1, 2. I yini leswi Yehovha a swi djulaka a mindangwini?

YEHOVHA XIKWEMBU NKULUKUMBA a txhatise vhanu va ku sungula. A Bibele dzri hi byela leswaku a hambe wansati wa ku sungula kutani ‘a mu yisa ku mhunu’. Adamu a a nyonxe ngopfu lakakuva a hlaya leswi: ‘Lweyi i zrambu dzra mazrambu yanga, i nyama ya nyama yanga.’ (Genesis 2:22, 23) Leswi swi kombisa leswaku Yehovha a djula leswaku lava txhatiki va nyonxa.

² Lexi txhelaka xizrami hi leswaku vhanu vanyingi a va ngi sama va hanya wutomi lebyi nyonxisaka a mindangwini yavu. Nambitanu, Bibele dzri ni minsinya ya milawu yinyingi leyi taka pfuna swizro swa ndangu akuva swi yentxa wutomi bya ndangu byi nyonxisa ni ku tikholisa hi ku tsrhama kun’we.​—Luka 11:28.

3, 4. a) Xana nuna a fanela ku mu khomisa kuyini nsati? b) Ha yini swi li swa lisima kuva nuna ni nsati va dzrivalelana?

³ A Bibele dzri li nuna lwenene a fanela ku zrandzra ni ku kombisa xitxhavu ka nsati wakwe. Siza u dondzra Ba-le-Efesa 5:25-29. A nuna a fanela ku zrandzra nsati wakwe nkama hinkwawu, a mu sizrelela, a mu hlayisa a tlhela a nga yentxi txhumu lowu nga mu khunguvanyisaka.

⁴ Kambe i yini leswi nuna a fanelaka ku swi yentxa loko nsati wakwe a phazama? Vanuna va byeliwa leswi: ‘Zrandzrani vasati venu, n’wi nga veneni na xiviti ku vone.’ (Ba-le-Kolosa 3:19) Vanuna, dzrimukani leswaku na n’wine ma phazama. Loko mi djula leswaku Xikwembu Nkulukumba a mi dzrivalela, na n’wine mi fanela ku dzrivalela  vakatenu. (Mattheo 6:12, 14, 15) Loko nuna na nsati va tiyimisele ku dzrivalelana, swi ta va pfuna ku va ni wukati lebyi nyonxisaka.

5. Ha yini nuna a fanela ku kombisa xitxhavu ka nsati wakwe?

⁵ Yehovha a djula leswaku vanuna va kombisa xitxhavu ka vasati vavu. A nuna a fanela ku yanakanyisisa hi swivileleko swa nsati. Mhaka leyi a hi matlangwana. Loko nuna a nga hanyisani ni nsati wakwe, Yehovha a nga ti swi yingela swikhongoto swakwe. (1 Petros 3:7) Lexi yentxaka vhanu va yamukeleka ka Yehovha, i kuva va mu zrandzra. A nga zrandzri vavanuna ku tlula vavasati.

6. Xana swi tlhamuxela yini kuva nuna na nsati va va ‘nyama yin’we’?

⁶ Yesu a tlhamuxele leswaku nuna ni nsati ‘a ve he vabidzri, va ku va nyama yin’we’. (Mattheo 19:6) Va dumbanana nakone a va fanelanga ku kanganyisana. (Amaproverbia 5:15-21; Ba-Heberu 13:4) Nuna ni nsati a va fanelanga ku tsronana a timhakeni ta tinkuku, va tipimisela ntsena. (1 Ba-le-Korinte 7:3-5) A nuna a fanela ku dzrimuka leswaku ‘a ku na mhunu lwa tamaka a venga nyama yakwe; kambe awa yi wundla, awa yi bekisa’. Xileswo, a fanela ku zrandzra nsati wakwe ni ku mu bekisa. Ku tlula hinkwaswu, nsati a djula leswaku nuna wakwe a mu komba wunene a tlhela a mu zrandzra.​—Ba-le-Efesa 5:29.

7. Ha yini a ndangwini ku djuleka nhloko?

⁷ Mindangu hinkwayu yi djula ku va ni nhloko, ku nga lweyi a kongomisaka ndangu leswaku mintxhumu yi famba ha hombe. Ka 1 Ba-le-Korinte 11:3 a Bibele dzri hlaya leswi: ‘A nhloko ya wanuna mun’wana ni mun’wana hi Kriste; a nhloko ya wansati hi wanuna; a nhloko ya Kriste hi Xikwembu Nkulukumba.’

8. Xana nsati a nga kombisa xitxhavu ka nuna hi ndlela yini?

 ⁸ Vanuna hinkwavu va hoxa. Kambe Loko nsati a seketela swiboho swa nuna ni ku tizrisana na yene hi mbilu, ndangu hinkwawu wa pfuneka. (1 Petros 3:1-6) Bibele dzri li: ‘Ku ku nsati a txhava nuna wakwe’. (Ba-le-Efesa 5:33) Swi li yini loko nuna a nga li ka wukhongoti byin’we ni nsati? Nambi ka xiyimu lexo, swa ha djula leswaku nsati a kombisa xitxhavu ka nuna wakwe. Bibele dzri li: ‘N’wine vasati, yingisetani vanuna venu, akuva loko ve kone lava yalaka zritu, va ta kokiwa hi mahanyela ya vasati, ku nge ha zritu, hi ku vona mahanyela yenu lawa ya ku basa hi xitxhavu [lexi yentiki].’ (1 Petros 3:1, 2) Hanyela ledzrinene dzra nsati dzri nga pfuna nuna wakwe leswaku a mu twisisa ni ku hlonipha lipfumelo dzrakwe.

9. a) I yini leswi nsati a fanelaka ku swi yentxa loko a nga pfumelelani ni nuna wakwe? b) Hi xini xilayu lexi nyikiwaka vasati ka Tito 2:4, 5?

⁹ I yini leswi nsati a nga swi yentxaka loko a nga pfumelelani ni nuna wakwe? A nga ha hlaya vonela dzrakwe hi xitxhavu. Hi xikombiso, Sara a hlaye ntxhumu lowu Abrahamu a nga wu nyonxelangakiki, kambe Yehovha a  mu byele leswaku a ‘yingiseta’ nkatakwe. (Genesis 21:9-12) Swa kala kuva nuna lwa nga mukriste a teka xiboho lexi lwisanaka ni Bibele, xileswo nsati a fanela ku mu seketela. (Amintiṛo 5:29; Ba-le-Efesa 5:24) Nsati lwenene a bekisa ndangu wakwe. (Dondzra Tito 2:4, 5.) Loko nuna ni vana va vona ndlela leyi a va tizrelaka ha yone, va ta mu zrandzra ni ku mu hlonipha hi la ku yengetelekiki.​—Amaproverbia 31:10, 28.

10. Xana Bibele dzri li yini hi ku tsravukana ni ku dlaya wukati?

¹⁰ Minkama yimbeni vatekani va kahlulela ku tsravukana kumbe ku dlaya wukati. Nambitanu, Bibele dzri kutxa nsati leswaku ‘a nga tsravukani ni nuna wakwe’ mfuzri ‘na ye wanuna a nga tsrhiki nsati wakwe.’ (1 Ba-le-Korinte 7:10, 11) Ku ni swiyimu swin’wana swa ku kazrata lani vatekani va nga ha tsravukanaka, kambe xiboho lexo a hi matlangwana. Swi li yini hi ku dlaya wukati? Bibele dzri nyika xivangelo xin’we ntsena xa ku dlaya wukati, ku nga loko nuna kumbe nsati a yentxa timhaka ta tinkuku ni mhunu lweyi a nga txhatangakiki na yene.​—Mattheo 19:9.

11. I yini leswi vana va swi djulaka ngopfu ku tlula hinkwaswu?

¹¹ Vapswele, hetani nkama ni vanenu hi lani mi nga kotaka ha kone. Vanenu va djula ku va na n’wine, nakone ku tlula hinkwaswu, va mi djula leswaku mi va dondzrisa ha Yehovha.—Deuteronoma 6:4-9.

12. Xana vapswele va nga yentxa yini leswaku va sizrelela vanavu?

¹² Misava ya Sathana yi ya mahlweni hi ku biha, nakone yi ni vhanu lava djulaka ku hona vanezru, nambi hi ku va hamba nsele. Vapswele vambeni swa va bindzrela ku bula hi timhaka ta tinkuku ni vana. Nambitanu, va fanela ku basopisa vanavu ka vhanu volavu va tlhela va va dondzrisa  tindlela ta ku tivonela. Vapswele, mi fanela ku sizrelela vanenu. *​—1 Petros 5:8.

13. Xana vapswele va fanela ku va dondzrisa hi ndlela yini vanavu?

¹³ I mfanelo ya vapswele ku dondzrisa vana ndlela leyi va fanelaka ku hanya ha yone. U nga va dondzrisa hi ndlela yini? Vanaku va djula ku dondzrisiwa, kambe ku nga li hi ndlela ya tihanyi. (Yeremiya 30:11) Xileswo, u nga va laye na u hlundzrukile. Nakunene a wu swi djuli ku va lwa ‘tlhavaka hi mazritu . . . swanga hi timpanga’.  (Amaproverbia 12:18) Va dondzrise ku twisisa xivangelo xa kuva va yingiseta.​—Ba-le-Efesa 6:4; Ba-Heberu 12:9-11; yana ka “Dondzra Swin’wana”, 30.

14, 15. Ha yini vana va fanela ku yingiseta vapswele vavu?

¹⁴ Nkama hinkwawu Yesu a yingisete Tatana wakwe nambi loko swi nga nabyali. (Luka 22:42; Yohan 8:28, 29) Yehovha a yimela leswaku vana na vone va yingiseta vapswele vavu.​—Ba-le-Efesa 6:1-3.

¹⁵ Vana, nambi loko mi twa ingiki swa kazrata ku yingiseta vapswele venu, dzrimukani leswaku loko mi va yingiseta, Yehovha ni vapswele venu va nyonxa ha n’wine. *​—Amaproverbia 1:8; 6:20; 23:22-25.

16. a) Sathana a dzringisisa kuyini ku kutxetela vampswha ku yentxa leswi bihiki? b) Hi dzrini lisima dzra ku hlawula vanghanu lava zrandzraka Yehovha?

¹⁶ Sathana a nga ha ku dzringa kuva u yentxa leswi bihiki hi ku tizrisa vanghanu vaku kumbe vampswha van’wana. Awa swi tiva leswaku a swi nabyali ku yalela vanghanu. Hi xikombiso, Dina, n’wana wa Yakobe, a a ni vanghanu lava a va nga mu zrandzri Yehovha. Leswo swi tise mahlomulo​—ka yene ni ka ndangu wakwe. (Genesis 34:1, 2) Loko vanghanu vaku va nga mu zrandzri Yehovha, va nga ha ku kutxetela ku yentxa leswi Yehovha a swi vengaka, leswi swi nga ha vavisaka ngopfu wene, ndangu waku na Xikwembu Nkulukumba. (Amaproverbia 17:21, 25) Hi mhaka leyo, i swa lisima swinene ku va ni vanghanu lava zrandzraka Yehovha.​—1 Ba-le-Korinte 15:33.

17. Xana hi byini wutiyanguleli bya mun’wana ni mun’wana a ndangwini?

¹⁷ Loko swizro swa ndangu swi namazrela nkongomiso wa Xikwembu Nkulukumba, swi huluka makhombo manyingi. Kutani loko u li nuna, zrandzra nsati waku nakone hanyisana na yene hi lizrandzru. Loko u li nsati, kombisa xitxhavu u tlhela u tibeka hansi ka nuna waku nakone yetisa xikombiso xa wansati lwa nga ka Amaproverbia 31:10-31. Loko u li mupswali, dondzrisa n’wanaku ku zrandzra Xikwembu Nkulukumba. (Amaproverbia 22:6) Loko u li tatana wa ndangu, zrangela ndangu waku hi ndlela leyinene. (1 Timoteo 3:4, 5; 5:8) Vana, yingisetani vapswele. (Ba-le-Kolosa 3:20) Dzrimukani leswaku hinkwavu a ndangwini va nga ha phazama. Kutani ke, titsrongahatani mi dzrivalelana. Ina, a Bibeleni ku ni minkongomiso ya Yehovha leyi pfunaka mhunu mun’wana ni mun’wana a ndangwini.