1, 2. Ove mo munu kutja ongwaye ongumbiro tji i ri otjiyandjewa tjapeke, nu ongwaye tji matu sokutjiwa kutja Ombeibela i honga tjike ohunga nongumbiro?

EHI TJIRI eṱiṱi navi tji twa sasaneke nevaverwa arihe. Jehova tji ma tara kehi, ovandu avehe momihoko avihe ku ye ve munika tjimuna eta romeva motjiemere. (Epsalme 115:15; Jesaja 40:15) Nandarire kutja tji twa sasanekwa ku nevaverwa oweṱe ovaṱikona, Epsalme 145:18, 19 ri tja: “Muhona u ri popezu na imba avehe mbe Mu isana, imba avehe mbe Mu isana mouatjiri. Eye u tjita ombango yaimba mbe Mu karera, nu u zuva ondjuriro yawo ne ve yama.” Eṱe tjiri tu nondjingonekero onene! Jehova, ngu ri Omuute omunamasaaehe u vanga okukara popezu na eṱe nu u vanga okupuratena kozongumbiro zetu. Otjiperi, ongumbiro ondjingonekero onene, oyo otjiyandjewa tjapeke Jehova tja yandja ku auhe wetu.

² Posi yokutja, Jehova ma puratene kozongumbiro zetu porwe indu tji twa kumbu momuano eye mbwe yakura. Ihi matu yenene okutjitjita vi? Ngatu tare kutja Ombeibela i tja vi ohunga nongumbiro.

3. Ongwaye tji mo sokukumba ku Jehova?

³ Jehova u vanga kutja u kumbe poo u hungire kuna ye. Matu tjiwa vi? Arikana lesa Ovafilipi 4:6, 7. Ripura nomambo omawa ngo. Omuhonapare wevaverwa arihe u nonḓero yapeke move nu u vanga kutja ove u mu raere ohunga noviṋa mbi ri momutima woye nomauzeu woye.

4. Okukumba ku Jehova oruveze aruhe maku pamisa vi oupanga woye kuna ye?

 ⁴ Ongumbiro i tu vatera kutja tu kare noupanga wopopezu kuna Jehova. Indu omapanga tji ye hungira oruveze aruhe ohunga nomeripura, ozongendo noviṋa mbi ri momitima vyawo, oupanga wawo u kuririra ko. Oupanga wetu na Jehova wina u ri nao. Okupitira mOmbeibela, eye we ku tjivisa ohunga nomeripura noumune we, nu u ku raera imbi mbi ma katjita moruyaveze. Ove mo yenene okuhungira kuna ye ohunga noviṋa ovikoto mbi ri momutima woye eyuva arihe. Otja tji mo tjiti nao, oupanga woye kuna Jehova mau harereko omasa.—Jakobus 4:8.

5. Matu tjiwa vi kutja Jehova ka puratene kozongumbiro azehe?

⁵ Hapo Jehova u puratena kozongumbiro azehe? Kako kapuratene kozongumbiro azehe. Momayuva womuprofete Jesaja, Jehova wa raera Ovaisrael na tja: “Nandi mwa kumbu tjinene pu pe ṱeki pi, Ami hi nakupuratena ko, omake weṋu tjinga aye ura nombinḓu.” (Jesaja 1:15) Okutja tji tu he ri  tjeverere, mape ya atu tjiti oviṋa mbi mavi tu humburura kokure na Jehova, navi tjiti kutja a ha puratene kozongumbiro zetu.

6. Ongwaye tje ri otjiṋa otjinanḓengu okukara nongamburiro? Mo yenene okuraisa vi kutja u nongamburiro?

⁶ Tji matu vanga kutja Jehova ma puratene kozongumbiro zetu, matu sokukara nongamburiro mu ye. (Markus 11:24) Omuapostele Paulus wa kahurura kutja, “Kape nomundu ngu tjata ku Ndjambi e hi nongamburiro. Orondu ingwi ngu ma tumbuka ku Ndjambi ma sokukara nongamburiro yokutja ku na Ndjambi, nokutja Eye u yandja ondjambi ku imba mbe Mu paha.” (Ovaheberi 11:6) Okuhungira uriri kutja tu nongamburiro kaku ya yenena. Matu sokuraisa oukahu kutja tu nongamburiro mokukara nonḓuviro ku Jehova eyuva arihe.—Lesa Jakobus 2:26.

7. (a) Omena ratjike tji matu sokurisusuparisa nokuraisa ondengero tji matu kumbu ku Jehova? (b) Matu yenene okuraisa vi kutja tu nouatjiri tji matu kumbu?

⁷ Matu sokurisusuparisa nokuraisa ondengero ku Jehova tji matu kumbu. Omena ratjike? Tji matu hungire kuna ombara poo opresidenda, tu hungira kuna ye momuano wondengero. Jehova oMukuru Omunamasaaehe, okutja matu sokumuraisira ondengero nomerisusuparisiro kombanda yanao. (Genesis 17:1; Epsalme 138:6) Eṱe wina matu sokuhungira kuna Jehova okuza komitima vyetu tjiri nu a ha rire okuyarukira po omambo otjikando atjihe.—Mateus 6:7, 8.

8. Indu tji twa kumbire otjiṋa, otjikeṋa tjarwe tji matu sokutjita?

⁸ Otjiṋa otjisenina, tji matu kumbire otjiṋa, matu sokukondja oukukutu okutjita imbi mbi matu kumbire. Okutara kotjihorera, indu tji matu kumbu ku Jehova kutja nge tu pe ovihepwa vyetu vyeyuva arihe, okutja katu sokukara notjirweyo nokuundja kutja Jehova me tu pe oviṋa avihe, nandarire kutja matu yenene okuungurira oviṋa mbyo. Matu sokuungura oukukutu natu yakura otjiungura ngamwa tji matu yenene. (Mateus 6:11; 2 Ovatesalonika 3:10) Poo tji  twa kumbu kutja Jehova nge tu vatere kutja tu ise okutjita otjiṋa otjivi, okutja matu sokukondja kutja atu ha kara mozongaro nḓu mape ya aze tu twa momarorero. (Ovakolose 3:5) Nambano ngatu tare komapuriro nge purwa tjinene ohunga nongumbiro.

9. Matu sokukumba ku uṋe? Etjangwa raJohanes 14:6 mari tu hongo tjike ohunga nongumbiro?

⁹ Matu sokukumba ku uṋe? Jesus wa honga ovahongewa okukumba ku “Tate yetu ngu u ri momayuru.” (Mateus 6:9) Eye wina wa tja: “OwAmi ondjira nouatjiri nomuinyo; kape nomundu ngu ma i ku Tate nokuhinaami.” (Johanes 14:6) Okutja tu sokukumba ku Jehova erike natu pitire mu Jesus. Okupitira mu Jesus ku heya tjike? Kutja Jehova ma zuvire ozongumbiro zetu, matu sokuraisa ondengero kotjiungura Jehova tja yandja ku Jesus. Otja tji twe rihonga, Jesus wa hindwa kombanda yehi kutja me yekutuyama kouvi nonḓiro. (Johanes 3:16; Ovaroma 5:12) Jehova wina wa zika Jesus otjOmupristeri Otjiuru nOmupangure.—Johanes 5:22; Ovaheberi 6:20.

10. Matu sokuhaama poo okukurama momuano wapeke tji matu kumbu? Kahurura.

¹⁰ Matu sokuhaama poo okukurama momuano wapeke tji matu kumbu? Kako, Jehova ka undjire ko kutja tu wore ozongoro, tu haame, poo tu kurame tji matu kumbu. Ombeibela i honga kutja matu yenene okuhungira kuna Jehova mongaro ngamwa ndji mai raisa ondengero. (1 Ekuruhungi 17:16; Nehemia 8:6; Daniel 6:10; Markus 11:25) Otjiṋa otjinanḓengu tjinene ku Jehova kamuano mbu twa haama poo mbu twa kurama tji matu kumbu nungwari okuhungira kuna ye nondengero. Matu yenene okukumba momuano mbu mau zuvakwa poo mongumumu apehe pu tu ri nu oruveze ngamwa aruhe kutja omutenya poo  ongurova. Tji matu kumbu ku Jehova matu yenene okukara nongamburiro kutja eye me tu zuvire nandarire kutja varwe kave nokuzuva.—Nehemia 2:1-6.

11. Oviṋa viṋe mbi matu yenene okuraera poo okupura Jehova mozongumbiro zetu?

¹¹ Matu yenene okukumba ohunga na tjike? Matu yenene okukumba ohunga notjiṋa ngamwa atjihe tji tji ri mombwaneno nombango yaJehova. Ombeibela i tja: “Eye tjinga ama zuvire ozongumbiro zetu tji matu ningire ngamwa otjiṋa otja kombango ye.” (1 Johanes 5:14) Matu yenene okukumba ohunga noviṋa vyetu oviundikwa? Ii, matu yenene. Okukumba ku Jehova matu sokukuvara tjimuna okuhungira ku nepanga retu roposengo. Matu yenene okuraera Jehova ohunga notjiṋa ngamwa atjihe tji tji ri mouripura nomutima wetu. (Epsalme 62:8) Matu yenene okukumba ku ye kutja me tu pe ombepo ye ondjapuke, i tu vatere okutjita imbi mbi ri ovisemba. (Lukas 11:13) Eṱe wina matu yenene okuningira ombatero ku Jehova kutja tu toore omikambo omisemba, nokutja me tu pe omasa yokutjinda omauzeu. (Jakobus 1:5) Matu sokuningira Jehova kutja me tu isire omauvi wetu. (Ovaefese 1:3, 7) Eṱe wina matu sokukumbira varwe, tjimuna oveṱunḓu retu novakambure ovakwetu mombongo.—Oviungura 12:5; Ovakolose 4:12.

12. Ovikeṋa mbi mavi sokurira ovinanḓengu tjinene mozongumbiro zetu?

¹² Ovikeṋa mbi mavi sokurira ovinanḓengu tjinene mozongumbiro zetu? OJehova nombango ye. Eṱe matu sokutja okuhepa kuye okuza komitima vyetu koviṋa avihe mbye tu tjitira. (1 Ekuruhungi 29:10-13) Matu tjiwa otjiṋa hi orondu, Jesus tja ri kombanda yehi wa honga ovahongewa ve kutja mave sokukumba vi. (Lesa Mateus 6:9-13.) Eye wa tja rutenga mave sokukumba kutja ena raMukuru ri yapurwe poo ri tjindwe ouyapuke. Okuzambo Jesus wa tja matu sokukumbira Ouhona waMukuru u ye nokutja ombango yaJehova i tjitwe mehi arihe. Indu Jesus tja za nokukumbira  oviṋa ovinanḓengu tjinene mbyo, eye wa tja matu yenene okukumbira ovihepwa vyetu. Indu tji twa twa Jehova nondando ye poruveze orutenga mozongumbiro zetu, tu raisa kutja ovikeṋa mbi ri ovinanḓengu tjinene ku eṱe.

13. Ozongumbiro zetu maze sokurira ozonde pu pe ṱa pi?

¹³ Ozongumbiro zetu maze sokurira ozonde pu pe ṱa pi? Ombeibela kai tu raere. Ozo maze yenene okurira ozosupi poo ozonde, matji zu kongaro mu tu ri. Okutara kotjihorera, matu yenene okukumba ongumbiro osupi komurungu  weriro, natu kumbu ongumbiro onde tji matu vanga okutja okuhepa ku Jehova poo tji matu vanga okumuraera ohunga nomauzeu wetu. (1 Samuel 1:12, 15) Kamaatu vanga okukumba ozongumbiro ozonde mokuvanga okuriraisa kovandu tjimuna ovandu tjiva momayuva waJesus tjaave tjiti. (Lukas 20:46, 47) Jehova ke nonyuṋe mozongumbiro otja inḓo. Otjiṋa otjinanḓengu ku Jehova okukumba okuza momitima vyetu.

14. Matu sokukumba ku Jehova povikando vingapi nu otjiṋa hi matji tu hongo tjike ohunga na Jehova?

¹⁴ Matu sokukumba ovikando vingapi? Jehova u tu ṋanga kutja tu hungire kuna ye oruveze aruhe. Ombeibela i tja ngatu “kumbe,” ngatu “panḓere pokukumba,” nu ngatu ‘kumbe nokuhaisa ko.’ (Mateus 26:41; Ovaroma 12:12; 1 Ovatesalonika 5:17) Jehova aruhe u ri mbo okutupuratena. Matu  yenene okutja okuhepa ku ye, eyuva arihe, korusuvero nouharupu we. Wina matu yenene okumuningira kutja me tu hongorere, me tu pe omasa nu me tu huhumiṋe. Ndovazu tu nondangi kondjingonekero ndji tu na yo yokukumba ku Jehova, okutja matu ungurisa oruveze aruhe okuhungira kuna ye.

15. Omena ratjike tji matu sokutja “amen” komaandero wongumbiro?

¹⁵ Ongwaye tji matu sokutja “amen” komaandero wongumbiro aihe? Embo ndi “amen” ri heya kutja “otjingaperi” poo “ngape kare nao.” Oro omuano wokutja imbi mbi twa hungire mongumbiro ouatjiri. (Epsalme 41:13) Ombeibela i tu honga kutja onawa okutja “amen,” kutja ovandu varwe ve zuve poo nandarire mongumumu komaandero wongumbiro okuraisa kutja matu kupasana na imbi mbya hungirwa.—1 Ekuruhungi 16:36; 1 Ovakorinte 14:16.

16. Hapo Jehova tjiri u zuvira ozongumbiro zetu? Kahurura.

¹⁶ Hapo Jehova tjiri u zuvira ozongumbiro zetu? Ii, u zuvira. Ombeibela i tja eye “u zuvira ozongumbiro.” (Epsalme 65:2) Jehova u zuvira ozongumbiro zovandu omayovi omengi nu u tjita nao momiano omingi.

17. Jehova u ungurisa vi ovaengeli novakarere ve okuzira ozongumbiro zetu?

¹⁷ Jehova u ungurisa ovaengeli ve novakarere ve kombanda yehi okuzira ozongumbiro zetu. (Ovaheberi 1:13, 14) Ku nomahungi omengi wovandu mba kumba kutja Mukuru me ve vatere okumuna ondjiviro ombwa yOmbeibela, nu tjimanga kombunda yokukumba owo va hakaena nOvahongonone vaJehova. Ombeibela i raisa oukahu kutja ovaengeli ve norupa mokuhandjaura ‘ombuze ombwa’ mouye auhe. (Lesa Omavandururiro 14:6.) Eṱe oveni mape ya twa kumba ku Jehova ohunga nouzeu kaaṋi poo ombatero ndjaatu hepa nu okuzambo atu munu ombatero okuza komukambure omukwetu.—Omiano 12:25; Jakobus 2:16.

18. Jehova u ungurisa vi ombepo ondjapuke nOmbeibela okuzira ozongumbiro?

 ¹⁸ Jehova u ungurisa ombepo ye ondjapuke okuzira ozongumbiro zetu. Tji matu ningire ombatero ku Jehova yokutjinda ouzeu kaaṋi, eye mape ya a ungurisa ombepo ye ondjapuke i tu pe omuhunga nomasa. (2 Ovakorinte 4:7) Jehova wina u ungurisa Ombeibela okuzira ozongumbiro zetu nokutuvatera okutoora omikambo omisemba. Tji matu lese Ombeibela, mape ya atu munu omatjangwa ngu maye tu vatere. Jehova wina u yenena okuhinga omundu ngu ma yandja eziriro pozombongarero zombongo kutja ma hungire ohunga noviṋa mbi matu hepa okuzuva poo omunene wombongo okuturaera epu okuza mOmbeibela.—Ovagalate 6:1.

19. Ongwaye povikando tjiva tji pe munika aayo Jehova keya zira ozongumbiro zetu?

¹⁹ Povikando tjiva mape ya atu himwa kutja, ‘Ongwaye Jehova tje hi ya zira ongumbiro yandje ngunda?’ Tjiwa kutja Jehova u tjiwa kutja oruṋe nu omomuano uṋe mu ma sokuzira ozongumbiro zetu. Eye u tjiwa kutja matu hepa tjike. Mape ya atu hepa okupanḓera pokukumba oruveze orure okuraisa kutja oviṋa mbi matu hungire ouatjiri, nokumuraisira kutja tu nongamburiro yatjiri mu ye. (Lukas 11:5-10) Povikando tjiva Jehova u zira ozongumbiro zetu momuano mbu tu hina okuundjira ko. Okutara kotjihorera, mape ya atu kumbu ohunga nouzeu worive mbu tu na wo, nungwari moruveze rwokuisapo ouzeu mbwo, eye mape ya e tu pe omasa wokutjinda ouzeu mbwo.—Lesa Ovafilipi 4:13.

20. Ongwaye tji matu sokukumba ku Jehova aruhe?

²⁰ Tjiri tu nondjingonekero onene yokukumba ku Jehova! Matu yenene okukara nongamburiro kutja eye ma zuvire ozongumbiro zetu. (Epsalme 145:18) Otja pu matu kumbu ku Jehova aruhe okuza komitima vyetu, oupanga wetu kuna ye opu mau harere ko omasa.