1, 2. Inki ngiufula nge fwete kudiyula, mpi sambu na nki yo kele mfunu?

NA KULONGUKA na nge ya Biblia, nge me bakisa nde bantu mingi yina ke tubaka nde bo ke sambilaka Nzambi, ke longaka to ke salaka kibeni mambu yina Nzambi ke mengaka. (2 Bakorinto 6:17) Yo yina Yehowa ke zabisa beto na kubasika na dibundu ya luvunu, disongidila “Babilone ya Nene.” (Kusonga 18:2, 4) Nge ta sala nki? Konso muntu fwete sala nsola mpi kudiyula nde: ‘Keti mono ke zola kusambila Nzambi na mutindu yina yandi ke zolaka to na mutindu yina mono ke sambilaka banda ntama?’

² Kana nge me basikaka dezia na dibundu ya luvunu, yo kele diambu ya mbote. Kansi, yo lenda vanda ti mambu mpi bikalulu ya nkaka ya dibundu ya luvunu yina nge ke salaka tii bubu yai. Beto tadila mwa mambu mpi bikalulu yango, mpidina beto ta bakisa sambu na nki yo kele mfunu nde beto tadila mambu yango mutindu Yehowa ke tadilaka yo.

3. (a) Sambu na nki bantu ya nkaka lenda kuka ve kusambila Nzambi kukonda kusadila bifwanisu to biteki? (b) Inki Biblia ke tuba na yina me tala kusadila bifwanisu to biteki sambu na kusambila Nzambi?

³ Banda bamvula mingi, bantu ya nkaka ke sadilaka bifwanisu to biteki na banzo na bo sambu na kusambila Nzambi. Kana nge ke sadilaka yo, nge lenda mona nde nge ta kuka ve kusambila Nzambi kukonda bima yai. Kansi yibuka nde Yehowa ke longa beto mutindu beto fwete sambila yandi. Mpi Biblia ke zabisa beto pwelele nde Yehowa ke zolaka ve nde beto sadila bifwanisu to biteki na lusambu na beto.—Tanga Kubasika 20:4, 5; Nkunga 115:4-8; Yezaya 42:8; 1 Yoane 5:21.

4. (a) Sambu na nki beto fwete sambila ve ba-nkaka na beto? (b) Sambu na nki Yehowa zabisaka bantu na yandi na kusosa ve kusolula ti bafwa?

 ⁴ Bantu ya nkaka ke lutisaka ntangu mingi mpi ke salaka bikesa ya ngolo sambu na kusepedisa ba-nkaka na bo yina me fwaka. Nkutu, bo ke sambilaka bo. Kansi, beto longukaka nde bantu yina me fwaka lenda sadisa beto ve mpi bo lenda sala beto mbi ve. Bo ke zingaka ve kisika mosi buna. Yo kele kibeni kigonsa na kusosa kusolula ti bo, sambu bansangu yonso yina ke monanaka bonso nde yo me katuka na mpangi na beto yina me fwaka, ke katukaka mpenza na bademo. Yo yina, Yehowa pesaka bantu ya Izraele nsiku ya kusosa ve kusolula ti bafwa to kudikotisa na konso kima yina kele na kuwakana ti bisalu ya bademo.—Kulonga 18:10-12; tala Noti 26 mpi 31

5. Inki lenda sadisa nge na kuyambula kusadila biteki to bifwanisu sambu na kusambila Nzambi mpi na kuyambula kusambila ba-nkaka na nge?

⁵ Inki lenda sadisa nge na kuyambula kusadila biteki to bifwanisu sambu na kusambila Nzambi mpi na kuyambula kusambila ba-nkaka na nge? Nge fwete tanga Biblia mpi kuyindula mbote-mbote mutindu Yehowa ke tadilaka mambu yai. Yandi ke monaka nde yo kele “nzanzi.” (Kulonga 27:15) Samba Yehowa konso kilumbu sambu yandi sadisa nge na kutadila mambu mutindu yandi ke tadilaka yo mpi na kusambila yandi mutindu yandi ke zolaka. (Yezaya 55:9) Nge lenda tula ntima nde Yehowa ta pesa nge ngolo yina nge kele na yo mfunu, sambu na kukatula na luzingu na nge konso kima yina kele na kuwakana ti lusambu ya luvunu.

6. Sambu na nki bo ponaka kilumbu ya Desembri 25 sambu na kusalaka nkinsi ya lubutuku ya Yezu?

⁶ Na nsi-ntoto ya mvimba, Nkinsi ya Lubutuku ya Yezu kele na kati ya bankinsi yina me zabanaka mingi, mpi bantu mingi ke yindulaka nde yo kele kibeni nkinsi ya lubutuku na yandi. Nkinsi ya Lubutuku ya Yezu kele kibeni na kuwakana  ti lusambu ya luvunu. Mukanda mosi ke tendula nde bantu ya Roma yina vandaka ve Bakristu vandaka kusala nkinsi ya lubutuku ya ntangu na kilumbu ya Desembri 25. Bantwadisi ya mabundu vandaka kuzola nde bantu mingi yina vandaka ve Bakristu kukuma Bakristu, yo yina ata Yezu butukaka ve na kilumbu ya Desembri 25, bo bakaka lukanu ya kusalaka nkinsi ya lubutuku na yandi na kilumbu yina. (Luka 2:8-12) Balongoki ya Yezu vandaka ve kusala Nkinsi ya Lubutuku na yandi. Mukanda mosi (Sacred Origins of Profound Things) ke tendula nde bamvula 200 na nima ya lubutuku ya Yezu, “ata muntu mosi ve zabaka kibeni kilumbu yina yandi butukaka mpi bantu fioti mpamba vandaka kutudila yo dikebi.” Bantu yantikaka kusala Nkinsi ya Lubutuku ya Yezu bamvula mingi na nima ya ntangu yina yandi zingaka awa na ntoto.

7. Sambu na nki Bakristu ya kieleka ke salaka ve Nkinsi ya Lubutuku ya Yezu?

⁷ Bantu mingi me zaba nde Nkinsi ya Lubutuku ya Yezu mpi mambu na yo bonso kusala feti mpi kupesana bakado, me katukaka na bantu yina vandaka ve Bakristu. Mu mbandu na ntangu mosi buna, bo buyisaka Nkinsi ya Lubutuku ya Yezu na Angleterre mpi na bansi ya nkaka ya Amerika sambu yo me katukaka na bantu yina vandaka ve Bakristu. Konso muntu yina vandaka kusala nkinsi yina, bo vandaka kupesa yandi ndola. Kansi nsuka-nsuka, bantu vutukilaka kusala Nkinsi ya Lubutuku ya Yezu. Sambu na nki Bakristu ya kieleka ke salaka ve Nkinsi ya Lubutuku ya Yezu? Sambu bo ke zolaka kupesa Nzambi kiese na mambu yonso yina bo ke salaka.

8, 9. Sambu na nki Bakristu ya ntete vandaka ve kusala nkinsi ya kilumbu ya lubutuku?

⁸ Nkinsi ya nkaka yina me zabanaka kele nkinsi ya kilumbu ya lubutuku mpi bantu mingi ke salaka yo. Keti Bakristu fwete sala nkinsi ya lubutuku na bo? Biblia ke tubilaka kaka bankinsi ya lubutuku ya bantu yina vandaka ve kusambila  Yehowa. (Kuyantika 40:20; Marko 6:21) Bantu vandaka kusala bankinsi ya kilumbu ya lubutuku sambu na kupesa banzambi ya luvunu lukumu. Yo yina mukanda mosi (The World Book Encyclopedia) tubaka nde, Bakristu ya ntete “vandaka kubakisa nde kusala nkinsi ya kilumbu ya lubutuku ya muntu vandaka kikalulu ya bantu yina vandaka ve Bakristu.”

⁹ Bantu yina vandaka kuzinga na Roma mpi na Grese ya ntama vandaka kukwikila nde mpeve mosi ke vandaka na lubutuku ya muntu mpi mpeve yango ke landaka kutanina yandi luzingu na yandi ya mvimba. Mukanda mosi (The Lore of Birthdays) ke tendula nde: “Mpeve yai ke vandaka ti bangwisana ti nzambi ya kilumbu yina muntu yango butukaka.”

10. Sambu na nki bubu yai Bakristu fwete sala ve nkinsi ya lubutuku?

¹⁰ Keti nge ke yindula nde, Yehowa ke ndimaka bankinsi yina ke vandaka na kuwakana ti dibundu ya luvunu? (Yezaya 65:11, 12) Ata fioti ve. Yo yina beto ke salaka ve nkinsi ya lubutuku na beto to konso nkinsi yina ke vandaka na kuwakana ti dibundu ya luvunu.

11. (a) Sambu na nki bantu ya nkaka ke salaka bankinsi? (b) Inki fwete vanda kima ya kuluta mfunu sambu na nge?

¹¹ Bantu ya nkaka me zaba nde Nkinsi ya Lubutuku ya Yezu mpi bankinsi ya nkaka me katukaka na bantu yina vandaka ve Bakristu, kansi bo ke landaka kusala yo. Bo ke yindulaka nde bankinsi yina ke vandaka kaka dibaku ya mbote sambu na kulutisa ntangu ti bantu ya mabuta na bo. Keti nge mpi ke yindulaka mutindu yina? Yo kele mbi ve na kulutisa ntangu ti dibuta na nge. Yehowa muntu salaka dibuta, mpi yandi ke zola nde beto vanda ti bangwisana ya mbote ti bantu ya dibuta na beto. (Baefezo 3:14, 15) Kansi, beto fwete tula dikebi mingi na kuvanda na bangwisana ya mbote ti Yehowa na kisika ya kusala bankinsi ya dibundu ya luvunu sambu na kusepedisa bantu ya dibuta na beto. Yo yina ntumwa Polo tubaka nde: “Beno landa kuzikisa mambu yina Mfumu ke ndimaka.”—Baefezo 5:10.

12. Inki ke salaka nde Yehowa kundima ve nkinsi mosi buna?

 ¹² Bantu mingi ke yindulaka nde kisika yina nkinsi mosi me katukaka kele ve mfunu, kansi Yehowa ke tadilaka ve mambu mutindu yina. Yandi ke ndimaka ve bankinsi yina me katukaka na lusambu ya luvunu to yina ke kumisaka bantu to bidimbu ya insi. Mu mbandu, bantu ya Ezipte vandaka kusala bankinsi mingi sambu na banzambi na bo ya luvunu. Ntangu bantu ya Izraele basikaka na Ezipte, bo kumaka kusala nkinsi mosi na kati ya bankinsi yina bantu ya Ezipte vandaka kusala mpi bo bingaka yo “nkinsi . . . sambu na Yehowa.” Kansi Yehowa pesaka bo ndola sambu bo salaka nkinsi yina. (Kubasika 32:2-10) Mutindu mbikudi Yezaya tubaka, beto fwete “simba ve ata kima mosi ya mvindu!”—Tanga Yezaya 52:11.

13. Kana nge me baka lukanu ya kuyambula kusala bankinsi yina Nzambi ke mengaka, inki bangiufula nge lenda kudiyula?

¹³ Kana nge me baka lukanu ya kuyambula kusala bankinsi yina Nzambi ke mengaka, nge lenda kudiyula bangiufula mingi. Mu mbandu: Inki mono ta sala kana banduku na mono ya kisalu kuyula mono sambu na nki mono ke vukanaka ve ti bo na Nkinsi ya Lubutuku ya Yezu? Inki mono ta sala kana bo me pesa mono dikabu na Nkinsi ya Lubutuku ya Yezu? Inki mono ta sala kana nkwelani na mono kulomba mono na kusala nkinsi mosi buna? Inki mutindu mono lenda sadisa bana na mono sambu bo wa ve mawa mutindu bo ke salaka ve nkinsi mosi buna to nkinsi ya lubutuku na bo?

14, 15. Inki nge lenda sala kana bo me zodila nge nkinsi ya mbote to bo me pesa nge dikabu?

¹⁴ Nge fwete vanda mayele ntangu nge ke baka lukanu na mambu yina nge ta tuba mpi ta sala na konso diambu. Mu mbandu kana muntu me zodila nge nkinsi ya mbote, yo ta vanda mbote ve kana nge buya kupesa yandi mvutu. Nge lenda tuba kaka nde: “Matondo.” Kansi kana yandi ke zola kuzaba  mambu mingi, nge lenda tendudila yandi sambu na nki nge ke salaka ve nkinsi mosi buna. Ntangu yonso, vanda mawete, mayele mpi luzitu. Biblia ke tuba nde: “Mambu ya beno ke tuba kuvanda ntangu yonso ya mbote mpi ya bo me kumisa ntomo ti mungwa, ebuna beno ta zaba mutindu beno fwete pesa konso muntu mvutu.” (Bakolosai 4:6) Ziku nge lenda tendudila yandi nde nge ke waka kiese na kulutisa ntangu ti bantu ya nkaka mpi kupesana makabu, kansi nge ke salaka yo ve kana yo kele na kuwakana ti bankinsi yina Nzambi ke mengaka.

¹⁵ Inki nge ta sala kana bo me pesa nge dikabu? Biblia ke pesa beto ve lisiti ya mambu yina beto fwete sala mpi yina beto fwete sala ve, kansi yo ke tuba nde beto fwete landa kuvanda ti kansansa ya mbote. (1 Timoteo 1:18, 19) Ziku muntu yina ke pesa nge dikabu me zaba ve nde nge ke salaka ve nkinsi yina. To yandi lenda tuba nde: “Mono me zaba nde nge ke salaka ve nkinsi yai, kansi mono ke zola kaka kupesa nge dikabu yai.” Na bambandu yonso zole, nge lenda baka lukanu ya kundima dikabu yina to ve. Kansi yo vanda nge me baka lukanu ya kundima to ya kubuya yo, nge fwete landa kuvanda ti kansansa ya mbote. Beto fwete buya kusala konso kima yina ta bebisa bangwisana na beto ti Yehowa.

16. Inki nge lenda sala kana bantu ya dibuta na nge ke zola kusala nkinsi mosi buna?

¹⁶ Inki nge lenda sala kana bantu ya dibuta na nge ke zola kusala nkinsi mosi buna? Kusosa ve kubuyisa bo. Yibuka nde bo kele ti nswa ya kusala mambu yina bo me zola. Vanda mawete mpi zitisa bansola na bo kaka mutindu nge ke zola nde bo zitisa bansola na nge. (Tanga Matayo 7:12.) Kansi, inki nge ta sala kana bantu ya dibuta na nge ke zola nde nge lutisa ntangu ti bo na nkinsi mosi buna? Na ntwala ya kubaka lukanu ya mambu yina nge ta sala, samba Yehowa sambu na kusadisa nge na kubaka lukanu ya mbote. Yindula diambu yina mpi sala bansosa sambu na yo. Yibuka nde, nge fwete pesa Yehowa kiese ntangu yonso.

17. Inki nge lenda sala sambu na kusadisa bana na nge na kumona ve nde bo me konda kima mosi ntangu bantu ya nkaka ke sala bankinsi?

 ¹⁷ Inki nge lenda sala sambu na kusadisa bana na nge ntangu bo ke mona bantu ya nkaka ke sala bankinsi? Nge lenda sadila bo mbala na mbala kima mosi ya bo ke zolaka mingi. Nge lenda vanda ti kikalulu ya kupesaka bo makabu. Mpi dikabu ya kuluta mfunu yina nge lenda pesa bana na nge kele kulutisa ntangu ti bo mpi kuzola bo.

18. Sambu na nki beto fwete kwenda na balukutakanu ya Bukristu?

¹⁸ Sambu na kupesa Yehowa kiese, beto fwete basika na dibundu ya luvunu mpi kuyambula kusala bankinsi ti mambu yina kele na kuwakana ti yo. Kansi, beto fwete sala mpi mambu yina dibundu ya kieleka ke lombaka. Inki mambu? Kukwenda mbala na mbala na balukutakanu ya Bukristu. (Tanga Baebreo 10:24, 25.) Balukutakanu kele na kati ya mambu ya mfunu ya dibundu ya kieleka. (Nkunga 22:22; 122:1) Ntangu beto ke vukanaka na balukutakanu, beto ke pesanaka kikesa.—Baroma 1:12.

19. Sambu na nki yo kele mfunu na kuzabisa bantu ya nkaka kieleka ya Biblia yina nge me longukaka?

¹⁹ Diambu ya nkaka yina dibundu ya kieleka ke lombaka kele kuzabisa bantu ya nkaka mambu yina nge me longuka na Biblia. Bantu mingi ke kudiyangisa sambu na mambu ya mbi yina ke salama na ntoto. (Ezekiele 9:4) Ziku nge me zaba bantu ya nkaka yina ke kudiyangisa mutindu yina. Zabisa bo kivuvu na nge ya kitoko ya me tala bilumbu ke kwisa. Kana nge ke kwenda na balukutakanu ya Bukristu mpi ke zabisa bantu ya nkaka kieleka ya Biblia, nge ta mona nde nge ta wa diaka ve mpusa ya dibundu ya luvunu mpi mutindu na yo ya kusala mambu. Nge lenda ndima nde nge ta vanda na kiese mpi nde Yehowa ta sakumuna kibeni bikesa ya nge ke sala sambu na kusambila yandi na mutindu ya mbote.—Malaki 3:10.