Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

ESURA Y’ERIKUMI NA MUKAGHA

Ithwamu Eriramya Nyamuhanga Omwa Nzira Eyihikire

Ithwamu Eriramya Nyamuhanga Omwa Nzira Eyihikire

1, 2. Ni kibulyo kyahi ekya wutholere iwayibulya, kandi busana naki eki ni kikulhu?

OKWA bya wamabir’igha omwa Biblia, wabiriminya ngoku abangyi abakabugha bathi bakaramaya Nyamuhanga bakakangiriraya n’erikolha ebya Nyamuhanga aponire. (2 Abanya Korinto 6:17) Ky’ekikaleka Yehova iniathubwira athi thulhue omwa madini w’amabehi, “Babeli Mukulhu.” (Eribisulirwa 18:2, 4) Wukendi kolhaki? Obuli mundu atholere iniayira eky’akathwamu, n’eriyibulya kino, ‘Ngananzire eriramya Nyamuhanga ngoku anzire ingamuramya, kutse nganzire erimuramya ngoku nganalhue ingamuramya?’

2 Wamabya iwabirilhua omwa dini y’amabehi, wabirikolha ndeke. Aliwe obundi wanganabya iwukinatsemera emitse mirebe ey’amadini w’amabehi. Thuthakania okwa bindu birebe ebikakolhawa n’erilebya ngoku ni kikulhu kutsibu erilhangirabyo ngoku Yehova akabilhangira.

ERIRAMYA ESYOSANAMU N’ABABIRIHOLHA

3. (a) Busana naki kyangana kalira abandi erileka erikolesya esyosanamu omw’iramya lyabu? (b) E Biblia yikabugha yithiki okw’ikolesya esyosanamu omw’iramya Nyamuhanga?

3 Ahabw’emyaka mingyi, abandi babiribya ibane mukolesya esyosanamu eriramya Nyamuhanga. Wamabya iwuli mughuma w’okw’abo, iwangana lhangira nga si kyanga thokekana kutse nga sikihikire erimuramya wuthe nasyo. Aliwe wutholere iwaminya ngoku Yehova yukathukangiriraya nga thutholere ithwamuramya thuthi. Kandi e Biblia yikakikanganaya ndeke-ndeke ngoku si thutholere thukakolesya esyosanamu omw’iramya lyethu.​—Soma Eriluayo 20:4, 5; Esyonyimbo 115:4-8; Isaya 42:8; 1 Yoane 5:21.

4. (a) Busana naki si thutholere thukaramya ababiriholha? (b) Ni kyahi ekyaleka Yehova iniabwira abandu biwe athi isibalengesaya erikanirania n’abaholi?

4 Abandi bandu bangana kolesya endambi nene n’akaghalha kabu bakanza eritsemesya ababiriholha. Nibya bangana baramya. Aliwe thwabirigha ngoku abaholi sibanga thuwathikya kutse erithukolha nabi. Sibali bulebe indi banawithe engebe. Omo kwenene, ni ky’akabi erianza erikanirania nabu kundi omwatsi owangabya ng’akalhua okwa b’okw’iwe ababiriholha akabya iniakalhua okwa syombinga. Ky’ekyaleka Yehova iniabwira Abaisraeli athi isibakanaya n’abaholi kutse eriyingirya omwa by’esyombinga.​—Eryibuka Ebihano 18:10-12; lebaya Endomeko 26 na 31.

5. Ni kyahi ekyanga kuwathikya erileka erikolesya esyosanamu omw’iramya Nyamuhanga n’erileka eriramya ababiriholha?

5 Ni kyahi ekyanga kuwathikya erileka erikolesya esyosanamu omw’iramya Nyamuhanga kutse erileka eriramya ababiriholha? Wutholere iwasoma e Biblia wanalengekania ndeke Yehova ng’akalhangira athi ebindu ebi. Akabilhangira mo “nye.” (Eryibuka Ebihano 27:15) Saba Yehova ya buli kiro nuku akuwathikaye erilhangira myatsi ngoku akalhangirayo n’erikuwathikya erimuramya ngoku anzire iniaramibwa. (Isaya 55:9) Wutholere iwakiminya ngoku Yehova akendi kuha akaghalha akawukayithagha erilhusya omwa ngebe yawu mw’ekindu kyosi-kyosi ekihambangene n’eriramya ly’amabehi.

THUNATHOLERE ERISANGIRA OMWA KRISIMASI?

6. Ni kyahi ekyaleka ebiro 25 Okwerikuminibiri ikyasombolhwa eribya kiro ky’eribuka amabuthwa wa Yesu?

6 Omwa kihugho, Ekrisimasi kutse Enoeli ni kiro kikulhu ekyasibwe kutsibu, kandi abandu bangyi bakalengekanaya bathi n’ibuka eributhwa lya Yesu. Aliriryo Ekrisimasi yihambangene n’eriramya ly’amabehi. Ekitabu kighuma kikabugha kithi abakafiri Abaroma ibak’ibuka ekiro ky’amabuthwa w’eryuba ebiro 25 Okwerikuminibiri. Abasondoli b’ebisomo mubanza abakafiri bangyi babye Bakristayo, neryo nomwakine indi Yesu mwathabuthwa ebiro 25 Okwerikuminibiri, mubathwamu eryibuka amabuthwa wa Yesu okwa kiro ekyo. (Luka 2:8-12) Abakwenda ba Yesu mubath’ibuka Ekrisimasi. Ekitabu kighuma kikasoborera kithi enyuma w’emyaka 200 Yesu alibuthirwe, “sihabya n’omughuma oyuwabya asi ekiro ekyonyine-nyine eky’abuthirawamu, kandi abandu bake basa bababya bakanza eriminya ng’abuthawa kiroki.” (Sacred Origins of Profound Things) Ekrisimasi yatsuka eryibukwa ihamabirilhaba myaka mingyi Yesu alilhuire okwa kihugho.

7. Busana naki Abakristayo ab’okwenene sibalyibuka Ekrisimasi?

7 Abandu bangyi banasi ngoku enzuko y’Ekrisimasi n’emirwa yayu, ng’eriyitsemesya n’erihererania ebihembo okwa kiro ekyo, bilhuire omwa kikafiri. Ng’eky’erileberyako, e Bwengereza n’omwa bitsweka bye Amerika, obuthuku mubwanahika eryibuka Ekrisimasi lyamathangwa busana n’enzuko yayu eribya ini y’ekikafiri. Owosi-wosi oyuwabya ak’ibukayo iniakasuyirawa. Aliriryo endambi muyahika kandi abandu bamatsuka eryibuka Ekrisimasi. Busana naki Abakristayo ab’okwenene sibalyibuka Ekrisimasi? Kundi banzire eritsemesya Nyamuhanga omwa byosi by’abakakolha.

THUNATHOLERE ERYIBUKA EBIRO BY’AMABUTHWA?

8, 9. Busana naki Abakrisitayo ab’omwa kighonye ky’erimbere mubath’ibuka ebiro by’amabuthwa?

8 Hane n’ekindi kiro ekya bandu bangyi bak’ibuka kutsibu, ky’ekiro ky’amabuthwa wabu. Abakrisitayo banatholere eryibuka ebiro by’amabuthwa? Ebiro by’amabuthwa bisa ebikanibweko omwa Biblia bya kolhawa n’abandu abathabya bakaramya Yehova. (Enzuko 40:20; Mariko 6:21) Eryibuka ebiro by’amabuthwa byabya bikakolesibwa erisikya esyonyamuhanga sy’amabehi. Ky’ekyaleka Abakrisitayo ab’omwa kighonye ky’erimbere “ibalhangira eryibuka amabuthwa w’omundu ng’omutse w’ekikafiri.”​—The World Book Encyclopedia.

9 Abaroma n’Abagiriki abakera babya bikirirye bathi omulimu iniakasa okwa kiro ky’eributhwa ly’obuli mundu kandi bathi omulimu oyo iniakatheghaya omundu omwa ngebe yiwe yosi. Abathabya Bakristayo omwa buthuku obo ibak’ibuka ebiro by’amabuthwa kundi ibakalengekanaya bathi eki ekikendi leka esyonyamuhanga syabu isyatheya omundu oyuwabuthawa omwa kiro syabuthirawamu.

10. Busana naki munabwire Abakristayo ab’okwenene sibalyibuka ebiro by’amabuthwa?

10 Wukalengekanaya Yehova akana ligha ebiro bikulhu ebihambangene n’edini y’amabehi? (Isaya 65:11, 12) Eyihi nahake. Ky’ekikaleka nethu ithuth’ibuka ebiro by’amabuthwa kutse ekiro kikulhu kyosi-kyosi ekihambangene n’eriramya ly’amabehi.

MBWINO ENZUKO YABYO SIKI?

11. Ni kyahi ekikaleka abandi ibibuka ebiro bikulhu? Aliriryo ekya thutholere ithwatsomana kutsibu ky’ekyahi?

11 Abandi bandu banasi ngoku Ekrisimasi n’ebindi biro bikulhu bilhuire omwa kikafiri, aliwe bakalholha embere eryibukabyo. Bakayowa bathi ebiro bikulhu bikaha ab’eka yabu b’akaghisa ak’eribya haghuma. Mbwino kwa wukayowa wuthya? Si kibi eribya haghuma n’ab’eka yenyu. Yehova yuwatsukisaya amaka, kandi anzire iwabya n’engolangana mbuya n’abahughu bawu. (Abanya Efeso 3:14, 15) Aliriryo, ekya thutholere eritsomana ly’eribya n’obughuma obuwene na Yehova omwakanya k’eritsemesya abahughu bethu omw’isangira nabu omwa biro bikulhu by’amadini w’amabehi. Ky’ekyaleka omukwenda Paulo iniabugha athi: “Mwighe eriminya ebikatsemesaya Omukama.”​—Abanya Efeso 5:10.

12. Ni kyahi ekyanga leka Yehova iniatha tsemera ekiro kikulhu?

12 Abandu bangyi bakayowa bathi enzuko y’ekiro kikulhu siki, aliwe Yehova kwathe yowa athya. Syali tsemera ebiro bikulhu ebilhuire omw’iramya ly’amabehi kutse ebikahalhamba abandu kutse erihanga. Ng’eky’erileberyako, Abanya Misiri babya bawithe biro bikulhu binene busana n’esyonyamuhanga syabu esy’amabehi. Abaisraeli babere babirilhua Emisiri, mubimya ekighuma ky’okwa biro bikulhu by’amabehi byabu bamakyahulha mwa ‘ekiro kikulhu busana na Yehova.’ Aliwe Yehova mwabasuyira busana n’erikolha ekyo. (Eriluayo 32:2-10) Ngoku omuminyereri Isaya abugha, sithutholere ‘thukathulha okwa kindu kithisirire.’​—Soma Isaya 52:11.

KANGANAYA OBWOLHO WUKAKOLANGANA N’ABANDI

13. Ni bibulyo byahi ebya wangana yibulya omughulhu wukathwamu erileka erisangira omwa biro bikulhu?

13 Omughulhu wukathwamu erileka erisangira omwa biro bikulhu, wangana yibulya bibulyo bingyi. Ng’eky’erileberyako: Abangakolha nabu bamambulya ekikaleka inga thasangira omwa Krisimasi ini ngendi subirya indiki? Ni kyahi ekya nangakolha omundu amanyiha ekihembo ky’Ekrisimasi? Nangakolhaki mwira waghe kutse mukali waghe amabugha athi ngasangire nayu omwa kiro kikulhu? Nangawathikya indi abaana baghe erithendi yowa nabi busana n’erithendi sangira omwa biro bikulhu kutse eryibuka ekiro ky’amabutha wabu?

14, 15. Wanga kolhaki omundu amabugha athi wasingya ekiro kikulhu kutse amakuha ekihembo?

14 Ni kikulhu erikolesya amenge wukathwamu ekya wanga bugha n’ekya wanga kolha omwa mibere ng’eyi. Ng’eky’erileberyako, omundu amabugha athi wasingya ekiro kikulhu, si wutholere wukamuhuna. Iwangana kwama kyabugha wuthi, “Inga.” Amanza eriminya binene iwangana musoborera ekikaleka iwuthasangira omwa kiro kikulhu. Aliriryo, ambi mughulhu wosi iwakangania obwolho, amenge, n’erisikya. E Biblia yikabugha yithi: “Erikania lyenyu libye mw’olhukogho kandi libye lyuwene, imwathoka erisubirya ndeke obuli mundu.” (Abanya Kolosai 4:6) Obundi iwangana musoborera wuthi wukatsema eribya haghuma n’abandi n’eriha ebihembo aliriryo ngoku si wulyanza erikolhakyo busana n’ebiro bikulhu ebyo.

15 Wanga kolhaki omundu amakuha ekihembo? E Biblia siyiri thondogholha eby’erighenderako, aliwe yikabugha yithi thutholere ithwabya n’obunya muthima-thima bubuya. (1 Timoteo 1:18, 19) Obundi oyukakuha ekihembo anganabya isyasi ngoku wuthasangira omwa biro bikulhu. Kutse angana bugha athi: “Nganasi kwa wuthe sangira omwa kiro kikulhu, aliwe nganzire erikuha kino.” Wangana thwamu nga wukendi kimya kutse nga wukendi kighana. Aliriryo, erithwamu lyosi-lyosi erya wanga kolha, wulhangire wuthi wukasighalha iwune n’obunya muthima-thima obuwene. Sithwanzire erikolha ekindu kyosi-kyosi ekyanga tsandya obughuma bwethu na Yehova.

OMW’EKA

Abakakolera Yehova batsemire

16. Wanga kolhaki ab’okw’iwe bamabya ibanzire erisangira omwa kiro kikulhu?

16 Wangakolhaki ab’okw’iwe bamabya ibakasangira omwa kiro kikulhu? Si wutholere wukakuba nabu obuhaka. Wubye iwunasi ngoku bawithe obughabe bw’eriyithwiramu ekya banganza erikolha. Kanganaya obwolho n’erisikya erithwamu lyabu, nawu ngoku wunanzire ibasikya erithwamu lyawu. (Soma Matayo 7:12.) Aliwe ab’okw’iwe bamabya ibanzire iwasangira nabu omwa kiro kikulhu, wutholere iwakolhaki? Wuthe wathwamu, saba Yehova akuwathikaye erithwamu ndeke. Kilengekanayeko kandi kisekulhayeko ndeke. Isiwibirirawa ngoku wanzire iwatsemesya Yehova mughulhu wosi.

17. Wanga kolhaki eriwathikya abaana bawu nuku sibayowe ng’abakathalha okwa bibuya bakalhangira abandi bakasangira omwa biro bikulhu?

17 Wanga kolhaki eriwathikya abaana bawu bakalhangira abandi ibane musangira omwa biro bikulhu? Ni kibuya eribya iwune mukolera abaana bawu b’ehindu ehikabatsemesaya. Iwanganabya iwune mubaha n’ebihembo. Kandi ekihembo ekyuwene kutsibu ekya wangaha abaana bawu, bw’obuthuku bwawu n’olhwanzo.

KWAMA ERIRAMYA LY’OKWENENE

18. Busana naki thutholere ithwahindana okwa mihindano y’Ekikrisitayo?

18 Eritsemesya Yehova, thutholere ithwaleka edini y’amabehi n’emirwa n’ebiro bikulhu ebihambangene n’edini eyo, neryo ithwakwama eriramya ly’okwenene. Thuthi? Enzira nguma ly’erihindana mughulhu wosi okwa mihindano yethu y’Ekikristayo. (Soma Abaebrania 10:24, 25.) Emihindano ni y’omughaso munene kutsibu omw’iramya ly’okwenene. (Esyonyimbo 22:22; 122:1) Thukahimbangana omughulhu thukahindana haghuma.​—Abanya Roma 1:12.

19. Busana naki ni kikulhu eribwira abandi okwa kwenene ye Biblia eya wabir’igha?

19 Ekindi ekya thwanga kolha erikwama eriramya ly’okwenene ly’eribwira abandi okwa bya wabir’igha omwa Biblia. Abandu bangyi bakayowa nabi busana n’ebindu bibi ebikabya omwa kihugho. (Ezekieli 9:4) Obundi wunasi abandu balebe abakayowa bathya. Babwire okwa maha wawu awuwene aw’obuthuku obukasa. Wukendibya wune muhindana okwa mihindano y’Ekikrisitayo n’eribwira abandi okwa kwenene ye Biblia, wukendi yisanga isiwukyanzire erisangira omwa dini y’amabehi n’emirwa yayu. Wukiminye ngoku wukendi tsema kandi ngoku Yehova akendi tsumulha akaghalha kawu ak’erimuramya omwa nzira eyihikire.​—Malaki 3:10.