1, 2. Nĩkĩ ũtonya kwasya kana mboya nĩ mũthĩnzĩo mũseo vyũ, na nĩkĩ twaĩle kũmanya kĩla Mbivilia ĩmanyĩasya ĩũlũ wa mboya?

TWASIANĨSYA nthĩ na syĩndũ ila ingĩ syoombiwe, yonekaa yĩ kaindo kanini mũno. Yeova onaa andũ onthe ala matwĩe ĩũlũ wa nthĩ ta kalovoto ka kĩw’ũ ndoonĩ. (Savuli 115:15; Isaia 40:15) O na kau twonekaa twĩ anini mũno twasianĩw’a na syĩndũ ila ingĩ syoombiwe, Savuli 145:18, 19 yaasyaa ũũ: “Yeova e vakuvĩ na onthe ala mamwĩkaĩlaa, onthe ala mamwĩkaĩlaa na w’o. Akeanĩsya kwenda kwa ala mamũkĩaa; o na akeew’a kũkaya kwoo, na kũmatangĩĩa.” Ũsu nĩ ũndũ mũseo mũno! Yeova, ũla nĩwe Mũmbi na nĩwe mwene vinya w’onthe, nĩwendete kwĩthĩwa vakuvĩ naitũ, na nĩwendaa kwĩthukĩĩsya mboya sitũ. Vate nzika, mboya nĩ mũthĩnzĩo wa mwanya vyũ ũla Yeova ũnengete kĩla ũmwe waitũ.

² Ĩndĩ Yeova akeethukĩĩasya mboya sitũ ethĩwa tũkamũvoyaa kwa nzĩa ĩla wĩtĩkĩlĩte. Tũtonya kwĩka ũu ata? Ekai twone maũndũ ala Mbivilia ĩmanyĩasya ĩũlũ wa mboya.

3. Nĩkĩ waĩle kũmũvoyaa Yeova?

³ Yeova nĩwendaa ũmũvoye kana ũneene nake. Nĩkĩ tũkwasya ũu? Soma Avilivi 4:6, 7. Kwasũanĩa ũndũ ũsu mũseo Yeova ũtũtavĩtye twĩkae. Mũsumbĩki ũla mũnene ĩtunĩ na kũũ nthĩ nĩwendeeaw’a mũno nue  na nĩwendaa ũmũtavasye ũndũ ũkwĩw’a na mathĩna maku.

4. Ngwatanĩo yaku vamwe na Yeova ĩlũlũmĩlaa ata weethĩwa na kĩmanyĩo kya kũmũvoyaa kĩla ĩvinda?

⁴ Mboya nĩtũtetheeasya kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Yeova. Nĩ kana ũelewe ũndũ ũsu, kwasũanĩa ngelekany’o ĩĩ: Ĩla anyanya meethĩwa na kĩmanyĩo kya kũneenaa kĩla ĩvinda ĩũlũ wa mosũanĩo moo, maũndũ ala meũmathĩny’a, na ũndũ mekwĩw’a, ũnyanya woo nũlũlũmĩĩlaa. Ũu now’o kwĩthĩawa ĩla twamũvoya Yeova. Yeova nũtũtavĩtye Mbivilianĩ mosũanĩo make na ũndũ wĩw’aa ĩũlũ witũ, o na nũtũtavĩtye maũndũ ala ũkeka ĩvindanĩ yũkĩte. O naku no ũmũtavye kuma ngoonĩ ũndũ ũkwĩw’a kwa kũmũvoya kĩla ĩvinda. Weeka ũu, ngwatanĩo yaku vamwe na Yeova ĩkaendeea kũlũlũmĩĩla.—Yakovo 4:8.

5. Twĩsĩ ata kana Yeova ndethukĩĩasya mboya syonthe?

⁵ We Yeova nĩwĩthukĩĩasya mboya syonthe? Aiee. Ĩvindanĩ ya mwathani Isaia, Yeova atavisye Aisilaeli atĩĩ:  “Yĩla mwĩvoya mboya mbingĩ, ndikethukĩĩsya: moko menyu nĩmausũĩte nthakame.” (Isaia 1:15) Kwoou tũkaema kwĩthĩwa twĩ metho, no twĩke maũndũ matonya kũtuma ngwatanĩo yitũ na Yeova yanangĩka, na ũu ũituma atethukĩĩsya mboya sitũ.

6. Nĩkĩ mũĩkĩĩo nĩ wa vata? Ũtonya kwonany’a ata kana wĩ na mũĩkĩĩo?

⁶ Ethĩwa nĩtũkwenda Yeova ethukĩĩsye mboya sitũ, nĩtwaĩle kũmũĩkĩĩa. (Maliko 11:24) Mũtũmwa Vaulo aisye atĩĩ: “Vate mũĩkĩĩo kũitonyeka kũmwendeesya; nũndũ ũla wũkaa kwa Ngai mũvaka etĩkĩle kana e vo, na ĩngĩ kana nũmanengae ĩtuvi ala mamũmanthaa.” (Aevelania 11:6) Ĩndĩ kwasya kana twĩ na mũĩkĩĩo kũitoetye. Nĩtwaĩle kwonany’a kana twĩ na mũĩkĩĩo kwa kũmwĩw’aa Yeova kĩla mũthenya.—Soma Yakovo 2:26.

7. (a) Nĩkĩ twaĩle kwĩthĩwa na wĩnyivyo na ndaĩa ĩla tũũmũvoya Yeova? (b) Tũtonya kwonany’a ata kana mboya sitũ syumĩte ngoonĩ?

⁷ Nĩtwaĩle kwĩthĩwa na wĩnyivyo na ndaĩa ĩla tũũmũvoya Yeova. Nĩkĩ? Kwasũanĩa ngelekany’o ĩno: Tũkatw’ĩka nĩtũũneena na mũsumbĩ, tũneena nake na ndaĩa. Nũndũ Yeova nĩ Ngai Mwene Vinya W’onthe, tyo nginya tũineena nake twĩthĩwe na ndaĩa na wĩnyivyo mũnango? (Mwambĩlĩlyo 17:1; Savuli 138:6) O na ĩngĩ, twaĩle kwĩthĩwa twĩnyivĩtye na tũimũvoya Yeova kuma ngoonĩ, ĩndĩ tũyaĩle kũtũngĩlĩĩlaa ndeto.—Mathayo 6:7, 8.

8. Ĩla twavoya ĩũlũ wa ũndũ mũna, nĩ ũndũ ũngĩ wĩva twaĩle kwĩka?

⁸ Na ũndũ wa mũthya nĩ kana, twaĩle kwĩkĩa kĩthito vyũ twĩke kwĩanana na mboya sitũ. Kwa ngelekany’o, ethĩwa nĩtwavoya Yeova atwĩanĩĩsye mavata maitũ ma kĩla mũthenya, tũyaĩle kũlea kũthũkũma na tũyeteela Yeova atwĩanĩĩsye mavata asu. Nĩtwaĩle kũthũkũma na kĩthito na tũyĩtĩkĩla wĩa ũla tũtonya kũthũkũma.  (Mathayo 6:11; 2 Athesalonika 3:10) Na ethĩwa nĩtwavoya Yeova atũtetheesye tũeke kwĩka ũndũ ũtaĩle, nĩtwaĩle kwĩvathana vyũ na ũndũ w’onthe ũtonya kũtuma twĩka ũndũ ũsu. (Akolosai 3:5) Ekai yu tũneenee makũlyo ala makũlaw’a mũno ĩũlũ wa mboya.

9. Twaĩle kũvoyaa ũũ? Ĩandĩko ya Yoana 14:6 yĩtũmanyĩasya kyaũ ĩũlũ wa mboya?

⁹ Twaĩle kũvoya ũũ? Yesũ amanyĩisye amanyĩw’a make mavoyae kũla kwĩ “Asa waitũ ũla wĩ ĩtunĩ.” (Mathayo 6:9) O na nĩwasyokie kwasya atĩĩ: “Nyie ninyie nzĩa, na ninyie w’o, na ninyie thayũ: vai mũndũ wũkaa kwa Asa, atesĩle kwakwa.” (Yoana 14:6) Kwoou twaĩle kũmũvoya Yeova e weka kwĩsĩla Yesũ. Ĩndĩ kũvoya kwĩsĩla Yesũ kwonanasya ata? Nĩ kana Yeova ethukĩĩsye mboya sitũ, nĩtwaĩle kũnenga ndaĩa kĩanda kya mwanya kĩla ũnengete Yesũ. O tondũ twĩmanyĩĩtye, Yesũ ookie kũũ nthĩ kũtũtangĩĩa kuma naĩnĩ na kĩkw’ũnĩ. (Yoana 3:16; Alomi 5:12) O na ĩngĩ, Yeova nũnyuvĩte Yesũ ethĩwe Mũthembi Mũnene na Mũsili.—Yoana 5:22; Aevelania 6:20.

10. Yo no nginya twĩthĩwe tũilyĩ ũndũ mũna ĩla tũũvoya? Elesya.

¹⁰ Yo no nginya twĩthĩwe tũilyĩ ũndũ mũna ĩla tũũvoya? Aiee, Yeova ndaumĩtye mwĩao tũmũvoyae tũtulĩtye ndu, tũilyĩ nthĩ, kana tũũngeme. Mbivilia ĩtũmanyĩasya kana no tũneene na Yeova twĩkalĩte nthĩ, tũkumanĩtye mĩtwe, tũtulĩtye ndu, kana tũũngeme. (1 Mavinda 17:16; Neemia 8:6; Ndanieli 6:10; Maliko 11:25) Ũndũ ũla Yeova wonaa wĩ wa vata ĩla tũũvoya nĩ kũneena nake na ndaĩa na kuma ngoonĩ, ĩndĩ ti ũndũ tũũvoya tũilyĩ. No tũvoye na wasya kana o tũvindĩtye, o na vai vandũ tũtavoyea, na vai ĩvinda tũtavoya. Ĩla  tũũvoya Yeova, no twĩthĩwe na mũĩkĩĩo kana nũkũtwĩthukĩĩsya o na ethĩwa vai mũndũ ũngĩ ũneew’a.—Neemia 2:1-6.

11. Nĩ maũndũ ta meva tũtonya kũmũvoya Yeova?

¹¹ Tũtonya kũvoya ĩũlũ wa kyaũ? No tũvoye ũndũ w’onthe wosanĩte na kwenda kwa Yeova. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Ethĩwa tũkavoya ũndũ kwĩanana na kwenda kwake, nũtwĩw’aa.” (1 Yoana 5:14) No twĩkũlye-ĩ, Yo no tũvoye ĩũlũ wa mavata maitũ ma ngoonĩ? Ĩĩ. Ĩla tũũvoya Yeova twaĩle kwĩthĩwa ta tũũneena na mũnyanya witũ wa vakuvĩ. No tũmũtavye Yeova kĩndũ kyonthe kĩla kĩ kĩlĩkonĩ kitũ na ngoonĩ yitũ. (Savuli 62:8) No tũmũvoye atũnenge veva wake mũtheu nĩ kana ũtũtetheesye twĩke kĩla kyaĩlĩte. (Luka 11:13) Na no tũmũvoye Yeova atũtetheesye kwĩka motwi ala maĩlĩte na aitwĩkĩa vinya tũmĩĩsye mathĩna. (Yakovo 1:5) Nĩtwaĩle kũmũkũlya Yeova atũekee naĩ sitũ. (Aeveso 1:3, 7) O na nĩtwaĩle kũvoyea andũ ala angĩ, namo nĩ vamwe na andũ maitũ ma mũsyĩ na ana-a-asa na eĩtu-a-asa kĩkundinĩ.—Meko ma Atũmwa 12:5; Akolosai 4:12.

12. Nĩ maũndũ meva ma vata twaĩle kũweta ĩla tũũvoya?

¹² Nĩ maũndũ meva ma vata twaĩle kũweta ĩla tũũvoya? Nĩ maũndũ makonetye Yeova na kwenda kwake. Nĩtwaĩle kũmũtũngĩa mũvea kũma ngoonĩ kwondũ wa maũndũ ala ũtwĩkĩte. (1 Mavinda 29:10-13) Na twaĩle kwĩka ũu nũndũ ĩla Yesũ waĩ ĩũlũ wa nthĩ nĩwamanyĩisye amanyĩw’a make ũndũ maĩle kũvoya. (Soma Mathayo 6:9-13.) Aisye kana ũndũ ũla wa mbee maĩle kwĩka nĩ kũvoya nĩ kana ĩsyĩtwa ya Ngai yĩtaĩwe kana yĩthew’e. O na Yesũ nĩwoonanisye kana twaĩle kũvoya Ũsumbĩ wa Ngai wũke na kwenda kwa Yeova kũyĩkwa ĩũlũ wa nthĩ. Yesũ oonanisye kana ĩtina wa kũvoya ĩũlũ wa maũndũ  asu ma vata, no tũvoye ĩũlũ wa mavata maitũ. Twonanasya ũndũ ũla wa vata kwitũ ĩla twavĩtya mbee kũthew’a kwa ĩsyĩtwa ya Yeova na kwenda kwake mboyanĩ sitũ.

13. Mboya sitũ syaĩle kwĩthĩwa na ũasa wĩana ata?

¹³ Mboya sitũ syaĩle kwĩthĩwa na ũasa wĩana ata? Mbivilia ndĩwetete. Mboya sitũ no syĩthĩwe syĩ nguvĩ kana syĩ ndaasa kwosana na mavata maitũ. Kwa ngelekany’o, no tũvoye mboya nguvĩ tũtanamba kũya kana  tũkavoya mboya ndaasa ĩla tũũmũtũngĩa Yeova mũvea kana tũũmũtavya ĩũlũ wa mavata maitũ. (1 Samueli 1:12, 15) Tũyaĩle kũvoya mboya ndaasa nĩ kana twĩyendeesye andũnĩ o tondũ andũ amwe meekaa ĩvindanĩ ya Yesũ. (Luka 20:46, 47) Yeova ndendeeaw’a nĩ mboya sya mũthemba ũsu. Yeova endaa tũmũvoyae kuma ngoonĩ.

14. Twaĩle kũvoya mavinda meana ata, na ũndũ ũsu wĩtũmanyĩsya kyaũ ĩũlũ wa Yeova?

¹⁴ Twaĩle kũvoya mavinda meana ata? Yeova nũtũthoketye tũneenae nake kĩla ĩvinda. Mbivilia ĩtwĩĩte ‘twĩkalae na ũlũmu mboyanĩ,’ ‘tũvoyae tũtekũeka,’ na ‘tũivoyaa ũtukũ na mũthenya.’ (Alomi 12:12; 1 Athesalonika 5:17; 1 Timotheo 5:5) Kĩla ĩvinda Yeova ethĩawa eyũmbanĩtye kũtwĩthukĩĩsya. Nĩtwaĩle kũmũtũngĩaa mũvea kĩla mũthenya nũndũ wa wendo na ũlau wake.  O na no tũmũvoye atũtongoesye, atwĩkĩe vinya, na aitũkiakisya. Ethĩwa kwa w’o nĩtwonaa kĩanda kĩla twĩ nakyo kya mboya kĩ kya vata, tũkaneenaa na Yeova kĩla ĩvinda.

15. Nĩkĩ twaĩle kwasya “ameni” mboya yathela?

¹⁵ Nĩkĩ twaĩle kwasya “ameni” mboya yathela? Ndeto “ameni” yonanasya “ũu ũtw’ĩke ũu.” Ĩla twasya “ameni,” twĩthĩawa tũyonany’a kana maũndũ ala twaweta mboyanĩ sitũ nĩ ma w’o na maumĩte ngoonĩ. (Savuli 41:13) Mbivilia ĩtũmanyĩasya kana ĩla mboya ĩkumw’a kwondũ wa andũ aingĩ yathela, nũseo kwasya “ameni” na wasya kana o ũkilĩtye. Weeka ũu, wĩthĩawa ũyonany’a nĩweetĩkĩlana na mboya ĩsu.—1 Mavinda 16:36; 1 Akolintho 14:16.

16. We Yeova nũsũngĩaa mboya sitũ? Elesya.

¹⁶ We Yeova nũsũngĩaa mboya sitũ? Ĩĩ nũsũngĩaa. Mbivilia nĩyonanĩtye kana Yeova nĩwe “wĩw’aa mboya.” (Savuli 65:2) Yeova nĩwĩw’aa na akasũngĩa mboya sya andũ milioni mbingĩ ala mamũvoyaa kuma ngoonĩ, na ekaa ũu kwa nzĩa syĩ kĩvathũkany’o.

17. Nĩ kwa nzĩa syĩva Yeova ũtũmĩaa alaĩka na athũkũmi make ala me ĩũlũ wa nthĩ kũsũngĩa mboya sitũ?

¹⁷ Yeova nũtũmĩaa alaĩka na athũkũmi make ala me ĩũlũ wa nthĩ kũsũngĩa mboya sitũ. (Aevelania 1:13, 14) Ve ngelekany’o sya andũ aingĩ mavoyie nĩ kana matetheew’e kũelewa Mbivilia na ĩtina wa kavinda kanini mathokewa nĩ Ngũsĩ sya Yeova. Mbivilia yonanasya kana alaĩka nĩmatetheeasya wĩanĩ wa kũtavany’a “ũvoo mũseo” ĩũlũ wa nthĩ. (Soma Ũvuan’yo 14:6.) O na aingĩ maitũ nĩtwavoyie Yeova twĩ na thĩna mũna na twakwata ũtethyo kuma kwa ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ.—Nthimo 12:25; Yakovo 2:16.

18. Nĩ kwa nzĩa syĩva Yeova ũtũmĩaa veva wake na Mbivilia kũsũngĩa mboya sitũ?

 ¹⁸ Yeova nũtũmĩaa veva wake mũtheu kũsũngĩa mboya sitũ. Ĩla twamũvoya atũtetheesye kũmĩanĩsya na mathĩna, no atũmĩe veva wake mũtheu kũtũtongoesya na kũtwĩkĩa vinya. (2 Akolintho 4:7) O na ĩngĩ, Yeova nũtũmĩaa Mbivilia kũsũngĩa mboya sitũ na kũtũtetheesya twĩke motwi ala maĩlĩte. Twasoma Mbivilia, no twone maandĩko matonya kũtũtetheesya. O na Yeova no atũmĩe mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa akaumya maelesyo ũmbanonĩ mosanĩte na vata witũ, kana akatũmĩa mũtumĩa wa kĩkundi atũtavye maũndũ matonya kũtũtethya kuma Mbivilianĩ.—Akalatia 6:1.

19. Nĩkĩ mavinda angĩ mũndũ ũtonya kwona Yeova ta ũtanasũngĩa mboya syake?

¹⁹ Mavinda angĩ nũtonya kwĩkũlya-ĩ, ‘Nĩkĩ Yeova wĩthĩĩtwe ateũsũngĩa mboya syakwa?’ Lilikana kana Yeova nĩwĩsĩ nĩ ĩndĩĩ waĩle kũsũngĩa mboya sitũ na ũndũ waĩle kwĩka ũu. Nĩwĩthĩawa esĩ kĩla kĩtwaĩle. Nĩvatonyeka ũkethĩa kĩla twaĩle kwĩka nĩ kũendeea kũmũvoya mavinda maingĩ nĩ kana twonany’e kana kwa w’o twĩ na vata na kĩla tũũvoya na twĩ na mũĩkĩĩo nthĩnĩ wake. (Luka 11:5-10) Mavinda angĩ Yeova asũngĩaa mboya sitũ kwa nzĩa tũteũsũanĩaa. Kwa ngelekany’o, no tũvoye ĩũlũ wa thĩna twĩ naw’o, na vandũ va kũtũvetangĩa thĩna ũsu, no atũnenge vinya wa kũwũmĩĩsya.—Soma Avilivi 4:13.

20. Nĩkĩ twaĩle kũmũvoya Yeova mavinda maingĩ?

²⁰ Mboya nĩ mũthĩnzĩo mũnene mũno kuma kwa Yeova! Twaĩle kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo kana akatwĩthukĩĩasya. (Savuli 145:18) Na ũndũ twamũvoya Yeova mavinda maingĩvĩte kuma ngoonĩ, now’o tũkethĩawa na ngwatanĩo ndũmu vamwe nake.