1, 2. Nĩ ĩkũlyo yĩva waĩle kwĩkũlya, na nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata kwĩkũlya ũu?

KWA kwĩmanyĩsya Mbivilia, nũmanyĩte kana andũ aingĩ ala maasyaa nĩmamũthaithaa Ngai, mamanyĩasya na makeka maũndũ ala Ngai ũmenete. (2 Akolintho 6:17) Na kĩu nĩkyo kĩtumi Yeova ũtũtavĩtye tume ndĩninĩ sya ũvũngũ, kana ‘Mbaviloni Ĩla Nene.’ (Ũvuan’yo 18:2, 4) Waĩle kwĩka ata? Kĩla ũmwe witũ e na ũtwi waĩle kwĩka, na kwoou twaĩle kwĩkũlya atĩĩ: ‘Nyie nĩngwenda kũmũthaitha Ngai kwosana na ũndũ we ũkwenda, kana nĩenda kũmũthaitha kwosana na ũndũ nĩthĩĩtwe ndimũthaitha?’

² Ethĩwa nĩwumĩte ndĩninĩ ya ũvũngũ, nĩwĩkĩte nesa. Ĩndĩ nũtonya kwĩthĩwa wendeeaw’a nĩ maũndũ kana syĩthĩo imwe iatĩĩawa ndĩninĩ sya ũvũngũ. Ekai tũneenee syĩthĩo imwe na tũyona nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata tũsyonae kwa nzĩa ĩla Yeova ũsyonaa.

3. (a) Nĩkĩ andũ amwe matonya kwona ne ũndũ wĩ vinya kũeka kũtũmĩa mĩvw’anano ũthaithinĩ woo? (b) Mbivilia yaasyaa ata ĩũlũ wa kũtũmĩa mĩvw’anano ĩla tũũmũthaitha Ngai?

³ Kwa myaka mingĩ, andũ amwe nĩmethĩĩtwe maitũmĩa mĩvw’anano kana mathembo mĩsyĩnĩ kwoo ĩla mekũthaitha Ngai. Ethĩwa nĩwĩkaa ũu, no wĩw’e ne ũndũ wĩ vinya kana ũte ũndũ waĩle kũthaitha Ngai ũteũtũmĩa mĩvw’anano ĩsu. Ĩndĩ lilikana kana Yeova nũtũmanyĩasya ũndũ twaĩle kũmũthaitha. Na Mbivilia nĩtũtavĩtye nesa kana Yeova ndendaa tũtũmĩe mĩvw’anano ĩla tũũmũthaitha.—Soma Kuma 20:4, 5; Savuli 115:4-8; Isaia 42:8; 1 Yoana 5:21.

4. (a) Nĩkĩ tũtaĩle kũthaitha aaũmae maitũ ala makwie? (b) Nĩkĩ Yeova weeie andũ make maikaaneene na akw’ũ?

 ⁴ Andũ amwe nĩmatonya kũtũmĩa ĩvinda yingĩ na vinya mwingĩ nĩ kana matanĩthye aaũmae moo ala makwie. O na no mamathaithe. Ĩndĩ nĩtwĩmanyĩĩtye kana akw’ũ maitonya kũtũtethya na maitonya kũtũũmĩsya. O na nĩtwĩmanyĩĩtye kana vai vandũ maendaa kwĩkala makw’a. Kwa w’o, nĩ ũndũ ũtonya kũtũlikya mũisyonĩ kũneena na akw’ũ nũndũ ndeto ila itonya kwoneka ta syumĩte kwa mũndũ witũ wakwie, syĩthĩawa syumĩte kwa ndaimoni. Kĩu nĩkyo kĩtumi Yeova weeaĩe Aisilaeli maikaaneene na ala akw’ũ, kana kwĩlikya ũndũnĩ o na wĩva ũkonanĩtye na ndaimoni.—Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 18:10-12; soma Maelesyo ma Mũthya namba 26 na 31.

5. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya ũeke kũtũmĩa mĩvw’anano ũimũthaitha Ngai kana ũeke kũthaitha aaũmae maku ala makwie?

⁵ Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya ũeke kũtũmĩa mĩvw’anano ũimũthaitha Ngai kana ũeke kũthaitha aaũmae maku ala makwie? Nĩwaĩle kũsomaa Mbivilia na ũisũanĩa kwa ũliku ũndũ Yeova wonaa maũndũ asu. Yeova onaa maũndũ asu me “ũthatyo” kana me mathũku. (Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 27:15) Voyaa Yeova kĩla mũthenya nĩ kana aũtetheesye wĩthĩwe na woni ta wake ĩũlũ wa maũndũ asu, na aikũtetheesya ũmũthaithe kwa nzĩa ĩla wendaa. (Isaia 55:9) Manya kana Yeova nũkũũnenga vinya ũla ũkwenda nĩ kana wĩvathane vyũ na kĩndũ kyonthe kĩkonanĩtye na ũthaithi wa ũvũngũ.

6. Nĩkĩ andũ manyuvie Matukũ 25, Mwei wa 12, wĩthĩwe mũthenya wa kũlilikanaa kũsyawa kwa Yesũ?

⁶ Ĩũlũ wa nthĩ yonthe, Kĩlisimasi nĩ ĩmwe ya sikũkũ ila syĩ nguma mũno, na andũ aingĩ masũanĩaa kana sikũkũ ĩsu nĩ ya kũlilikana kũsyawa kwa Yesũ. Ĩndĩ ũw’o nĩ kana Kĩlisimasi yumanĩte na ũthaithi wa ũvũngũ. Ĩvuku  yĩmwe yĩeleetye kana Alomi ala matamũthaithaa Ngai nĩmatanĩaa mũthenya wa kũsyawa kwa syũa Matukũ 25, Mwei wa 12. Atongoi ma ndĩni nĩmendaa andũ aingĩ ala matamũthaithaa Ngai matw’ĩke Aklĩsto, kwoou o na kau Yesũ ndaasyawa Matukũ 25, Mwei wa 12, nĩmatwie kũlilikanaa kũsyawa kwa Yesũ matukũ asu. (Luka 2:8-12) Amanyĩw’a ma Yesũ mayatanĩaa Kĩlisimasi. Ĩvuku yĩmwe yaĩtye kana kwa myaka 200 kuma Yesũ asyawa, “vai mũndũ weesĩ nesa vyũ ĩla wasyaiwe, na no andũ anini mendaa kũmanya ũu.” (Sacred Origins of Profound Things) Sikũkũ ya Kĩlisimasi yambĩĩie myaka maana meana ũndũ mũna Yesũ aumie kũũ nthĩ.

7. Nĩkĩ Aklĩsto ma w’o matatanĩaa Kĩlisimasi?

⁷ Andũ aingĩ nĩmesĩ kana Kĩlisimasi na syĩthĩo ila syĩkawa mũthenya ũsu, ta kũnengane mĩthĩnzĩo na kũmbana nĩ kana andũ metanĩthye, syaumanie na andũ matamũthaithaa Ngai. Kwa ngelekany’o, nthĩ ya England na isionĩ imwe sya Amelika, ve ĩvinda andũ mavatĩtwe kũtanĩa sikũkũ ya Kĩlisimasi nũndũ yaumanĩte na andũ matamũthaithaa Ngai. Mũndũ ũla weethĩwa aitanĩa sikũkũ ĩsu nĩwooseawa ĩtambya. Ĩndĩ ĩtina wa ĩvinda, andũ nĩmambĩĩie ĩngĩ kũtanĩa sikũkũ ya Kĩlisimasi. Nĩkĩ Aklĩsto ma w’o matatanĩaa Kĩlisimasi? Nũndũ nĩmendaa kũmwendeesya Ngai maũndũnĩ onthe ala mekwĩka.

8, 9. Nĩkĩ Aklĩsto ma ĩvinda ya tene matatanĩaa mũthenya wa kũsyawa?

⁸ Sikũkũ ĩngĩ ĩtanĩawa nĩ andũ aingĩ mũno nĩ sikũkũ ya mũthenya wa kũsyawa. Yo Aklĩsto nĩmaĩle kũtanĩa mũthenya woo wa kũsyawa? Sikũkũ sya mũthenya wa kũsyawa ila iwetetwe Mbivilianĩ syaĩ sya andũ matamũthaithaa Yeova. (Mwambĩlĩlyo 40:20; Maliko 6:21) Sikũkũ sya mũthenya wa kũsyawa syaĩ sya kũkumya ngai sya ũvũngũ.  Kĩu nĩkyo kĩtumi Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa “moonaa kũtanĩa mũthenya wa kũsyawa ne kĩthĩo kya andũ matamũthaithaa Ngai.”—The World Book Encyclopedia.

⁹ Alomi na Akiliki ma tene maĩkĩĩaa kana ve veva weethĩawa vo ĩla kĩla mũndũ ũkũsyawa, na veva ũsu wasũvĩaa mũndũ ũsu thayũnĩ wake w’onthe. Andũ ala mataĩ Aklĩsto ĩvindanĩ yĩu nĩmatanĩaa mũthenya woo wa kũsyawa nũndũ masũanĩaa kana kwĩka ũu no kũtume ngai syoo isũvĩa mũndũ ũla wasyaiwe mũthenya ũsu.

10. Nĩkĩ Aklĩsto mataĩle kũtanĩa sikũkũ ya mũthenya wa kũsyawa?

¹⁰ We nũkwona Yeova ta wĩtĩkĩlaa sikũkũ ikonanĩtye na ndĩni sya ũvũngũ? (Isaia 65:11, 12) Ndesa kwĩtĩkĩla. Na nĩkyo kĩtumi tũtatanĩaa mũthenya wa kũsyawa kana sikũkũ ĩngĩ yumanĩte na ndĩni sya ũvũngũ.

11. Nĩkĩ andũ amwe matanĩaa sikũkũ? Nĩ ũndũ wĩva waĩle kwĩthĩwa wĩ wa vata vyũ kwaku?

¹¹ Andũ amwe nĩmesĩ kana sikũkũ ya Kĩlisimasi na sikũkũ ingĩ syumanĩte na andũ matamũthaithaa Ngai, ĩndĩ nĩmaendeeaa kũitanĩa. Monaa kana ĩvinda yĩu ya sikũkũ nĩ mwanya mũseo wa kũkomana na andũ ma mũsyĩ. We wonaa ũu? Ti ũthũku kwenda kwĩthĩwa vamwe na andũ maku ma mũsyĩ. Yeova nĩwe wambĩĩisye mũsyĩ, na endaa twĩthĩwe na ngwatanĩo nzeo vamwe namo. (Aeveso 3:14, 15) Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, twaĩle kwĩthĩwa tũisũanĩa ĩũlũ wa ũndũ tũtonya kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Yeova vandũ va kwendeesya andũ maitũ ma mũsyĩ kwa kwĩtanĩthya na sikũkũ sya ndĩni sya ũvũngũ. Na kĩu nĩkyo kĩtumi mũtũmwa Vaulo waisye atĩĩ: “Mũkĩthima maũndũ ala mamwendeeasya Mwĩaĩi.”—Aeveso 5:10.

12. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma sikũkũ yĩthĩwa ĩteũmwendeesya Yeova?

¹² O na kau andũ aingĩ monaa kana ti ũndũ wa vata  kũmanya mwambĩĩo wa sikũkũ ila andũ matanĩaa, Yeova ndethĩawa na woni ta ũsu. Yeova ndetĩkĩlaa sikũkũ ila syumanĩte na ũthaithi wa ũvũngũ kana ila ikumasya andũ kana nthĩ yoo. Kwa ngelekany’o, Amisili nĩmeethĩawa na sikũkũ mbingĩ sya kũkumya ngai syoo sya ũvũngũ. Ĩtina wa Aisilaeli kuma nthĩ ya Misili, nĩmeekie ũndũ weekawa nĩ andũ ala matamũthaithaa Ngai ma nthĩ ya Misili, na meeta ũndũ ũsu “mboka kwondũ wa Yeova.” Ĩndĩ Yeova nĩwamasilĩile nũndũ wa kwĩka ũu. (Kuma 32:2-10) Kwoou o tondũ mwathani Isaia waisye, tũyaĩle ‘kũkiita kĩndũ kĩvuku.’—Soma Isaia 52:11.

13. Nĩ makũlyo meva ũtonya kwĩthĩwa ũyĩkũlya ĩla watw’a kũeka kũtanĩa sikũkũ?

¹³ Watw’a kũeka kũtanĩa sikũkũ no wĩthĩwe na makũlyo maingĩ. Kwa ngelekany’o, no wĩkũlye-ĩ, Naĩle kwĩka ata andũ ala tũthũkũmaa ĩmwe mangũlya nĩkĩ ndatanĩaa Kĩlisimasi vamwe namo? Naĩle kwĩka ata mũndũ akanenga mũthĩnzĩo wa Kĩlisimasi? Naĩle kwĩka ata ethĩwa ũla tũtwaanĩte nake nũkwenda nĩtanĩe sikũkũ? Ndonya kũtetheesya syana syakwa ata nĩ kenda iikew’e ta ve kĩndũ ikosete nũndũ wa kũlea kũtanĩa sikũkũ kana mũthenya wa kũsyawa?

14, 15. Ũtonya kwĩka ata ethĩwa mũndũ akwĩa wĩthĩwe na sikũkũ nzeo kana nĩwakũnenga mũthĩnzĩo?

¹⁴ Nĩ ũndũ wa vata ũtũmĩe kĩlĩko ĩla watw’a kũneenea ũndũ mũna kana kũwĩka. Kwa ngelekany’o, ĩla andũ meũkwĩa nĩwĩthĩwe na sikũkũ nzeo, ndwaĩle kũmavũthĩĩsya. No ũmasũngĩe kwa kũmea atĩĩ: “Nĩ mũvea.” Ĩndĩ ĩla mũndũ wenda kũmanya maũndũ maingangĩ ĩũlũ wa mũĩkĩĩo waku, no ũtw’e kũmũelesya nĩkĩ ũtatanĩaa sikũkũ. Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, mavinda onthe ĩkaa ũu kwa nzĩa nzeo, tũmĩaa ũĩ, na ũyĩthĩwa na ndaĩa. Mbivilia yaĩtye  atĩĩ: “Ndeto syenyu syĩthĩwe na mumo mavinda onthe, isamae mũnyũ, nĩ kana mũmanye ũndũ mwaĩlwe nĩ ũsũngĩa kĩla mũndũ.” (Akolosai 4:6) No ũsũngĩe mũndũ kwa kũmwĩa kana nĩwendete kũtũmĩa ĩvinda vamwe na andũ ala angĩ na kũmanenga mĩthĩnzĩo, ĩndĩ ndwĩkaa ũu maũndũnĩ makonanĩtye na kũtanĩa sikũkũ.

¹⁵ Ũtonya kwĩka ata mũndũ aũnenga mũthĩnzĩo? Mbivilia ndĩtũnengete mĩao ĩũlũ wa ũndũ ũsu, ĩndĩ nĩyonanĩtye kana nĩtwaĩle kũtata ũndũ tũtonya twĩthĩawe na wasya mũseo wa ngoo. (1 Timotheo 1:18, 19) Nĩvatonyeka ũla ũkũũnenga mũthĩnzĩo akethĩwa atesĩ kana ndũtanĩaa sikũkũ. Kana no akwĩe atĩĩ: “Nĩnĩsĩ ndũtanĩaa sikũkũ, ĩndĩ nĩngwenda kũũnenga mũthĩnzĩo ũũ.” Maũndũnĩ asu me kĩvathũkany’o, nue waĩle kũtw’a ethĩwa nũkwĩtĩkĩla mũthĩnzĩo ũsu kana ndwĩwĩtĩkĩla. Ĩndĩ o na ethĩwa wĩtw’a kwĩka ata, tata mũno wĩthĩwe na wasya mũseo wa ngoo. Tũyenda kwĩka ũndũ ũtonya kwananga ngwatanĩo yitũ na Yeova.

16. Waĩle kwĩka ata ethĩwa andũ ma mũsyĩ waku meenda kũtanĩa sikũkũ?

¹⁶ Waĩle kwĩka ata ethĩwa andũ ma mũsyĩ waku nĩmekwenda kũtanĩa sikũkũ? Ndwaĩle kũmasiĩĩa. Lilikana kana nĩmo maĩle kwĩtw’ĩĩa ũndũ maĩle kwĩka. Ĩkalany’a namo nesa na ũinenga motwi moo ndaĩa o ũndũ ũkwenda manenge motwi maku ndaĩa. (Soma Mathayo 7:12.) Ĩndĩ waĩle kwĩka ata ethĩwa andũ ma mũsyĩ waku meenda ũtũmĩe ĩvinda vamwe namo ĩla mekũtanĩa sikũkũ? Ũtanamba kwĩka ũtwi, mũvoye Yeova aũtetheesye kwĩka ũtwi mũseo. Sũanĩa ũndũ ũsu nesa na ũyĩka ũkunĩkĩli ĩũlũ waw’o. Lilikana kana wendi waku nĩ kũmwendeesya Yeova mavinda onthe.

17. Ũtonya kwĩka ata nĩ kana ũtetheesye syana syaku iikew’e ite mbĩanĩe ĩla andũ ala angĩ mekũtanĩa sikũkũ?

 ¹⁷ Ũtonya kwĩka ata nĩ kana ũtetheesye syana syaku ĩla syoona andũ angĩ maitanĩa sikũkũ? No ũvangae mavinda kwa mavinda ũkasyĩkaa tũmaũndũ tũseo. O na no ũinengae mĩthĩnzĩo itataĩĩe. Na mũthĩnzĩo ũla mũseo vyũ ũtonya kũinenga nĩ kũtũmĩa ĩvinda vamwe nasyo na kwĩthĩwa ũsyendete.

18. Nĩkĩ twaĩle kũendaa maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto?

¹⁸ Nĩ kana tũmwendeesye Yeova, nĩtwaĩle kũtia ndĩni sya ũvũngũ vamwe na syĩthĩo na sikũkũ ila syumanĩte na ndĩni isu. Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, nĩtwaĩle kũthaitha Ngai kwa nzĩa ĩla yaĩlĩte. Tũtonya kwĩka ũu ata? Nzĩa ĩmwe nĩ kwa kũthi maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto tũte kũtĩĩa. (Soma Aevelania 10:24, 25.) Maũmbano nĩ ma vata mũno ũthaithinĩ wa w’o. (Savuli 22:22; 122:1) Nĩtwĩkĩanaa vinya ĩla twoombana vamwe.—Alomi 1:12.

19. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata kũtavya andũ angĩ ũw’o wa Mbivilia ũla wĩmanyĩĩtye?

¹⁹ Ũndũ ũngĩ ũtonya kwĩka ũkonany’a kana nũnyuvĩte ũthaithi wa w’o nĩ kũneena na andũ angĩ ĩũlũ wa kĩla wĩmanyĩĩtye kũma Mbivilianĩ. Andũ aingĩ nĩmathĩnĩkaa nũndũ wa mothũku ala maendeee ĩũlũ wa nthĩ. Nĩvatonyeka ũkethĩwa wĩsĩ amwe mathĩnĩkaa, na no ũmatavye ĩũlũ wa wĩkwatyo wa ĩvinda yũkĩte ũla wĩ naw’o. Wathi maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto na watavya angĩ ũw’o wa Mbivilia, ndũkew’aa ũyenda kwĩthĩwa ndĩninĩ ya ũvũngũ kana ũyenda kwĩka maũndũ ala mekawa vo. Ndũkethĩwe na nzika kana watw’a kũmũthaitha Yeova kwa nzĩa ĩla yaĩlĩte ũkeethĩwa wĩ mũtanu na Yeova akaathima kĩthito kyaku.—Malaki 3:10.