1, 2. Lé mɛni ɓé I laai la à gɛ́ɛ Ɣâla fɛliɛ káa a ɓɛlɛ-see mɛni kpanaŋɔɔ, nyaŋ lé mɛni ɓé ǹɛ́lɛɛi la kú m̀ɛnii kɔ́lɔŋ Ŋâla-kɔlɔi è mò é pîlaŋ mai?

KÚ MÁŊ ŋelei da ǹɔii káa, ǹɔii kurotêɛi e tɛɛ ŋelei ma. Ziova é máŋ ǹɔii káa, ǹûai ǹɔii ŋuŋ-ŋai kélee sui díkaa nɔ́ yɛ̂ɛ yá kao tɔnɔ ɓé kulai bɔ̂ki su. (Ŋule-wooi 115:​15; Azaya 40:​15) Ya ŋelei káa, berei máŋ kú kurotêɛi lai, Ŋule-wooi 145:​18, 19 è mò nyɛɛi: “Yâwɛɛ káa diai kélee da dòlii kɔlɛ ma, diai da dòli a teniŋ ɓo pere. Diai da dòlii, a lii-see tɛɛ dípɔ. A díwɔlɔ-woo m̀ɛni é díŋuŋ ma ɓó.” Mɛni lɛ́lɛɛ kpɛɛ pôlu ká ŋí! Zɛŋ Kélee Kpɛtɛ Ɣâlai da Ŋwala-wala kélee Ɣâlai, a ŋwɛ̂lii é lɛɣɛ a kûa, nyaŋ a ŋwɛ̂lii e ŋ̀óli tɔ́ɔ kúfɛli-woo-ŋai ma. Tɔ̃yâ ma, Ɣâla fɛliɛ káa kpɔ́ a ɓɛlɛ-see mɛni kpanaŋɔɔ nyii Ziova aâ dɛɛ kúkélee kúpɔ.

² Kɛ́lɛ Ziova a pâi kúfɛli-woo mɛnii nɔ́ à kɛ̀ kwa vɛli a berei a ŋwɛ̂lii. Nyíŋi a pɔri kɛ́i léŋ? Kwaa m̀ɛnii káa Ŋâla-kɔlɔi è mò é pîlaŋ Ɣâla fɛli pere ma.

3. Lé mɛni ɓé maa nɛ̃̂ɛi I Ziova fɛli lai?

³ Ziova a ŋwɛ̂lii I vɛli kpaa I lono bɔ́. Kwa nyíŋi kɔ́lɔŋ léŋ? Ye kpera yɛ̂, Íɣâla-kɔlɔi siɣe I Felepiɛŋ 4:6, 7 lóno. Íkili-ŋa sia I bîlaŋ nyíŋi ma. Zɛŋ Kélee Kpɛtɛ Ɣâlai kpaaŋɔ̂ɔi ímɛni ma, gɛ ŋwɛ̂li à gɛ́ɛ I ílíi su mɛni da ímɛni-kpɔlu-ŋai kélee ɓó ma.

4. Ɣâla fɛliɛ a tãi kélee a ǹaoi-laai ka Ziova káloai su kpanaŋ léŋ?

 ⁴ Ɣâla fɛliɛ a kpɔŋ maa tɛɛ kúpɔ à gɛ́ɛ kú lɛɣɛ a Ziova kúlaoi-laai su. À kɛ̀ laoi-laa su-ɓela da lono díkîe-ni pɔ́ a tãi kélee é pîlaŋ díkili-ŋa-sia mɛni-ŋai dîa, dílaoi-laai su a pâi kpánani. Bere nɔ́ ɓé gáa la a Ziova fɛliɛ. Ŋâla-kɔlɔi sârai, aâ m̀ɛni-ŋai gili ŋai ɓó ya, da m̀ɛni-ŋai a pâi gɛ́i tínaa-tuɛ-perei. Ya pɔri m̀ɛni-ŋai gbanaŋɔ̂ɔi ílíi ma, ɓói ma ya lono bɔ́ a tãi kélee. Ya kɛ nyíŋi kɛ́i, ǹaoi-laai ka Ziova káloai, su a pâi kpanani.​—Zĩi 4:8.

5. Kú gɔ́lɔŋ léŋ à gɛ́ɛ Ziova fa ŋ̀óli tɔɔ Ɣâla fɛli-woo kélee ma?

⁵ Ziova a ŋ̀óli tɔ́ɔ Ɣâla fɛli woo kélee ma? Kpa. Ɣâla ŋɔlono-kɛ-nuui Azaya ŋɔtãi ma, Ziova è mò Eezuɛ-ŋai dîa nyɛɛi: “A nɛ̃ɛ ma kpîŋ kakɛ ḿvɛli, kakɛ káyée tɛ ɣelei, ŋa pâi  ŋɛ́i loôi kaa, kpɛ́ni fêi, ŋãa támaa káa káyée ma.” (Azaya 1:​15) M̀ɛni ma, kwa wàla tãi siɣe, kwa pâi mɛni-ŋa kɛ́i nyii pâi kúkɛ̂i kôyaai Ziova ma, nyaŋ nyíŋi a pâi gɛ́i vé pâi ŋ̀óli tɔɔ̂i kúfɛli-woo ma.

6. Lé ɓé laa-la mɛni kɛ a mɛni kpanaŋ? Ya pɔri nɛ̂i léŋ à gɛ́ɛ laa-la káa íyêei?

⁶ Kwa kɛ ŋwɛ̂lii Ziova é ŋ̀óli tɔ́ɔ kúfɛli-wooi ma, maa nɛ̃̂ɛi kú laa a ǹyaa. (Mâki 11:​24) Zia-nuui Pɔ̂ɔ è mò nyɛɛi: “Núu fa pɔri Ɣâla líi laai laa-la ŋɛ́i pôlu. Kpɛ́ni fêi, ǹúui ŋwɛ̂lii é lɛɣɛ Ɣâla kɔlɛi, fɛ̂ɛ é laa la à gɛ́ɛ Ɣâla káa ɣele ma à gɛ́ɛ é diai líi laa da gɔ̂rii.” (Ibulu 11:6) Kɛ́lɛ, vé nɔ́ a sɛŋ à gɛ́ɛ kú mo kuyɛɛ, laa-la káa kúyêei. Maa nɛ̃̂ɛi kú Ziova nĩ̂a-mɛni kɛ a ɣele kélee à gɛ́ɛ kú nɛ à gɛ́ɛ laa-la káa kúyêei.​—Zĩi 2:​26 lóno.

7. (1) Lé mɛni ɓé ǹɛ́lɛɛi la kwa kɛ Ziova fɛlii, kú gɛ a ɓaa-kɛ-maa da maa yéŋ pere? (2) Kwa nɛ léŋ à gɛ́ɛ kúfɛli-wooi a kulai kúlíi su?

⁷ Kwa kɛ Ziova fɛlii, a pâi kɛ́i a ǹɛ́lɛɛ kú gɛ a maa yéŋ da ɓaa-kɛ-maa pere. Lé mɛni ma? Gɔɔŋ-maa ɓa, à kɛ̀ kwa kɛ̀ lîi à gɛ́ɛ kú lono kâloŋ kpaa pɛsɛlɛŋ ta pɔ́, kwa gɛ a ɓaa-kɛ-maa pere. Ziova ɓa Ŋwala-wala kélee Ɣâlai, m̀ɛni ma, ífe laa ní la a pâi kɛ́i a nɛ́lɛɛ kwa kɛ vɛlii, kú vɛli a ɓaa-kɛ-maa da maa yéŋ pere? (Zɛnɛse 17:1; Ŋule-wooi 138:6) E tee nyíti ma, kwa kɛ Ziova fɛlii, maa nɛ̃̂ɛi kúfɛli-wooi é kula kúlíi su, kúfe kɛ nɔ́ wóo folo-ŋa ɓói.—Maafîu 6:​7, 8.

8. Kwa Ɣâla fɛli sɛŋ ta mɛni ma, lé ɓé ŋɔ́nɔ maa nɛ̃̂ɛi kú gɛi?

⁸ Kwa Ɣâla fɛli é pîlaŋ sɛŋ ta mɛni ma, fɛ̂ɛ kú tíi kɛ́ a gbanaŋɔɔ zɛŋ tí mɛni ma. Gɔɔŋ-maa ɓa, kwa Ziova fɛli à gɛ́ɛ é kúkɔ́nɔŋ kula, kúfe kɛ a kú nyɛ̃nyɛ́ŋɔɔ, kú see nɔ́ kúkɛ gaa yɛ̂ɛ Ziova a pâi zãai kélee tɛɛi  kúpɔ kwa ŋwɛ̂lii. Maa nɛ̃̂ɛi kú tíi kélee kwa gɛ́i, kɛ́ a gbanaŋɔɔ, kú kúyée see tíi sîi kélee mu kwa pɔri gɛ́i. (Maafîu 6:​11; 2 Tɛsɛloniɛŋ 3:​10) Kpaa kwa Ziova fɛli à gɛ́ɛ é kpɔŋ maa tɛɛ kúpɔ kú kpera mɛni nyɔ́mɔɔ ta kɛ́i, kúfe li kwaa ta ma nyii pâi kúlíi mu-siɣei à gɛ́ɛ kú m̀ɛnii tí kɛ. (Kolasiɛŋ 3:⁠5) Kwaa nâa marê-kɛɛ-ŋa káa é pîlaŋ Ɣâla fɛliɛ ma.

9. Gbɛ̂ɛ ɓé maa nɛ̃̂ɛi kú vɛlii? Lé ɓé Zɔ̂ŋ 14:6 a nɛ kûa é pîlaŋ Ɣâla fɛliɛ ma?

⁹ Gbɛ̂ɛ ɓé maa nɛ̃̂ɛi kú vɛlii? Zîsɛ è mò ŋɔpôlu-ɓelai dîa à gɛ́ɛ dí “Kúnâŋ gáa ŋelei sui” fɛli. (Maafîu 6:9) E ŋɔ́nɔ mò nyɛɛi: “Ńyãa ɓa berei, dɔ̃yâi da vúlu-laai; núu ta fa pa Nàŋ-nuui pɔ́ fɛ̂ɛ ńzârai.” (Zɔ̂ŋ 14:6) M̀ɛni ma, Ziova nɔ́ ɓé kú vɛli, Zîsɛ sârai. Ɣâla fɛliɛ Zîsɛ sârai sukulai ɓa lé? À gɛ́ɛ Ziova é nyée see kúfɛli woo mu, fɛ̂ɛ kú ɓaa-kɛ-maa tɛɛ Zîsɛ pɔ́ díi Ziova è dɛɛ bɔ́i mɛni ma. Yɛ̂ɛ berei kú maa-kɔ́ri la gɔlɔi ŋí sui, Zîsɛ è pa ǹɔii ma à gɛ́ɛ é kúŋuŋ ma ɓó sɔnyɔ̂ŋ da saa yêei. (Zɔ̂ŋ 3:​16; Lomaŋ 5:​12) E tee nyíti ma, Ziova aâ ŋɔ́nɔ Zîsɛ kɛ́ a Zâla Laa Soŋ-nuu Kɛ́tɛi da M̀ɛni-ŋa-tee nuui.​—Zɔ̂ŋ 5:​22; Ibulu 6:​20.

10. Gáa a kpa à gɛ́ɛ kwa kɛ Ɣâla fɛlii kú tɔɔ kpaa kú pîlaŋ kúŋúme ŋa? Ŋá-lɛ́.

¹⁰ Gáa a kpa à gɛ́ɛ kwa kɛ Ɣâla fɛlii kú tɔɔ kpaa kú pîlaŋ kúŋúme ŋa? Kpa, Ziova fé mo ní à gɛ́ɛ kwa kɛ vɛlii kú pîlaŋ kúŋúme ŋa, kú see kpaa kú tɔ́ɔ. Ŋâla-kɔlɔi è mò kûa à gɛ́ɛ kwa pɔri lonoi Ziova pɔ́ a ɓaa-kɛ-maa pere sîi kélee. (1 Kɔlɔnikɔ 17:​16; Niɛmaya 8:6; Danîa 6:​10; 1 Samia 1:​26) M̀ɛnii gbanaŋɔ̂ɔi Ziova ŋɛ́i ɓa à gɛ́ɛ kútûa-pere é kɛ́ a ǹɛ́lɛɛ ŋɛ́i, kɛ́lɛ vé a kú see pere kpaa kú tɔɔ pere kwa kɛ vɛlii. Kwa pɔri Ɣâla fɛlii a kúwóo tɛɛ ɣelei kpaa kúlii su, ɓɛ́i kélee kúkaa naai da tãi kélee a fólo da kpíni. Kwa  Ziova fɛli, kwa pɔri laai la à gɛ́ɛ a pâi ŋ̀óli tɔɔ̂i kûa à nɛɛ ma kpîŋ nûa da wàla kúwóo mɛni.​—Niɛmaya 2:​1-6.

11. Lé ɓé kwa pɔri Ɣâla fɛlii m̀ɛni ma?

¹¹ Lé ɓé kwa pɔri Ɣâla fɛlii m̀ɛni ma? Kwa pɔrri Ziova fɛlii mɛni kélee ma nyii gáa a ǹĩ̂a-mɛni. Ŋâla-kɔlɔi è mò nyɛɛi: “Kwa sɛŋ kélee da fɛli ma yɛ̂ɛ berei ǹĩ̂a-mɛnii káa lai, a kúwóo mɛni.” (1 Zɔ̂ŋ 5:​14) Kwa pɔri Ɣâla fɛlii kúkpɔɔi mɛni ma? Ôowei. Kwa kɛ Ziova fɛlii, maa nɛ̃̂ɛi é kɛ́ yɛ̂ɛ núu à kɛ̀ lonoi ǹaoi lɛ́lɛɛ pɔ́. Kwa pɔri m̀ɛnii kélee kúkili-ŋai da kúlii sui, ɓói Ziova ma. (Ŋule-wooi 62:⁠8) Kwa pɔri kpîŋ vɛlii ŋɔmɔ̂leŋ maa waai mɛni ma à gɛ́ɛ é kpɔŋ maa tɛɛ kúpɔ kú mɛni lɛ́lɛɛ kɛ. (Lûu 11:​13) Kwa ŋɔ́nɔ pɔri Ziova fɛlii à gɛ́ɛ é táre tɛɛ kúpɔ à gɛ́ɛ kú mɛni-kpɛtɛɛ lɛ́lɛɛ kɛ́, kú vɛli à gɛ́ɛ é wala-walalaa tɛɛ kúpɔ kú kútɔɔ̂i kpanaŋ kúmɛni-kpɔlu-ŋai su. (Zĩi 1:5) Maa nɛ̃̂ɛi kú Ziova fɛli à gɛ́ɛ é kúsɔnyɔ̂ŋ-ŋai su mɛni lɛɛ. (Ifisiɛŋ 1:​3, 7) Maa nɛ̃̂ɛi ŋɔ́nɔ kú Ɣâla fɛli nûa diɛ, yɛ̂ɛ kúkaayɔɔ̂i su-ɓela da kúɓarâŋ kôrai-ɓelai kôrai-toli-kpɔŋ sui.​—Dikɛ-mɛni-ŋai 12:5; Kolasiɛŋ 4:​12.

12. Lé ɓé maa nɛ̃̂ɛi kú m̀ɛni siɣe a gbanaŋɔɔ kúɣâla fɛli-wooi sui?

¹² Lé ɓé maa nɛ̃̂ɛi kú m̀ɛni siɣe a gbanaŋɔɔ kúɣâla fɛli-wooi sui? Ziova da ǹĩ̂a-mɛni. Maa nɛ̃̂ɛi kú Ɣâla sɛɣɛi fé m̀ɛni-ŋai kélee aâ gɛ kuɛi mɛni ma. (1 Kɔlɔnikɔ 29:​10-13) Kú nyíŋi kɔ́lɔŋ kpɛ́ni fêi, Zîsɛ kɛ́ɛ ǹɔii mai, è Ɣâla fɛli pere lɛ ŋɔpôlu-ɓelai dîa. È mò dîa nyɛɛi: “M̀ɛni ma, ka Ɣâla fɛli a bere sîi ŋí: “‘Kúnâŋ gáa ŋélei sui, tɔ́ɔ kú íláa siɣe a maa waa. Tɔ́ɔ Íkâloŋ-laai é pa. Tɔ́ɔ ínĩ̂a-mɛni é kɛ́, ǹɔii ma ɓɛ́ yɛ̂ɛ berei gáa la ɣâla-taai. Kú kɔ sâa a kúɣele kuu tɔnɔ-tɔnɔ mii-sɛŋ; I ípôlu fé kútɔ̂ŋ-karaa-ŋai dîa, yɛ̂ɛ berei kwa kúpôlu fe la kúɓarâai dítɔ̂ŋ-karaa-ŋai diai. Tɔ́ɔ kútuɛ kúfe pìli yee-laa-maa su, kɛ́lɛ, kú kula mɛni nyɔ́mɔɔ su.’” (Maafîu 6:​9-13, NW.) È mò dîa à gɛ́ɛ dí Ɣâla fɛli fúlɔi à gɛ́ɛ náa maa é waa. Naa pôlu ma, Zîsɛ è nɛ à gɛ́ɛ kú Ziova fɛli à gɛ́ɛ Ŋɔkâloŋ-laai é pa, ǹĩ̂a-mɛni é kɛ ǹɔii gwaa kélee. Zîsɛ kɛ́ɛ aâ kpɛɛ Ɣâla fɛlii m̀ɛni kpanaŋ-ŋai ŋí mɛni mai, nɔ́ ɓé è mò la à gɛ́ɛ kú Ɣâla fɛli kúkpɔɔi mɛni-ŋai  mɛni ma. Kú máŋ Ziova da ǹĩ̂a-mɛni pu fúlɔi kúɣâla fɛli-wooi su, kwa m̀ɛnii lɛ gbanaŋɔɔ̂i kûai.

13. Tãi ɣɛɛlu ɓé maa nɛ̃̂ɛi kú gɛ Ɣâla fɛliɛ su?

¹³ Tãi ɣɛɛlu ɓé maa nɛ̃̂ɛi kú gɛ Ɣâla fɛliɛ su? Ŋâla-kɔlɔi fé mo ní. Zɛŋ kwa Ɣâla fɛlii m̀ɛni mai ɓé a nɛ à kɛ̀ kwa pâi Ɣâla fɛlii a tãi su kôyaa kpaa  tãi su kpuaa. Gɔɔŋ-maa ɓa, kwa pɔri Ɣâla fɛlii a gbuaa kwa kɛ̀ pâi mii-sɛŋ mîi kpaa a gôyaa kwa kɛ Ziova sɛɣɛi fêi kpaa kwa kɛ kúlii sɛ̂lɛŋ mɛni-ŋai ɓói ma. (1 Samia 1:​12, 15) Kúfe Ɣâla fɛli a zu kôyaa nɔ́ à gɛ́ɛ nûa dí kú káa yɛ̂ɛ ɣâla-ɓela, yɛ̂ɛ berei nûa tani da káa gɛ la Zîsɛ ŋɔtãi ma. (Lûu 20:​46, 47) Ɣâla fɛli pere sîi kɛ́ɛ-ŋai tí fa Ziova líi laa. M̀ɛnii a Ziova líi laai ɓa, kúfɛli-woo é kula kúlii su.

14. Maa nɛ̃̂ɛi kú Ɣâla fɛli fólo ma ɣɛɛlu, nyaŋ lé ɓé nyíŋi a nɛ kûa é pîlaŋ Ziova ma?

¹⁴ Maa nɛ̃̂ɛi kú Ɣâla fɛli fólo ma ɣɛɛlu? Ziova a kú tólii à gɛ́ɛ kú lono bɔ́ a tãi kélee. Ŋâla-kɔlɔi è mò à gɛ́ɛ kú “Ɣâla fɛli m̀ɔ̂leŋ su a tãi kélee,” kú “tɔ́ɔ Ɣâla fɛliɛ su a gbanaŋɔɔ,” kú “Ɣâla fɛli a tãi kélee.” (Ifisiɛŋ 6:​18; Lomaŋ 12:​12; 1 Tɛsɛloniɛŋ 5:​17) Ziova a ŋ̀óli tɔ́ɔ kûa a tãi kélee. Kwa pɔri zɛɣɛi fêi a fólo kélee ŋɔwɛli-kɛ-maai da ŋɔtûa-pere lɛ́lɛɛi mɛni ma. Kwa ŋɔ́nɔ vɛli à gɛ́ɛ é kúténiŋ-tɔɔ, é wala-walalaa tɛɛ kúpɔ,  é kúŋaa nɛnɛ. Kwa Ziova fɛliɛ siɣe a ɓɛlɛ-see mɛni kpanaŋɔɔ, gɛ̀ ní, kwa pâi lonoi bɔ́ a tãi kélee.

15. Kwa kpɛɛ Ɣâla fɛlii, lé mɛni ɓé maa nɛ̃̂ɛi kú mo la kuyɛɛ “e kɛ tí”?

¹⁵ Kúɣâla fɛli-wooi kpɛɛ ŋa, lé mɛni ɓé maa nɛ̃̂ɛi kú mó la kuyɛɛ “e kɛ tí”? “É kɛ tí” sukulai ɓa “bere ɓé gáa la” kpaa “bere ɓé é kɛ́ la.” (Ŋule-wooi 41:​13) Ŋâla-kɔlɔi è kpîŋ nɛ à gɛ́ɛ ǹɛ́lɛɛi kú mo kuyɛɛ “e kɛ tí” kúlíi su kpaa ɣelei pere núu ta a kpɛɛ Ɣâla fɛlii gbɔŋ-gîe-mai su, nyíŋi a nɛ à gɛ́ɛ kú faai m̀ɛnii ma dí mò Ŋâla-fɛli-wooi su.​—1 Kɔlɔnikɔ 16:​36; 1 Kɔleŋtiɛŋ 14:​16.

16. I laai la Ziova a kúfɛli-woo su too? Ŋá-lɛ́.

¹⁶ I laai la Ziova a kúfɛli-woo su too? Ôowei. Ŋâla-kɔlɔi è mò à gɛ́ɛ Ziova a “nûa díɣâla-fɛli-woo su too.” (Ŋule-wooi 65:2) Ziova a núu ŋɔmiliyɔ̂ŋ támaa fɛli-woo mɛni, gɛ zu too a pere sîi takpɛ́ni-ŋa.

17. Ziova a kúfɛli-woo su too léŋ ŋâla-taa kela-ŋai da ŋɔnûai sârai?

¹⁷ Ziova a kúfɛli-woo su too ŋâla-taa kela-ŋai da ŋɔnûai sârai. (Ibulu 1:​13, 14) Mɛni-kɔɔŋ-maa támaa káa naa é pîlaŋ berei ma nûa taŋa dí Ɣâla fɛli la à gɛ́ɛ dí Ŋâla-kɔlɔi ŋa kaa, nyaŋ naa fé namu ní Ziova Ŋɔsêre-faa kɛ́-ɓelai dí li dípɔ à gɛ́ɛ dí Ŋâla-kɔlɔi ŋá-lɛ́ dîa. Ŋâla-kɔlɔi è nɛ à gɛ́ɛ ŋâla-taa kela-ŋai yée káa “duŋ lɛ́lɛɛi” ɓó mɛni su ǹɔii gwaa kélee. (M̀ɛni-lɛɛi 14:6 lóno.) É tee nyíti ma, kú támaa ɣele kwaâ Ziova fɛli é pîlaŋ mɛni-kpɔlu ta mɛni ma kpaa sɛŋ ta nyii maa kpáaŋ è kɛ kûai, nyaŋ kú kpɔŋ maa  sɔlɔ ɓó kúɓarâŋ Kôrai-ɓelai daŋa yêei.​—Táre-woo-ŋa 12:​25; Zĩi 2:​16.

18. Ziova a kúfɛli-woo su too léŋ ŋɔmɔ̂leŋ maa waai da Ŋâla-kɔlɔi sârai?

¹⁸ Ziova a kúfɛli-woo su too ŋɔmɔ̂leŋ maa waai sârai. Kwa Ɣâla fɛli kpɔŋ maa mɛni ma à gɛ́ɛ kú kútɔɔ̂i kpanaŋ mɛni-kpɔlu su, tãi ta a ŋɔmɔ̂leŋ maa waai tɛɛ kúpɔ à gɛ́ɛ é kúténiŋ tɔ́ɔ, é wala-walalaa tɛɛ kúpɔ. (2 Kɔleŋtiɛŋ 4:7) Ziova a ŋɔ́nɔ kúfɛli-woo su too Ŋâla-kɔlɔi sârai à gɛ́ɛ kú mɛni-kpɛtɛɛ lɛ́lɛɛ-ŋa kɛ. Kwa Ŋâla-kɔlɔi lóno, kwa ɣâla-kɔlɔ-kpua-ŋa kaa nyii pâi kpɔŋ maa tɛɛi kúpɔi. Ziova a ŋɔ́nɔ kpîŋ kpɔŋ maa tɛɛ kúpɔ a berei kúɓarâŋ kôrai-ɓelai da marê-kɛɛ-ŋa sukula la kúkoyâŋ sui kpaa kôrai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ nuu ta a pɔri ɣâla-kɔlɔ-kpua ta lónoi kûɛ nyii pâi kpɔŋ maa tɛɛi kúpɔi.​—Galesiɛŋ 6:1.

19. Tãi ta lé ɓa gɛ kúkɛ gaa yɛ̂ɛ Ziova fé nîi kúfɛli-wooi su too ní?

¹⁹ Tãi ta kwa kúkili-ŋa sia kuyɛɛ, ‘Lé mɛni ɓé Ziova fé nîi ḿvɛli-woo su too ní lai?’ É lɛ́ɛ íkili-ŋa à gɛ́ɛ Ziova è tãi da berei kɔ́lɔŋ a kúfɛli-woo su too lai. È zɛŋ kɔ́lɔŋ kwa ŋwɛ̂lii. À gɛ́ɛ kú ńɛ Ɣâla ma à gɛ́ɛ m̀ɛni-ŋai kwa vɛli m̀ɛni mai gbanaŋɔ̂ɔi kûa, nyaŋ laa-la káa kúyêei é pîlaŋ ma, maa nɛ̃̂ɛi kúkɛ vɛli é pîlaŋ m̀ɛni-ŋai ŋí dîa a tãi kélee. (Lûu 11:​5-10) Tãi ta Ziova a kúfɛli-woo su too a berei sîi nyii kúkili fé mai. Gɔɔŋ-maa ɓa, tãi ta kwa pâi vɛlii é pîlaŋ mɛni-kpɔlu ta ma, gɛ ɓo kúkili-ŋa à gɛ́ɛ a pâi m̀ɛni-kpɔlui ŋí kulai kúŋûa, kɛ́lɛ va gɛ tí, kɛ́lɛ a wala-walalaa tɛɛ kúpɔ à gɛ́ɛ kú kútɔɔ̂i kpanaŋ.​—Felepiɛŋ 4:​13 lóno.

20. Lé mɛni ɓé ǹɛ́lɛɛi la kú Ziova fɛli a tãi kélee?

²⁰ Nyíŋi káa kpɔ́ a ɓɛlɛ-see m̀ɛni kpanaŋɔɔ! Kwa pɔri laai la à gɛ́ɛ Ɣâla a pɔri ŋ̀óli tɔɔ̂i kûa. (Ŋule-wooi 145:​18) Nyaŋ kwa Ziova Ɣâla fɛli a tãi kélee é kula kúlii su, a pâi kúlaoi-laai su kpánanii.