1, 2. (a) Ka tɛ mɔ, ndombali nɛ la lingɔ sambela adu ye kɔi ti ngbondoni mɛ Nzapa hɛ̃ e nɛ? (b) Nda mɛ adu ngbondoni ya e hĩnga tɛnɛ mɛ Ngbangɔ ndo tɛnɛ na ndo lingɔ sambela hɛ̃ngɔ Nzapa nɛ?

NA BANGƆ aye zu mɛ Yehova li ko, sese adu yakere nvɛ̃ni. Na ngoi mɛ Yehova ndo ba sese lo ndo hũ azi mabere ngu mɛ tɔ̃ bo fãni kɔi kaya katini. (Nzembo 115:15; Yisaya 40:15) Abɛse adu ya e azi ti lɛ sese e du yakere na aye zu mɛ Yehova li ko, Nzembo 145:18, 19tɛnɛ ya: “Yehova ndo du dã na azi mɛ ndo dɛ kɔngɔ ndo ili lo [ndo li sambela hɛ̃ lo], azi zu mɛ ndo dɛ kɔngɔ ndo ili lo na mbilimbili. Lo na lingɔ gwɛ̃ tɛ azi zu ko la ndo kpɛ lo, Lo na mangɔ ala, lo ndo ma to to tɛ azi ko la ndo yɔ ka ti lo ya lo za a ni, lo na sarangɔ la.” Yehova wa lingɔ ye zu, mɛ nvɛ̃ ngunu zu, lo ndo ye dungɔ dã na e, lo ye nga dungɔ kwa e! Lo ndo ma sambela tɛ e. Lingɔ sambela adu nzɔ̃ ye mawoma, adu nga kota ndima mɛ Yehova hɛ̃ kɔi kɔi ge popo tɛrɛ e.

² Yehova lengbi ti mangɔ sambela tɛ e se du ya, e ndo li sambela na se mɛ bɛ lo ndo ye. E ba tɛnɛ mɛ Ngbangɔ tɛnɛ na ndo lingɔ sambela hɛ̃ngɔ Nzapa.

3. Nda mɛ ayɔ ya mɔ li sambela hɛ̃ Yehova nɛ?

³ Yehova ye ya mɔ tɛnɛ tɛnɛ hɛ̃ ni na ya sambela. E hĩnga ni ngasia? Di Filipɛ 4:6, 7. Gbɔ̃ li mɔ na ndo ye mɛ Nzapa ye ya mɔ li: Gbia wa lingɔ aye zu ndo da bɛ lo na mɔ, lo ye nga ya mɔ kambisa sɔngɔ bɛ tɛ mɔ nga na akpale tɛ mɔ hɛ̃ ni.

4. Nda mɛ lingɔ sambela ngoi zu hɛ̃ngɔ Yehova alengbi ti lingɔ ya mangbi tɛ mɔ na lo ati kpengbani nɛ?

 ⁴ Na lége ti lingɔ sambela, mangbi tɛ mɔ na Yehova na tingɔ fãni mɛndɛ̃́ kpengbani. Ngoi mɛ akwa ndo tɛnɛ tɛnɛ mɛ ka gbɛ bɛ la, ala ndo tɛnɛ nga tɛnɛ ndo sɔngɔ bɛ tɛ ala nga na se mɛ ala ndo ma na tɛrɛ la, mangbi tɛ ala ndo ti kpengbani ngoi zu. Se mɛ lingɔ sambela hɛ̃ Yehova ndo du nga na ni la. Kaya Ngbangɔ, Yehova pa hɛ̃ e dangɔ bɛ tɛ lo, se mɛ lo ndo ba na e, lo hĩnga e nzɔ̃ni nga na ye mɛ lo na lingɔ na bi mɛ na gangɔ. Mɔ lengbi ti tɛnɛngɔ tɛnɛ na lo ngoi zu, bɛ se adu atɛnɛ mɛ ka gbɛ bɛ mɔ. Se mɔ li ni ko, mangbi tɛ mɔ na lo na tingɔ kpengbani fãni mɛndɛ̃.​—Zaki 4:8.

5. E hĩnga ngasia ya ta Yehova ndo ma asambela zu ma nɛ?

⁵ Yehova ndo ma asambela zu? Ipɔ. Na ngoi tɛ profeta Yisaya ndó ko, Yehova pandó hɛ̃ aya Izraɛlɛ ya: “Bɛ se du ya ĩ ndo li sambela gba ka mbage tɛ mbi ko, ta mbi ndo  ma ma; ti ĩ sĩ na mɛnɛ tɛrɛ azi mɛ ĩ sa.” (Yisaya 1:15) Se ta e du na kpengba lɛ ma ko, elengbi ti lingɔ ye mɛ alengbi ti kangbingɔ popo tɛ e na Yehova. Ni na lingɔ ya, ta lo ma sambela tɛ e ma.

6. (a) Nda mɛ loyengɔ adu ye ti ngbondoni nɛ? (b) Mɔ fa ngasia ya mɔ na loyengɔ ka tɛ Nzapa nɛ?

⁶ Se e du na gwɛ̃ ya Yehova ama sambela tɛ e ko, ayɔ ya e du na loyengɔ ka tɛ lo. (Marko 11:24) Toma Polo kambisa ya: “Ko se ta zo aye lo tɛ Nzapa ma ko, ta bɛ Nzapa lengbi ti dengɔ na lo tɛ lo ma, ti biani, zo ko ai tɛrɛ lo ka tɛ Nzapa ko, ale lo ye ya, Nzapa da, ale lo yenga ya, Nzapa ndo hɛ̃ mbana gɛrɛ hɛ̃ azi mɛ ndo gi lége tɛ lo.” (Aebreo 11:6) Ta elengbi ti tɛnɛngɔ bo na nyɔ̃ e ya e ndo e ye Nzapa ma. Ale e fa loyengɔ ni na tɔndɔngɔ lo bi kɔi kɔi.​—Di Zaki 2:26.

7. (a) Nda mɛ ayɔ ya e du na tɔndɔngɔ nga na zungɔ na tɛrɛ mawoma na ngoi mɛ e ndo e li sambela hɛ̃ Yehova nɛ? (b) E fa ngasia ya asambela mɛ e ndo e li ndo lo ka gbɛ bɛ e nɛ?

⁷ Ngoi mɛ e ndo e li sambela hɛ̃ Yehova, ayɔ ya e du na zungɔ na tɛrɛ ko e kpɛ nga lo. Na lo nɛ? Se du ya e ye tɛnɛngɔ tɛnɛ hɛ̃ gbia bere presidã ko, e na lingɔ ni na tɔndɔngɔ nvɛ̃ni. Yehova la Nzapa mɛ nvɛ̃ ngunu zu. Ayɔ ya ngoi mɛ e ye tɛnɛngɔ tɛnɛ na lo ko, e li ni na tɔndɔngɔ nga na zungɔ na tɛrɛ mawoma. (Ebandeli 17:1; Nzembo 138:6) Elengbi ti lingɔ hɛ̃ Yehova sambela mɛ alo ka gbɛ bɛ e nvɛ̃ni. Se du ya tɛnɛ mɛ e ndo tɛnɛ hɛ̃ lo kaya sambela tɛ e ndo lo ka gbɛ bɛ e ko, ta e na diringɔ ndo tɛnɛ kɔi ngoi zu ma.​—Matie 6:7, 8.

8. Se du ya e li sambela hɛ̃ Nzapa na ndo lo kɔi ngaso ko, ayɔ ya e li nɛ?

⁸ Se du ya e li sambela hɛ̃ Nzapa na ndo lo kɔi ngaso ko, ayɔ ya e li aye na mangbi na sambela tɛ e. Se du ya, e yɔ ka ti Yehova ya lo za e na ye mɛ e na gwɛ̃ ni ti bi kɔi kɔi ko, ta ayɔ ya e du awatulangɔ (ndɛkɔ) ma, bere e kala ti e, e du e  kũ ya lo sa ye ni hɛ̃ e ma. Ta elengbi ti kũngɔ ya lo hɛ̃ e aye ni hɛ̃ngɔ ma, na lo mɛ ya e na ngunu ti lengɔ kwa na ti e. Elengbi ti lingɔ kwa kpengbani, wa e ye nga akwa zu mɛ e na ngunu ti lingɔ ni. (Matie 6:11; 2 Tɛsalionikɛ 3:10) Wa se du ya e li sambela ka tɛ Yehova ya, lo za e ya e zia seliye ti siɔni mɛ? Ayɔ ya e kpɛ akpale zu mɛ lengbi ti tarangɔ bɛ e. (Kɔlɔsɛ 3:5) Wa e ba ahũnda mɛ azi mɛndɛ̃ ndo hũnda na ndo lingɔ sambela hɛ̃ngɔ Nzapa.

9. (a) Zo mɛ e li sambela hɛ̃ lo na? (b) Ye mɛ Yoanɛ 14:6 ha na e na ndo lingɔ sambela nɛ?

⁹ Zo mɛ e li sambela hɛ̃ lo na? Yezo ha na e ya e li sambela hɛ̃ “To e mɛ ka yayu.” (Matie 6:9) Lo tɛnɛ nga ya: “Mbi nga ma lége mɛ agwe ka tɛ To mbi, mbi bɛta lo tɛ Nzapa, mbi ndohɛ̃ nga bɛta du. Zo ko la aye singɔ ka tɛ To mbi ko, ale lo ɔ uzu ti ndo mbi.” (Yoanɛ 14:6) Elengbi ti lingɔ sambela hɛ̃ngɔ bo Yehova, na lége tɛ Yezo bere na ili Yezo. Lingɔ sambela na lége tɛ Yezo aye tɛnɛngɔ ya nɛ? Ti nɛngɔ ya Yehova ma sambela tɛ e, ayɔ ya e ye kumba mɛ lo hɛ̃ Yezo. Nga ma se kondó e manda na ni, Yezo ga ge lɛ sese ti singɔ na e kaya siɔ lo, nga na songɔ e na kwá. (Yoanɛ 3:16; Roma 5:12) Yehova kpãndó lo Kota Nganga Nzapa nga wafangɔ Ngbanga.​—Yoanɛ 5:22; Aebreo 6:20.

10. Elengbi e kuku, e du na nda e, e lo na gɛrɛ e, bere e se tise na ngoi mɛ e ndo e li sambela? Kambisa.

¹⁰ Elengbi e kuku, e du na nda e, e lo na gɛrɛ e, bere e se tise na ngoi mɛ e ndo e li sambela? Ipɔ. Ta Yehova yɔ ya e kuku, e du tise, e lo ndozu bere e se tise na ngoi mɛ e ndo e li sambela hɛ̃ lo ma. Ngbangɔ tɛnɛ ya elengbi ti lingɔ sambela hɛ̃ Yehova bɛse e kuku, e du tise, e lo ndozu bere e se tise, ayɔ ya e li ni na se mɛ ndo fa ya e ndo hɛ̃ lo ndima. (1 Ntango 17:16; Nehemia 8:6; Danyele 6:10;  Marko 11:25) Ye mɛ ngbondoni ka tɛ Yehova adu tɛnɛ mɛ alo ka gbɛ bɛ e, kanda ta adu kukungɔ, dungɔ na nda, longɔ ndozu bere sengɔ sese ma. Elengbi ti lingɔ sambela hɛ̃ lo na legɔ̃ ti ndozu bere e li ni ka gbɛ bɛ e, ndo zu mɛ e da nga na ngoi zu, bɛ na lá bere na bí. Elengbi ti yengɔ ya Yehova na mangɔ e, bɛse ta zo kɔi ndo ma e ma.​—Nehemia 2:1-6.

11. Ye mɛ elengbi ti yɔngɔ ka ti Yehova na ya sambela tɛ e nɛ?

¹¹ Akpale mɛ e lengbi ti lingɔ sambela na lo ni nɛ? Elengbi e li sambela hɛ̃ Yehova na lo ti ye zu mɛ e na gwɛ̃ ni, mɛ ni mangbi na gwɛ̃ tɛ lo. Ngbangɔ tɛnɛ ya: “Se e yɔ ye mɛ bɛ lo aye ko, lo na mangɔ e.” (1 Yoanɛ 5:14) Elengbi ti lingɔ sambela na ndo akpale tɛ e nvɛ̃ni? Ĩi. Lingɔ sambela hɛ̃ Yehova adu mabere tɛnɛngɔ tɛnɛ na kwa mɔ kɔi ti kpɔ̃ bɛ mɔ. Elengbi ti tɛnɛngɔ hɛ̃ lo sɔngɔ bɛ tɛ e zu, nga na se mɛ e ndo e ma na tɛrɛ e. (Nzembo 62:8) Elengbi ti yɔngɔ ngunu ti nyingɔ vurú tɛ lo, ti nɛngɔ ya aza e, e li aye ti nzɔ̃ni. (Luka 11:13) Elengbi nga ti hũndangɔ lo ya, lo hɛ̃ e ndara ti nɛngɔ ya e li anzɔ̃ ye, e gbe nga bɛ e na ngoi mɛ e na ya pɛnɔ. (Zaki 1:5) Elengbi ti hũndangɔ lo ya lo ka lɛ lo na ndo asiɔ kpale tɛ e. (Efɛzɛ 1:3, 7) Elengbi nga ti lingɔ sambela na ndombali azi mɛndɛ̃, azi ti ndasewa tɛ e, ayata kɔli na ayata wali ti ya bombi.​—Awa Pangɔ Kwa 12:5; Kɔlɔsɛ 4:12.

12. Ye ti uzu mɛ e yɔ kaya sambela tɛ e nɛ?

¹² Ye ti uzu mɛ e yɔ kaya sambela tɛ e nɛ? Akpale mɛ ba Yehova nga na se bɛ lo. Elengbi e hɛ̃ lo sia kɔli mɛ alo ka gbɛ bɛ e, na ndo alo zu mɛ lo ndo li na lo tɛ e. (1 Ntango 29:10-13) E hĩnga ni ngasia? Ngoi mɛndó Yezo ge tise ko, lo handó ava lo na se ti lingɔ sambela. (Di Matie 6:9-13.) Lo tɛnɛ ya ale ala yɔ uzu ya ili Nzapa ati Santo, na pɛni ale ala yɔ nga ya Lo-lengɔ Gbia tɛ lo aga ti nɛngɔ ya  azi li ye ge tise na se mɛ bɛ Nzapa aye na ni. Lo kambisa ya, bo na pɛ yɔngɔ angbondo ye ni ko la, elengbi ti yɔngɔ agwɛ̃ tɛ e nvɛ̃ni. Se e kpã akpale tɛ Yehova na se bɛ lo na ndo ti uzu kaya sambela tɛ e ko, e na fangɔ ya, ni la adu ye ti ngbondoni na ya du tɛ e.

13. Sambela tɛ e lengbi ti dungɔ ndununi bere yɔngɔrɔni?

¹³ Sambela tɛ e lengbi ti dungɔ ndununi bere yɔngɔrɔ ni? Ta Ngbangɔ tɛnɛ tɛnɛ na ndoni ma. Sambela tɛ elengbi ti dungɔ ndununi bere yɔngɔrɔni na bangɔ kpale mɛ  e tengbi na ni. Mabere, ngoi mɛ e ye tɛngɔ ye ko, sambela tɛ e lengbi ti dungɔ ndununi. Kanda ni lengbi ti dungɔ yɔngɔrɔni na ngoi mɛ e ndo e hɛ̃ Yehova sia kɔli, bere e ndo tɛnɛ hɛ̃ lo asɔngɔ bɛ tɛ e. (1 Samwele 1:12, 15) Ta elengbi ti lingɔ asambela ti yɔngɔrɔni ti nɛngɔ ya azi hũ ya e hĩnga lingɔ sambela gba ma, mabere se mɛ azi mɛndɛ̃ ndo lindó ni na ngoi tɛ Yezo. (Luka 20:46, 47) Ta sambela ti ngaso ndo li Yehova na ye kɔi ma. Ye mɛ du ngbondoni ka tɛ lo adu ya sambela tɛ e alo ka gbɛ bɛ e.

14. Lá kɔi, e li sambela hɛ̃ Nzapa fãni kɛ̃? Wa ye mɛ ni ha na e na lo tɛ Yehova nɛ?

¹⁴ Lá kɔi, e li sambela hɛ̃ Nzapa fãni kɛ̃? Yehova pa hɛ̃ e ya e ndo e li sambela hɛ̃ ni ngoi zu. Ngbangɔ tɛnɛ ya, ayɔ ya ‘ĩ sambela Nzapa bi na lá,’ ʻĩ sambela Nzapa ngoi zu.’ (1 Timɔte 5:5; Roma 12:12; 1 Tɛsalionikɛ 5:17) Yehova ndo  du ngoi zu dã ti mangɔ sambela tɛ e. Elengbi ti hɛ̃ngɔ lo sia kɔli bi zu na ndombali songo tɛ lo, nga na anzɔ̃ ye mɛ lo ndo li tɛrɛ e. Elengbi ti yɔngɔ ka ti lo ya lo fa e na lége, lo wamba (vɔrɔ) bɛ e, lo sa nga ngunu bɛ e. Se du ya e ndo e hũ lingɔ sambela ka tɛ Nzapa ya adu ndima mɛ lo hɛ̃ e ko, e na sambelangɔ Yehova ngoi zu ko la e lua lége ti lingɔ ni.

15. Nda mɛ ayɔ ya e tɛnɛ “amen” na kɔngɔ nda sambela nɛ?

¹⁵ Nda mɛ ayɔ ya e tɛnɛ “amen” na kɔngɔ nda sambela tɛ e nɛ? “Amen” fa ya “seni la” bere “adu bo ngaso.” Tɛnɛngɔ “amen” adu ndenge kɔi mɛ e ndo e fa ya e ye da na bɛ e kɔi tɛnɛ mɛ e tɛnɛ, wa ni dunga mbilimbili. (Nzembo 41:13) Ngbangɔ pa hɛ̃ e ya, adu nzɔ̃ni tɛnɛngɔ “amen” na legɔ̃ ti ndozu bere ti sese na nda sambela mɛ zo kɔi li na lo tɛ azi zu, ti fangɔ ya e ye da na tɛnɛ mɛ lo tɛnɛ.​—1 Ntango 16:36; 1 Kɔrinto 14:16.

16. Yehova ndo hɛ̃ gbinya na asambela tɛ e?

¹⁶ Yehova ndo hɛ̃ gbinya na asambela tɛ e? Ĩi. Ngbangɔ tɛnɛ ya lo du zo mɛ “ndo ma sambela.” (Nzembo 65:2) Yehova ndo ma, lo ndo hɛ̃ nga gbinya na asambela tɛ amiliɔ̃ tɛ azi, lo ndo li ni na lége ndɛ̃́ ndɛ̃́ ndɛ̃́.

17. Ngasia la Yehova ndo hɛ̃ gbinya na asambela tɛ e na lége tɛ aangelo nga na awakwa tɛ lo mɛ ge tise nɛ?

¹⁷ Ti hɛ̃ngɔ gbinya na asambela tɛ e ko, Yehova ndo li ni na lége tɛ aangelo nga na lége tɛ avalo. (Aebreo 1:13, 14) Azi gba lindó sambela hɛ̃ Yehova ti nɛngɔ ya ala gbɔ̃ nda tɛnɛ ti ya Ngbangɔ, nyi ngoi na gesi, Tɛmwɛ tɛ Yehova kɔi aga so bangɔ lo. Ngbangɔ tɛnɛ ya, aangelo ndo hɛ̃ ti la kaya kwa ti pangɔ “nzɔ̃ pa.” (Di Suma 14:6.) Bɛngɔ oko katɛ, e zu e ndo e li nga sambela hɛ̃ Yehova na ndo sɔngɔ bɛ tɛ e, nga na lo ti ye kɔi mɛ e na gwɛ̃ ni, ko nyita kɔli bere nyita  wali kɔi alengbi ti zangɔ e na ye mɛ e na gwɛ̃ ni.​—Masese 12:25; Zaki 2:16.

18. Yehova ndo hɛ̃ gbinya na asambela tɛ e na lége ti nyingɔ vurú tɛ lo nga na Ngbangɔ ngasia?

¹⁸ Yehova ndo hɛ̃ gbinya na asambela tɛ e na lége ti nyingɔ vurú tɛ lo. Ngoi mɛ e ndo yɔ ka ti lo ya lo za e, e gbe bɛ e na ya pɛnɔ mɛ e tengbi na ni ko, lo ndo fa e na lége, lo ndo hɛ̃ nga e ngunu na lége ti nyingɔ vurú tɛ lo. (2 Kɔrinto 4:7) Lo ndo hɛ̃ nga e gbinya na lége ti Ngbangɔ, ti nɛngɔ ya e li aye ti nzɔ̃ni. Elengbi ti tãngɔ avɛrsɛ mɛ alengbi ti zangɔ e na ngoi mɛ e ndo e di ni. Ngoi mɛndɛ̃, na lége ti bombi Yehova lengbi ti lingɔ ya, nyita kɔi hɛ̃ gbinya mɛ agbɔ̃ bɛ mɔ. Bere na lége tɛ biazo (kangba) kɔi ti ya bombi mɛ alengbi ti kambisangɔ tɛnɛ kɔi ti ya Ngbangɔ mɛ na zangɔ mɔ.​—Galatia 6:1.

19. Ngoi mɛndɛ̃ elengbi ti hũngɔ ya ta Yehova ndo hɛ̃ gbinya na ndo sambela tɛ e ma, na lo nɛ?

¹⁹ Ngoi mɛndɛ̃, elengbi ti hũndangɔ tɛrɛ e ya: ʻNda mɛ ta Yehova ndo hɛ̃ gbinya na sambela tɛ mbi ma nɛ?’ Yehova hĩnga ngoi mɛ nzɔ̃ni nga na se mɛ lo lengbi ti hɛ̃ngɔ gbinya na ndo asambela tɛ e. Lo hĩnga nga ye mɛ e na gwɛ̃ ni. Na ya akpale mɛndɛ̃ ando yɔ ya e ngbã bo lingɔ sambela ka tɛ lo ti fangɔ ya, e na loyengɔ ka tɛ lo wa e nvɛ̃ni na gwɛ̃ ti ye mɛ e ndo e yɔ ka ti lo. (Luka 11:5-10) Na ngoi mɛndɛ̃, lo ndo hɛ̃ gbinya na sambela tɛ e na ngoi mɛ ta e da na bɛ e ma. Se du ya e li sambela hɛ̃ lo na ndo pɛnɔ kɔi mɛ e na ni ko, ngoi mɛndɛ̃ ta lo na hãngɔ pɛnɔ ni ko ma, kanda lo lengbi ti hɛ̃ngɔ e ngunu ti nɛngɔ ya e gbe bɛ e na ya pɛnɔ ni.​—Di Filipɛ 4:13.

20. Nda mɛ ayɔ ya e li sambela hɛ̃ Yehova ngoi zu nɛ?

²⁰ Adu kota ndima tɛnɛngɔ tɛnɛ hɛ̃ Yehova na lége ti sambela! Elengbi ti yengɔ ya lo ndo ma e. (Nzembo 145:18) Ngoi zu ko la e ndo e li hɛ̃ lo sambela na bɛ e kɔi ko, mangbi tɛ e na lo na tingɔ kpengbani.