1, 2. Upalile kwiipuzia kiipuzio ki, kabili juu ya ki ni kintu kya mana kukita evio?

 KUPITILA lisambililo lyobe lya Bibilia, wakisambilila nangue bantu bengi bali balanda nangue bali bamupupa Leeza, kakiine bali basambilizia ni kukita bintu bisuulilue na Leeza. (2 Bakorinto 6:17) I mana Yehova watuana tufume mu ma diini onse a bufi, mu ‘Babiloni Mukulu.’ (Nfyulo 18:2, 4) Wakaba kukita ki? Kubalua umo pakati keetu ali ni bupinguzi bwa kukwata, kabili tupalile kwiipuzia eevi, ‘Eba, nkebele kumupupa Leeza mu nzila yatonene, ao nkebelesie kumupupa mu nzila indi nasaangua natonene lyonse?’

² Kine teusyalekeene ao kufuma mu diini ya bufi, wakikita buino. Inzi, paange mukati mobe ukilisie ni tubeelela ni bikitua kampanda bya diini ya bufi byukitwaliliilesie kusekelela. Kansi tulondoluele bikitua ni tubeelela paleepale, kabili tumone juu ya ki ni kintu kya mana kuba ni malanga nga akue Yehova palua bintu bebio.

3. (a) Juu ya ki bange kunti bamona kuba kyakolele kulekela kubombia mikisi mu lupupo lwabo? (b) Bibilia ili yalanda siani palua kubombia mikisi eevi kumupupa Leeza?

³ Bantu bange tebasyakitile miaka ingi baali mukubombia mikisi ni ma ekalu mu masesi abo eevi kumupupa Leeza. Kine ni weewe uli wakita evio, kunti wamona kuba kyali kyeni kumupupa Leeza bila mikisi. Inzi, languluka nangue, Yehova ali watusambilizia vya kumupupa. Kabili Bibilia ili yatubuila bila kufiika nangue Yehova teezi kutona tubombie mikisi mu lupupo lwetu.​—Soma Miilo 17:29, 30; Malumbo 115:4-8; Isaya 42:8; 1 Yoane 5:21.

4. (a) Juu ya ki tetupalile kupupa bankaambo betu? (b) Juu ya ki Yehova waabalandile bantu bakue tekuti beezie kulanziana na bantu bafuile?

 ⁴ Bantu bange bali bapisia nsita ingi ni maka abo eevi kuezia kusaansamusia bankaambo baabo baafuile, kabili kunti bafikiila ata kubapupa. Inzi, twakisambilila nangue bantu bafuile tebaviinda kutukwasia ao kutukita ovio. Te bekeele ku fuasi ata imo. Kakiine, kuezia kulondolola na bantu bafuile ni kwibiika mu buavia, paantu kubalua mpunda ili yamoneka nangue ifumine ku muntu wa mu lupua waafuile, kakiine ili yafuma ku myela ibi. I mana Yehova waabakaniizie Baisraeli tekuti babe baezia kulondolola na bantu bafuile ao kwiingizia mu kubalua musango wa kwampana na myela ibi.​—Malanguluzi a Mizilo 18:10-12; mona Bulondolozi Bunge bwa 26 ku lubali lwa 221 ni bwa 31 ku lubali lwa 223.

5. Ni kiki kili kukukwasia kulekela kupupa bankaambo bobe ni kubombia mikisi eevi kumupupa Leeza?

⁵ Ni kiki kili kukukwasia ulekele kubombia mikisi eevi kumupupa Leeza ao kupupa bankaambo bobe? Upalile kusoma Bibilia ni kutontonkania saana eevi kumana Leeza vyali wamona bintu bebio. Ali wamona bintu bebio kuba ‘byabiipile saana,’ ao bya nkeni. (Malanguluzi a Mizilo 27:15) Pepa kuli Yehova kila busiku eevi akukwasie kumona bintu nga weene kabili akukwasie eevi umupupe mu nzila ipalile. (Isaya 55:9) Kunti waaluka ni kisinka nangue Yehova wakaba kukupeela maka aukabiile eevi kufumia mu buikazi bobe kila kintu kipateene ni lupupo lwa bufi.

6. Juu ya ki nsiku 25 Muezi wa 12 yaasakuilue ibe nsiku ya kusekelela kuvyalua kwakue Yesu?

⁶ Mu kyalo kyonse, Noeli ni imo pakati ka nsikunkulu ili yasekelelua na bantu bengi, kabili bantu bengi bali batontonkania nangue ezio ni nsikunkulu ya kuvyalua kwakue  Yesu. Inzi kulanda kisinka, Noeli ipateene ni lupupo lwa bufi. Kitabu kimo kili kyalanda nangue bapagani Baroma baali basekelela kuvyalua kwa kooba pa nsiku 25 Muezi wa 12. Bantunguluzi ba ma diini baali baatonene bantu bengi basizumiine baaluke Bakristu. Anzia kine Yesu taavyelue pa nsiku 25 Muezi wa 12, baapinguile kusekelela kuvyalua kwakue Yesu pa busiku bobo. (Luka 2:8-12) Basambi bakue Yesu te baali bakita Noeli. Kitabu kimo kili kyalanda nangue kisia miaka 200 kupita Yesu wasyavyelue, “tekuli ata umo waamanine busiku bwa kuvyalua kwakue, kabili bantu baniinisie i baali bakeba kumana musita wa kuvyalua kwakue.” (Sacred Origins of Profound Things) Nsikunkulu ya Noeli yaatendekele miaka ikilile pa mia itatu kisia Yesu kufuma pa kyalo.

7. Juu ya ki Bakristu ba kisinka tebeezi kusekelela Noeli?

⁷ Bantu bengi bamanine nangue Noeli yaatendekeziiziwe na bapagani, kabili bamanine ni tuswalo twa Noeli, nga evelia maliila ni kupeelana bupe. Kwa mufuano, mu kyalo kya Angleterre ni mu nkeende paleepale ili mu Amerika, musita umo kusekelela nsikunkulu ya Noeli kwaakaniiziwe paantu Noeli yaatendekeziiziwe na bapagani. Kubalua muntu waali wasekelela nsikunkulu ezio waali walapiziiwa. Inzi, bantu baatendekele kabili kusekelela Noeli. Juu ya ki Bakristu ba kisinka tebeezi kusekelela Noeli? Paantu batonene kumusaansamusia Leeza mu kila kintu kibali bakita.

8, 9. Juu ya ki Bakristu ba ku ntendeko te baali bakita nsikunkulu ya kuvyalua?

⁸ Nsikunkulu inge ili yakitua na bantu bengi ni nsikunkulu ya kuvyalua kwabo. Eba, Bakristu bapalile kukita nsikunkulu ya kuvyalua? Nsikunkulu ya kuvyalua izimbuilue mu Bibilia ni eliasie yaakitilue na bantu basyali bamupupa Yehova. (Kutendeka 40:20; Marko 6:21) Nsikunkulu ya kuvyalua  yaali yakitua eevi kukindika baleeza ba bufi. I mana Bakristu ba ku ntendeko “baali bamwene nsikunkulu ya kuvyalua kwa muntu kampanda kuba kabeelela ka basizumiine.”​—The World Book Encyclopedia.

⁹ Baroma ni Bagiriki ba ku kale, baali bazumiine nangue mupasi waali wasaanguapo musita wa kuvyalua kwa kila muntu, kabili nangue ozo mupasi i waali wakumusuunga mu buikazi bwakue bonse. ‘Mupasi ozo waali waunvuana mu kibulozi pamo ni leeza ali ni busiku bwakue bwa kuvyalua bupateene ni bwa ozo muntu,’ i vilondoluele kitabu The Lore of Birthdays. Pakaako, bapagani baali bazumiine nangue eevi muntu asuungue mu nsita yonse ya buikazi bwakue, apalile kusekelela nsikunkulu ya kuvyalua kwakue.

10. Juu ya ki Bakristu tebeezi kusekelela nsikunkulu ya kuvyalua?

¹⁰ Eba, watontonkania nangue Yehova etabiile nsikunkulu yonse yampeene ni diini ya bufi? (Isaya 65:11, 12) Bila, Teezi kutona ata. I mana te tupalile kusekelela nsikunkulu ya kuvyalua ao nsikunkulu ipateene ni diini ya bufi.

11. Juu ya ki bantu bange bali bakita nsikunkulu? Ni kiki kipalile kuba kya mana kuli weewe?

¹¹ Bantu bange bamanine nangue Noeli pamo ni nsikunkulu inge yaatendekeziiziwe na bapagani, inzi, batwaliliile kuisekelela. Bali batontonkania nangue ezio nsikunkulu, i musitasie uweeme wakupisia pamo ni lupua lwabo. Eba, ni weewe uli watontonkania evio? Te kibiipile kupisia nsita pamo ni lupua lobe. Yehova waatendekeziizie lupua, kabili atonene tube ni bukibuza buweeme pamo ni bantu ba mu lupua lwetu. (Baefeso 3:14, 15) Anzia evio, tupalile kupooza maano mu kuba ni bukibuza buweeme pamo ni Yehova kukila kusaansamusia bantu ba mu lupua kupitila kukita nsikunkulu ya diini ya bufi. I mana mutumua Paulo waalandile eevi: “Kite maka mumane bili bya muwaamina Mulopue.”​—Baefeso 5:10.

12. Ni kiki kili kulengia nsikunkulu tekuti itabilue na Yehova?

 ¹² Bantu bengi bali batontonkania nangue te kintu kya mana kumana kwaatendekeele nsikunkulu, inzi Yehova teezi kutontonkania evio. Teezi kwitabizia nsikunkulu ili yafuma mu lupupo lwa bufi ao ili yalumbania bantu ao kyalo. Kya kumuenako, Bantu ba ku Misri baali ni nsikunkulu ingi ibaali bakitila ba leeza babo ba bufi. Kisia Baisraeli kufuma ku Misri, baapalile imo pakati ka nsikunkulu ya kipagani ya ba Misri ni kuikuuta kuba “nsikunkulu kuli Yehova.” Inzi, Yehova waabakaandile paantu baakitile evio. (Kufuma 32:2-10) Kansi, nga vyaalandile mutumua Paulo te tupalile ‘kukumia ku kintu kitiikeene!’​—Soma 2 Bakorinto 6:17.

13. Kunti waiipuzia biipuzio ki kine wapingula kulekela kukita nsikunkulu?

¹³ Musita luwapingula kulekela kukita nsikunkulu, kunti waiipuzia biipuzio bingi. Kwa mufuano: Mpalile kukita siani kine babombi naane bangipuzia juu ya ki nsiizi kusekelela Noeli pamo naabo? Mpalile kukita siani kine muntu kampanda wampeela bupe bwa Noeli? Mpalile kukita siani kine mulume ao mukazi waane atonene nkite nsikunkulu? Kunti nakwasia siani baana baane tekuti beyunvue ovio, paantu te bali mukusekelela nsikunkulu ao busiku bwabo bwa kuvyalua?

14, 15. Kunti wakita siani kine muntu kampanda waloomba usekelele nsikunkulu kampanda ao wakupeela bupe?

¹⁴ Ni kintu kya mana kubombia mulangue eevi kupingula vya kulanda ni vya kukita mu kila aali. Kwa mufuano, kine bantu bakuana nangue “sekelela bonane!” teubapuulula. Kunti wabalandasie nangue, “Natasia.” Inzi, kine muntu akebele kumana bingi, kunti wamulondoluela kilengele tekuti usekelele nsikunkulu. Inzi, lyonse ube wabawamiizia, walanda wakengeele, kabili na mukinzi. Bibilia ili  yalanda nangue: “Bulanzi bwenu lyonse bupalile kuba bwaweeme ni bufwaniine, kabili mupalile kumana vya kwasuka kubalua muntu.” (Bakolosai 4:6) Paange kunti wamulondoluela nangue uli wasekelela kupisia nsita pamo ni bange kabili ni kupeelana bupe, inzi, uli wasaakula kukita evio musita unge usipateene ni ezio nsikunkulu.

¹⁵ Kunti wakita siani kine muntu kampanda wakupeela bupe? Bibilia teili na ntantiko palua kila kantu, inzi ili yalanda nangue tupalile kuba ni kampingu kaweeme. (1 Timoteo 1:18, 19) Paange ali mukukupeela bupe tamanine nangue tewizi kusekelela nsikunkulu. Ao kunti wakulanda nangue, “Manine nangue tewizi kukita nsikunkulu, inzi, ntonenesie kukupeela kintu keeki.” Mu aali ezio yonse ibili, kunti wapingula kine uli kwitabila bupe bobo ao abe. Inzi, kubalua bupinguzi buuli kukita, ube wasininkiziizie nangue kampingu kobe kasiele kaweeme. Tetutona kukita kantu ata kamo kali kwinoona bukibuza bwetu pamo ni Yehova.

16. Upalile kukita siani kine bantu ba mu lupua lobe batona kukita nsikunkulu?

¹⁶ Upalile kukita siani kine bantu ba mu lupua lobe batona kukita nsikunkulu? Te kukanzana naabo. Languluka nangue, bali ni nsaambu ya kupingula keelia kibatonene kukita. Balangilile buwaame, kabili kindika busaakuzi bwabo nga eveliasie viutonene bakindike busaakuzi bobe. (Soma Mateo 7:12.) Inzi, kunti wakita siani kine bantu ba mu lupua lobe batonene upisie nsita pamo naabo musita wa nsikunkulu? Ntaanzi ukwate bupinguzi bwa keelia kiuli kukita, pepa kuli Yehova eevi akukwasie ukwate bupinguzi bupalile. Tontonkania palua beelia bilandile Leeza palua nsikunkulu ezio, kabili kebulula mpunda mu mpapulo iswapiile Bibilia ni mu bitabu binge bilondoluele  vyaatendekele nsikunkulu ezio. Languluka nangue, upalile lyonse kumusaansamusia Yehova.

17. Kunti wakita ki eevi kukwasia baana bobe tekuti beyunvue kuba bapusiilue kantu paantu te bali mukukita nsikunkulu?

¹⁷ Kunti wakita ki eevi kukwasia baana bobe musita ubamona bange basekelela nsikunkulu? Kunti kyawaama mu nsita paleepale kubakitila kintu kampanda kiibeleele. Kabili kunti wabapeela bupe musita ubasiketekeele. Kabili ntono ni nsita yobe, i bupe bunge bukilile kuwaama buupalile kupeela baana bobe.

18. Juu ya ki tupalile kusaangua ku kulonghaana kwa Kikristu?

¹⁸ Eevi kumusaansamusia Yehova, tupalile kufuma mu diini ya bufi ni kulekela tubeelela ni nsikunkulu yampeene ni diini ya bufi. Inzi, tupalile kabili kukita lupupo lwa kisinka. Kunti twakita siani evio? Nzila imo ya kukita evio ni kusaangua lyonse ku kulonghaana kwa Kikristu. (Soma Baebrania 10:24, 25.) Kulonghaana ni seemu ya mana saana ya lupupo lwa kisinka. (Malumbo 22:22; 122:1) Kunti twakoseleziana kine twasaakaana lwa pamo.​—Baroma 1:12.

19. Ju ya ki ni kintu kya mana kubabuilako bange palua bisinka bya Bibilia biwakisambilila?

¹⁹ Nzila inge ya kusaakula lupupo lwa kisinka ni kubabuilako bange beelia biwakisambilila mu Bibilia. Bantu bengi batiokele mutima palua bintu bibiipile bili mukukitika mu kyalo. Paange umanine bantu kampanda beyunvuile evio. Babuileko kiswapilo kyobe kiweeme saana palua musita uli mukuiza. Kine watwalilila kuya ku kulonghaana kwa Kikristu ni kubabuilako bange palua kisinka kya Bibilia, wakaba kwisaanga nangue teukili kabili na nkulu ya kuba pakati ka diini ya bufi ni kukita tubeelela twabo. Kunti waaluka ni kisinka nangue wakaba ni nsaansa kabili nangue Yehova wakaba kupaala saana mute obe, kine wasaakula kumupupa mu nzila iweeme.​—Malaki 3:10.