1, 2. Chihula chika watamba kulihula, nawa mumu lia chili chilemu?

HA longeso lie lia Mbimbiliya, ena hiwanyingika ngwe atu anji waze akwamba ngwo kakuwayila Zambi kakulongesa hanji kulinga yuma yize Zambi keshi kuzanga. (2 A-Korindu 6:17) Kashika, Yehova anatutoweza hanga tutuhuke mu uwayilo wa mahuza, “Babilonia Yinene.” (Usolwelo 18:2, 4) Yika watamba kulinga? Yetweswe tukwete ulite wa kusakula yize mutulinga, kashika mutuhasa kulihula ngwetu, ‘Shina ngunazange kuwayila Zambi mu jila yize akuzanga, nyi ngunazange kumuwayila mu majila eswawo?’

² Nyi hiwatuhuka kulu mu uwayilo wa mahuza, walinga kanawa. Alioze kota muchizanga yimwe yuma ni ndako ja uwayilo wa mahuza. Tutalenu yimwe yuma ni ndako jacho ni kunyingika mumu liaka chili chilemu kuyinyonga ngwe chize Yehova akuyinyonga.

3. (a) Mumu liaka muchihasa kupwa chikalu kuli atu amwe kwecha kuzachisa tuponya mu uwayilo wo? (b) Yika Mbimbiliya yinambe hakutwala ku kuzachisa tuponya ha kuwayila Zambi?

³ Atu amwe ha miaka yinji kakuzachiza tuponya hanji yuma ya mahamba mu mazuwo jo hanga awayile Zambi. Nyi ni yena che wakulinga, muchihasa kusoloka ngwe chili chipi kuwayila Zambi chakuhona kuzachisa yuma yacho. Alioze iwuluka ngwo, Yehova kanatulongesa chize mutuhasa kumuwayila. Nawa Mbimbiliya yinatulweze pundu ngwo Yehova keshi kuzanga hanga tuzachise tuponya mu uwayilo wetu.—Tanga Kutuhuka 20:4, 5; Samu 115:4-8; Izaia 42:8; 1 Yoano 5:21.

4. (a) Mumu liaka twatamba kwehuka kuwayila tulamba twetu? (b) Mumu liaka Yehova alwezele atu jenyi hanga ehuke kuhanjika ni afu?

⁴ Atu amwe mahasa kupalikisa mashimbu ni tachi jinji hanga evwise kuwaha tulamba two waze hanafu. Ayo mahasa nawa kwaawayila. Alioze tunanyingika ngwetu atu waze hanafu kechi kuhasa kutukwasa hanji kutulinga upi. Ayo keshi ku chihela nichimwe. Kashika, chili chipi chinji kufupa kuhanjika no, mumu lusango mweswawo muwivwa ngwe kanakatuka kuli usoko we yoze hanafu, kali wa andemoniu. Kashika, Yehova atowezele A-Izalele hanga eche kuhanjika hanji kulinga yuma yeswayo ya andemoniu.—Shimbi Yamuchiali 18:10-12; tala Maliji Akusongo 26 ni 31.

5. Yika muyihasa kukukwasa hanga weche kuzachisa tuponya ha kuwayila Zambi ni kwecha kuwayila tulamba twe?

⁵ Yika muyihasa kukukwasa hanga wehuke kuzachisa tuponya hanga uwayile Zambi hanji weche kuwayila tulamba twe? Watamba kutanga Mbimbiliya ni kupukuna kanawa ha chize Yehova akumona yuma yacho. Mona yuma yacho ngwe yili “chizelwokeso” hanji ya lwaji. (Shimbi Yamuchiali 27:15) Lemba kuli Yehova matangwa eswe hanga akukwase kumona yuma yacho ngwe chize iye akuyimona ni kwita ukwaso wakumuwayila mu jila yize akuzanga. (Izaia 55:9) Muhasa kupwa ni shindakenyo ngwe, Yehova makukwasa hanga wehuke yuma yeswe ya uwayilo wa mahuza ku mwono we.

6. Mumu liaka 25 ya Dezembro ayisakwile ngwe tanga lia chiwanyino cha kusemuka cha Yesu?

⁶ Natale yili chiwanyino cha matangwa akunanga chize atu anji akulinga hashi heswe, nawa atu anji kakunyonga ngwo chili chiwanyino cha kusemuka cha Yesu. Alioze Natale yili ni yitanga ya uwayilo wa mahuza. Umwe mukanda unalumbununa ngwo A-Roma waze te keshi kufuliela te kakulinga yiwanyino ya kusemuka cha tangwa ha 25 ya Dezembro. Mangana a mayingeleja yazanga hanga atu waze te keshi kufuliela  apwe akwa-Kristu, chipwe ngwe Yesu kakasemukine ha 25 ya Dezembro, ayo yakwata chiyulo cha kulinga chiwanyino cha kusemuka cha Yesu ha tangwa liacho. (Luka 2:8-12) Alioze, tumbaji twa Yesu kakapwile ni kulinga chiwanyino cha Natale. Umwe mukanda unambe ngwo, hakupalika cha miaka 200 ya kusemuka cha Yesu, “mutu niumwe te wanyingika tangwa lize asemukine wakuhi, nawa atu akehe te akuzanga kunyingika tangwa lize iye asemukine.” (Sacred Origins of Profound Things) Yiwanyino ya Natale yaputukile kama ja miaka kunyima muze Yesu te kanda achiza hano hashi.

7. Mumu liaka akwa-Kristu amwenemwene keshi kulinga chiwanyino cha Natale?

⁷ Atu anji kananyingika kuze kwakatukile yitanga ni ndako yipi ni ya Natale, ngwe yiwanyino ni kuliahaha yawana. Chakutalilaho, mu Inglaterra ni mu yifuchi yikwo ya América, kwapwile limwe shimbu lize akanjishile kulinga chiwanyino cha Natale ha mukunda wa yitanga yacho yipi. Mutu yoze te wakulinga chiwanyino chacho te kakumwesa lamba. Alioze hakupalika cha mashimbu atu yaputuka nawa kulinga chiwanyino cha Natale. Mumu liaka akwa-Kristu amwenemwene keshi kulinga chiwanyino cha Natale? Mumu kanazange kuvwisa Zambi kuwaha ha yuma yeswe yize malinga ku mwono wo.

8, 9. Mumu liaka akwa-Kristu atangu te keshi kulinga yiwanyino ya matangwa akusemuka?

⁸ Chiwanyino chikwo chize atu anji akulinga, chili chiwanyino cha tangwa lia kusemuka cho. Shina akwa-Kristu katamba kulinga yiwanyino ya matangwa akusemuka? Yiwanyino ya matangwa akusemuka yize yili mu Mbimbiliya kayilingile kuli atu waze te keshi kuwayila Yehova. (Uputukilo 40:20; Marku 6:21) Atu te kakulinga yiwanyino ya matangwa akusemuka hanga awayile tuzambi a mahuza. Kashika akwa-Kristu atangu te “akumona ngwo chiwanyino cheswe cha tangwa lia kusemuka  chinakatuka ku ndako ja atu waze te keshi kuwayila Zambi.”—Mukanda World Book Encyclopedia.

⁹ A-Roma ni A-Ngregu akushakulu kapwile ni kufuliela ngwo, mutu ha kusemuka chenyi kakwiza ni yimwe spiritu, nawa ngwo spiritu yacho yakufunga mutu wacho ku mwono wenyi weswe. Mukanda umwe unambe ngwo: “spiritu yino ya yipupu te yalita ni zambi yoze te wakusemuka ha tangwa limuwika ni mutu.”—Lore of Birthdays

10. Mumu liaka akwa-Kristu musono keshi kulinga yiwanyino ya matangwa akusemuka?

¹⁰ Shina wakunyonga ngwe Yehova kakutayiza yiwanyino yize yili ni yitanga ya uwayilo wa mahuza? (Izaia 65:11, 12) Ka, iye keshi kuyitayiza. Kashika kutwatambile kulinga yiwanyino ya matangwa akusemuka hanji yiwanyino yeswayo yikwete ndako ya uwayilo wa mahuza.

11. Mumu liaka atu amwe akulinga yiwanyino ya matangwa akunanga? Yika watamba kulemesa?

¹¹ Atu amwe kananyingika yitanga yipi ya chiwanyino cha Natale ni yiwanyino yikwo ya matangwa akunanga, alioze o nihindu machiyilinga. Kakunyonga ngwo matangwa akunanga kali wika mashimbu apema akutwama hamwe ni asoko jo. Shina ni yena che wakunyonga? Hi chipi ko kuzanga kupalikisa mashimbu hamwe ni asoko je. Yehova mwe watangile usoko, nawa iye kanazange hanga yetu tupwe ni usendo upema ni asoko jetu. (A-Efwesu 3:14, 15) Chipwe chocho, twatamba kupwa ni usepa upema ni Yehova kuhiana kwivwisa asoko jetu kuwaha ha mukunda wa kulinga yiwanyino ya matangwa akunanga yize yikwete ndako ya uwayilo wa mahuza. Kashika Postolo Paulu ambile ngwenyi: “Esekenu kulilongesa chize chinapemena kuli Mwene.”—A-Efwesu 5:10.

12. Mumu liaka Yehova keshi kutayiza yiwanyino ya matangwa akunanga?

¹² Atu anji kakunyonga ngwo kuchishi ni ulemu kunyingika  kuze kwejile ndako ja kulinga yiwanyino ya matangwa akunanga, alioze Yehova keshi kunyonga chocho. Aye keshi kutayiza yiwanyino ya matangwa akunanga yize yakukatuka ku uwayilo wa mahuza chipwe yize yakunangamisa atu hanji yilayi ya mu chifuchi. Chakutalilaho, A-Engitu te kakulinga yiwanyino yinji hanga awayile tuzambi two amahuza. Muze A-Izalele atuhukile mu Engitu, o yembulula chimwe chiwanyino cho cha uwayilo wa mahuza ni kuchivuluka ngwo, “chiwanyino cha Yehova.” Alioze, Yehova yamwesa lamba ha yize alingile. (Kutuhuka 32:2-10) Ngwe chize ambile profeta Izaia, kutwatambile, kukwata “ku chuma cha luchisa!”—Tanga Izaia 52:11.

13. Yihula yika muhasa kulihula muze mukwata chiyulo cha kwecha kulinga yiwanyino ya matangwa akunanga?

¹³ Muze mukwata chiyulo cha kwecha kulinga yiwanyino ya matangwa akunanga, muhasa kulihula chinji. Chakutalilaho: Yika natamba kulinga nyi masepa waze nakalakala no manguhula ngwo, mumu liaka kuchishi kulinga chiwanyino cha Natale hamwe no? Yika natamba kulinga nyi mutu umwe mangwaha chimwe chawana cha Natale? Yika natamba kulinga ni mutu yoze nalimbata nenyi mazanga hanga ngulinge chiwanyino cha tangwa lia kunanga? Kuchi munguhasa kukwasa ana jami hanga achine kwivwa yinyengo mumu kutushi kulinga yiwanyino ya matangwa akunanga hanji ya kusemuka cho?

14, 15. Yika mulinga nyi umwe mutu makulweza ngwenyi chiwanyino chipema, chipwe makwaha chawana?

¹⁴ Chili chilemu, kunyonga muze muukwata chiyulo cha yize muwamba ni yize mulinga ha chuma cheswacho. Chakutalilaho, nyi atu makulweza ngwo chiwanyino chipema, yena kuwatambile kwaalengulula. Muhasa kwamba wika ngwe, “Nasakwila.” Alioze ha mashimbu waze mutu anazange kunyingika chinji, muhasa kumulumbunwina mumu liaka kushi kulinga yiwanyino yacho. Chipwe chocho, pwako ni umbovu, hanjika maliji waze apema hamwe ni vumbi. Mbimbiliya yinambe  ngwo: “Liji lienu likapwe matangwa eswe ni vumbi, lia kulungiwa ni mungwa, hanga nukanyingike chize chanutamba kukumbulula kuli mutu ni mutu.” (A-Kolosu 4:6) Hanji muhasa kulumbununa ngwenyi, wakuzanga kupalikisa mashimbu hamwe ni akwenu ni kwaha yawana, alioze ena kuushi kuchilinga ha matangwa a yiwanyino ya kunanga.

¹⁵ Yika watamba kulinga nyi umwe mutu makwaha chawana ha tangwa liacho? Mbimbiliya kuyishi kuhana katalilo wa shimbi, alioze yakwamba ngwo twatamba kununga ni kupwa ni mbunge yipema. (1 Timoteu 1:18, 19) Hanji mutu yoze unakwaha chawana chacho keshi kunyingika ngwenyi, ena kuushi kulinga yiwanyino ya matangwa akunanga. Aye mahasa kwamba ngwenyi: “Ngunanyingika ngwami ena kuushi kulinga yiwanyino ya matangwa akunanga, alioze, ngunazange kukwaha wika chawana.” Ha chino, yena mwene mwe muukwata chiyulo nyi mutayiza chawana chacho ni ka. Alioze, chiyulo cheswacho muukwata, pwako ni ushindakenyo ngwe unanungu kupwa ni mbunge yipema. Kutwazangile kulinga chuma chize muchihasa kupihisa usepa wetu ni Yehova.

16. Yika watamba kulinga nyi asoko je mazanga kulinga yiwanyino ya matangwa akunanga?

¹⁶ Yika watamba kulinga nyi asoko je mazanga kulinga chiwanyino cha tangwa lia kunanga? Kanda ulimika no. Nyingika ngwo, ayo kali ni ulite wa kukwata chiyulo cha yize anazange kulinga. Pwako ni umbovu hamwe ni vumbi ha yize ayo anazange, nyi mufupa hanga akuse vumbi. (Tanga Mateu 7:12.) Alioze nyi asoko je mazanga hanga upalikise no mashimbu hamwika ha matangwa a chiwanyino cha kunanga, yika watamba kulinga? Muze kanda uchikwata chiyulo lemba kuli Yehova hanga akukwase kukwata chiyulo chipema. Nyonga ha chikuma chacho, nawa hengwola hakutwala ku chikuma chacho. Alioze iwuluka ngwo, yena watamba kwivwisa Yehova kuwaha mashimbu eswe.

17. Yika muhasa kulinga hanga ukwase ana je ehuke kunyonga ngwo kanahono yuma, muze mamona akwo kanalingi yiwanyino ya matangwa akunanga?

 ¹⁷ Yika muhasa kulinga hanga ukwase ana je, muze o mamona akwo kanalingi yiwanyino ya matangwa akunanga? Ha shimbu ni shimbu, yena muhasa kwalingila chimwe chuma chipema. Ena nawa muhasa kwaaha ni yimwe yawana ya susumuku. Alioze chawana chipema chize muhasa kuhana kuli ana je, chili shimbu ni zango lie.

18. Mumu liaka twatamba kuya kukunguluka cha Yela ja Yehova?

¹⁸ Mba tuvwise Yehova kuwaha, twatamba kwecha uwayilo wa mahuza ni yitanga yamo ngwe ndako ni yiwanyino ya matangwa akunanga. Alioze twatamba kupwa mu uwayilo wamwenemwene. Kuchi mutuhasa kuchilinga? Jila yimwe yili kuyaya ku kukunguluka cha Yela ja Yehova. (Tanga A-Hepreu 10:24, 25.) Kukunguluka cha Yela ja Yehova chikwete ulemu unji mumu chinalingi chihanda cha uwayilo wamwenemwene. (Samu 22:22; 122:1) Muze tuli kukunguluka mutuhasa kulitakamisa umwe ni mukwo.—A-Roma 1:12.

19. Mumu liaka chili ni ulemu kuhanjika ni akwenu hakutwala ku umwenemwene wa Mbimbiliya uze unalilongesa?

¹⁹ Chuma chikwo chize muhasa kulinga mba upwe mu uwayilo wamwenemwene chili kuhanjika ni akwenu hakutwala ku yize unalilongesa mu Mbimbiliya. Atu anji kakulipikala ha mukunda wa yuma yipi yize yinalingiwa hano hashi. (Ezekiele 9:4) Hanji unanyingika amwe atu waze akwivwa chocho. Alweze hakutwala ku kutalatala che chipema cha kulutwe lia matangwa. Muze muya ku kukunguluka cha Yela ja Yehova ni kulweza akwenu hakutwala ku umwenemwene wa Mbimbiliya, ena munyingika ngwe kuwatambile kupwa mu uwayilo wa mahuza ni kulinga ndako jamo. Nyi wasakula kuwayila Yehova mu jila yize yalita, muhasa kupwa ni shindakenyo ngwe muwahilila nawa iye mawahisa tachi je.—Malakia 3:10.