1. ¿Buchʼu noʼox xuʼ chalbutik kʼu yelan ta ichʼel ta mukʼ li Diose?

JUTUK mu skotoluk li relijionetike chalik ti chakʼik ta chanel li kʼusi melel ta sventa li Diose, pe mu jechuk. Yuʼun li relijionetike jelel kʼusi chakʼik ta chanel ta sventa li Diose xchiʼuk jelel kʼu yelan chalik ti skʼan ichʼel ta mukʼe. Jech oxal, ¿kʼuxi xuʼ xkojtikintik li melel relijione? Jaʼ noʼox stuk Jeova xuʼ chalbutik kʼu yelan skʼan xkichʼtik ta mukʼ.

2. ¿Kʼusi skʼan xapas sventa xanaʼ kʼu yelan ta ichʼel ta mukʼ li Diose?

² Li Jeovae yakʼojbutik Vivlia sventa jnaʼtik kʼu yelan skʼan xkichʼtik ta mukʼ, jaʼ yuʼun toj tsots skʼoplal ti xachane. Oyot tajek ta yoʼonton li Jeovae, jaʼ yuʼun jaʼ tskoltaot sventa xatabe sbalil li kʼusi chchanubtasvane (Isaias 48:17).

3. ¿Kʼusi oy ta yoʼonton Dios ti jpastike?

³ Junantik krixchanoetike tsnopik ti lek chil Dios skotol li relijionetike. Pe mu jechuk chanubtasvan li Jesuse, xi laj yale: «Mu skotoluk ch-ochik ta Ajvalilal ta vinajel li buchʼutik ‹Kajval, Kajval› xiyutikune, jaʼ noʼox ch-ochik li buchʼutik tspasik kʼusi tskʼan yoʼonton li Jtot ta vinajele». Taje chakʼ ta ilel ti oy ta yoʼonton Jeova ti jnaʼtikuk li kʼusi tskʼane xchiʼuk ti akʼo jpastik li kʼusi oy ta yoʼontone. Taje toj tsots skʼoplal, yuʼun li Jesuse laj yal ti jaʼ ‹jpaschoplejaletik› li buchʼutik mu xchʼunbeik smantal Jeovae, jaʼ xkaltik, ti xkoʼolajik ta j-elekʼe (Mateo 7:21-23).

4. ¿Kʼuxi pʼijubtasvan Jesus mi ta jkʼan chijtun ta stojolal Jeovae?

⁴ Li Jesuse laj yal ti ta onoʼox jnuptan jvokoltik mi ta  jkʼan chijtun ta stojolal li Diose, xi pʼijubtasvane: «Jaʼ te xa-ochik batel li ta bikʼit tiʼ nae, yuʼun li sbelel lajelale lek jamal xchiʼuk lek mukʼ stiʼ xchiʼuk jaʼ mas ep ti buchʼutik te chbatike; yan li sbelel kuxlejale bikʼit stiʼ xchiʼuk bikʼit li sbelele xchiʼuk jaʼ jutuk tajek li buchʼutik te chbatike» (Mateo 7:13, 14). Li bikʼit bee jaʼ skʼoplal li melel relijion ti ch-ikʼvan batel ta kuxlejal sbatel osile. Li jamal bee jaʼ skʼoplal li jecheʼ relijion ti ch-ikʼvan batel ta lajelale. Li Jeovae muʼyuk ta yoʼonton ti oy buchʼu xchame, jaʼ yuʼun yakʼoj to ti x-ojtikinat yuʼun li krixchanoetike (2 Pedro 3:9).

5. ¿Kʼuxi xuʼ jnaʼtik buchʼutik oyik li ta melel relijione?

⁵ Li Jesuse laj yal ti xuʼ xkojtikintik li buchʼutik oyik ta melel relijione. Sventa xkiltike, skʼan baʼyel jchantik kʼusi xchʼunojik xchiʼuk kʼusi tspasik. Xi laj yal li Jesuse: «Ta sventa yabtelik chavojtikinik». Xi to laj yale: «Skotol li lekil teʼe lekik tajek sat chakʼ» (Mateo 7:16, 17). Taje maʼuk skʼan xal ti tukʼil krixchanoetik li buchʼutik chtunik ta stojolal Diose. Pe chakʼ yipalik ta spasel li kʼusi leke. Jkʼeltik batel kʼuxi xuʼ xkojtikintik li melel relijione.

6, 7. 1) Li melel relijione, ¿kʼu yuʼun ta Vivlia tslokʼesik li kʼusi chakʼik ta chanele? 2) ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la spas Jesuse?

⁶ Ta Vivlia tslokʼesik li kʼusi chchanubtasvanik li melel relijione. Xi chal li Vivliae: «Laj yakʼ ta naʼel Dios skotol li Tsʼibetike xchiʼuk toj jtunel sventa chanubtasel, tukʼibtasel, beiltasel xchiʼuk tojobtasel jech kʼuchaʼal chal li stukʼil mantal Diose sventa lekuk chapal li yajtunel Diose xchiʼuk sventa xtojobuk spasel skotol li lekil abtelale» (2 Timoteo 3:16, 17). Li jtakbol Pabloe xi la stsʼibabe batel li yajtsʼaklomtak Kristoe: «La achʼamik kʼalal la jcholbotkutik li skʼop Diose, pe mu jechuk la achʼamik kʼuchaʼal skʼop krixchanoetik, yuʼun jech la  achʼamik ti kʼu onoʼox yelan ta melele, ti jaʼ skʼop Diose» (1 Tesalonisenses 2:13). Li melel relijione ta Vivlia tslokʼes skotol li kʼusi chakʼ ta chanele, yuʼun jaʼ Skʼop Dios. Maʼuk chakʼik ta chanel li kʼusitik nopem xaʼiik spasele mi jaʼuk snopben krixchanoetik.

⁷ Skotol li kʼusi laj yakʼ ta chanel li Jesuse ta Skʼop Dios la slokʼes (kʼelo Juan 17:17). Nopoltik noʼox la stunes li Skʼop Diose (Mateo 4:4, 7, 10). Li melel yajtsʼaklomtak Kristoe jaʼ chchanbeik li Jesuse, yuʼun ta Vivlia tslokʼesik skotol li kʼusi chakʼik ta chanele.

8. Li Jesuse, ¿kʼu yelan laj yal ti skʼan ichʼel ta mukʼ li Jeovae?

⁸ Jaʼ noʼox Jeova skʼan ichʼel ta mukʼ. Xi chal li Salmo 83:18: «Jaʼ Jeova li abie, ti voʼot noʼox atuk ti Buchʼu toj toyol oyot ta spʼejel balumile». Li Jesuse laj yakʼ ta ojtikinbel li sbi Diose, yuʼun oy ta yoʼonton ti xojtikinik melel Dios skotol li krixchanoetike (kʼelo Juan 17:6). Xi laj yal li Jesuse: «Jaʼ noʼox skʼan xavichʼ ta mukʼ li Jeova Dios avuʼune xchiʼuk jaʼ noʼox stuk skʼan xapasbe xchʼul abtel» (Mateo 4:10). Li melel yajtsʼaklomutik Kristoe ta jchanbetik li Jesuse, yuʼun jaʼ noʼox chkichʼtik ta mukʼ li Jeovae, ta jtunesbetik sbi li Diose xchiʼuk chkakʼbetik snaʼ li yantike. Maʼuk noʼox, yuʼun chkalbetik yantik kʼusi oy ta yoʼonton Dios ta sventa li krixchanoetike.

9, 10. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti jkʼanoj jbatik ta jujuntale?

⁹ Skʼan jkʼantik ta melel li yantike. Li Jesuse laj yakʼbe xchan yajchankʼoptak ti akʼo skʼan sbaik ta jujuntale (kʼelo Juan 13:35). Mi chijkʼanvane, jaʼ jech chkiltik kʼuchaʼal jchiʼiltik ta vokʼel li yantike. Mu ventauk mi yan jlumaltik, jtsʼunbaltik, mi oy jtakʼintik o mi muʼyuk (Kolosenses 3:14). Jaʼ yuʼun, li voʼotike muʼyuk chijbat ta paskʼop mi jaʼuk chijmilvan. Xi chal li Vivliae: «Li xnichʼnab Dios xchiʼuk li xnichʼnab Diabloe lek jamal xvinaj ta kʼelel ta skoj  liʼe: maʼuk te likem ta stojolal Dios skotol li buchʼu muʼyuk tspas kʼusi tukʼe xchiʼuk li buchʼu mu skʼan yermanoe». Xi to chale: «Skʼan jkʼan jbatik ta jujuntale; mu jechuk jpastik kʼuchaʼal li Kain ti te likem talel ta stojolal li Satanase xchiʼuk ti la smil li yitsʼine» (1 Juan 3:10-12; 4:20, 21).

¹⁰ Ta jchʼak jkʼakʼaltik, kipaltik xchiʼuk li kʼusitik x-ayan kuʼuntik sventa jkolta jbatik xchiʼuk «jpatbe jba koʼontontik ta jujuntal» (Ebreos 10:24, 25). Mu tʼujbiluk yajval ta jpasbetik li kʼusitik leke (Galatas 6:10).

11. ¿Kʼu yuʼun ta jchʼunbetik smantal li Jesuse?

¹¹ Skʼan jchʼunbetik smantal Jesus, yuʼun jaʼ noʼox xuʼ te jtatik kuxlejal. Xi chal li Vivliae: «Muʼyuk bu yan chichʼ tael kolebal, yuʼun chʼabal yan biil ta balumil ti akʼbil tal ta stojolal krixchanoetik ti xuʼ xijkol yuʼune» (Echos 4:12). Li ta kapitulo 5 ta livro liʼe, la jchantik ti takat talel yuʼun Jeova li Jesus sventa xcham ta stojolal li jchʼunej mantal krixchanoetike (Mateo 20:28). Li Jeovae jaʼ la stʼuj Jesus yoʼ sventain balumil ta mas jelavel. Jaʼ yuʼun, li Vivliae chal ti skʼan jchʼunbetik smantal Jesus mi ta jkʼan chijkuxi sbatel osile (kʼelo Juan 3:36).

12. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk ta jtikʼ jbatik ta politika?

¹² Mu stakʼ jtikʼ jbatik ta politika. Li Jesuse muʼyuk la stikʼ sba li ta politikae, jaʼ yuʼun kʼalal jaʼo yakal chichʼ chapanele, xi laj yalbe li ajvalil ta Roma ti Pilato sbie: «Maʼuk sventa balumil li Ajvalilal kuʼune» (kʼelo Juan 18:36). Li voʼotike jaʼ jech ta jpastik kʼuchaʼal li Jesuse, yuʼun tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal li Ajvalilal svaʼanoj ta vinajel li Jeovae. Jaʼ yuʼun, mu ventauk bu nakalutik muʼyuk ta jtikʼ jbatik li ta politikae. Li Vivliae chal ti ‹skʼan xchʼunbel smantal li buchʼutik oy yabtelik ti mas mukʼ skʼoplalike›, jaʼ xkaltik, li ajvaliletike (Romanos 13:1). Ta jchʼuntik li mantaletik yakʼoj li ajvaliletik ta jlumaltike, pe mi oy junuk  mantal ti skontrainoj smantaltak Jeovae, jaʼ jech ta jpastik kʼuchaʼal li jtakboletik ti xi laj yalike: «Jaʼ skʼan ta jchʼunbekutik smantal kʼuchaʼal ajvalil li Diose, maʼuk li krixchanoetike» (Echos 5:29; Markos 12:17).

13. ¿Kʼusi skʼan xkaltik batel ta stojolal li Ajvalilal svaʼanoj Diose?

¹³ Skʼan xkaltik batel ti jaʼ tslajes choplejal ta balumil li Ajvalilal svaʼanoj Jeovae. Xi laj yal li Jesuse: «Li lekil aʼyejetik ta sventa li Ajvalilale ta xichʼ cholel ta spʼejel balumil» (kʼelo Mateo 24:14). Mi junuk ajvalil spas yuʼun li kʼusi tspas ta jtojolaltik li Ajvalilal svaʼanoj Diose (Salmo 146:3). Li Jesuse laj yal ti skʼan xkalbetik skʼoplal ta j-orasiontik li Ajvalilal vaʼanbile, xi laj yale: «Akʼo taluk li Ajvalilal avuʼune. Akʼo kʼotuk ta pasel avuʼun li kʼusi tskʼan avoʼonton ta sba balumil jech kʼuchaʼal ta vinajele» (Mateo 6:10). Li Vivliae chal kʼusi tspas ta tsʼakal li Ajvalilal taje, yuʼun jaʼ tslajes li ajvalilaletik ta balumile xchiʼuk jaʼ chlik sventain balumil, vaʼun «stuk xa noʼox te chkom sbatel osil» (Daniel 2:44).

14. ¿Buchʼu skʼoplal xanaʼ li melel relijione?

¹⁴ Ta skoj ti laj xa jchantik kʼusi tspasik li melel relijione, xi skʼan xajakʼbe abae: «¿Buchʼutik ti ta Vivlia tslokʼesik li kʼusi chchanubtasvanike? ¿Buchʼutik chakʼik ta ojtikinel li sbi Diose? ¿Buchʼutik ti skʼanoj sbaik ta jujuntale? ¿Buchʼutik ti xchʼunojik ti takat talel yuʼun Dios li Jesus sventa spojutike? ¿Buchʼutik ti mu stikʼ sbaik li ta politikae? ¿Buchʼutik noʼox chcholbeik batel skʼoplal li Ajvalilal svaʼanoj Dios ti jaʼ tslajes li jvokoltike?». Jaʼ noʼox jech tspasik li stestigotak Jeovae (Isaias 43:10-12).

15. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa lek chil Dios ti kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼe?

¹⁵ Mu baluk noʼox mi jchʼunojtik ti oy Diose, yuʼun li pukujetike  xchʼunojik ti oy Dios eke, pe muʼyuk chchʼunbeik smantal (Santiago 2:19). Mi ta jkʼantik ti lek chil Dios ti kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼe, skʼan jpastik skotol li kʼusi tskʼanbutike, mu baluk noʼox ti jchʼunojtik ta stojolale.

16. ¿Kʼu yuʼun skʼan xkiktatik li jecheʼ relijione?

¹⁶ Sventa lek xil Dios ti kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼe, skʼan xkiktatik li jecheʼ relijione. Xi laj yal li j-alkʼop Isaiase: «Lokʼanik xa talel te, mu xavikʼubtas abaik» (Isaias 52:11; 2 Korintios 6:17). Jaʼ yuʼun, skʼan jpʼajtik skotol li kʼusitik snitojbe sba skʼoplal xchiʼuk li jecheʼ relijione.

17, 18. 1) ¿Kʼusi jaʼ li ‹Mukʼta Babiloniae›? 2) ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti xavikta noʼox li jecheʼ relijione?

¹⁷ ¿Kʼusi jaʼ li jecheʼ relijione? Jaʼ skotol li relijionetik ti maʼuk jech kʼu yelan chalik ti skʼan ichʼel ta mukʼ li Diose o ti skontrainoj kʼusi chal li Vivliae. Li ta Vivliae «Mukʼta Babilonia» chichʼ albel skʼoplal skotol li jecheʼ relijionetike (Apokalipsis 17:5). ¿Kʼu yuʼun jech chichʼ albel skʼoplal? Kʼalal echʼem xa ox li Nojelal ta voʼe, lik ayanuk tal epal jecheʼ chanubtaseletik li ta voʼneal lum Babiloniae. Puk batel ta spʼejel balumil li kʼusi chakʼik ta chanele. Jech kʼuchaʼal liʼe, li jnaklejetik ta Babiloniae chichʼik ta mukʼ epal diosetik ti ta ox-ox oyike. Jaʼ yuʼun, li avie ep relijionetik chalik ti jaʼ la jun Trinidad li Diose. Pe mu jechuk chal li Vivliae, yuʼun chal ta jamal ti jaʼ noʼox Jeova jaʼ li melel Diose xchiʼuk jaʼ Xnichʼon li Jesuse (Juan 17:3). Li ta Babilonia xtoke xchʼunojik ti oy to la kʼusi kuxul chkom kʼalal chcham li jun krixchanoe xchiʼuk ti xuʼ chil svokol li ta kʼatinbake. Pe maʼuk melel skotol taje (kʼelo nota 14, xchiʼuk 17).

¹⁸ Li Jeovae jamal yaloj ti jutuk xa skʼan xichʼ lajesel li jecheʼ relijionetike (Apokalipsis 18:8). ¿Mi xavakʼ venta kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti xavikta noʼox li jecheʼ relijione?  Li Jeovae tskʼan ti xavikta noʼox sventa mu teuk kapal xalaj eke (Apokalipsis 18:4).

19. ¿Kʼu yelan chchabiot Jeova mi chatun ta stojolale?

¹⁹ Mi kʼot ta nopel avuʼun ti chavikta li jecheʼ relijione xchiʼuk ti chlik tunan ta stojolal li Jeovae, xuʼ van chopol chaʼi li avutsʼ avalal o avamigotake. Xchiʼuk xuʼ van chakʼ jutuk avokol, pe jaʼ chchabiot li Jeovae. Chakʼbot avutsʼ avalal ta spʼejel balumil ti ta smiyonal noʼox oyik ti skʼanoj sbaik ta melele. Jech xtok, chakʼbot spatobil avoʼonton, yuʼun chalbot ti xuʼ xakuxi sbatel osil ta jun achʼ balumile (Markos 10:28-30). Xuʼ van chlik xchanik Vivlia ta tsʼakal li avutsʼ avalal o avamigotak ti tskontrainoxuk li avie.

20. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti te oyot li ta melel relijione?

²⁰ Jutuk xa tajek skʼan sventa slajes choplejal li Diose xchiʼuk ti chlik sventain balumil li Ajvalilal svaʼanoje (2 Pedro 3:9, 13). Ta jkʼupintik tajek li vaʼ orae, yuʼun jkotoltik chkichʼtik ta mukʼ Jeova jech kʼuchaʼal oy ta yoʼontone. Tsots skʼoplal ti oyuk kʼusi chlik noʼox apas sventa teuk akʼoplal li ta melel relijione.