Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 16

Kʼulina te Dios ik tzeʼn taj

Kʼulina te Dios ik tzeʼn taj

1, 2. ¿Alkye xjel il tiʼj tuʼn t-ximana tiʼj ex tiquʼn?

TUʼNJU in xnaqʼtzana tiʼj Tyol Dios, ma tzʼel tnikʼa tiʼj qa ateʼ nim xjal in tzaj kyqʼamaʼn qa in che ajbʼen te Dios, noqtzun tuʼnj, in tzaj kyxnaqʼtzaʼn moqa in kubʼ kybʼinchaʼn qe tiʼchaq in nel tikʼun Dios (2 Corintios 6:17). Tuʼntzunju, in tzaj tqʼamaʼn Jehová tuʼn qetz toj okslabʼil nya ax tok, aju «nintz tnam Babilonia» (Apocalipsis 18:2, 4). ¿Tiʼ teya kbʼantel tuʼn? Teyele te junjun qe kbʼajel t-ximen tiʼ kbʼantel tuʼn ex kbʼel t-xjelin jlu: «¿Waje tuʼn wajbʼene te Dios ik tzeʼn taj moqa waje tuʼn wajbʼene te ik tzeʼn wajbʼile?».

2 Qa o kyaj ttzaqpiʼna jun okslabʼil nya ax tok, tbʼanelxix aju o bʼant tuʼna. Noqtzun tuʼnj, jakulo tzʼel tnikʼa tiʼj qa naʼmx tkyaj ttzaqpiʼna junjun bʼinchbʼen at toklen tukʼil okslabʼil nya ax tok. Qo xnaqʼtzan kyiʼj junjun ex tiquʼn il tiʼj tuʼn tten qximbʼetz kyiʼj jlu ik tzeʼn te Jehová.

IN CHE NAʼN DIOS KYE TILBʼILAL EX KYE KYIMNI

3. a) ¿Tiquʼn kwest in nela toj kywitz junjun xjal tuʼn miʼn kyajbʼen tilbʼilal kyuʼn tuʼn kykʼulin te Dios? b) ¿Tiʼ in tzaj t-xnaqʼtzaʼn Xjan Uʼj tiʼjju tuʼn kyajbʼen tilbʼilal quʼn tuʼn qkʼulin te Dios?

3 Ateʼ junjun xjal o che naqʼet tuʼn tten kysant toj kyja tuʼntzun kykʼulin te Dios. Qa ik teya in bʼant tuʼn, nyalo bʼaʼn jaku tzʼela toj twitza qa mintiʼ ẍe ajbʼen qe tiʼchaq lu tuʼna tuʼn tkʼulina te Dios. Noqtzun tuʼnj, naʼntza qa a Jehová in tzaj qʼamante tzeʼn tuʼn qajbʼen te. Ex chikʼlixix taʼ aju in tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj qa nya taj Jehová tuʼn kyajbʼen tilbʼilal quʼn tuʼn qkʼulin te (kjawil uʼjit Éxodo 20:4, 5; Salmo 115:4-8; Isaías 42:8; 1 Juan 5:21).

4. a) ¿Tiquʼn mintiʼ tuʼn qkʼulin kye toj qja o che kyim? b) ¿Tiquʼn xi tqʼamaʼn Jehová kye aj Israel tuʼn miʼn kyyolin kyukʼil kyimni?

4 Atlo junjun xjal in nok kyqʼoʼn nim ambʼil ex in bʼant nim tiʼchaq kyuʼn tuʼn ttzaj kynaʼn qeju toj kyja o che kyim. Bʼalo ax ikx in che kʼulin kywitz. Pero o tzʼel qnikʼ tiʼj qa nya bʼaʼn tuʼn tbʼant jlu quʼn, tuʼnju mlayx che onin ex mlayx tzʼok kybʼinchaʼn kyimni nya bʼaʼn qiʼj. Ax ikx mintiʼ in che anqʼin toj juntl plaj. Jaku tzaj nya bʼaʼn qiʼj qa ma tzʼok tilil quʼn tuʼn qyolin kyukʼil kyimni, tuʼnju aʼye nya bʼaʼn anjel in che yolin qukʼil ex nya qe toj qja o che kyim. Tuʼntzunju, xi tqʼamaʼn Jehová kye aj Israel tuʼn miʼn kyok ten yolil kyukʼil kyimni ex tuʼn tel kyikʼen alkyexku bʼinchbʼen at toklen kyukʼil nya bʼaʼn anjel (Deuteronomio 18:10-12; qʼonka twitza tiʼj tqanil 26 ex 31).

5. ¿Tiʼ jaku tzʼonin tiʼja tuʼn ya miʼn kyajbʼen tilbʼilal tuʼna ex tuʼn ya miʼn tkʼulina kywitz kyimni?

5 ¿Tiʼ jaku tzʼonin tiʼja tuʼn ya miʼn kyajbʼen tilbʼilal tuʼna aj tkʼulina te Dios ex tuʼn ya miʼn t-xi tqʼoʼna kʼulbʼil kywitz kyimni? Il tiʼj tuʼn tuʼjina tiʼj Tyol Dios ex tuʼn t-ximana tiʼj tzeʼn in che ela tiʼchaq lu toj twitz Jehová, iktzun tten kʼelel tnikʼa tiʼj qa «ikʼun» qe jlu tuʼn (Deuteronomio 27:15). Qaninxa tkyaqil qʼij te Jehová tuʼn tonin tiʼja tuʼn tten t-ximbʼetza ik tzeʼn te ex tuʼn tkʼulina te ik tzeʼn tajbʼil (Isaías 55:9). Tzul tqʼoʼn Jehová tipuna tuʼn tkubʼ tnajsaʼna tkyaqilju at toklen tukʼil nya ax tok okslalbʼil moqa nimel.

¿ILPE TIʼJ TUʼN TKUBʼ QIKʼSAʼN NAVIDAD?

6. ¿Tiquʼn jaw jyoʼn 25 te diciembre tuʼn tkubʼ kyikʼsaʼn xjal titzʼjlen Jesús?

6 In kubʼ kyikʼsaʼn xjal Navidad twitz tkyaqil Txʼotxʼ ex chʼixme kykyaqil in kubʼ kyximen qa in kubʼ kyikʼsaʼn titzʼjlen Jesús. Noqtzun tuʼnj, aju Navidad at toklen tukʼil nya ax tok okslabʼil. In tzaj tqʼamaʼn jun uʼj qa aʼyeju xjal nya okslal toj tnam Roma, in kubʼtoq kyikʼsaʼn titzʼjlen Qʼij toj 25 te diciembre. Kyajtoq nejenel kye okslabʼil tuʼn kyok mas xjal te okslal. Tuʼntzunju kubʼ kyximen tuʼn tkubʼ kyikʼsaʼn titzʼjlen Jesús toj 25 te diciembre, pero nya toj qʼij lu ul itzʼj Jesús (Lucas 2:8-12). Mintiʼtoq in kubʼ kyikʼsaʼn t-xnaqʼtzbʼen Jesús Navidad. In tzaj tqʼamaʼn uʼj Los orígenes sagrados de las cosas profundas qa kyoj qeju kabʼe syent abʼqʼi e ikʼ tej otoq kyim Jesús, «nijun xjal ojtzqiʼntoq tuʼn alkye ambʼil ul itzʼj Jesús ex nyatoq nim toklen jlu toj kywitz». Ex aju Navidad tzaj tzyet tuʼn tkubʼ kyikʼsaʼn xjal tej otoq tzikʼ oxe syent abʼqʼi tkyimlen Jesús.

7. ¿Tiquʼn mintiʼ in kubʼ kyikʼsaʼn axix tok okslal aju Navidad?

7 Nim xjal ojtzqiʼn kyuʼn qa atz tzajni Navidad ex aju kostumbr in bʼant toj kyxol qeju nya okslal, ik tzeʼn tuʼn kywaʼn kyukʼil toj kyja ex tuʼn t-xi kyqʼoʼn oyaj. Axpe ikx toj jun ambʼil mintiʼ tzaj qʼoʼn ambʼil toj tnam Inglaterra tuʼn tkubʼ ikʼset Navidad ex toj junjuntl tnam te Norteamérica, tuʼnju atz tzajni ninqʼij lu kyxol qeju nya okslal. Noq alkyexku xjal in kubʼtoq tikʼsaʼn Navidad, in kubʼ qʼoʼntoq tkastiw. Noqtzun tuʼnj, yajxitl e ok ten juntl maj xjal ikʼsalte Navidad. ¿Tiquʼn mintiʼ in kubʼ kyikʼsaʼn axix tok okslal Navidad? Tuʼnju kyaj tuʼn ttzalaj Dios tiʼj tkyaqilju in bʼant kyuʼn.

¿ILPE TIʼJ TUʼN TKUBʼ QIKʼSAʼN QIʼJ TEJ QUL ITZʼJ?

8, 9. ¿Tiquʼn mintiʼ kubʼ kyikʼsaʼn tnejel okslal kyitzʼjlen?

8 Juntl ninqʼij ojtzqiʼnxix kyuʼn xjal, aju aj tkubʼ kyikʼsaʼn kyitzʼjlen moqa kycumpleaño. ¿Ilpe tiʼj tuʼn tkubʼ kyikʼsaʼn okslal jlu? Oʼkx in yolin Tyol Dios tiʼj kabʼe xjal kubʼ kyikʼsaʼn kyitzʼjlen ex mintiʼtoq in che ajbʼen te Jehová (Génesis 40:20; Marcos 6:21). E jaw nimsaʼn nya ax tok dios kyoj kabʼe ikʼsabʼil lu. Tuʼntzunju, in kubʼtoq kyximen tnejel okslal qa «attoq kyoklen ninqʼij lu tukʼilju in kubʼtoq kybʼinchaʼn nya okslal» (Las cosas nuestras de cada día).

9 In kubʼtoq kyximen xjal te Roma ex te Grecia qa attoq jun xewbʼaj aj tul itzʼj teyele junjun xjal ex qa in xqʼuqintoq xewbʼaj lu tiʼj xjal toj tkyaqil tanqʼibʼil. «Attoq toklen xewbʼaj lu tukʼilju dios in japuntoq tabʼqʼi toj ax qʼij ik tzeʼn te xjal» (The Lore of Birthdays [La tradición de los cumpleaños]).

10. ¿Tiquʼn mintiʼ in kubʼ kyikʼsaʼn axix tok okslal kyitzʼjlen toj ambʼil jaʼlo?

10 Tzeʼn teya toj twitz, ¿tbʼanelpe in che ela ninqʼij toj twitz Jehová aʼyeju at kyoklen kyukʼil nya ax tok okslabʼil? (Isaías 65:11, 12). Nya bʼaʼn. Tuʼntzunju mintiʼ in kubʼ kyikʼsaʼn axix tok okslal kyitzʼjlen toj ambʼil jaʼlo ex mintiʼ in kubʼ kyikʼsaʼn alkyexku juntl ninqʼij at toklen tukʼil okslabʼil nya ax tok.

¿NIMPE TOKLEN AJU JATUMEL TZAJNIQE NINQʼIJ?

11. a) ¿Tiquʼn in kubʼ kyikʼsaʼn junjun xjal qe ninqʼij? b) ¿Alkye teya mas nim toklen toj twitz?

11 At junjun xjal ojtzqiʼn kyuʼn qa atz tzajni Navidad ex junjuntl ninqʼij kyxol nya okslal, noqtzun tuʼnj, kukx in kubʼ kyikʼsaʼn. In kubʼ kyximen qa in tzaj kyqʼoʼn ninqʼij lu ambʼil kye tuʼn kyten kyukʼil toj kyja. ¿Ikpe teya t-xim ik tzeʼn jlu? Tbʼanel tuʼn qten kyukʼil toj qja. A Jehová bʼinchal kye ja xjal ex taj tuʼn tten tbʼanel kyxol (Efesios 3:14, 15). Noqtzun tuʼnj, mas nim toklen qamiwbʼil tukʼil Jehová twitzju tuʼn kytzalaj toj qja quʼn aj tkubʼ qikʼsaʼn qe ninqʼij at toklen tukʼil okslalbʼil nya ax tok. Tuʼntzunju, tqʼama apóstol Pablo jlu: «Tzʼelx kynikʼe tiʼj alkyeju bʼaʼn tuj twitz Qajaw» (Efesios 5:10).

12. ¿Alkyeqe ninqʼij nya bʼaʼn in che ela toj twitz Jehová?

12 At nim xjal in kubʼ kyximen qa nya nim toklen jatumel tzajniqe ninqʼij. Noqtzun tuʼnj, junxitl te Jehová t-ximbʼetz. Nya bʼaʼn in che ela ninqʼij toj twitz qa atz tzajniqe toj nya ax tok okslabʼil nix qeju in jaw kynimsaʼn jun xjal moqa jun tnam. Jun techel, kubʼ kyikʼsaʼn xjal te Egipto nimku ninqʼij noq tuʼn tjaw kynimsaʼn qe nya ax tok kydios. Tej kyetz aj Israel toj Egipto, el kykanoʼn jun kyninqʼij aj Egipto ex ok kyqʼoʼn tbʼi te «ninqʼij te nimbʼil te Qman». Kubʼ tqʼoʼn Jehová kykastiw tuʼnju bʼant jlu kyuʼn (Éxodo 32:2-10). Il tiʼj tuʼn tkubʼ qbʼinchaʼn aju tqʼama Isaías: «Miʼn tzʼok kymakoʼne ju ttzʼilil» (kjawil uʼjit Isaías 52:11).

QʼAMANXA TOJ TUMEL AJU NIMEN TUʼNA

13. ¿Alkyeqe xjel jaku ximana kyiʼj aj tkyaj ttzaqpiʼna qe ninqʼij?

13 Aj tkyaj ttzaqpiʼna tuʼn tkubʼ tikʼsaʼna qe ninqʼij, jakulo ximana kyiʼj nimku xjel ik tzeʼn qe jlu: «¿Tiʼ kbʼantel wuʼne qa ma tzaj kyqanin wukʼile toj aqʼuntl tiquʼn mintiʼ in kubʼ wikʼsaʼne Navidad? ¿Tiʼ kbʼantel wuʼne qa at jun xjal saj qʼonte jun oyaj weye toj Navidad? ¿Yajtzun qa taj nchmile moqa nxuʼjile tuʼn tkubʼ wikʼsaʼne jun ninqʼij nya bʼaʼn toj twitz Dios? ¿Tzeʼn jaku chin onine kyiʼj nkʼwaʼle tuʼn miʼn ttzaj kybʼis tuʼnju mintiʼ in kubʼ qikʼsaʼne jun ninqʼij moqa aju kyitzʼjlen?».

14, 15. ¿Tiʼ kbʼantel tuʼna qa at jun xjal saj qʼamante teya «feliz Navidad» moqa «feliz Año Nuevo» ex taj tuʼn ttzaj tqʼoʼn jun oyaj teya?

14 Tenx qnabʼil aj tkubʼ qximen tiʼ kxel qqʼamaʼn moqa tiʼ kbʼantel quʼn tiʼj junjun tiʼchaq. Jun techel, qa at jun ma tzaj qʼamante teya «feliz Navidad» moqa «feliz Año Nuevo», nyalo bʼaʼn qa mintiʼ ma txi ttzaqʼweʼna. Oʼkxlo jaku txi tqʼoʼna «chjonte» te xjal. Qatzun at juntl xjal taj tuʼn tel mas tnikʼ tiʼj, jaku txi tchikʼbʼaʼna tiquʼn mintiʼ in kubʼ tikʼsaʼna ninqʼij lu. Noqtzun tuʼnj, kukx yekʼinxa tbʼanel tmoda, qʼamanxa toj tumel ex qʼonka toklen xjal. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «Chebʼa che yoline tkyaqil maj, atwit tchyaʼl kyyole, tuʼntzun tel kynikʼe tiʼj tzaʼn tten tuʼn t-xi kytzaqʼweʼne teyle junjun xjal» (Colosenses 4:6). Jakulo txi tqʼamaʼna qa tbʼanel in nela toj twitza tuʼn ttena kyukʼil txqantl xjal ex tuʼn t-xi tqʼoʼna oyaj, noqtzun tuʼnj, mintiʼ in xi tqʼoʼna kyoj ninqʼij.

15 ¿Tiʼ kbʼantel tuʼna qa at jun xjal saj qʼonte jun oyaj teya? Mintiʼ in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tqanil tiʼj tkyaqilju kbʼantel quʼn, noqtzun tuʼnj, in tzaj tqʼamaʼn qa il tiʼj tuʼn ttzaj tqʼamaʼn qnabʼil qe qa tbʼanel aju in bʼant quʼn (1 Timoteo 1:18, 19). Aju xjal taj tuʼn ttzaj tqʼoʼn jun oyaj teya, nyalo ojtzqiʼn tuʼn qa mintiʼ in kubʼ tikʼsaʼna ninqʼij lu. Ax ikx jaku tzaj tqʼamaʼn jlu teya: «Ojtzqiʼn wuʼne qa mintiʼ in kubʼ tikʼsaʼna ninqʼij lu, noqtzun tuʼnj, waje tuʼn t-xi nqʼoʼne oyaj lu teya». Aj tok weʼya kywitz ambʼil ik tzeʼn jlu, aya kbʼel ximente qa tzul tkʼamoʼna oyaj moqa miʼn. Pero tzʼelx tnikʼa tiʼj qa tbʼanel aju kbʼantel tuʼna. Nya qaj tuʼn tkubʼ qbʼinchaʼn jun tiʼ jaku tzaj tiʼn nya bʼaʼn tiʼj qamiwbʼil tukʼil Jehová.

TZEʼN KXEL TQʼAMAʼNA KYE TOJ TJAYA

In che tzalaj qe tmajen Jehová.

16. ¿Tiʼ kbʼantel tuʼna qa kyaj toj tjaya tuʼn tkubʼ kyikʼsaʼn jun ninqʼij?

16 ¿Tiʼ kbʼantel tuʼna qa kyaj toj tjaya tuʼn tkubʼ kyikʼsaʼn jun ninqʼij? Miʼn jaw qʼojina kyukʼil. Naʼntza qa at kyoklen tuʼn tbʼaj kyximen tiʼ kbʼantel kyuʼn. Bʼaʼn tuʼn tkubʼ tyekʼina tbʼanel tmoda kyukʼil ex miʼn tzaj tqʼoja tiʼjju ma bʼaj kyximen, ik tzeʼn teya nya taja tuʼn ttzaj kyqʼoj tiʼjju in kubʼ t-ximana (kjawil uʼjit Mateo 7:12). ¿Yajtzun qa kyaj toj tjaya tuʼn ttena kyukʼil toj ninqʼij? Naʼmxtoq tbʼaj t-ximana, qaninxa te Jehová tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼna aju bʼaʼn. Ximana tiʼjju in bʼaj ex jyontza chʼintl tqanil tiʼj jlu. Miʼn tzʼel naj tiʼj tkʼuʼja qa taja tuʼn kukx ttzalaj Jehová tuʼna.

17. ¿Tiʼ jaku bʼant tuʼna tuʼn miʼn tkubʼ kyximen tkʼwaʼla qa in xi kynajsaʼn jun tbʼanel ambʼil tuʼnju mintiʼ in kubʼ kyikʼsaʼne qe ninqʼij?

17 ¿Tiʼ jaku bʼant tuʼna tuʼn miʼn tkubʼ kyximen tkʼwaʼla qa in xi kynajsaʼn jun tbʼanel ambʼil tuʼnju mintiʼ in kubʼ kyikʼsaʼne qe ninqʼij? Bʼinchankuya junjun tbʼanel tiʼ kye toj junjun maj. Ax ikx qʼonxa junjun oyaj kye. Jun tbʼanel oyaj jaku txi tqʼoʼna kye, aju tuʼn tel tpaʼna ambʼil tuʼn ttena kyukʼil ex tuʼn kyok tkʼujlaʼna.

TZʼAJBʼENA TE DIOS IK TZEʼN TAJ

18. ¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn qxiʼ kyoj chmabʼil?

18 Qa qaj tuʼn ttzalaj Jehová quʼn, il tiʼj tuʼn qetz toj nya ax tok okslalbʼil ex tuʼn tkyaj qtzaqpiʼn tkyaqilju in bʼant toj. Ax ikx il tiʼj tuʼn qokx toj axix tok okslabʼil. ¿Alkye tten jaku bʼant quʼn? Jun tten aju qa ma qo bʼet tkyaqil seman kyoj chmabʼil (kjawil uʼjit Hebreos 10:24, 25). Nimxix kyoklen chmabʼil tuʼn qajbʼen te Dios (Salmo 22:22; 122:1). Tuʼnju in bʼaj qqʼuqbʼaʼn qkʼuʼj kyoj (Romanos 1:12).

19. ¿Tiquʼn nim toklen tuʼn tyolina kyukʼil txqantl xjal tiʼjju o tzʼel tnikʼa tiʼj toj Tyol Dios?

19 Tuʼn tajbʼena toj axix tok okslabʼil, ax ikx il tiʼj tuʼn tyolina kyukʼil txqantl tiʼjju o tzʼel tnikʼa tiʼj toj Tyol Dios. Nim xjal in tzaj kybʼis tuʼn nya bʼaʼn in bʼaj twitz Txʼotxʼ. Bʼalo ojtzqiʼn junjun xjal tuʼna in bʼaj jlu kyiʼj. Qa ikju, yolina kyukʼil kyiʼj qe tbʼanel tiʼchaq kbʼantel tuʼn Dios toj ambʼil tzul. Qa kukx ma bʼeta kyoj chmabʼil ex qa kukx ma yolina kyukʼil txqantl tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios, kʼelel tnikʼa tiʼj qa ya nya taja tuʼn ttena toj nya ax tok okslabʼil ex tuʼn ya miʼn tkubʼ tbʼinchaʼna aju in bʼant tuʼn. Jaku tzʼok qeʼ tkʼuʼja tiʼj qa ktzalajela ex tzul kʼiwlaʼna tuʼn Jehová, tuʼnju in nok tilil tuʼna tuʼn tajbʼena te ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn (Malaquías 3:10).