Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

TILE BULU NEE NNU

Adenle Kpalɛ Mɔɔ Bɛdua Zo Bɛsonle Nyamenle

Adenle Kpalɛ Mɔɔ Bɛdua Zo Bɛsonle Nyamenle

1. Nwane a ɔwɔ kɛ kile yɛ adenle kpalɛ mɔɔ bɛdua zo bɛsonle Nyamenle a?

ƐZONLENLƐ dɔɔnwo ka kɛ bɛkilehile Nyamenle anwo nɔhalɛ ne. Noko ɛhye ɛnrɛhola ɛnrɛyɛ boɛ ɔluakɛ mɔɔ ɛzonlenlɛ bie mɔ kilehile fale kɛzi Nyamenle de nee adenle mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛdua zo yɛsonle ye anwo la le ngakyile kolaa. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛanwu adenle kpalɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛdua zo yɛsonle Nyamenle ɛ? Gyihova angomekye a bahola ahile yɛ kɛzi ɔwɔ kɛ yɛsonle ye a.

2. Kɛ ɔkɛyɛ na wɔanwu adenle kpalɛ mɔɔ bɛdua zo bɛsonle Nyamenle la ɛ?

2 Gyihova ɛmaa yɛ sa ɛha Baebolo ne amaa yɛanwu adenle kpalɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛdua zo yɛsonle ye la. Yemɔti sukoa Baebolo ne, na Gyihova baboa wɔ yeamaa wɔanyia ye ngilehilelɛ ne azo nvasoɛ ɔluakɛ ɔdwenle ɛ nwo kpalɛ.​—Ayezaya 48:17.

3. Duzu a Nyamenle kpondɛ kɛ yɛyɛ a?

3 Menli dɔɔnwo ka kɛ Nyamenle die ɛzonlenlɛ ne amuala to nu, noko tɛ zɔhane a Gyisɛse hilehilele yɛ a. Ɔhanle kɛ: “Tɛ awie biala mɔɔ kɛze me kɛ, ‘Awulae, Awulae,’ la a bahɔ anwuma Belemgbunlililɛ ne anu a, emomu mɔɔ ɔyɛ mɔɔ me Ze mɔɔ wɔ anwuma la kulo la angome a bahɔ nu a.” Yemɔti ɔwɔ kɛ yɛnwu mɔɔ Nyamenle kulo la na yɛyɛ. Ɛhye le anyebolo edwɛkɛ ɔluakɛ Gyisɛse vale menli mɔɔ ɛndie Nyamenle la totole amumuyɛma, menli “mɔɔ bɛnli mɛla zo” la anwo.​—Mateyu 7:21-23.

4. Duzu a Gyisɛse hanle ye wɔ Gyihova ɛhulolɛdeɛ ɛyɛlɛ nwo a?

4 Gyisɛse bɔle yɛ kɔkɔ kɛ saa yɛkpondɛ kɛ yɛyɛ Nyamenle ɛhulolɛdeɛ a, yɛbayia ngyegyelɛ. Ɔhanle kɛ: “Bɛva anlenkɛ ekyi ne anu, ɔluakɛ anlenkɛ kpole ne nee adenle tɛtɛlɛ ne kɔ ɛzɛkyelɛ nu, na menli dɔɔnwo lua nu; noko anlenkɛ ekyi ne nee adenle ɛdenraa ne kɔ ngoane nu, na menli ekyi bie a nwu ye a.” (Mateyu 7:13, 14) Adenle ɛdenraa ne, anzɛɛ adenle kpalɛ mɔɔ bɛdua zo bɛsonle Nyamenle la kɔ dahuu ngoane nu. Adenle tɛtɛlɛ ne, anzɛɛ adenle ɛtane mɔɔ bɛdua zo bɛsonle Nyamenle la kɔ ewule nu. Noko Gyihova ɛmkpondɛ kɛ awie biala wu. Yemaa awie biala adenle kɛ ɔzukoa ɔ nwo debie.​—2 Pita 3:9.

ADENLE KPALƐ MƆƆ BƐDUA ZO BƐSONLE NYAMENLE LA

5. Kɛ ɔkɛyɛ na wɔanwu menli mɔɔ sonle Nyamenle wɔ adenle kpalɛ zo la ɛ?

5 Gyisɛse hanle kɛ yɛbahola yɛanwu menli mɔɔ sonle Nyamenle wɔ adenle kpalɛ zo la. Saa yɛsukoa bɛ diedi nee bɛ nyɛleɛ nwo debie a, yɛbahola yɛanwu bɛ. Ɔhanle kɛ: “Bɛ ma ne mɔ a bɛbava bɛanwu bɛ a.” Eza ɔdoale zo kɛ: “Baka kpalɛ biala so ma kpalɛ.” (Mateyu 7:16, 17) Ɛhye ɛngile kɛ menli mɔɔ sonle Nyamenle la di munli. Noko Nyamenle azonvolɛ bɔ mɔdenle kɛ bɛbayɛ mɔɔ tenrɛ la mekɛ biala. Akee yɛbanlea debie mɔɔ baboa yɛ yeamaa yɛanwu menli mɔɔ sonle Nyamenle wɔ adenle kpalɛ zo la.

6, 7. Duzu ati a nɔhalɛ ɛzonlenlɛ gyi Baebolo ne azo ɛ? Duzu a yɛsukoa yɛfi Gyisɛse neazo ne anu a?

6 Ɔwɔ kɛ yɛ ɛzonlenlɛ gyinla Baebolo ne azo. Baebolo ne ka kɛ: “Ngɛlɛlera ne amuala vi Nyamenle sunsum nu, na ɔle kpalɛ ɔmaa ngilehilelɛ, bɛ nyunlu ɛhwilɛ, ninyɛne ɛdenrɛdenrɛlɛ, menli ɛtetelɛ wɔ tenleneyɛlɛ nu, amaa Nyamenle sonla ne afɛta bɔkɔɔ, mɔɔ bɛziezie ye bɛmaa gyima kpalɛ biala a.” (2 Timote 3:16, 17) Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hɛlɛle Kilisienema kɛ: “Mekɛ mɔɔ bɛnyianle Nyamenle edwɛkɛ ne mɔɔ bɛdele bɛvile yɛ ɛkɛ ne la, bɛanlie ye kɛ sonla edwɛkɛ, emomu bɛliele ye kɛ Nyamenle edwɛkɛ kɛ mɔɔ ɔde ye nɔhalɛ nu ala la.” (1 Tɛsalonaekama 2:13) Nɔhalɛ ɛzonlenlɛ gyi Baebolo ne ala azo. Ɔngyi sonla adwenle, amaamuo anzɛɛ debie gyɛne biala azo.

7 Ɛnee Gyisɛse ngilehilelɛ ne gyi Nyamenle Edwɛkɛ ne azo. (Kenga Dwɔn 17:17.) Ɛnee ɔta ɔtwe adwenle ɔkɔ Ngɛlɛlera ne azo. (Mateyu 4:4, 7, 10) Nyamenle nɔhalɛ azonvolɛ sukoa Gyisɛse neazo ne na bɛmaa bɛ ngilehilelɛ kɔsɔɔti gyinla Baebolo ne azo.

8. Duzu a Gyisɛse hanle kɛ yɛyɛ wɔ Gyihova ɛzonlenlɛ nwo a?

8 Ɔwɔ kɛ yɛsonle Gyihova angomekye. Edwɛne 83:18 ka kɛ: “Maa menli ɛnwu ye kɛ wɔmɔ, mɔɔ wɔ duma a le Gyihova la, ɛ ngomekye ala a ɛle Anwuma Anwumanli wɔ azɛlɛ ye kɔsɔɔti azo a.” Ɛnee Gyisɛse kpondɛ kɛ menli nwu nɔhalɛ Nyamenle ne, yemɔti ɔmaanle bɛnwunle Nyamenle duma. (Kenga Dwɔn 17:6.) Gyisɛse hanle kɛ: “Gyihova wɔ Nyamenle ne a ɔwɔ kɛ ɛsonle ye a, na ɔ ngome ala a ɔwɔ kɛ ɛkoto ye a.” (Mateyu 4:10) Yemɔti kɛmɔ yɛle Nyamenle azonvolɛ la ati, yɛdi Gyisɛse neazo ne anzi. Yɛsonle Gyihova angomekye, yɛbɔ ye duma ne, yɛɛ yɛmaa awie mɔ nwu Nyamenle duma nee mɔɔ ɔbayɛ yeamaa yɛ la.

9, 10. Kɛzi yɛda ɛlɔlɛ ali yɛkile yɛ nwo ɛ?

9 Ɔwɔ kɛ yɛfi yɛ ahonle nu yɛkulo menli. Gyisɛse hilehilele ye ɛdoavolɛ ne mɔ kɛ bɛhulo bɛ nwo ngoko. (Kenga Dwɔn 13:35.) Ɔnva nwo ɛleka mɔɔ yɛvi, kɛzi yɛ amaamuo ne de, saa yɛle sukoavolɛma anzɛɛ ehyiavolɛma o, ɔwɔ kɛ ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa yɛ nwo ngoko la ka yɛ bɔ nu kɛ mediema. (Kɔlɔsaema 3:14) Yemɔti yɛngɔ konle na yɛahu awie mɔ. Baebolo ne ka kɛ: “Nɔhalɛ edwɛkɛ mɔɔ maa Nyamenle amra nee Abɔnsam amra da ali la a le ɛhye: Awie biala mɔɔ ɛngɔ zo ɛnyɛ mɔɔ tenrɛ la ɛnvi Nyamenle, zɔhane ala a awie mɔɔ ɛngulo ɔ diema la noko de a.” Ɔtoa zo kɛ: “Yɛhulo yɛ nwo ngoko; ɔnle kɛ yɛyɛ kɛ Keen mɔɔ vi amumuyɛnli ne na ɔhunle ɔ diema ne la.”​—1 Dwɔn 3:10-12; 4:20, 21.

10 Yɛfa yɛ mekɛ, yɛ anwosesebɛ nee yɛ nwonane afoa nu ninyɛne yɛboa na yɛmaa yɛ nwo anwosesebɛ. (Hibuluma 10:24, 25) “Yɛyɛ kpalɛ yɛmaa menli kɔsɔɔti.”​—Galeehyeama 6:10.

11. Duzu ati a yɛdie yɛdi kɛ ɔlua Gyisɛse anwo zo a yɛbahola yɛabikye Nyamenle a?

11 Ɔwɔ kɛ yɛtie Gyisɛse ɔluakɛ ɔlua ɔ nwo zo a yɛkola yɛbikye Nyamenle a. Baebolo ne ka kɛ: “Ngoanelielɛ ɛnle awie gyɛne biala anu, ɔluakɛ duma gyɛne biala ɛnle aleɛabo mɔɔ bɛva bɛmaa menli mɔɔ yɛbalua zo yɛanyia ngoane a.” (Gyima ne 4:12) Wɔ buluku ɛhye Tile 5 ne anu, yɛzukoale kɛ Gyihova zoanle Gyisɛse maanle ɔvale ye ngoane ɔyɛle ɛkpɔnedeɛ ɔmaanle alesama mɔɔ yɛ tieyɛ la. (Mateyu 20:28) Gyihova ɛkpa Gyisɛse kɛ ɔli azɛlɛ ye azo tumi. Yemɔti a Baebolo ne ka kile yɛ kɛ saa yɛkpondɛ kɛ yɛtɛnla aze dahuu a, ɔwɔ kɛ yɛtie Gyisɛse la.​—Kenga Dwɔn 3:36.

12. Duzu ati a yɛnva yɛ nwo yɛnwulowula maanyɛlɛ nu a?

12 Ɔnle kɛ yɛfa yɛ nwo yɛwulowula maanyɛlɛ nu. Gyisɛse anva ɔ nwo anwulowula maanyɛlɛ nu. Mɔɔ bɛlɛdi ye edwɛkɛ la, ɔhanle ɔhilele Wulomu tumivolɛ Paelɛte kɛ: “Me Belemgbunlililɛ ɛnvi ewiade ɛhye anu.” (Kenga Dwɔn 18:36.) Kɛ mɔɔ Gyisɛse yɛle la, yɛdi nɔhalɛ yɛmaa Nyamenle anwuma Belemgbunlililɛ ne, ɛhye ati, ɔnva nwo ɛleka biala mɔɔ yɛde la, yɛnva yɛ nwo yɛnwulowula maanyɛlɛ nu. Noko Baebolo ne ka kile yɛ kɛ yɛbu “tumivolɛma ne,” mɔɔ le arane ne mɔ la. (Wulomuma 13:1) Yɛdi maanle mɔɔ yɛde nu la mɛla zo. Noko saa maanle ne mɛla bie tia Nyamenle mɛla a, yɛdi ɛzoanvolɛ ne mɔ neazo ne anzi, bɛhanle kɛ: “Ɔwɔ kɛ yɛtie Nyamenle kɛ tumivolɛ na tɛ menli ɔ.”​—Gyima ne 5:29; Maake 12:17.

13. Duzu edwɛkɛ a yɛka ye wɔ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anwo a?

13 Yɛdie yɛdi kɛ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne ala a bali ewiade ngyegyelɛ ne anwo gyima a. Gyisɛse hanle kɛ bɛbabɔ “Belemgbunlililɛ ne anwo edwɛkpa” ne nolo wɔ ewiade ye amuala. (Kenga Mateyu 24:14.) Sonla arane biala ɛnrɛhola ɛnrɛyɛ mɔɔ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne bayɛ amaa yɛ la. (Edwɛne 146:3) Gyisɛse hilehilele yɛ kɛ yɛzɛlɛ yɛmaa Nyamenle Belemgbunlililɛ ne ɛrɛla. Ɔhanle kɛ: “Wɔ Belemgbunlililɛ ɛrɛla. Wɔ ɛhulolɛdeɛ ɛyɛ ɛkɛ wɔ azɛlɛ ye azo kɛ anwuma la.” (Mateyu 6:10) Baebolo ne ka kile yɛ kɛ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne bazɛkye sonla arane biala na “ɔ ngomekye a ɔbagyinla ɛkɛ ne dahuu a.”​—Daneɛle 2:44.

14. Nwane mɔ a ɛdie ɛdi kɛ bɛsonle Nyamenle wɔ nɔhalɛ adenle zo a?

14 Mekɛ mɔɔ wɔzuzu edwɛkɛ ɛhye mɔ anwo wɔwie la, biza ɛ nwo kɛ: ‘Nwane mɔ a bɛ ngilehilelɛ gyinla Baebolo ne azo a? Nwane mɔ a kile menli Nyamenle duma a? Nwane mɔ a da ɛlɔlɛ kpalɛ ali kile bɛ nwo na bɛdie bɛdi kɛ Nyamenle balua Gyisɛse anwo zo alie yɛ ngoane a? Nwane mɔ a ɛnva bɛ nwo ɛnwulowula maanyɛlɛ nu a? Nwane mɔ a bɔ ye nolo kɛ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne ala a bahola ali yɛ ngyegyelɛ nwo gyima a?’ Gyihova Alasevolɛ ala a yɛ zɔ a.​—Ayezaya 43:10-12.

DUZU A ƐBAYƐ A?

15. Saa yɛkpondɛ kɛ Nyamenle die yɛ ɛzonlenlɛ to nu a, duzu a ɔwɔ kɛ yɛyɛ a?

15 Saa ɛdie ɛdi kɛ Nyamenle wɔ ɛkɛ a, ɛnee ɔtɛwiele. Sunsum ɛtane ne mɔ noko die di kɛ Nyamenle wɔ ɛkɛ, noko bɛndie ye. (Gyemise 2:19) Saa yɛkpondɛ kɛ Nyamenle die yɛ ɛzonlenlɛ to nu a, ɔnle kɛ yɛdie yɛdi kɛ ɔwɔ ɛkɛ ala, ɔwɔ kɛ yɛyɛ mɔɔ ɔka la.

16. Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛtwe yɛ nwo yɛfi adalɛ ɛzonlenlɛ nwo a?

16 Amaa Nyamenle alie yɛ ɛzonlenlɛ ado nu la, ɔwɔ kɛ yɛtwe yɛ nwo yɛfi adalɛ ɛzonlenlɛ nwo. Ngapezonli Ayezaya hɛlɛle kɛ: “Bɛvi ye avinli bɛhɔ, bɛmaa bɛ nwo ɛde.” (Ayezaya 52:11; 2 Kɔlentema 6:17) Ɛhye ati a ɔwɔ kɛ yɛtwe yɛ nwo yɛfi adalɛ ɛzonlenlɛ nu debie biala anwo la.

17, 18. Duzu a le “Babelɔn Kpole” ne, na duzu ati a ɔwɔ kɛ ɛfi nuhua ndɛndɛ a?

17 Adalɛ ɛzonlenlɛ a le duzu? Yemɔ a le ɛzonlenlɛ biala mɔɔ kilehile menli maa bɛsonle Nyamenle wɔ adenle mɔɔ nee ye Edwɛkɛ ne ɛnyia azo la. Baebolo ne fɛlɛ adalɛ ɛzonlenlɛ kɔsɔɔti “Babelɔn Kpole.” (Yekile 17:5) Duzu ati ɔ? Wɔ Nowa Azuyilɛ ne anzi, adalɛ ɛzonlenlɛ ngilehilelɛ dɔɔnwo bɔle ɔ bo wɔ suakpole Babelɔn azo. Adalɛ ngilehilelɛ zɔhane mɔ dɛlɛle hɔle ewiade amuala. Kɛ neazo la, ɛnee Babelɔnoma sonle awozonle ekpunli ekpunli mɔɔ wɔ nu nsa nsa la. Ɛnɛ noko, ɛzonlenlɛ dɔɔnwo kilehile Nyamenle ko mɔɔ wɔ nu nsa la, noko Baebolo ne kilehile kɛ nɔhalɛ Nyamenle kokye a wɔ ɛkɛ a, na Gyisɛse le ɔ Ra. (Dwɔn 17:3) Eza menli mɔɔ ɛnee wɔ Babelɔn la die di kɛ saa awie wu a, debie bie wɔ ye nu mɔɔ yemɔ ɔkɔ zo ɔtɛnla aze na bɔbɔ ɔkola ɔnwu amaneɛ wɔ abɔnsam senle nu a. Ɛhye ɛnle nɔhalɛ.​—Nea Awieleɛdwɛkɛ 14, 17, nee 18.

18 Nyamenle ɛha ɛdo ɛkɛ ne kɛ ɔnrɛhyɛ bɛbazɛkye adalɛ ɛzonlenlɛ kɔsɔɔti. (Yekile 18:8) Wɔnwu deɛmɔti ɔwɔ kɛ ɛfi adalɛ ɛzonlenlɛ nu ndɛndɛ la ɔ? Gyihova kpondɛ kɛ ɛfi nuhua kolaa na yeaha amozi.​—Yekile 18:4.

Saa ɛ nee Gyihova menli bɔ nu sonle ye a, ɛbara ewiade amuala abusua ne anu

19. Saa ɛsi kpɔkɛ kɛ ɛsonle Gyihova a, kɛzi ɔbaboa wɔ ɛ?

19 Saa ɛsi kpɔkɛ kɛ ɛfi adalɛ ɛzonlenlɛ nu na wɔazonle Gyihova a, ɛ gɔnwo mɔ bie anzɛɛ wɔ abusua ne ɛnrɛde ɔ bo na bie a bɛbamaa ɛ nwo ahyele wɔ kpalɛ. Noko Gyihova ɛnrɛkpo wɔ. Ɛbara ewiade amuala abusua mɔɔ menli mgbe dɔɔnwo wɔ nu na bɛkulo bɛ nwo kpalɛ la anu, na ɛbanyia anyelazo kɛ ɛbadɛnla aze dahuu wɔ Nyamenle ewiade fofolɛ ne anu. (Maake 10:28-30) Bie a nzinlii, ɛ gɔnwo mɔ nee wɔ mbusuafoɔ mɔɔ dwazole tiale wɔ kpɔkɛzilɛ ne la bazi kpɔkɛ kɛ bɛsukoa Baebolo ne.

20. Duzu ati a ɔhyia kɛ ɛsonle Nyamenle wɔ adenle kpalɛ zo ɛ?

20 Ɔnrɛhyɛ, Nyamenle baye ninyɛndane kɔsɔɔti avi ɛkɛ na ye Belemgbunlililɛ ne bali tumi wɔ azɛlɛ ye amuala azo. (2 Pita 3:9, 13) Ɔbayɛ anyelielɛ mekɛ kpalɛ! Awie biala bazonle Gyihova kɛ mɔɔ Gyihova kpondɛ kɛ yɛyɛ la. Yemɔti ɔwɔ kɛ ɛyɛ wɔ ninyɛne ndɛndɛ kɛkala na ɛsonle Nyamenle wɔ adenle kpalɛ zo.