1, 2. Mambo ka milombelo kyo yaikela bupe bwanema bingi? Kabiji mambo ka kuyuka Baibolo byo yaamba pa milombelo o kwanemena?

INO NTANDA yakepa bingi inge twiyesakanya ku bya mwiulu. Inge Yehoba, watala pano pa ntanda, bantu ba mu mikoka yonse bamweka nobe mundondo umo wa mema wayengelela ku mulondo. (Salamo 115:15; Isaya 40:15) Nangwa kya kuba twakepa bingi, bino Baibolo pa Salamo 145:18, 19 waamba’mba: “Yehoba uji kwipi na bonse bamwita, ku bonse bamwita mu bukine. Upa bamwakamwa bintu byo bakeba; aye umvwa kujila kwabo kwa kukeba bukwasho, kabiji wibapokolola.” Akilangulukai kino byo kilumbulula! Yehoba Mulenga wa bulume bonse ukeba atweba kufwenya kwipi ne aye kabiji ukebesha bingi kukumbula milombelo yetu. Lulombelo ke kintu kyanema bingi kitupa Yehoba atweba bonse.

² Pano bino Yehoba ukumbulatu milombelo yetu inge ke tulombe kwesakana na byo akeba. Twakonsha kuba byepi bino? Twayai tumone Baibolo byo yaambapo pa milombelo.

3. Mambo ka o twafwainwa kulombelanga kwi Yehoba?

³ Yehoba ukeba’mba tulombenga kwi aye nangwa’mba twisambenga nanji. Twayuka byepi bino? Tangai Filipai 4:6, 7. Akilangulukai pa kino. Kalama wa bilengwa byonse wimuta bingi muchima kabiji ukeba’mba mumubulenga byo mumvwa ku muchima ne makatazho o mubena kupitamo.

4. Kulomba kimye kyonse kwi Yehoba kukosesha byepi bulunda bwenu ne aye?

 ⁴ Milombelo ikosesha bulunda bwetu ne Yehoba. Bulunda bukosa bingi, inge balunda ke besambe pa byo babena kulanguluka ne pa biji ku muchima. Byobyo kikala inge ke twisambe ne Yehoba mu lulombelo. Mu Baibolo, Lesa witubula byo alanguluka ne byo amona bintu, kabiji ne byo akoba kulutwe. Lombainga kimye kyonse kabiji mwafwainwa ne kumubulanga biji ku muchima. Inge ke mube bino, bulunda bwenu ne Yehoba bukakoma ne kukosa bingi.—Yakoba 4:8.

5. Twayuka byepi kuba’mba Yehoba kechi umvwatu milombelo yonse ne?

⁵ Nanchi Yehoba umvwatu milombelo yonse nyi? Ine. Mu moba ajingako ngauzhi Isaya, Yehoba wabujile bena Isalela amba: “Nangwa kya kuba mulomba milombelo yavula, amiwa kechi neyumvwa ne; maboko enu atapakana mashi.” (Isaya 1:15) Bintu byo tuba byakonsha  kwitufumya kwi Yehoba, kabiji kino kyakonsha kumulengela kubula kukumbula milombelo yetu.

6. Mambo ka lwitabilo o lwanemena? Mumwesha byepi amba muji na lwitabilo?

⁶ Inge tukeba Yehoba kumvwa milombelo yetu, twafwainwa kwikala na lwitabilo. (Mako 11:24) Mutumwa Paulo waambile’mba: “Kwa kubula lwitabilo kechi kyakonsheka kutokesha Lesa ku muchima ne, mambo yense usolomoka Lesa wafwainwa kuketekela’mba koaji kabiji ye ufweta aba bamukebesha.” (Bahebelu 11:6) Kechi twafwainwa kwikalatu na lwitabilo ne. Lwitabilo lwetu lwafwainwa kwitulengelanga kukokelanga Yehoba pa juba pa juba.—Tangai Yakoba 2:26.

7. (a) Mambo ka o twafwainwa kwipelula ne kulomba kwi Yehoba na mushingi? (b) Twafwainwa kulombanga byepi?

⁷ Twafwainwa kwipelula ne kulombanga na mushingi kwi Yehoba. Mambo ka? Inge tubena kwisamba na mfumu nangwa ndamakyalo, twisamba nabo na mushingi. Yehoba byo aji Lesa wa Bulume Bonse, nanchi kechi twafwainwa kwipelula ne kumupa mushingi kimye kyo tubena kulomba nenyi? (Ntendekelo 17:1; Salamo 138:6) Twafwainwa kulombanga kwi Yehoba kufuma panshi ya muchima, kechi twafwainwa kubwezhangapotu byambo bimo kimye kyonse ne.—Mateo 6:7, 8.

8. Twafwainwa kuba byepi inge tubena kulomba kintu?

⁸ Inge ketulombe pa kintu, twafwainwa kwingilanga na ngovu pa kukeba kyokyo kintu. Twambe’mba tubena kulomba Yehoba kwitupa byo tukeba pa juba pa juba. Kechi twafwainwa kwikala bankope ne kuketekela Yehoba kwitupa byonse byo tukeba kwa kubula kwingila ne. Twafwainwa kwingilanga na ngovu ne kuswa kwingila mingilo yonse yo twakonsha kwingila. (Mateo 6:11; 2 Tesalonika 3:10) Nangwa twambe’mba tubena kulomba Yehoba kwitukwasha kuleka byubilo byatama, ko kuba’mba twafwainwa ne kuchinuzhukanga bintu byakonsha kwitulengela  kuba byobyo bintu. (Kolose 3:5) Pano twayai twisambe pa mepuzho epuzha bantu pa milombelo.

9. Twafwainwa kulomba kwi ñanyi? Kinembelo kya Yoano 14:6 kitufunjishapo ka pa milombelo?

⁹ Twafwainwa kulombanga kwi ñanyi? Yesu wafunjishe baana banji ba bwanga kulomba’mba, “Tata wetu wa mwiulu.” (Mateo 6:9) Kabiji waambile ne kuba’mba: “Amiwa yami jishinda ne bukine ne bumi. Kafwako wiya kwi Batata ne, poso wapichila mwi amiwa.” (Yoano 14:6) Onkao mambo, twafwainwa kulombanga kwi Yehoba kupichila mwi Yesu. Kulomba kupichila mwi Yesu kulumbulula ka? Yehoba pa kuba’mba akumbule milombelo yetu, twafwainwa kunemeka mwingilo Yehoba ye apa Yesu. Byonka byo twafunjile, Yesu waishile pano pa ntanda na kwitukula ku bundengamambo ne lufu. (Yoano 3:16; Loma 5:12) Kabiji Yehoba watongola Yesu kwikala Ñanga Mukatampe ne Mutonyi.—Yoano 5:22; Bahebelu 6:20.

10. Nanchi pa kulomba twafwainwa kwikala, kufukama nangwa kwimana nyi? Lumbululai.

¹⁰ Nanchi pa kulomba twafwainwa kwikala, kufukama nangwa kwimana nyi? Ine. Yehoba kechi waambapo’mba tubenga bino ne. Baibolo waamba’mba twafwainwa kulombanga kwi Yehoba na mushingi. (1 Byambo bya Moba 17:16; Nehemiya 8:6; Danyela 6:10; Mako 11:25) Kyanema kwi Yehoba ke kumubula biji ku muchima wetu na mushingi, kechi byo twaikala pa kulomba ne. Twakonsha kulomba kishinshi nangwa na jiwi jasansuka konse ko tuji, bufuku nangwa mute. Inge twalomba kwi Yehoba, twafwainwa kushiinwa kuba’mba waumvwa nangwa kya kuba kafwako muntu waumvwako byo twalomba.—Nehemiya 2:1-6.

11. Ñanyi bintu bimo byo twakonsha kulomba kwi Yehoba?

¹¹ Ñanyi bintu byo twafwainwa kulombangapo?  Twafwainwa kulombanga pa bintu byatemwa Yehoba. Baibolo waamba’mba: “Kintu kyonse kyo twakonsha kumulomba mwayila kyaswa muchima wanji, aye witumvwa.” (1 Yoano 5:14) Nanchi twafwainwa kulomba pa bintu byo tukeba nyi? Ee. Kulomba kwi Yehoba kujitu nobe kwisamba na mulunda netu. Twakonsha kumubula Yehoba biji ku muchima ne byo tubena kulanguluka. (Salamo 62:8) Twakonsha kumulomba Yehoba kwitupa mupashi wazhila wa kwitukwasha kuba byawama. (Luka 11:13) Kabiji twakonsha ne kulomba maana kwi Yehoba pa kuba’mba tufuukulenga bintu bulongo. Kabiji mu bimye bya makatazho twakonsha kumulomba bulume bwa kuchinchika. (Yakoba 1:5) Kabiji twafwainwa kulomba Yehoba kwitulekelako mambo. (Efisesa 1:3, 7) Twafwainwa ne kulombelangako bakwetu, nabiji ba mu kisemi ne balongo ne banyenga mu kipwilo.—Byubilo 12:5; Kolose 4:12.

12. Ñanyi bintu byanema bingi byo twafwainwa kulombangapo?

¹² Ñanyi bintu byanema bingi byo twafwainwa kulombangapo? Twafwainwa kulomba pa jizhina ja Yehoba ne pa kyaswa muchima wanji. Twafwainwa kumusanchilanga kufuma panshi ya muchima pa bintu byonse byo etubila. (1 Byambo bya Moba 29:10-13) Twayuka kuba’mba twafwainwa kutendekelapo kwamba pe aye mambo Yesu byo ajinga pano pa ntanda byo byo afunjishe baana banji ba bwanga kulombanga. (Tangai Mateo 6:9-13.) Yesu waambile’mba twafwainwa kulomba patanshi kuba’mba jizhina ja Lesa jizhile nangwa’mba jinemekwe. Kepo Yesu aambile’mba twafwainwa kulombanga amba Bufumu bwa Lesa bwiye ne kyaswa muchima wanji kyubiwe pano pa ntanda ponse. Byo apwishishe kulomba pa bino bintu byanema bingi, Yesu popo aambile pa bya kulomba bintu byo tukajilwa mu bwikalo. Inge twaamba pe Yehoba ne pa kyaswa muchima wanji patanshi mu milombelo yetu, tumwesha kuba’mba twamunemeka bingi mu bwikalo bwetu.

13. Milombelo yetu yafwainwa kulepa byepi?

 ¹³ Milombelo yetu yafwainwa kulepa byepi? Baibolo kechi waambapo pa byafwainwa kulepa milombelo yetu ne. Milombelo yetu yakonsha kulepa nangwa kwipipa kwesakana byo tubena kulombapo. Twakonsha kulomba lulombelo lwipi saka tukyangye kuja nangwa mulombelo walepa pa kumusanchila Yehoba pa byo etubila nangwa pa kumubula byo tubena kupitamo. (1 Samwela 1:12, 15) Kechi twafwainwa kulombanga milombelo yalepa kuba’mba  bantu bomvwe bulongo byonka byaubanga bantu ba mu moba ajingako Yesu ne. (Luka 20:46, 47) Milombelo ya uno mutundu ifichisha Yehoba ku muchima. Kyanema ke kulomba kufuma panshi ya muchima.

14. Bimye binga byo twafwainwa kulombanga, kabiji kino kutufunjishapo ka pe Yehoba?

¹⁴ Bimye binga byo twafwainwa kulomba? Yehoba wituswisha kulomba kimye kyonse. Baibolo waamba’mba, ‘twajijilai na kulomba,’ “lombainga na mukoyo” kabiji “lombainga kimye kyonse.” (Mateo 26:41; Loma 12:12; 1 Tesalonika 5:17) Yehoba umvwa milombelo kimye kyonse. Twafwainwa kumusanchilanga pa juba pa juba pa butemwe bwanji ne bumpanyi bwanji. Kabiji twakonsha kumulomba kwitutangijila, kwitukosesha ne kwitutekenesha. Inge kya kuba twanemeka bingi kulomba kwi Yehoba, tukalombanga kimye kyonse.

15. Mambo ka o twafwainwa kwambila’mba “amena” ku mpelo ya lulombelo?

 ¹⁵ Mambo ka o twafwainwa kwambila’mba “amena” ku mpelo ya lulombelo? Kyambo kya “amena” kilumbulula’mba “kya kine,” nangwa’mba “kikale byonkabyo.” Kino kyambo kimwesha’mba twashiinwa na byo tubaambenga mu lulombelo nangwa’mba twalomba kufuma panshi ya muchima. (Salamo 41:13) Kabiji Baibolo waamba’mba kijitu bulongo kwamba’mba “amena” mu muchima nangwa na jiwi jasansuka ku mpelo ya lulombelo lwalomba muntu pavula bantu kumwesha’mba twaitabizha byobyo byambo.—1 Byambo bya Moba 16:36; 1 Kolinda 14:16.

16. Nanchi Yehoba kine ukumbula milombelo nyi? Lumbululai.

¹⁶ Nanchi Yehoba kine ukumbula milombelo nyi? Ee, ukumbula! Baibolo waamba’mba, ‘aye umvwa milombelo.’ (Salamo 65:2) Yehoba umvwa ne kukumbula milombelo ya bantu bavula bingi yo balomba mu bukishinka. Kabiji ukumbula mu mashinda apusana pusana.

17. Yehoba wingijisha byepi bamalaika ne bapopweshi banji pano pa ntanda pa kukumbula milombelo yetu?

¹⁷ Yehoba wingijisha bamalaika ne bapopweshi banji pano pa ntanda pa kukumbula milombelo. (Bahebelu 1:13, 14) Kuji bantu bavula balombele kwibakwasha kumvwisha biji mu Baibolo, kabiji byo papichiletu kimye kicheche Bakamonyi ba kwa Yehoba bafikile pa yoyo nzubo. Baibolo waamba’mba bamalaika batangijila mwingilo wa kusapwila “mambo awama” pano pa ntanda. (Tangai Lumwekesho 14:6.) Kabiji atweba bonse twakilombapo kala kwi Yehoba pa lukatazho lo twajinga nalo nangwa pa byo twakajilwe ne kwimwena balongo ne banyenga bena Kilishitu byo betukwashishe.—Byambo bya Maana 12:25; Yakoba 2:16.

18. Yehoba wingijisha byepi mupashi wazhila ne Baibolo pa kukumbula milombelo yetu?

 ¹⁸ Yehoba wingijisha mupashi wazhila pa kukumbula milombelo yetu. Inge twalomba kuba’mba etukwashe kuchinchika, wakonsha kwitukosesha ne kwitutangijila kwingijisha mupashi wazhila. (2 Kolinda 4:7) Kabiji Yehoba wingijisha Baibolo pa kukumbula milombelo yetu ne kwitukwasha kufuukula bintu bulongo. Pa kutanga Baibolo, twakonsha kutaana binembelo byakonsha kwitukwasha bingi. Kabiji pa kupwila kwa bwina Kilishitu, Yehoba wakonsha kutundaika umo kukumbula kishinka kyakonsha kwitukwasha nangwa kwingijisha mukulumpe mu kipwilo kwitubulapo kishinka kya mu Baibolo kyakonsha kwitukwasha bingi.—Ngalatiya 6:1.

19. Mambo ka kimye kimo o tumwena’mba Yehoba kechi wakumbula milombelo yetu ne?

¹⁹ Bino kimye kimo twakonsha kutendeka kulanguluka’mba: ‘Mambo ka Yehoba o abujila kukumbula milombelo yami?’ Vulukainga kuba’mba wayuka kimye kyafwainwa ne bya kukumbula milombelo yetu. Wayuka byonse byo twakajilwa. Twafwainwa kutwajijila kulomba pa kuba’mba tumweshe’mba tubena kukebesha kyo tubena kumulomba kabiji tuji na lwitabilo. (Luka 11:5-10) Kimye kimo Yehoba ukumbula milombelo yetu mu jishinda jo twakubulanga nangwa kuketekela ne. Inge tubena kulomba pa lukatazho, kimo kimye kechi wakonsha kufumyapo lukatazho ne, pano bino wakonsha kwitupa bulume bwa kuchinchika.—Tangai Filipai 4:13.

20. Mambo ka o twafwainwa kulombelanga kwi Yehoba kimye kyonse?

²⁰ Twatokwa bingi mambo twisamba ne Yehoba mu lulombelo. Twafwainwa kushiinwa kuba’mba aye umvwa milombelo. (Salamo 145:18) Umvwe saka tulomba kwi Yehoba kimye kyonse, bulunda bwetu ne aye bukakosa bingi.