Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

CAPÍTULO 16

Mana alli costumbrecunata saquishunchij

Mana alli costumbrecunata saquishunchij

1, 2. ¿Imatataj cada uno decidina canchij?

BIBLIAPI yachashca shinaca achca gentecunami, “Diostami adoranchij” nishpapish Dios millashca cosascunata rurashpa, yachachishpa catincuna (2 Corintios 6:17). Chaimi Jehová Diosca, ‘Babilonia jatun pueblomanta’ o panda religioncunamanta llujshichij nin (Apocalipsis 18:2, 4). Yaya Dios munashca shina adoranata o ñucanchij munashca shina adoranataca cada unomi decidina canchij.

2 Panda religionta saquishca cashpaca alli decisiontami agllashcangui. Shinapish panda religionpaj huaquin costumbrecuna, ruraicunachari cambaj shungupica tiyacunraj. Chai costumbrecuna maijan cashcata, imamanta chai costumbrecunata mana catina cashcata yachashun.

SANTOCUNATA, HUAÑUSHCACUNATA AMA ADORASHUNCHIJ

3. a) ¿Maijancunapajca santocunata adoranata saquinaca imamantataj sinchi cashca? b) ¿Bibliapica santocunata adoranamantaca imatataj yachachin?

3 Huaquincunaca Diosta adorashun nishpami santocunata o rurashcalla dioscunata tucui vida charishcacuna. Canpish tal vez chaicunatami charishcangui. Chaimantami santocunata saquishpa Diosta adoranaca cambajca mana alli shina ricuringa. Pero yuyari, Yaya Diosmi paita ima shina adoranata yachachin. Bibliapipish Diosta adorangapajca santocunataca mana utilizanachu canchij ninmi (Éxodo 20:4, 5-ta liyipai; Salmo 115:4-8; Isaías 42:8; 1 Juan 5:21).

4. a) ¿Imamantataj huañushca familiacunata mana adorana canchij? b) ¿Diosca imamantataj israelitacunataca huañushcacunahuan ama parlachun nirca?

4 Huaquin gentecunaca huañushca familiacuna alli sintirichun nishpami, achca tiempota chꞌican chꞌican ruraicunata rurashpa pasancuna. Mana cashpacarin huañushcacunatami adorancuna. Pero chaita ruranaca mana allichu can. Huañushcacunaca ña imata mana rurai tucuncunachu, maipi mana causashpa catincunachu. Paicunahuan parlanacushcata yuyashpaca demoniocunahuanmi parlanacucunchijman. Chashna rurashpaca achca llaquicunatami charishun. Jehová Diosca israelitacunataca huañushcacunahuan ama parlachun, brujeriahuan chagrurishca ruraicunapi ama participachunmi mandarca (Deuteronomio 18:10-12; nota 26 y 31-ta ricui).

5. ¿Santocunata, huañushcacunata adoranataca ima shinataj saqui tucungui?

5 Jehová Diosca santocunata, huañushcacunata adorachunca manataj munanchu (Deuteronomio 27:15). ¿Chai mana alli costumbrecunata saquingapajca imatataj rurana cangui? Bibliatami liyina cangui. Chashnami Yaya Dios chaicunata mana ricunayachishcata intindingui. Diostaca pai munashca shina adorangapajmi ayudahuai nishpa punllanta mañana cangui (Isaías 55:9). Panda religioncunapaj costumbrecunata, ruraicunata saquichunca Diosllatajmi ayudanga.

¿NAVIDADTACA RURANACHU CANCHIJ?

6. ¿Imamantataj 25 de diciembreta Jesús huacharishcata yuyaringapaj agllarcacuna?

6 Achca gentecunami, “Navidadpica Jesús huacharishcatami yuyarinchij” nincuna. Pero Jesusca mana Navidadpi huacharircachu (Lucas 2:8-12). Navidad fiestaca panda religionmantami shamun. Romanocunami 25 de diciembretaca Intita yuyarishpa shuj fiestata rurajcuna carca. Los orígenes sagrados de las cosas profundas nishca libropica, “Jesús huañushca 200 huatacuna qꞌuipaca gentecunaca ima punllapi Jesús huacharishcataca mana yacharcacunachu. Huaquincunapajcarin mana ni importarcachu” ninmi. 300 huatacuna Jesús huañushca qꞌuipami panda religionta pushajcunaca ashtahuan gentecuna Jesusta catijcuna tucuchun nishpa, 25 de diciembreta Jesús huacharishca punllata churarcacuna. Pero chai tiempopi Diosta alli sirvijcunaca Navidadtaca mana rurajcunachu carca.

7. ¿Diosta alli sirvijcunaca imamantataj Navidadta mana ruranchij?

7 Navidadpica gentecunaca regalocunata cushpa, micunata caranacushpami pasancuna. Pero chai costumbrecunaca panda religioncunamantami shamun. Chaimantami achca huatacuna huashamanca Estados Unidos, Inglaterra llajtacunapica Navidadta ama rurachun prohibircacuna. Chaita mana cazujpica castigajcunami carca. Qꞌuipamanca gentecunaca cutinllatajmi Navidadta rurai callarircacuna. Navidad mana alli cajpipish gentecunaca cunancamami rurashpa catincuna. Pero Diosta alli sirvijcunaca Navidadtaca mana ruranchijchu.

¿CUMPLEAÑOSCUNATACA RURANACHU CANCHIJ?

8, 9. ¿Jesusta punta catijcunaca imamantataj cumpleañoscunata mana rurajcuna carca?

8 Achca gentecunami cumpleaños fiestacunatapish rurancuna. Pero, Diosta alli sirvijcunaca cumpleañoscunataca mana ruranachu canchij. Bibliapica, Faraonpaj cumpleañosmanta, Herodespaj cumpleañosllamantami parlan. Paicunaca Diosta mana sirvijcunachu carca (Génesis 40:20; Marcos 6:21). “Cumpleaños fiestacunapica yanga dioscunatami adorajcuna carca”. Chaimantami Jesusta punta catijcunaca cumpleaños fiestacunataca mana rurajcuna carca (The World Book Encyclopedia).

9 Romanocuna, griegocunaca paicunapaj dioscuna cuidachun nishpami cumpleañosta rurajcuna carca. Paicunaca: “Ñucanchij huachari horasca shuj espiritumi ñucanchij ladopi can. Chai espiritumi tucui vida ñucanchijtaca cuidan” nijcunami carca.

10. ¿Imamantataj cumpleañoscunata mana rurana canchij?

10 Jehová Diosca panda religionhuan chagrurishca fiestacunataca mana chasquinchu (Isaías 65:11, 12). Chaimantami Diosta alli sirvijcunaca cumpleañoscunata, shujtaj yanga fiestacunatapish mana ruranchij.

¿YANGA FIESTACUNACA MAIMANTATAJ SHAMUN?

11. a) ¿Achca gentecunaca imamantataj yanga fiestacunata rurancuna? b) ¿Yanga fiestacunata mana rurashpaca pitataj cushichishun?

11 Huaquin gentecunaca Navidad fiestacuna, shujtaj fiestacuna mana alli cashcata yachashpapish, “familiahuan pasangapajllami cai fiestacunataca ruranchij” nincunami. ¿Canpish chashnachu yuyangui? Yaya Diosmi familiataca callarichirca. Paica ñucanchij familiacunahuan alli apanacuchunmi munan. Chaimantami familiahuan pasanaca alli can. Pero yanga fiestacunata rurashpa familiata cushichinapaj randica Diosta cushichinatami mashcana canchij. Apóstol Pablopish, alli ricushpa Dios munashcata ruranata agllaichij nircami (Efesios 5:10, NM).

12. ¿Ima laya fiestacunatataj Diosca millanayachin?

12 Achca gentecunami fiestacuna maipi callarishcata yachanaca mana minishtirinchu nincuna. Pero Jehová Diosca yanga fiestacunata rurachun, shuj llajtata o gentecunata adorachunca mana munanchu. Por ejemplo, egipciocunaca yanga dioscunapajmi fiestacunata rurajcuna carca. Israelitacunapish Egiptomanta llujshishpaca shuj yanga fiestatami rurarcacuna. Paicunaca, ‘caica Diospaj fiestami can’ nishpami yuyarcacuna. Chaimi Diosca paicunata castigarca (Éxodo 32:2-10). Ñucanchijca profeta Isaías nishcatami catina canchij. Paica, “imapish mapapica ama tuparichijchu” nircami (Isaías 52:11-ta liyipai).

CAMBAJ CRISHCACUNAMANTA ALAJATA PARLAI

13. ¿Yanga fiestacunata saquishpaca imamantataj tal vez sustaringui?

13 Yanga fiestacunata ruranata saquishpaca: “¿Ñuca amigocuna Navidadta imamanta mana rurashcata tapujpica imatashi cutichisha? ¿Navidadpi shuj regalota cujpica imatashi nisha? ¿Ñuca cusa o ñuca huarmi Dios mana munashca fiestacunata rurachun nijpica imatashi rurasha? ¿Huahuacuna cumpleaños fiestata o shujtaj yanga fiestacunata mana rurajpi ama llaquirichunca imatashi rurasha?” nishpachari sustaringui.

14. ¿Canta “feliz Navidad” o “feliz año” nijpica imatataj rurana cangui?

14 Colosenses 4:6-pica: ‘Cancunapaj rimaicunaca cachihuan mishquichishca shina uyanalla cachun. Chashna cashpami pimanpish jahualla imata cutichina cashcataca yachanguichij’ ninmi. Chaimantami imata rurangapaj, imata ningapajpish alli yuyarinaraj cangui. Por ejemplo, canta “feliz Navidad” o “feliz año” nijpica “pagui” ninallami cangui. Cutin, “¿imamantataj chai fiestacunata mana rurangui?” nijpica, respetohuan, alaja shimicunahuanmi contestana cangui. Tal vez: “Shujtajcunahuan pasanata, regalocunata cunatapish munanimi. Pero fiesta punllacunapica chaitaca mana ruranichu” ninallami cangui.

15. ¿Navidadpi o cambaj cumpleañospi shuj regalota cusha nijpica imatataj rurana cangui?

15 Cambaj cumpleañospi o Navidad punllapichari canmanca shuj regalota cusha ningacuna. Regalota cusha nijca, chai fiestacunapi can mana participaj cashcataca manachari yachan. Mana cashpaca, “canca, cai fiestapica mana participanguichu, pero caitami regalasha nini” ningachari. Bibliapica chai regalota chasquina cashcata o mana chasquina cashcataca mana ninchu. Pero, imata agllashpapish cambaj concienciapimi alli sintirina cangui (1 Timoteo 1:18, 19). Ashtahuantajca Diospaj ñaupajpi alli cangapajmi alli decisionta agllana cangui.

CAMBAJ FAMILIATA CꞌUYAIHUAN TRATAI

Diosta sirvijcunaca cushillami causancuna.

16. ¿Cambaj familia shuj yanga fiestapi participachun nijpica imatataj rurana cangui?

16 ¿Cambaj familiacuna yanga fiestata rurasha nijpica imatataj rurana cangui? Paicunahuanca mana coleranachu cangui. Cada unomi imata decidina derechota charinchij. Paicunahuan mana de acuerdo cashpapish respetanami cangui. Chashnami cantapish respetangacuna (Mateo 7:12-ta liyipai). Imata rurashpapish Jehová Diostami cushichina cangui. Chaimantami cambaj familia yanga fiestapi participachun nijpica, manaraj imata decidishpa, Diosta ayudahuai nishpa mañana cangui. Imata ruranata yachangapajpish publicacioncunapimi informacionta mashcana cangui.

17. ¿Huahuacuna yanga fiestacunata ama munachunca imatataj rurana cangui?

17 Cambaj huahuacuna yanga fiestacunata ama munachunca paicunapajmi imallatapish rurana cangui. Mana shuj fiesta punlla tiyachun shuyanachu cangui. Shinallataj shuj alaja regalota cushpami paicunata cushichi tucungui. Ashtahuantajca paicunaman cꞌuyaita ricuchingapaj, paicunahuan pasangapajmi tiempota llujchina cangui.

DIOS MUNASHCA SHINA ADORAI

18. ¿Tandanacuicunamanca imamantataj rina canchij?

18 Yaya Diosta cushichishun nishpaca panda religioncunamanta, mana alli costumbrecunamantami caruyana canchij. Shinallataj Dios munashca shinami paita adorana canchij. Chaipajca tucui semanacunami tandanacuicunaman rina canchij (Hebreos 10:24, 25-ta liyipai). Tandanacuicunaman rishpami Dios munashca shina adoracushcataca ricuchishun (Salmo 22:22; 122:1). Chai tandanacuicunapimi huauqui panicunapura animanacunchij (Romanos 1:12).

19. ¿Bibliapi yachashcacunataca imamantataj shujtajcunaman huillana cangui?

19 Cunan punllacunapica achca gentecunami llaquicunahuan causancuna. ¿Canpish llaquicunata charij gentecunahuan tupashcanguichu? Paicunamanmi shamuj punllapi alaja causai tiyanamanta Diospaj Shimipi ricuchina cangui. Chashnami Diosta alli sirvij cashcata ricuchingui. Tandanacuicunaman rishpa, Bibliamanta shujtajcunaman yachachishpaca panda religioncunamanta, panda costumbrecunamanta caruyana cashcatami intindingui. Jehová Diospish pai munashca shina can adorajpica achcatami bendicianga. Shinami cushilla causangui (Malaquías 3:10).