1, 2. Wapi kyuvu nge zola yufula, mpe samu na yinki kyuvu yango ke mfunu?

BETO me longaka ti mabundu mingi ke zonza ti ba ke sambila Nzambi, kasi ba ke longa, mpe ba ke sala mambu yina Nzambi ke yiinaka. (2 Bakorinto 6:17) Na yawu, Yehova me zabisa beto na kubasika na mabundu ya luvunu, “Babilone ya Nene.” (Luzabusu 18:2, 4, nwt-MK) Yinki nge ke sala? Muntu nyonso me bonga na kuyufula: ‘Mu zola kusambila Nzambi faso yandi me zola, to kaka faso yina mu me mesana na kusambila yandi?’

² Si nge me basika deja na dibundu ya luvunu, ya ke kima ya mbote. Kasi, ya lenda vanda na bifu, mpe bima ya mabundu yango yina nge ke ntete na zola. Ya lenda vanda yinki? Samu na yinki ya ke mbote na kutadila yawu mutindu mosi na Yehova?

3. (a) Samu na yinki ya lenda talana mpasi na kusadila ve bafoto mpe biteki samu na kusambila Nzambi? (b) Yinki Biblia ke zonza?

³ Bantu mingi ke sadila biteki, bafoto na bayinzo ya bawu samu na kusambila Nzambi. Si nge me mesana na kusambila mutindu yina, ya lenda vanda mwa mpasi na nge na kusambila si bima yina ke ve na mantwala ya nge. Kasi zaba ti, kaka Yehova lenda longa beto faso ya kusambila yandi. Biblia ke lakisa pwelele ti, Yehova  zola ve beto sadila bafoto na biteki na kusambila yandi.​—Tanga Kubasika 20:4, 5; Nkunga 115:4-8; Izaya 42:8; 1 Yoane 5:21.

4. (a) Samu na yinki beto zola sambila ve bankoko? (b) Samu na yinki Yehova me nimina na kusolola na bantu ya kufwa?

⁴ Bantu ya nkaka ke bebisa ntangu, bangolo na mbongo na kusepelisa bankoko ya bawu yina fwaka. Ba ke kwenda tii na kusambila bawu. Kasi, faso beto me longaka yawu, bantu ya kufwa lenda sadisa ve beto to kusala beto yimbi. Ba ke zinga ve kisika ya kaka. Kumeka ve na kusolola na bantu ya kufwa, samu ti bansangu yina ke talana mutindu ya me katuka na bawu, ke katuka na bademon. Na yina, Yehova kebisa bana ya Izraele na kusolola ve na bantu ya kufwa. Ba zola sala ve bunganga.​—Kulonga Misiku 18:10-12; tala note 26 mpe 31 ya nsuka.

5. Yinki lenda sadisa nge na kubika kusambila Nzambi na mantwala ya biteki, ya bafoto mpe kubika kusambila bankoko?

⁵ Yinki lenda sadisa nge na kubika kusambila Nzambi na mantwala ya biteki, bafoto, mpe kubika kusambila bankoko? Longoka Biblia na kuzaba mbote-mbote mutindu Yehova ke tadila bima yango. Yehova ke yiinaka mpe ke talaka yawu nganzi. (Kulonga Misiku 27:15) Sambila Yehova ntangu nyonso, samu yandi sadisa nge na kuyiina yawu, mpe, sambila yandi mutindu yandi ke zolaka. (Izaya 55:9) Zaba ti Yehova ke pesa nge ngolo ya kukatula na luzingu ya nge, bima nyonso ya mabundu ya luvunu.

6. Samu na yinki bantu sola kilumbu ya 25 Decembre samu na kusala feti ya kubutama ya Yesu?

⁶ Na yinza, Noel ke feti ya nsangu. Mingi ke kanisa  ti ya ke kilumbu yina Yesu butukaka. Kasi, Noel me katuka na mambundu ya luvunu. Buku mosi me zonza ti, na bwala ya Roma, ni ba yina vanda ve bakristo, vanda kembila na kilumbu ya 25 decembre, kubutama ya ‘Ntangu,’ yina vanda nzambi samu na bawu. Na kunata bantu yina na kukuma bakristo, bamfumu ya mabundu kumisa kilumbu yina, feti ya kilumbu ya kubutama ya Yesu. Ata ba zaba ti Yesu butama ve kilumbu ya 25 decembre. (Luke 2:8-12) Bilandi ya Yesu sala ata kilumbu mosi feti ya Noel. Buku mosi ya kuzabana mingi ke zonza ti, bamvula 200 na manima ya kubutama ya Yesu, “Muntu mosi ve zaba mbote-mbote kilumbu yina Yesu butamaka.” Kaka na manima ya lufwa ya Yesu, bantu banda kusala feti ya Noel.​—The Sacred Origins of Profound Things.

7. Samu na yinki bakristo ya tsyeleka ke sala ve feti ya Noel?

⁷ Bantu mingi me zaba ti Noel na bifu ya yawu mutindu: Kusala feti, kupesana bakado, katuka na mabundu ya luvunu. Na kifwani, na ntangu ya ntama, na yinsi ya Angleterre mpe ya Amerika, luyalu nimina bantu na kusala feti ya Noel, samu ti ya katuka na mabundu ya luvunu. Luyalu vanda semba ba yina vanda sala yintu ngolo. Kasi na manima, bantu vutukila dyaka kusala feti ya Noel. Samu na yinki bakristo ya tsyeleka ke sala ve feti ya Noel? Samu ba zola kusepelisa Nzambi na bima nyonso.

8, 9. Samu na yinki bakristo ya ntete vanda sala ve feti ya anniversere?

⁸ Feti ya kaka yina me zabana mingi ke: Anniversere ya kilumbu yina muntu ke butukaka. Mukristo lenda sala feti ya kilumbu yina yandi mosi to muntu ya kaka  butamaka? Ba-anniversere zole yina Biblia ke zonzilaka, ke ya bantu yina vanda sambila ve Yehova. (Kubanda 40:20; Marke 6:21) Bantu vanda sala ba-anniversere samu na kupesa nkembo na banzambi ya luvunu. Na yawu, samu na bakristo ya ntete, “kusala feti ya anniversere vanda kifu ya bantu yina vanda sambila ve Yehova.”​—The World Book Encyclopedia.

⁹ Bantu ya yinsi ya Roma mpe Grece ya ntama vanda kanisa ti, kilumbu ya kubutama ya muntu nyonso ke kwelana na kilumbu ya kubutama ya nzambi mosi. Samu nzambi yina bumba yandi luzingu nyonso, muntu yango zola sala feti ya anniversere ya yandi.​—The Lore of Birthdays.

10. Samu na yinki bakristo ya tsyeleka zola sala ve feti ya anniversere ya kilumbu ya kubutama?

¹⁰ Samu na nge, Yehova ke ndima kwandi bafeti yina me katuka na mabundu ya luvunu? (Izaya 65:11, 12) Ata fioti ve. Ni na yina, bakristo ya tsyeleka ke sala ve feti ya anniversere ya kubutama. Mpe ba ke sala ve bafeti ya nkaka yina me katuka na mabundu ya luvunu.

11. Samu na yinki bantu ya nkaka ke sala bafeti? Na nge, yinki me lutila mfunu?

¹¹ Bantu mingi me zaba ti Noel na bafeti ya nkaka me katuka na mabundu ya luvunu, kasi ba ke bika ve yawu. Ba ke zola bafeti yango. Samu na bawu, ya ke kaka faso ya kulutisa ntangu na makanda ya bawu. Nge mpe ke kanisa faso yina? Ya ke ve yimbi na kulutisa ntangu na dikanda ya nge. Yehova muntu yidika makanda, zola ti, beto wisana mpe beto lutisa ntangu na dikanda ya beto. (Baefeze 3:14, 15) Kasi, kindiku  na Yehova, me lutila mfunu na kusepelisa dikanda ya beto. Na yina, apotre Paul zonza: ‘Kulemba ve na kusala yina ke mbote na meso ya Mfumu.’​—Baefeze 5:10.

12. Samu na yinki Yehova ke ndima ve bafeti ya nkaka?

¹² Samu na bantu mingi, kisika feti me katuka ke ve mfunu. Kasi na Yehova ve. Yandi ke sepela ve na bafeti yina me katuka na mabundu ya luvunu, to yina ke kuumisa muntu, bwala to bidimbu ya yawu. Na kifwani, bantu ya ntama ya yinsi ya Egypte, vanda na bafeti mingi samu na banzambi ya bawu. Ntangu ba basika na Egypte, bana ya Izraele landa feti mosi yina bantu ya Egypte vanda sala samu na banzambi ya luvunu, mpe ba bokila yawu “Feti ya Yehova.” Kasi, Yehova dasuka mpe semba bawu. (Kubasika 32:2-10) Profete Izaya zonza ti, beto zola “simba ata kima mosi ya mvindu!”​—Tanga Izaya 52:11.

13. Wapi byuvu nge lenda yufula ntangu nge ke bika bafeti ya yimbi?

¹³ Ntangu nge ke bika bafeti ya yimbi, byuvu mingi lenda kwizila nge na ntima: “Yinki mu lenda sala si bampangi ya kisalu me yufula munu, samu na yinki mu ke sala ve feti ya Noel na bawu? Yinki mu lenda sala si ba me pesa munu kado ya Noel? Yinki mu lenda sala si bakala ya munu zola ti mu sala bafeti yina ya mabundu ya luvunu? Wapi faso mu lenda sadisa bana ya munu na kunionga ve samu ti ba ke sala ve feti ya Noel na ba-anniversere ya kubutama?

14, 15. Yinki nge lenda sala, si ba me zonza na nge “feti ya mbote!” to ba me pesa nge kado?

¹⁴ Ya ke mfunu na kusadila mayela ya nge samu na kuzaba mvutu ya kupesa. Muntu lenda zonza na  nge: “Feti ya mbote!” Kuvanda ve swi. Nge lenda zonza kaka, “Matondo!” Kasi ntangu ya nkaka, na ba yina ke sosa kuzaba mingi, zonza samu na yinki nge ke sala ve bafeti yina. Talana ntangu nyonso muntu ya mbote, mpe ya buzitu. Biblia ke zonza: “Mambu yina beno ke zonza zola vanda kitoko, mpe mbote na kuwa. Beno zola pesa mvutu na bampangi na faso ya mbote.” (Bakolose 4:6) Nge lenda lakisa bantu ti nge ke zola kulutisa ntangu mpe kupesa bakado na ntangu ya nkaka, kasi na ntangu ya bafeti yina ve.

¹⁵ Yinki nge lenda sala si ba me pesa nge kado? Biblia ke pesa ve misiku na mambu nyonso, kasi ya ke zonza ti beto lenda sadila konsianse ya beto. (1 Timote 1:18, 19) Ntangu ya nkaka, muntu yina me zaba ti, nge ke sala ve bafeti yina, lenda pesa nge kado. Yandi lenda zonza: “Mu me zaba ti nge ke sala ve feti yayi, kasi mu me zola kaka kupesa nge kado.” Na yina, nge lenda tala si nge ke ndima to nge ke manga yawu. Si nge ndima to nge manga, sosa kubumba ntima ya kuzuna. Beto zola ve kubebisa kindiku ya beto na Yehova.

16. Yinki nge lenda sala si dikanda ya nge zola ti nge sala bafeti ya yimbi?

¹⁶ Yinki nge lenda sala si dikanda ya nge zola ti nge sala bafeti ya yimbi? Kuswana ve na bawu. Kuzimbana ve ti, ba ke na liberte ya kusala yina ba me zola. Zitisa liberte ya bawu, faso nge zola mpe ba zitisa ya nge. (Tanga Matayi 7:12.) Si dikanda ya nge me zola kulutisa mwa ntangu na nge kilumbu ya feti, yinki nge lenda sala? sambila ntete Yehova, mpe sosa dikanisi ya yandi na kati ya Biblia. Kuzimbana ve, nge zola sepelisa kaka Yehova.

17. Wapi faso nge lenda sadisa bana ya nge ntangu ba ke tala bampangi ke na sala bafeti yina?

 ¹⁷ Wapi faso nge lenda sadisa bana ya nge ntangu ba ke tala bampangi ke na sala bafeti? Nge lenda sala kima yina ke pesa bawu kilengi. Na kifwani, nge lenda pesa bawu bakado na ntangu ba ke na vingila ve yawu. Kado ya kulutila kitoko yina nge lenda pesa na bana ya nge, ni ntangu na luzolo ya nge.

18. Samu na yinki ya ke mbote na kuvukana na bakristo ya tsyeleka?

¹⁸ Na kusepelisa Yehova, beto zola basika na mabundu ya luvunu, mpe kubika bifu na bafeti ya yawu. Mpe yinki nge ke sala dyaka? Kwenda vukana na bakristo ya tsyeleka kisika yina ba ke sambila. (Tanga Baebre 10:24, 25.) Kifu ya kuvukana na bampangi ke mfunu mingi na ba yina ke sambila Nzambi na butsyeleka. (Bankunga 22:22; 122:1) Beto ke pesana bukindi ntangu beto ke kutanaka.​—Baroma 1:12.

19. Samu na yinki ya ke mfunu na kulonga na bantu ya nkaka matsyeleka ya Biblia?

¹⁹ Bantu yina ke na dibundu ya tsyeleka, ke kuzonzilaka na bampangi mambu yina ba ke longaka na Biblia. Yimbi yina me fuluka na ntoto ke pesa bantu mingi kyadi. Nge lenda zaba bantu yina ke kanisa faso yina. Zonzila bawu kivuvu ya kitoko yina ke na nge samu na bilumbu yina ke kwiza. Kifu ya kuvukana na bakristo ya tsyeleka, ya kuzonzila na bantu ya nkaka mambu ya Biblia, ke manisa nge nsatu ya kukwenda dyaka na mabundu ya luvunu. Ntembe ve, si nge sambila Yehova mutindu yandi ke zolaka, luzingu ya nge ke vanda ya nsayi mpe Yehova ke sakumuna bangolo ya nge.​—Malaki 3:10.