1, 2. ¿Bin-utʼil ya skʼan Jehová te ya xkuxinik te familiaetik?

TE Jehová jaʼ la schiknajtes te nujpunele. Te Biblia ya yal te jaʼ la spas te sbabial ants sok te «la yicʼ tal ta stojol te winique». Kʼax tseʼel yoʼtan la yaʼiy sba te Adán te kʼalal la yil te ants te jich la yale: «¡Haʼix jbaquel te sbaquele, soc jbaqʼuetal te sbaqʼuetale!» (Génesis 2:22, 23). Chikan ta ilel te jich ya skʼan Jehová te tseʼeluk yoʼtan ya xkuxinik te familiaetike.

² Kʼax mel-oʼtantik sba te ay tsobol machʼatik ma staojik tseʼel-oʼtanil ta sfamiliaik. Pero te Biblia yichʼoj tojobteseletik sok tsitsel te ya skoltay ta jujuntul te machʼatik ayik ta familia te lekuk ya yil sbaik sok te tseʼeluk yoʼtanike (Lucas 11:28).

3, 4. 1) ¿Bin-utʼil ya skʼan ya yil yinam te winike? 2) ¿Bin yuʼun tulan skʼoplal te talel kʼaxel ya spasbey sbaik perdon te winik sok te antse?

³ Te Biblia ya yal te jtul lekil mamalalil ya skʼan te kʼux ta yoʼtan te yinam sok te ya yichʼ ta mukʼ. Awokoluk kʼopona Efesios 5:25-29. Te winike, ya skʼan te spisil-ora ayuk yutsil yoʼtan ta stojol te yiname. Jaʼnix jich ya skʼan ya skanantay, ya skʼuxultay sok te maba ya yutsʼine.

⁴ ¿Bin ya skʼan ya spas te winik te kʼalal ay ya xchʼay te yiname? Te Biblia jich ya yal ta stojol te winiketik: «Cʼux me xawaʼiy ta awoʼtanic te awihnamic, ma me ayuc slab awoʼtanic ta stojol» (Colosenses 3:19). Winiketik, mame xchʼay ta awoʼtanik te ya xchʼayex-euke. Jaʼnix jich teme ya akʼanik te ya spasbeyex perdon te Diose, yame skʼan ya apasbeyik perdon-euk te awinamike (Mateo 6:12, 14, 15). Teme talel kʼaxel ya spasbey sbaik perdon te winik sok te antse, jaʼme ya xkoltayotik ta stael tseʼel-oʼtanil ta snujpunelik.

5. ¿Bin yuʼun ya skʼan ya yichʼ ta wenta yinam te winike?

 ⁵ Te Jehová ya skʼan te ya yichʼ ta wenta yinam te winike, ya skʼan ya yil ta lek te bin ya xtuun yuʼune. Kʼax tulan skʼoplal te jich ya spas te winike. Teme maba lek stalel ta stojol te yiname, maniwan ya x-aʼiybot skʼop yuʼun te Jehová te kʼalal ya skʼopone (1 Pedro 3:7). Te Jehová ma jaʼuk mukʼxan skʼoplal ya yil te winik te bitʼil te antse, pajal ay skʼoplal ta yoʼtan jaʼnax teme kʼux ya x-aʼiyot yuʼune.

6. ¿Bin ya skʼan ya yal te «jun xanix baqʼuet ya xcʼoht» te machʼatik ya xnujpunike?

⁶ Te Jesús jich la yal ta stojol te winik sok te ants te ya xnujpunike: «Ma chebuquix, jun xanix baqʼuet ya xcʼoht» (Mateo 19:6). Te winik sok te antse ya skʼan te talel kʼaxel jun yoʼtan sbaik sok te ma sloʼlay sbaik. Te winik ya skʼan te jtulnax te yiname, jaʼnix jich te ants ya skʼan te jtulnax te smamalale (Proverbios 5:15-21; Hebreos 13:4, TNM). Te winike ya skʼan ya sjokin ta wayel te yinam manchukme ay ma skʼan stukel, jichnix ya skʼan ya spas te ants ta stojol te smamalale. Mame jaʼuknax ya sle te bin ya skʼan yoʼtan ta jujuntule (1 Corintios 7:3-5). Te winike ya skʼan ya sjultes ta yoʼtan te «mayuc machʼa ya spʼaj te sbaqʼuetal», te bin ya spase, jaʼ te «ya smacʼlin soc ya scanantay». Jich yuʼun te winik ya skʼan te kʼux ta yoʼtan te yinam sok te ayuk yutsil yoʼtan ta stojole. Te bin ya smulanxan te antse, jaʼ te lekuk ya xkʼoponot yuʼun te smamalal sok te lekuk yoʼtane (Efesios 5:29). Jaʼnix jich, tulan skʼoplal te ya xnujpun ta stojol jues te winik sok te ants yuʼun ya staik tseʼel-oʼtanil ta sfamiliaik. Te kʼalal jich ya spasike, jichme jun yoʼtan ya schʼitesik te yal snichʼnabike. Te j-abatetik yuʼun Dios ya skʼan ya xnujpunik jich bitʼil ya yal te ley yuʼun te ajwalil ta slumalike (Lucas 2:1, 4, 5).

7. ¿Bin yuʼun ya skʼan ayuk jolal ta yutil na?

⁷ Spisil familia ya skʼan ay jolal yuʼun, melel ya skʼan wentainel spisil te machʼatik ayik ta yutil nae. Te Biblia jich ya yal  ta 1 Corintios 11:3: «Te Cristo ha jolal yuʼun spisil winiquetic, te winic ha jolal yuʼun te ants, soc te Dios ha jolal yuʼun te Cristo».

8. ¿Bin-utʼil ya yakʼ ta ilel te ants te ya yichʼ ta wenta te smamalale?

⁸ Melelnix-a te ya xchʼayik-euk te mamalaliletike. Pero kʼalal te ants ya schʼuun te bin ya sta ta nopel te smamalal sok ya skoltay, spisil te familia ya sta lekilal yuʼun (1 Pedro 3:1-6). Te Biblia jich ya yal: «Te antse acʼa yichʼ ta cuenta te smamalale» (Efesios 5:33). ¿Jaxan teme maba schʼuunej Dios te smamalale? Jaʼnix jich ya skʼan ya yichʼ ta mukʼ. Te Biblia jaʼnix jich ya yal: «Antsetic, acʼa abahic ta cuentahinel yuʼun te amamalalic, scuenta yuʼun teme ay ma ba ya schʼuhunic te scʼop Dios, ya me schʼuhunic, ma haʼuc ta scuenta acʼopic, ha ta scuenta te bin yac apasic, te cʼalal ya yilic te lec bin yac apasic soc te ya xʼichʼawanex ta cuenta» (1 Pedro 3:1, 2). Ta swenta te lek stalel te antse, ya xjuʼ ya sta ta ilel te smamalal te lek te bin schʼuuneje sok yaniwan x-ichʼbot ta wenta te bin schʼuuneje.

9. 1) ¿Bin ya skʼan ya spas te ants teme maba akuerdo ay sok te smamalale? 2) ¿Bin tsitsel ya jtatik ta stojol te inamiletik ta Tito 2:4, 5?

⁹ ¿Bin ya xjuʼ ya spas te ants teme maba akuerdo ay sok te bin ya sta ta nopel te smamalale? Ya xjuʼ ya yalbey te  smamalal, pero ya skʼan ya spas sok slekil yoʼtan. Te Biblia ya yal te jich la spas te Sara, pero ma lek la yaʼiy te Abraham te bin albote. Jaʼ yuʼun te Jehová jich la yalbey te Abraham: «Chʼuhuna spisil te bin ya yalbat te Sara» (Génesis 21:9-12). Te antse ya skʼan ya schʼuun te bin ya sta ta nopel te smamalal, jaʼnax teme maba ya skontrain te bin ya yal te Bibliae (Hechos 5:29; Efesios 5:24). Te lekil inamile, jaʼnix jich ya skʼan ya skanantay ta lek te sfamilia (kʼopona Tito 2:4, 5). Kʼalal ay ta yoʼtan smamalal sok yalatak te antse, ya xkʼanotxan ta bayal sok ya x-ichʼotxan ta mukʼ (Proverbios 31:10, 28).

10. 1) ¿Bin ya yal te Biblia ta swenta te ya schʼoj sbaik jilel te machʼatik nujpunemike? 2) ¿Bin ya yal te Biblia ta swenta te slajinbeyel sjunal te nujpunele?

¹⁰ Ay machʼatik jaʼ ora ya xtal ta yoʼtanik te ya schʼoj sbaik jilel o te ya slajinbeyik sjunal te snujpunelik te kʼalal ay swokolike. Pero te Biblia jich ya yal ta jamal: «Te ants ma me xyihquitay smamalal [...]. Te winic ma me schʼay hilel te yihname» (1 Corintios 7:10, 11). Melelnix-a te kʼalal ay bin kʼax tulan ya xkʼot ta pasel ta skuxlejalike, ya xjuʼ ya schʼoj sbaik jilel te machʼatik nujpunemike, pero ya skʼan ya snopik ta lek. * ¿Bin ya yal te Biblia ta swenta te slajinbeyel sjunal te nujpunele? Ya yal te jaʼnax ya xjuʼ ta lajinbeyel sjunal te nujpunel teme la yaʼiy antsiwej te winike o la yakʼ sba ta antsinel te antse (Mateo 19:9).

11. ¿Bin-a te ya xtuunxan yuʼun te alnichʼanetike?

¹¹ Meʼil tatiletik, jokinaik te awal anichʼnabik te jayeb tiempo ya xjuʼ awuʼunike, melel ya xtuun yuʼunik. Pero te bin ya xtuunxan yuʼunike, jaʼ te ya akoltayik ta snaʼbeyel sba te Jehová (Deuteronomio 6:4-9).

12. ¿Bin ya skʼan ya spas te meʼil tatiletik yuʼun ya skanantay te yal snichʼnabike?

¹² Ta balumilal yuʼun te Satanás bejbe yak ta pʼolel te chopolile. Ay ants winiketik te ya skʼan ya yakʼbeyik swokol te alaletik  kuʼuntike. Ya xjuʼ te ay machʼa ya stsakotik ta utsʼinel yuʼune. Ay meʼil tatiletik te wokol ya yaʼiyik yalbeyel te yal snichʼnabik te tema ini. Pero ya skʼan ya yalbeyik te ay chopol ants winiketik te ya skʼan ya x-utsʼinotik yuʼune sok ya skʼan ya yakʼbeyik snaʼ bin-utʼil ya xjuʼ ya skanantay sbaik. Meʼil tatiletik, yame skʼan ya akanantayik te awal anichʼnabik yuʼun ma staik wokol (1 Pedro 5:8). *

13. ¿Bin-utʼil ya skʼan ya spʼijubtesik te yal snichʼnabik te meʼil tatiletike?

¹³ Meʼil tatiletik, jaʼme ay ta awentaik spʼijubtesel te awal anichʼnabik swenta lek stalelik. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya apasik?  Melelnix-a te ya skʼan ya yichʼik tojobtesel te alaletike, pero mame skʼan te ya xjelawat o te kʼax tulan te bin-utʼil ya awakʼ te tojobtesele (Jeremías 30:11). Jich yuʼun te kʼalal ya atojobtese, mame xa apas sok slab awoʼtan. Mame xa atuuntes kʼopetik te ya yejchentesbey yoʼtan te awal anichʼnab jich bitʼil jun espada (Proverbios 12:18). Cholbeyaik yaʼiy te bin yuʼun ya skʼan te ya schʼuunik kʼop te awal anichʼnabike (Efesios 6:4; Hebreos 12:9-11; ilawil te nota 30, tojobtesel).

14, 15. ¿Bin yuʼun ya skʼan ya schʼuunbeyik skʼop smeʼ statik te alnichʼanetike?

¹⁴ Te Jesús spisil-ora la schʼuunbey skʼop te sTate, manchukme ay wokol la yaʼiy spasel (Lucas 22:42; Juan 8:28, 29). Te Jehová jaʼnix jich ya skʼan te ya schʼuunbeyik skʼop smeʼ statik te alnichʼanetike (Efesios 6:1-3).

¹⁵ Alnichʼan, ayniwan tulan ya awaʼiy te ya achʼuunbey skʼop te ameʼ atate, pero mame xchʼay ta awoʼtan te tseʼel yoʼtan awuʼun te Jehová sok te ameʼ atat te kʼalal ya achʼuun kʼope (Proverbios 1:8; 6:20; 23:22-25). *

16. 1) ¿Bin ya spas te Satanás yuʼun ya stijbey yoʼtan te achʼix keremetik ta spasel te bin chopole? 2) ¿Bin yuʼun tulan skʼoplal te kʼuxuk ta yoʼtanik Jehová te awamigotake?

¹⁶ Te Satanás ya xjuʼ ya stuuntes te awamigotak sok yantik achʼix keremetik yuʼun ya stijbat awoʼtan ta spasel te bin chopole. Te Satanás ya snaʼ te ayniwan bin-ora kʼax tulan ya awaʼiy spʼajel te bin ya stenat ta spasel te awamigotake. Jich ya yakʼ kiltik te ejemplo yuʼun te Dina te yantsil nichʼan te Jacob. Te Dina la yamigoin te machʼatik maba kʼux ta yoʼtanik te Jehová, jaʼ yuʼun la sta tulan wokol sok la yakʼ ta wokol te sfamiliae (Génesis 34:1, 2). Teme maba kʼux ta yoʼtanik Jehová te awamigotake, yaniwan xjuʼ ya yakʼbatik apas te bin jkʼaxel ma smulan te Jehová. Teme ay jich la apase, yame ata tulan wokol  sok yame awakʼbey smel yoʼtan te afamilia sok te Jehová (Proverbios 17:21, 25). Jich yuʼun kʼax tulan skʼoplal te kʼuxuk ta yoʼtanik Jehová te awamigotake (1 Corintios 15:33).

17. ¿Bin ya skʼan ya spasik ta jujuntul te machʼatik ayik ta yutil nae?

¹⁷ Te kʼalal ya jchʼuuntik spasel ta yutil jnatik te tsitsel yakʼoj te Diose, jich maba ya jtatik bayal wokol-a. Jaʼ yuʼun jaʼat mamalalil, kʼuxukme ta awoʼtan te awinam sok akʼbeya yil yutsil awoʼtan. Inamil, ichʼa ta mukʼ te amamalal, chʼuuna te bin ya sta ta nopel sok jichukme atalel bitʼil te lekil ants te ya yichʼ albeyel skʼoplal ta Proverbios 31:10-31. Meʼil tatil, nojptesa te awal anichʼnab yuʼun kʼux ya yaʼiy ta yoʼtanik te Jehová (Proverbios 22:6). Tatil, wentaina ta lek te machʼatik ay awuʼun ta yutil ana (1 Timoteo 3:4, 5; 5:8). Alnichʼanetik, chʼuunbeyaik skʼop te ameʼ atatike (Colosenses 3:20). Mame xchʼay ta koʼtantik te jpisiltik ya xchʼayotik, jich yuʼun yame skʼan te pekʼeluk koʼtantik sok te ya jkʼantik perdone. Jich bitʼil la kiltikix, te Jehová yakʼoj lekil tojobtesel ta Biblia ta stojol te familiae.