1, 2. Apa kapulung Yehuwa gunang keluarga?

MAWU YEHUWA někoạ pẹ̌kakawing kahumotongange. Alkitapẹ̌ naul᷊ị, Yehuwa někoạ wawine humotong kụ ”niwawane sorong anun taumata ene”. Adam mal᷊uasẹ̌ kụ naul᷊ị, ”Ini e i sie taumata e kụ mẹ̌sul᷊ungu iạ e, ruhine wọu ruhiku ringangu ghẹ̌sine wọu ghẹ̌siku.” (Pěndariadi 2:22, 23) Ini nělahẹ si kitẹ Yehuwa mapulu keluarga mararame.

² Katewe, orasẹ̌ ini lawọ keluarga tawe mararame. Maning kerene, su Alkitapẹ̌ piạ lawọ prinsip makatul᷊ung sěntahanakeng mararame.​—Lukas 11:28.

3, 4. (a) Kerea esẹ harusẹ̌ měkoạ kawinge? (b) Kawe nụe sěngkawingang harusẹ̌ mẹ̌gaghělị ampung?

³ Alkitapẹ̌ naul᷊ị esẹ mapia ene kai makěndagẹ̌ dingangu měngarěga kawinge. Pẹ̌basạe Efesus 5:25-29. Esẹ harusẹ̌ turusẹ̌ makěndagẹ̌ su kawinge. I sie lai měndiagạ, mẹ̌padul᷊i, dingangu tawe měndariha kawinge.

⁴ Katewe apa koatengu esẹ mạeng kawinge nẹ̌sal᷊a? Kawing esẹ nioro, ”I kamene manga esẹ! Kẹ̌kěndagěbeng kawingi kamene. Abe ral᷊ahětu  mẹ̌koạ si sire.” (Kolose 3:19) Kawing esẹ, pẹ̌tahěndung i kamene lai měkẹ̌koạ pẹ̌sasal᷊a. Mạeng i kau mapulu ampungangu Mawu, i kau lai harusẹ̌ měgělị ampung su kawingu. (Matius 6:12, 14, 15) Mạeng sěngkawingang mẹ̌gaghělị ampung, pẹ̌kakawing i rẹ̌dua sarung mararame.

5. Kawe nụe esẹ harusẹ̌ měngarěga kawinge?

⁵ Yehuwa něngoro esẹ měngarěga kawinge. Esẹ harusẹ̌ mapadul᷊i su kebutuhan u kawinge. Ene kai hal᷊ẹ̌ penting. Mạeng esẹ dal᷊akị měkoạ kawinge, Yehuwa tawe měnarimạ kakal᷊iomanenge. (1 Petrus 3:7) Makakoạ pẹ̌sěngkatau maarěga su těngong Mawu bal᷊inẹbe apa i sie esẹ arau wawine, katewe kai kakěndage su Mawu.

6. Apa mangal᷊ene sěngkawingang seng ”bal᷊inewe rarua, kaiso kawe sěmbaụ”?

⁶ Yesus naul᷊ị sěngkawingang ene seng ”bal᷊inewe rarua, kaiso kawe sěmbaụ”. (Matius 19:6) I sire harusẹ̌ satia sěmbaụ su wal᷊inẹ kụ abe pědeạ bal᷊inẹ. (Baweran Salomo 5:15-21; Ibrani 13:4) Sěngkawingang abe kětạeng mẹ̌tiněna kapulung batangeng hala, mạeng mẹ̌sěngkawadang. (1 Korintus 7:3-5) Kawing esẹ harusẹ̌ mẹ̌tahěndung ”tawẹu sarang sěngkatau taumata měbẹ̌binsịu ghěsine sẹ̌sane. Kaiso i sie měpẹ̌padul᷊i ringangu měděndiagạ”. Hakị u ene i sie harusẹ̌ kuměndagẹ̌ dingangu mapadul᷊i su kawinge. Něngalembong penting, wawine mapulu kawinge mapia dingangu makěndagẹ̌ si sie.​—Efesus 5:29.

7. Kawe nụe keluarga harusẹ̌ piạ těmbonange?

⁷ Kěbị keluarga harusẹ̌ piạ těmbonange, ene kai sěngkatau esẹ měngahạ keluargane tadeạu makoạ mararame. Alkitapẹ̌ naul᷊ị su 1 Korintus 11:3, ”Makoạ těmbonang u manga esẹ u ute kai i Kristus, dingangu makoạ těmbonangu kawinge ute kai esẹ e mase těmbonang i Kristus e kai Mawu Ruata e.”

8. Kerea wawine měnodẹ i sie měngadatẹ̌ kawinge?

⁸ Esẹ lai měkẹ̌koạ pẹ̌sasal᷊a. Katewe, mạeng kawinge tumol᷊e putusang kụ sěngkapěhal᷊ẹ̌ dingange, lawọ al᷊amate su sěntahanakeng. (1 Petrus 3:1-6) Alkitapẹ̌ naul᷊ị, ”I kamene manga wawine sěngkatau-sěngkatau e kěnangko pẹ̌tawakal᷊i měngadatẹ̌ kawinge.” (Efesus 5:33) Kerea mạeng kawinge pangangimange nẹ̌tatěntang?  I sie harusẹ̌ tatapẹ̌ měngadatẹ̌ su kawinge. Alkitapẹ̌ lai naul᷊ị, ”I kamene manga wawine, pakasasuměllung arau pakaadatẹ̌ su kawing’i kamene tadeạu kamagengu wọu tal᷊oaran sire e piạ u tawe měmpangimangu hengetangu Mawu Kasěllahenge, ute kakanoạ i kamene mapia e makakawal᷊uin sire kụ měmpangimang.” (1 Petrus 3:1, 2) Kakanoạ mapia makatul᷊ung kawinge makaěna dingangu měngarěga pangangimange.

9. (a) Apa koatengu wawine mạeng putusangu kawinge tawe nẹ̌tatahino si sie? (b) Sasasa apa niwohẹ su Titus 2:4, 5 gunang manga wawine?

⁹ Apa koatengu wawine mạeng putusang kawinge tawe nẹ̌tatahino si sie? I sie harusẹ̌ maudupẹ̌ mẹ̌bisarang hal᷊ẹ̌ ene. Contone, i Sara naul᷊ị sěmbaụ hal᷊ẹ̌ kụ i Abraham madiri měnarimạ, katewe Yehuwa naul᷊ị si sie, ”Tuhukeko kapulun Sara.” (Pěndariadi 21:9-12) Mạeng putusang nikoạ u kawing esẹ nẹ̌tatahino dingangu těntirong Alkitapẹ̌, wawine harusẹ̌ tumol᷊e putusang ene. (Munara’m Manga Rarolohang 5:29; Efesus 5:24) Wawine mapia sarung měngurusẹ̌ keluargane. (Basa Titus 2:4, 5.) Mạeng kawinge dingangu manga anạe makasilo i sie marading, i sire sarung kuměndagẹ̌ dingangu měngarěgang sie.​—Baweran Salomo 31:10, 28.

10. Apa niul᷊ị u Alkitapẹ̌ soal u mẹ̌tal᷊ei arau mẹ̌cere?

¹⁰ Pẹ̌sěnsul᷊ẹ sěngkawingang masahawụ měmutusẹ̌ mẹ̌tal᷊ei. Katewe, Alkitapẹ̌ naul᷊ị, ”Sěngkatau wawine kụ seng bọu nẹ̌kawinge ute kumbahangbe  maněntangu kawinge,” dingangu, ”Sěngkatau esẹ e tawe wotonge mapẹ̌tal᷊ein kawinge.” (1 Korintus 7:10, 11) Ěndịu piạ barang makakoạ sěngkawingang mẹ̌tal᷊ei, katewe ene harusẹ̌ tiněnang pakapia. Kerea mạeng mẹ̌cere? Alkitapẹ̌ naul᷊ị sěngkawingang botonge mẹ̌cere mạeng kawinge někoạ hubungan seks dingangu taumata wal᷊inẹ.​—Matius 19:9.

11. Apa hal᷊ẹ̌ penting harusẹ̌ koateng matatimadẹ̌?

¹¹ Matatimadẹ̌, sadiako tempo gunang manga  anạ i kamene. Manga rariọ mapulu matimade ene dingangi sire, kụ limembong penting lai matatimadẹ̌ harusẹ̌ měněntiro titang Yehuwa su manga anạe.​—Pangangonggọ u Toratẹ̌ Kapia 6:4-9.

12. Apa harusẹ̌ koateng matatimadẹ̌ gunang měndiagạ manga anạ i sire?

¹² Duniang Setang orasẹ̌ ini sauneng kakạdal᷊akịe, kụ piạ taumata mapulu měnilakạ manga rariọ su hal᷊ẹ̌ seksual. Pẹ̌sěnsul᷊ẹ matatimadẹ̌ madiri mẹ̌bisara soal u hal᷊ẹ̌ ini dingangu manga rariọ. Katewe matatimadẹ̌ harusẹ̌ měněntiro kerea mẹ̌těngkarau bọu taumata ral᷊akị. Matatimadẹ̌, i kamene harusẹ̌ měndiagạ manga anạ i kamene. *—1 Petrus 5:8.

13. Kerea matatimadẹ̌ měněntiro manga anạ i sire?

¹³ Měněntiro kakanoạ mapia su anạ ene kai hal᷊ẹ̌ u matatimadẹ̌. Kerea carane měněntiro si sire? Manga rariọ harusẹ̌ těntirong, katewe abe kasarẹ̌. (Yeremia 30:11) Hakị u ene, kumbahang měgělị disiplin su tempong pědu. I kau tantu madiri mạeng baweranu makoạ kere ”pilị u peda” makatědụ si sire. (Baweran Salomo 12:18) Paul᷊ị su manga anạ i kamene kawe nụe i sire harusẹ̌ matuhụ.​—Efesus 6:4; Ibrani 12:9-11; pěmanda Catatan 30.

14, 15. Kawe nụe manga rariọ harusẹ̌ matuhụ su matatimadẹ̌?

¹⁴ Yesus tatapẹ̌ matuhụ si Amange, maning pẹ̌sěnsul᷊ẹ tawe gampang. (Lukas 22:42; Yohanes 8:28, 29) Yehuwa lai mapulu manga rariọ matuhụ su matimadẹ̌.​—Efesus 6:1-3.

¹⁵ Pẹ̌sěnsul᷊ẹ, tawe gampang tumuhụ su matimadẹ̌, katewe mạeng i kamene matuhụ, Yehuwa dingangu matimadẹ̌ sarung mal᷊uasẹ̌. *—Baweran Salomo 1:8; 6:20; 23:22-25.

16. (a) Kerea Setang měngahạ mangangudạ tadeạu měkoạ barang nẹ̌sal᷊a? (b) Kawe nụe harusẹ̌ měmile hapị makěndagẹ̌ si Yehuwa?

¹⁶ Setang měpakẹ hapị arau taumata wal᷊inẹ tadeạu měngahạ si kau měkoạ barang nẹ̌sal᷊a.  I sie masingkạ tawe tumol᷊e kapulung sire ene tawe gampang. Contone, Dina, anạ i Yakub, hapịe bal᷊inẹ ělang i Yehuwa. Ini nakarěntang kasasusah si sie dingangu keluargane. (Pěndariadi 34:1, 2) Mạeng hapịu tawe kụkěndagẹ̌ si Yehuwa, i sie sarung měngahạ si kau měkoạ barang ikẹ̌kawěnsing i Yehuwa, kụ ini makarěntang lawọ kasasusah si kau, keluarganu, dingangu su Mawu. (Baweran Salomo 17:21, 25) Hakị u ene mapaelẹ̌ mạeng mědal᷊ahapị dingangi sire apang makěndagẹ̌ si Yehuwa.​—1 Korintus 15:33.

17. Apa harusẹ̌ koatengu kěbị anggota keluarga?

¹⁷ Mạeng sěntahanakeng tumol᷊e těntirong Mawu, ene makarau bọu kasasusah. Hakị u ene, mạeng i kau sěngkatau esẹ, pakakěndagẹ̌ bue su kawingu. Mạeng i kau wawine, i kau harusẹ̌ pakaadatẹ̌ su kawingu dingangu tol᷊e kakanoạ mapaelẹ̌ bọu kawing wawine nilahẹ su Baweran Salomo 31:10-31. Mạeng i kau matimadẹ̌, těntiroi anạu tadeạu kuměndagẹ̌ su Mawu. (Baweran Salomo 22:6) Mạeng i kau matimadẹ̌ esẹ, ’pakapelesa měngatorẹ̌ dal᷊ohong bal᷊enu’. (1 Timotius 3:4, 5; 5:8) Bọu ene manga rariọ, pakatatuhụ bue su matatimadẹ̌. (Kolose 3:20) Pẹ̌sěngkatau su keluarga měkẹ̌koạ pẹ̌sasal᷊a, hakị u ene pakasanạ naung dingangu pẹ̌gaghělịe ampung sěmbaụ su wal᷊inẹ. Alkitapẹ̌ makaahạ sěntahanakeng ual᷊ingu lohone kai bọu Yehuwa.