1, 2. Йәһва Худа һәммә әр-аяллар үчүн немини халайду?

 ӘҢ БИРИНЧИ некани орунлаштурған — Йәһва Худадур. Муқәддәс китапта Худа тунҗа аялни яритип, уни Адәм атиниң «алдиға әкәлди», дәп йезилған. Адәм ата хошаллиғидин: «Мана әнди, сүйәклиримдин чиққан сүйәк вә әтлиримдин чиққан әт алдимда»,— дәп ейтқан (Яритилиш 2:22, 23). Демәк, Йәһва Худа әр-аялниң бәхитлик болушини халайду.

² Әпсуски, бүгүнки күндә бәхитсиз аилиләр нурғун. Амма Муқәддәс китапта һәммә аилә әзалириниң бәхитлик болуши үчүн көп мәслиһәтләр бар (Луқа 11:28).

3, 4. а) Әр киши аялиға қандақ муамилә қилиши керәк? ә) Немә үчүн әр-аял бир-бирини кәчүрүшкә тәйяр болуши керәк?

³ Муқәддәс китапта әр киши аялини сөйүп, һөрмәтлиши керәк, дәп йезилған. Илтимас, Әфәсликләргә 5:25—29ни оқуң. Яхши әр киши аялиға һәрдайим яхши муамилә қилиду. Шундақла у аялини қоғдап, ғәмхорлуқ қилиду вә һечқачан қопал сөзлимәйду һәм уруп-соқмайду.

⁴ Лекин аяли хаталиқ өткүзүп қойса, әр киши немә қилиши керәк? Муқәддәс китап әр кишиләргә мундақ мәслиһәт бериду: «Әрләр, өз аяллириңларни сөйүшни тохтатмаңлар вә улар билән қопал болмаңлар» (Колосилиқларға 3:19). Әр кишиләрму өзлириниң хаталишидиғанлиғини унтумаслиғи керәк. Әгәр Худаниң силәрни кәчүрүшини халисаңлар, силәрму өз аяллириңларни кәчүрүшиңлар лазим (Мәтта 6:12, 14, 15). Шуңа әр-аял бир-бирини кәчүрүшкә тәйяр болса, уларниң аилиси бәхитлик болиду.

5. Немә үчүн әр киши аялини қәдирләп, һөрмәтлиши муһим?

 ⁵ Яратқучи әр кишиниң өз аялини қәдирләп, һөрмәтлишини халайду. Әр киши аялини озуқ-түлүк вә кийим-кечәк билән қамдаш керәк. У аяли билән сөзлишишкә вақит чиқирип, униң һис-туйғулирини нәзәрдә тутуши зөрүр. Бу наһайити муһим. Сәвәви, әр киши аялиға яман муамилә қилса, Йәһва униң дуалирини қобул қилмайду (Петрусниң 1-хети 3:7). Йәһва Худа әр билән аялни тәң көриду. Пәрвәрдигарни яхши көргән адәмләр Униң алдида қәдир-қиммәтликтур.

6. Бир тән болуш немини билдүриду?

⁶ Әйса әр-аял һәққидә: «Улар әнди икки әмәс, бәлки бир тәндур»,— дәп ейтқан (Мәтта 19:6). Әрниң пәқәт бир аяли, аялниң болса, пәқәт бир ери болуши лазим (Пәнд-нәсиһәтләр 5:15—21; Ибранийларға 13:4). Әр-аял пәқәт өз мәнпәитинила көзлимәй, бир-бириниң җинсий еһтияҗлирини қанаәтләндүрүши керәк (Коринтлиқларға 1-хәт 7:3—5). Әр кишиләр «һеч ким һеч қачан өз тенини өч көрмәйду, әксичә уни озуқландуриду һәм асрайду». Демәк, әр киши аялини сөйүп, ғәмхорлуқ қилиши муһим. Чүнки аял киши өз ериниң уни сөйүшини вә меһрибан болушини халайду (Әфәсликләргә 5:29). Пәрзәнтләрни тәрбийиләш үчүн яхши аилә муһити яритиш үчүн, дөләт тәливи бойичә некани қанунлуқ тизимлиши муһим. Әйсаниң әгәшкүчилири йәрлик һөкүмәтниң нека қанунини һөрмәтлиши керәк (Луқа 2:1, 4, 5).

7. Немә үчүн һәрбир аилиниң беши болуши керәк?

⁷ Аилидә һәрбир әза өз вәзиписини яхши орунлиши үчүн, аилигә йолбашчилиқ қилидиған бир башчи керәк. Муқәддәс китапта: «Һәммә әрниң беши Әйса Мәсиһтур. Аялниң беши әр, Әйса ниң беши болса, Худадур»,— дәп йезилған (Коринтлиқларға 1-хәт 11:3).

8. Аяли йолдишини чоңқур һөрмәтләйдиғанлиғини қандақ көрситәләйду?

 ⁸ Әлвәттә, хаталашмайдиған әр киши йоқ. Әгәр аяли йолдишиниң қарарлирини қоллиса һәм униң билән һәмкарлашса, шу чағда пүтүн аилә әзалири буниң зор пайдисини көриду (Петрусниң 1-хети 3:1—6). Муқәддәс китапта: «Аял болса ерини чоңқур һөрмәтлисун»,— дәп йезилған (Әфәсликләргә 5:33). Гәрчә ери Йәһваға хизмәт қилмисиму, аяли уни чоңқур һөрмәтлиши керәк. Муқәддәс китапта мундақ дәп йезилған: «Силәр, аяллар, әрлириңларға беқиниңлар, Худа Сөзигә қулақ салмайдиған әрләр сөзлириңлар арқилиқ әмәс, бәлки жүрүш-турушуңлар арқилиқ тәсирлинип, Худаға қаритилған болсун, йәни улар пак жүрүш-турушиңларни вә чоңқур һөрмәт қилишиңларни байқисун» (Петрусниң 1-хети 3:1, 2). Аял кишиниң яхши жүрүш-туруши йолдишиға униң етиқадини һөрмәтләшкә ярдәм бериду.

9. а) Аяли йолдишиниң чиқарған қарариға қошулмиса немә қилиши керәк? ә) Титқа 2:4, 5тә аяллар үчүн қандақ мәслиһәт бар?

⁹ Аяли йолдишиниң чиқарған қарариға қошулмисичу?  У өз көзқаришини силиқ-сипайилиқ билән чүшәндүрүши керәк. Мәсилән, Ибраһим Сарәниң сөзлирини яқтурмиған, бирақ Йәһва Худа униңға: «Униң сөзини тиңшиғин»,— дегән (Яритилиш 21:9—12). Әгәр йолдишиниң қарарлири Муқәддәс китапта йезилғанларға қарши болмиса, аяли уни қоллиши керәк (Әлчиләр 5:29; Әфәсликләргә 5:24). Яхши аял аилисигә ғәмхорлуқ қилип, көйүниду (Титқа 2:4, 5ни оқуң). Йолдиши билән балилири униң тәр төкүп әмгәк қиливатқанлиғини көргәндә, уни техиму яхши көриду вә һөрмәтләйду (Пәнд-нәсиһәтләр 31:10, 28).

10. Муқәддәс китапта аҗришиш вә бөләк туруш һәққидә немә йезилған?

¹⁰ Бәзи вақитларда әр-аял чапсанла аҗришишни яки айрилип бөләк турушни қарар қилиду. Бирақ Муқәддәс китапта «аяли еридин кәтмисун» вә «әрму аялини ташлап кәтмисун», дәп йезилған (Коринтлиқларға 1-хәт 7:10, 11). Бәзи алаһидә вәзийәтләрдә әр-аял бөләк турушқа қарар қилиши мүмкин. Амма бу мундақла чиқиридиған қарар әмәс. Худа аҗришишқа қандақ қарайду? Муқәддәс китапта аҗришишниң пәқәт бирла сәвәви йезилған. Бу әр яки аялниң башқа бир киши билән зина қилишидур (Мәтта 19:9).

11. Балиларға немә көп пайда әкелиду?

¹¹ Ата-анилар пәрзәнтлириңлар билән мүмкинқәдәр көпирәк вақит өткүзиңлар. Чүнки балилар ата-аниға бәк муһтаҗ. Балилириңларға Йәһва Худа тоғрилиқ билим беришкә тиришиңлар, чүнки бу уларниң һаятиға көп пайда әкелиду (Қанун шәрһи 6:4—9).

12. Ата-анилар балилирини қоғдаш үчүн немә қилиши керәк?

¹² Бу дуния күндин-күнгә явузлишип бариду. Әпсуски, балиларға зиян кәлтүридиған, һәтта уларни җинсий хорлайдиған адәмләр бар. Бәзи ата-анилар мошу һәққидә  балилири билән сөзлишишкә хиҗил болиду. Бирақ ата-анилар шундақ яман адәмләр тоғрилиқ балилирини агаһландуруп, улардин өзини қандақ қоғдашқа болидиғанлиғини үгитиши лазим. Балиларни қоғдаш — ата-аниниң вәзиписидур a (Петрусниң 1-хети 5:8).

13. Ата-анилар балилирини қандақ тәрбийилиши керәк?

¹³ Балиниң тәрбийисигә ата-ана җавапкар. Ата-анилар буни қандақ әмәлгә ашуралайду? Әлвәттә, балиларға қопаллиқ вә рәһимсизлик билән тәлим-тәрбийә  бериш натоғра. Шундақла, балини ғәзәпләнгән пәйттә җазалимаң. Чүнки шу вақитта ейтилған сөзләр балиға қиличтәк санчилиду (Пәнд-нәсиһәтләр 12:18). Шуңа балилириңларға немә үчүн ата-аниниң тилини елиш пайдилиқ екәнлигини чүшәндүрүңлар (Әфәсликләргә 6:4; Ибранийларға 12:9—11; 30-изаһәткә қараң).

14, 15. Немә үчүн балилар ата-анисиға итаәтчан болуши керәк?

¹⁴ Әйса һәрдайим, һәтта қийин вақитлардиму Атиси Йәһваға бойсунған. (Луқа 22:42; Йоһан 8:28, 29). Йәһва Худа балилардинму ата-анисиға бойсунушини күтиду (Әфәсликләргә 6:1—3).

¹⁵ Балилар, һәтта ата-анаңларға бойсунуш қийин болсиму, уларға итаәт қилсаңлар, Йәһва Худаму һәм ата-анаңларму силәрдин хурсән болидиғанлиғини әстин чиқармаңлар b (Пәнд-нәсиһәтләр 1:8; 6:20; 23:22—25).

16. а) Шәйтан яшларни Йәһва өч көридиған нәрсиләрни қилишқа қандақ дәвәт қилиду? ә) Йәһвани яхши көридиған достларни таллаш немә үчүн муһим?

¹⁶ Шәйтан достлириңиз яки башқа тәңдашлириңиз арқилиқ сизни яман ишларни қилишқа дәвәт қилиши мүмкин. Чүнки Шәйтан шундақ бесимға қарши турушниң бәк қийин екәнлигини яхши билиду. Мәсилән, Яқупниң қизи Дина, Йәһвани яхши көрмәйдиған адәмләр билән дост болған. Нәтиҗидә, у пәқәт өзигила әмәс, аилисигиму көп аварчилиқларни кәлтүргән (Яритилиш 34:1, 2). Әгәр сиз Йәһвани яхши көрмәйдиған адәмләр билән дост болсиңиз, улар сизни Йәһва өч көридиған нәрсиләрни қилишқа дәвәт қилиши мүмкин. Бу сизни вә аилиңизни азапқа салиду һәм Худаниң  көңлини ағритиду (Пәнд-нәсиһәтләр 17:21, 25). Шу сәвәптин, Йәһвани яхши көридиғанлар билән дост болуш бәк муһим (Коринтлиқларға 1-хәт 15:33).

17. Һәрбир аилә әзасиниң қандақ җавапкарлиғи бар?

¹⁷ Аилиниң һәммә әзалири Йәһваниң көрсәтмилиригә риайә қилса, көплигән азаплардин вә қийинчилиқлардин нери болалайду. Шуңа, әрләр, аяллириңларни яхши көрүп, уларға меһрибанлиқ билән муамилә қилиңлар. Аяллар, әрлириңларни чоңқур һөрмәтләп, итаәтчан болуңлар вә Пәнд-нәсиһәтләр 31:10—31дә тәсвирлигән аялдин үлгә елиңлар. Ата-анилар, балилириңларни Худани яхши көрүшкә үндәңлар (Пәнд-нәсиһәтләр 22:6). Атилар, аиләңларни яхши башқуруңлар (Тимотийға 1-хәт 3:4, 5; 5:8). Балилар, ата-анаңларға бойсунуңлар (Колосилиқларға 3:20). Әстин чиқармаң, һәрбир аилә әзаси хаталиқ өткүзүши мүмкин. Шуңа, кәмтәрлик болуп, бир-бириңларға кәчүрүмчан болуңлар. Муқәддәс китап һәрбир аилә әзасиға дана нәсиһәтләрни бериду.