1, 2. Nsili ôvé wo yiane sili womien a amu jé ô ne mfi?

A ZENE ya ayé’é dôé ya Kalate Zambe, wo te yé’é na bôt abui ba jô na ba kañe Zambe ba ye’ele, a ba bo mam a vini. (2 Becorinthien 6:17) Jôme te nje Yéhôva a jô bia na bi kôlô évuse ñyebe, “Beta Babylone.” (Nlitan 18:2, 4) Jé wo ye bo? Môt ase ya bebia a yiane top, a bia yiane sili bia bebiene na, ‘Ye ma kômbô kañe Zambe aval a yi na me kañe nye nge na, ye ma kômbô kañe nye avale me ja ya zu ma kañe nye?’

² Nge ô kôlôya évuse ñyebe, a ne mbamba jam. Ve éko éziñe na, nleme wôé été wo ke ôsu a nye’e mimboane miziñ, a metume ya évuse ñyebe. Bi tame zu kobô ajô mimboan a metume ya évuse ñyebe, a yen amu jé da dañe mfi na bi yene me avale Yéhôva a yene me.

3. (a) Amu jé bôte béziñe ba yen ayaé ya telé mbelane bive’ela ékaña’a jap? (b) Jé Kalate Zambe a jô mfa’a ya mbelane bive’ela éyoñe bia kañe Zambe?

³ Bôte béziñe ba belane bive’ela nge besadia, e menda map asu na ba kañe Zambe den a nto abui mimbu. Nge wo bo de, ô ne yen aval étam, nge abé na ô kañe Zambe teke biôm bite. Ve ba’ale na, Yéhôva a ye’ele bia avale bia yiane kañe nye. Kalate Zambe a jô bia ne sañesañe na, Yéhôva a nji yi na bi belane bive’ela éyoñe bia kañe nye.​—Lañe Nkôlan 20:4, 5; Besam 115:4-8; Ésaïe 42:8; 1 Jean 5:21.

4. (a) Amu jé bi nji yiane kañe bemvamba? (b) Amu jé Yéhôva a nga jô bone be Israël na be nji yiane laan a môt a wuya?

 ⁴ Bôte béziñe be ne jañele abui éyoñ a ngule jap asu na, be ve bemvamba bap meva’a nlem. Be ne fe kui na be kañe be. Ve bi nga yé’é na bôte be wuya be vo’o beta volô bia, nge bo bia abé. Be nji nyiñe vôm éziñ. É ne abé na bi jeñe na bi laan a bewu, amu mbañete ôse bi ne bi ô so’o be môt a wuya, wo so fo’o ve be mimbia minsisim. Jôme te nje Yéhôva a nga jô bone be Israël na be nji yiane laan a môt a wuya, nge yeñ a mimbia minsisim.​—Deutéronome 18:10-12; fombô’ô Meyemé 26 a 31.

5. Jé é ne volô wo na ô telé mbelane bive’ela éyoñe wo kañe Zambe a na ô telé nkañane bemvamba?

⁵ Jé é ne volô wo na, ô telé mbelane bive’ela éyoñe wo kañe Zambe nge na, ô telé nkañane bemvamba? Wo yiane lañe Kalate Zambe, a tu’a fas avale Yéhôva a yene mam mete. Yéhôva a yene mam mete “mbia” abé, nge nyé. (Deutéronome 27:15) Ye’elane Yéhôva éyoñ ése asu na, a volô wo na ô yene mam mete aval a yene me, a na a volô wo na, ô kañe nye avale a yi. (Ésaïe 55:9) Ô ne tabe ndi na Yéhôva a ye ve wo ngule ja yian asu na, ô vaa mam mese me tii a évus ékaña’a ényiñe jôé.

6. Amu jé be nga tobe ngon awôm a baa é to melu 25 ane môs abô’ô abialé Yésus?

⁶ E si se, Kilisimis a ne abô’ô abui bôte da dañe nye’e da jem. Abui bôte da simesane fe na, a ne abô’ô ya abialé Yésus. Ve Kilisimis a tii a évus ékaña’a. Beta kalate a timine na, behédene Beromain, be mbe be  jeme abô’ô ya abialé vian, e ngon awôm a baa é to melu 25. Akusa bo na betebe ôsu ya ñyebe be mbe be yeme na, Yésus a nji bialé ngon awôm a baa é to melu 25, be nga tyi’i na ba jem abialé Yésus môs ôte amu, be mbe be yi na abui behéden é bo Bekristen. (Luc 2:8-12) Beyé’é be Yésus be nji be be jeme’e Kilisimis. Kalate éziñ a timine na, mvuse mimbu 200 ya abialé Yésus, “Môt éziñ a nji yem éyoñe Yésus a nga bialé, fo’o ve tyôtyoé bôte nje é mbe é ve’ele jeñe na é yeme môs ôte.” (Les origines sacrées des choses profondes [angl.]) Bôte be nga taté na ba jeme Kilisimis mvuse mintete mimbu éyoñe Yésus a mbe si.

7. Amu jé benya Bekristene be nji jeme Kilisimis?

⁷ Abui bôte da yeme na Kilisimis a metume mé, aval ane mebôk, a mveane bôte biôme bi aso be behéden. Éve’an é ne na, é nga kui na éfase si ya Énglis a Amelka, be tyili bôte na be bo te jeme Kilisimis, amu be mbe be yeme na a so be behéden. Be mbe be fôñôsô môt ase a mbe a jeme’e abô’ô te. Ve mvuse ya valé, bôte be nga beta taté na ba jeme Kilisimis. Amu jé benya Bekristene be nji jeme Kilisimis? Amu ba yi na mimboone miap mise mi ve Zambe meva’a nlem.

8, 9. Amu jé Bekristene ya ntete mimbu ôsu be nji be be jeme abô’ô ya abialé?

⁸ Beta abô’ô mfe abui bôte da nye’e a ne abô’ô ya abialé. Ye Bekristene ba yiane jeme abo’o te? Kalate Zambe a kañete fo’o ve ajô ya bôte be nji be be kañe Yéhôva be nga jeme mebialé map. (Metata’a 40:20; Marc 6:21) Bôte be mbe be jeme’e mebô’ô ya abialé  asu na be kañe bivuse bezambe. Jôme te nje Bekristene ya ntete mimbu ôsu “be mbe be yene njeman abô’ô ya abialé môt ane metume behéden.”​—The World Book Encyclopedia.

⁹ Beromain a Begrec ya melu mvuse be mbe be buni’i na, môt ase a bialé a bili nsisime wo ba’ale nye nté ôse a nyiñ. Kalate Coutumes et usages des anniversaires (angl.) a timine na, “Nsisim ôte ba abialé zambe ba tôban e môse môt ate a te bialé, be nga to élat.”

10. Amu jé Bekristene be nji yiane jeme mebô’ô ya abialé den?

¹⁰ Ye wo simesane na Yéhôva a kañese mebô’ô me tii a évuse ñyebe? (Ésaïe 65:11, 12) Teke’e. Jôme te nje bi nji yiane jeme mebô’ô ya abialé, nge abô’ô afe étii a évuse ñyebe.

11. Amu jé bôte béziñe ba jeme mebôk? Jé ja yiane dañe bo mfi mise môé?

¹¹ Bôte béziñe ba yeme na, Kilisimis a mebô’ô mefe m’aso be behéden, ve ba ke ôsu a jeme me. Ba simesane na, mebô’ô me ne fo’o ve mbamba éyoñe ya tabe a nda bôt. Ye wo fe wo simesane nalé? É nji bo abé na ô nyoñ éyoñe ya tabe a nda bôte jôé. Yéhôva a nga té nda bôt, a yi fe na bi bi mbamba élat a bôte ya nda bôte jangan. (Beéphésien 3:14, 15) Ve, wo yiane taté jeñe na ô bi mbamba élat a Yéhôva, a lôté na bôte ya nda bôte jôé be nye’e wo amu na, wo jeme mebô’ô ya évuse ñyebe. Jôme te nje nlômane Paul ô nga jô na: “Mi fasane mam me ne mvaé mfa’a Tate.”​—Beéphésien 5:10.

12. Jé é ne bo na Yéhôva a bo teke kañese abô’ô éziñ?

 ¹² Abui bôte da simesane na é nji bo mfi ya yeme tine mebôk, ve Yéhôva a nji simesane nalé. A nji kañese mebô’ô me aso évus ékaña’a. Nge ma me awumulu bôt, nge mendem ya ayoñ. Éve’an é ne na, bôte ya Égypte be mbe be bili abui mebô’ô asu bivuse bezambe bap. Éyoñe bone be Israël be nga kôlô Égypte, ane be nga nyoñ abô’ô da ya mebô’ô behédene mete a loone de na “abô’ô Yéhôva.” Ve Yéhôva a nga fôñôsô be amu be nga bo de. (Nkôlan 32:2-10) Avale nkuli mejô Ésaïe a nga jô, bi nji yiane “nam[be] jôm é ne mvit!”​—Lañe Ésaïe 52:11.

13. Minsili mivé ô ne sili womien éyoñe wo telé njemane mebôk?

¹³ Éyoñe wo tyi’i na wo telé njemane mebôk, ô ne bi abui minsili. Ô ne sili womiene na: Jé ma yiane bo nge bemasa bam ba sili ma na, amu jé me nji jeme Kilisimis a be? Jé ma yiane bo nge môt éziñ a dasé ma jôme môse Kilisimis? Jé ma yiane bo éyoñe nnôme wom, nge minga wom, a yi na me jem abô’ô éziñ? Aval avé me ne volô bone bam na, te ba tabe éngôngol amu be nji jem abô’ô éziñ, nge jeme abô’ô ya abialé dap.

14, 15. Jé ô ne bo nge môt a tame wo mbamba abôk, nge dasé wo jôm?

¹⁴ Mbamba mfasan a sili, éyoñe bia nyoñe ntyi’ane mfa’a ya jôm bia yiane jô, a bo éyoñe bi tele été éziñ. Éve’an é ne na, nge bôte ba tame wo mbamba abôk, ô nji yiane bo ane ô nji wôk. Ô ne jô tyi’ibi na, “Akéva.” Ve éyoñe môt a kômbô yem abui mam, ô ne  kate nye amu jé ô nji jem abô’ô te. Ve bo’o évôvoé, tobe bifia wo ye belane bie, a bo’o ésemé éyoñ ése. Kalate Zambe a jô na: “Nkobô wônan ô bo’o mvaé biyoñe bise, mveane nku, nde mi aye yem ane mi ayiane yalane môt ase.” (Becolossien 4:6) Éko éziñ ô ne kate nye na, wo nye’e fe wo tabe a bôte bevok, a dasé be biôm, ve wo tobe na wo bo de biyoñe bife sa ke biyoñe mebôk.

¹⁵ Jé wo yiane bo nge môt a dasé wo jôm? Kalate Zambe a nji kate mam mese bia yiane bo, ve a jô na bia yiane ba’ale mone môte ya nleme mfuban. (1 Timothée 1:18, 19) Éko éziñ, môt a dasé wo jôm a nji yeme na ô nji jem abô’ô te. Nge na, môte mfe a ne jô na, “Ma yeme na ô nji jem abô’ô te, ve ma kômbô ve wo jôme ji.” Éyoñ ô tele aval été te, ô ne tyi’i na wo kañese dase te nge momo. Ve yeme na, ntyi’an ôse wo ye nyoñ, wo yiane ba’ale mone môte ya nleme wôé mfuban. Bi nji yi na bi bo jôm éziñe ja ye tyame mbamba élat a ne zañe Yéhôva a bia.

16. Jé wo yiane bo nge bôte ya nda bôte jôé ba kômbô jem abô’ô éziñ?

¹⁶ Jé wo yiane bo nge bôte ya nda bôte jôé ba yi na ô jem abô’ô éziñ? Ô nji yiane wosane be. Ba’ale na, be ne fili ya tobe jôme ba kômbô bo. Bo’o évôvoé a liti’i na wo semé mintobane miap avale wo fe wo yi na be semé émiôé. (Lañe Matthieu 7:12.) Ve nge bôte ya nda bôte jôé ba yi na ô tabe a be môs abôk, jé wo yiane bo? Ôsusua na wo nyoñe ntyi’an, tate’e ye’elane Yéhôva asu na a volô wo na ô nyoñe mbamba ntyi’an. Nyoñ  éyoñe ya fas a lañe bekalate ba kobô ajô te. Ba’ale na wo kômbô ve Yéhôva nlem ava’a éyoñ ése.

17. Jé ô ne bo asu na, ô volô bone bôé na, be bo teke kômbô bôt, éyoñe ba yene be be jeme mebôk?

¹⁷ Jé ô ne bo asu na ô volô bone bôé éyoñe ba yene bôte bevo’o ba jeme mebôk? É ne mvo’é na ô bo ô bo’o be bone mebôk. Ô ne fe dasé be bone be biôm atemetem. E beta das ô ne ve be a ne na, ô tabe a be, ô nye’e fe be.

18. Amu jé bia yiane tabe bisulan?

¹⁸ Asu na bi ve Yéhôva nleme mevak, bia yiane kandan a évuse ñyebe, a mam mese ma lat a je, aval ane metum a mebôk. Ve bia yiane fe bo mame ya nya ékaña’a. Aval avé? Bi ne de bo éyoñe bia tabe bisulan éyoñ ése. (Lañe Behébreu 10:24, 25.) Bisulane bi ne beta ngabe ya nya ékaña’a. (Besam 22:22; 122:1) Bi ne veane ngule nyôl éyoñe bia sulane vôme wua.​—Beromain 1:12.

19. Amu jé é ne mfi na ô kate bôte bevo’o benya mejô ya Kalate Zambe ô nga yé’é?

¹⁹ Jôm éfe bi ne bo asu na bi liti na bia tobe nya ékaña’a é ne na, bi kate bôte bevo’o mame bia yé’é Kalate Zambe été. Mbia be mame ba bobane si ba tyelé abui bôte minleme yôp. Éko éziñe wo yeme bôte be ne nalé. Kate be beta ndi nlem ô bili asu melu ma zu. Éyoñe wo ye ke bisulan a kate bôte bevô’o benya mejô ya Kalate Zambe, wo ye yene na wo aye ke kômbô beta nyoñe ngap a évuse ñyebe a metume mé. Ô ne tabe ndi na wo ye bo mevak, a na Yéhôva a ye botane ngule wo ye ve na, wo kañe nye avale da yian.​—Malachie 3:10.