Koma avyazi owamila kucenjeza ŵana ŵao za ŵanthu otetyo noŵaphunzisa mwangaŵalewele. Makolo, muwamila kuteteza ŵana ŵanu. *1 Petulo 5:8.

13. Ko makolo owamila kuphunzisa tyani ŵana ŵao?

13 Makolo ali na udindo wophunzisa ŵana ŵao mwaangankhalile na minkhalidwe iweme. Kansi mungaŵaphunzise tyani ŵana ŵanu? Ŵana ŵanu ofunikila cilango, koma cuwamila lini kutwaliwa mwankhanza. (Yeremiya 30:11) Tetyo muwamila lini kupasa mwana cilango muli okalipa. Muwamila lini kuseŵenzesha malizu “yolasa n’nga ni cipula” yamene yangaŵakhumudwishe. (Miyambo 12:18) Aphunziseni ŵana ŵanu kumvwisha cifukwa cake owamila kumvwila.—Aefeso 6:4; Aheberi 12:9-11; onani nkhani 30 ya Zakosilizhyila.

ZAKUYEMBEKEZELA MULUNGU KULI ŴANA

14, 15. Ndaŵa yanji ŵana owamila kumvwila avyazi ŵao?

14 Yesu enzomvwila Awisi nthawi zonse, nangu pa nthawi yecikumana na mavuto. (Luka 22:42; Yohane 8:28, 29) Yehova oyembekezela soti ŵana kumvwila avyazi ŵao.—Aefeso 6:1-3.

15 Ŵanamwe, nangu kuti mungaone kuti kumvwila avyazi ŵanu n’cinthu covuta, kumbukilani kuti keno mumvwila, mutemwesha Yehova pamo na avyazi ŵanu. *Miyambo 1:8; 6:20; 23:22-25.

Ko ni cinji cingayavye acilumbwana kunkhala okhulupilika kuli Mulungu keno akumana na mayeselo?

16. (a) Ko Satana oyesa tyani kunyengelela acilumbwana kucita vinthu viipa? (b) Ndaŵa yanji kusankha ayanu okonda Yehova ni cinthu cofunika ngako?

16 Maleŵanya angaseŵenzeshe ayanu na ŵanthu ayakine kukunyengelelani kucita vinthu viipa. Yove oziŵa kuti ciyeso coteti cingankhale covuta kucilewa. Mwacisanzo, Dina, mwana munakazi wa Yakobo, enze na ayake amene enzotumikila lini Yehova. Ici cenkhala na vofumapo viipa kwa yove koma soti ku banja yake. (Genesis 34:1, 2) Keno ayanu otumikila lini Yehova, angakunyengeleleni kucita vinthu vakuzonda Yehova, vamene vingacitishe mavuto pali mweo nipo vingakhumudwishe makolo ŵanu na Mulungu. (Miyambo 17:21, 25) Niye cifukwa cake ni cinthu cofunika ngako kunkhala na ayanu okonda Yehova.—1 Akorinto 15:33.

BANJA YANU INGAŴE YOTEMWA

17. Ko aliyense m’banja ali na udindo wanji?

17 Keno ŵanthu onse m’banja okonkha malangizo a Mulungu, olewa mavuto. Tetyo keno nimwe mwanalume wolungula, muwamila kukonda mkazi wanu nom’citila zinthu mwacikondi. Keno nimwe mwanakazi wolunguliwa, mukolemekeza nogonjela mulume wanu notolela cisanzo cufotokozewa pa lembo ya Miyambo 31:10-31. Keno nimwe kolo, phunzisani ŵana ŵanu kukonda Mulungu. (Miyambo 22:6) Keno nimwe atata, tangulilani “luweme” banja yanu. (1 Timoteyo 3:4, 5; 5:8) Nipo mweo ŵana, mvwilani makolo ŵanu. (Akolose 3:20) Kumbukilani kuti munthu aliyense m’banja angalakwise zinthu, tetyo nkhalani olicefya nipo muwamila kukhululukilana umo na muyake. Eee, Baibolo ili na malangizo a Yehova amene angayavye munthu aliyense m’banja.

^ par. 12 Mungafwane mfundo zinyinji zokhuza mwamungatetezele ŵana ŵanu m’mutu 32 wa buku yakuti Phunzirani kwa Mphunzitsi Waluso, yofalisiwa na Mboni za Yehova.

^ par. 15 Mwana owamila lini kumvwila keno avyazi ŵake amuuzhya kucita cinthu cosiyana na malamulo a Mulungu.—Machitidwe 5:29.