1. Ngimba mubaghile ukwinong’ona isyafiki apa mukumanyila ibuku ili?

UKUMANYILA ukufuma mu buku ili kubatulile ukubumanya ubwanaloli bwa m’Baibolo bwa kuyoba isi Kyala afingile isya bumi bwa bwila na bwila, muno abafwe bayilile kangi nisya kusyuka ku bufwe. (Ndumbilili 9:5; Luka 23:43; Yohani 5:28, 29; Ubusetuli 21:3, 4) Lumo mwandile ukufika pangomano isya Baketi ba Yehova kangi lumo mwandile ukuketa ukuti abene bikwiputa mbwanaloli. (Yohani 13:35) Lumo lino mukwipilika ukuti ubumanyani bwinu na Yehova bwandile ukuya bwamaka, lumo kangi mukulonda  ukwanda ukumbombela. Mubaghile ukwilalusya ukuti, ‘Ngimba lino mbombe isyafiki ukuti nande ukubomba ubwighane bwa Kyala?’

2. Nongwa yafiki Unnyambala wa ku Etiopia alondagha ukosiwa?

² Ili lyo lilalusyo limo ili ali nalyo umundu yumo wa ku Etiopia. Bo akabalilo kakindilepo panandi itolo ukufuma apa Yesu asyusiwe, Untumiwa Filipu afumwisye ku nnyambala uyu. Umwene alintulile ukumanya ukuti Yesu yo Mesiya. Unnyambala uyu ahobwike fiyo ni findu ifi amanyile kangi ayobile atile: ‘Keta! Amisi ghalipo apa, fiki fikunganisyagha ukosiwa?’—Imbombo Sya Batumiwa 8:26-36.

3. (a) Ngimba Yesu abapele ululaghilo luliku abafundiwa bake? (b) Ngimba umundu ikulondiwa ukuti osiweghe bulebule?

³ IBaibolo likuyoba ukuti linga umundu ikulonda ukumbombela Yehova, ikulondiwa ukosiwa. Yesu ayobile ku bafundiwa bake atile: ‘Mukabapeleghe abandu ba fikolo fyosa, ukuti baye bafundiwa, mukabokesyeghe.’ (Matai 28:19) Yesu anangisye ikifwanikisyo ikinunu pa fundo iyi panongwa yakuti umwene alyosiwe. Apa akosiwagha, ayubikiwe m’misi. Yesu akalyosiwe untu wene muno bakubombela abingi. (Matai 3:16) Amasiku agha Unkristu linga ikosiwa, ikulondiwa ukuyubikiwa umbili ghosa m’misi.

4. Ngimba ukosiwa kukunangisya ifiki?

⁴ Linga mosiwe mukunangisya ku bangi ukuti mukulonda naloli ukuti muye pa bumanyani na Kyala kangi mukulonda ukumbombela. (Salimo 40:7, 8) Loli lumo mubaghile ukwilalusya ukuti, ‘Ngimba mbombe isyafiki ukuti nosiwe?’

5. (a) Ngimba mukulondiwa ukubomba isyafiki bo mukali ukosiwa? (b) Nongwa yafiki ukubungana pampene kwakulondiwa fiyo?

⁵ Bo mukali ukosiwa, mukulondiwa ukuti mumanye Yehova na Yesu. Mwalyandile ukubomba isi pakabalilo aka mwamanyilagha iBaibolo. (Belenga Yohani 17:3.) Loli isi sikaya syakufwana. IBaibolo likuyoba ukuti ‘tufikengepo  pabumanyi’ bwa Yehova. (Bakolosi 1:9) Linga mukubuka kungomano isya Baketi ba Yehova kukuya pakubatula ukuti mumanye kanunu Yehova. Yo nongwa yake mukulondiwa ukwisa pangomano isi akabalilo kosa.—Bahiburi 10:24, 25.

6. Ngimba mukulondiwa ukumanya ifundo syosa isya m’Baibolo ukuti mosiwe? Lingania.

⁶ Yehova, atikulonda ukuti mumanye tasi fyosa ifya m’Baibolo bo mukali ukosiwa. Umwene akalindilile ukuti unnyambala wa ku Etiopia amanye fyosa ukuti osiwe. (Imbombo sya Batumiwa 8:30, 31) Tukwisa pakukindilila ukumanyila isya Kyala bwila na bwila. (Undumbilili 3:11) Loli, ukuti mosiwe mukulondiwa ukumanya ifimanyisyo ifinywamu ifya m’Baibolo nukwanda ukubomba isi mukumanyila.—Bahiburi 5:12.

7. Ngimba ukumanyila iBaibolo kubatulile bulebule?

⁷ IBaibolo likuyoba ukuti: ‘Loli nayumo akamanya ukunhobosya Kyala linga akaya nulwitiko.’ (Bahiburi 11:6) Mukulondiwa ukuya nulwitiko bo mukali ukosiwa. IBaibolo likutubula isya bandu bamo aba nkaya ka Korinti ukuti bapilike isi abafundiwa ba Yesu bamanyisyagha, bo bapilike, balinkwitika nukosiwa.’ (Imbombo Sya Batumiwa 18:8) Ukufwana na bandu aba, ukumanyila iBaibolo uku mukumanyila lino kubatulile ukuti muye nulusubilo mwa Kyala ku isi afingile kangi nukuti musubileghe ikyabupe iki Yehova atupele ikya Yesu ukuti twabuliwe ku butulanongwa na ku nifwa.—Yoswa 23:14; Imbombo Sya Batumiwa 4:12; 2 Timoti 3:16, 17.

8. Ngimba fyo filiku ifi fibaghile ukubapangisya ukuti mubabulengepo abangi ifi mukumanyila?

⁸ Linga mukukindilila ukumanyila iBaibolo nukuketa muno likubatulila pabumi bwinu, ulwitiko lwinu lukuya  lwamaka. Mukuya pakwanda ukubabulako abangi isi mukumanyila. (Yeremiya 20:9; 2 Bakorinti 4:13) Loli, ngimba bo baliku aba mukulondiwa ukwanda ukubabulako isi mukumanyila?

9, 10. (a) Ngimba bo baliku aba mukulondiwa ukwanda ukubabulako isi mukumanyila? (b) Ngimba mukulondiwa ukubomba isyafiki linga mukulonda ukwanda ukufumusya pampene ni kipanga?

⁹ Lumo mubaghile ukubabulako abakamu binu, abininu, abapalamani binu na bandu aba mukubomba nabo imbombo. Kununu ukubomba isi, loli mukulondiwa ukubabula mwalughano na mwalughindiko. Linga akabalilo kakindilepo mubaghile ukwanda ukufumusya pampene ni kipanga. Linga mukulonda ukwanda ukufumusya ni kipanga, mubaghile ukumbula Unketi uyu mukumanyila nawe iBaibolo ukuti mukulonda ukwanda ukufumusya pampene ni kipanga. Linga uyu mukumanyila nawe aketile ukuti mukukonga ifundo isya m’Baibolo, ikuya pakutendekesya ukuti mwaghane na bakulumba babili ba nkipanga kyinu.

¹⁰ Ngimba findu fiki fikubombiwa linga mwaghene na bakulumba? Mukuya pakuyobesania nabo kangi bikuya pakuketa linga mukupilikisya nukusubila ifimanyilo ifinywamu ifya m’Baibolo, linga mukukonga isi iBaibolo likuyoba kangi linga mukulonda naloli ukuya yumo wa Baketi ba Yehova. Mukumbuke ukuti abakulumba bikubapasikisya abandu bosa mu kipanga ukongelelapo nanuwe, po muleke ukutila ukuyoba nabo linga pakulondiwa. (Imbombo Sya Batumiwa 20:28; 1 Peteri 5:2, 3) Linga abakulumba baghene nanuwe, bisa pakukubula linga witikisiwe ukwanda ukufumusya pampene ni kipanga pamo hayi.

11. Nongwa yafiki kwakulondiwa fiyo ukuchenja akayilo kinu bo mukali ukwanda ukufumusya pampene ni kipanga?

¹¹ Abakulumba babaghile ukukubula linga pali ifindu fimo ifi kulondiwa ukuchenja bo ukali ukwanda ukufumusya pampene ni kipanga. Nongwa yafiki ukuchenja  kwakulondiwa? Kwakulondiwa fiyo panongwa yakuti linga tukufumusya tukumwimila Yehova, yo nongwa akayilo kitu kakulondiwa ukuya kanunu ukuti kapangisyeghe abandu ukungindika Yehova.—1 Bakorinti 6:9, 10; Bagalatiya 5:19-21.

12. Nongwa yafiki umundu aliwesa ikulondiwa ukupinduka?

¹² Filipo ifindu ifingi ifi mukulondiwa ukubomba bo mukali ukosiwa. Untumiwa Peteri atile: ‘Amupindukeghe lelo mughomokeghe, po imbibi syinu sisakomoliwagha.’ (Imbombo Sya Batumiwa 3:19) Ngimba ukupinduka kukusanusya ifiki? Kukusanusya ukwipilika ikitima pa mbibi syosa isi tubombile. Tufwanikisye, ukuti pabwandilo mwali nu bumi ubwamalaya, ko kuti mukulondiwa ukupinduka. Pope nalinga akabalilo kosa mwaghelaghelagha ukubomba ifindu kanunu, pope mukulondiwa ukupinduka nongwa yakuti twesa tuli batulanongwa kangi tukulondiwa ukuti Kyala atuhobokeleghe.—Baroma 3:23; 5:12.

13. Ngimba “ukupinduka” kusanusya ifiki?

¹³ Ngimba kwipilika ikitima na isi tubombile kufwene ukuti tuhobokeliwe? Hayi. Peteri atile tukulondiwa ‘ukughomoka.’ Isi sikusanusya ukuti mukulondiwa ukukana utuyilo tosa utubibi utu mwabombagha pabwandilo nukwanda ukubomba inunu. Ukuti tupilikisye kanunu ifundo iyi, tufwanikisye ukuti mukubuka ku malo ghamo amahesya agha mukabukamo. Bo mukwenda, mukwagha ukuti musobile injila. Ngimba mubaghile ukubomba isyafiki? Tukusubila ukuti mubaghile ukwima tasi, ukughomoka nukwanda ukwingilila ku njila iyi yikubalongolela kuno mukulonda. Ukufwana na isi mumanyile m’Baibolo, sibaghile ukubatula ukumanya ukuti tulipo utuyilo tumo utu mukulondiwa ukuchenja pa bumi bwinu. Linga mo siyilile ‘mughomoke,’ mwanakalinga nukwanda ukubomba ifindu ifinunu.

14. Ngimba mubaghile ukwiyipa bulebule kwa Kyala?

¹⁴ Ifingi ifi mukulondiwa ukubomba bo mukali ukosiwa ko kwiyipa kwa Yehova. Mubaghile ukwiyipa kwa Yehova ukwendela mulwiputo ukuti mukuya pakumwiputagha kangi nukuti ubwighane bwake bo bukuya pakuya pabwandilo pa bumi bwinu.—Ukukumbusya Indaghilo 6:15.

15, 16. Ngimba fiki fibaghile ukupangisya umundu ukuti iyipe kwa Kyala?

¹⁵ Ukufinga ukuti mukuya pakumbombela Yehova mwene kufwene itolo nu kufinga ukuti mwisakwikala nu mundu uyu munganile ubumi bwinu bosa. Tufwanikisye ukuti unnyambala asongile unkikulu. Linga andile ukuketa utuyilo utununu twa nkikulu, ikwanda ukungana fiyo kangi pabumalilo ikulonda ukumwegha. Nalinga ukwegha kukupangisya umundu ukuya nu budindo ubunywamu, loli ulughano lo lukupangisya ukuti amweghe.

¹⁶ Linga mwandile ukum’manya Yehova, po mukwanda ukungana fiyo nukubomba sili syosa isi mubaghile ukufwanisya ukuti mumbombeleghe. Ukubomba isi kubaghile ukubakasya ukuti mwiyipe kwa Yehova ukwendela mulwiputo ukuti mwisakumbombelagha. IBaibolo likuyoba ukuti aliwesa uyu ikulonda ukunkonga Yesu ‘ikaneghe itolo.’ (Marko 8:34) Ngimba isi sikusanusya isyafiki? Sikusanusya ukuti muketeghe ukumpilikila Yehova ukuya kwakulondiwa fiyo pa bumi bwinu. Muketeghe ukuti isi Yehova ikulonda ukuti mubombeghe syo sikulondiwa fiyo ukukinda isi umwe mukulonda pa bumi bwinu.—Belenga 1 Peteri 4:2.

17. Nongwa yafiki abandu bamo batikwiyipa kwa Yehova?

¹⁷ Abandu bamo batikulonda ukwiyipa kwa Yehova panongwa yakuti abene bikwinong’ona ukuti bakabaghila ukufwanisya isi bafingile isyakuti bisakumbombelagha. Abene  batikulonda ukunkalalisya Yehova, kangi bikwinong’ona ukuti linga batikwiyipa kokuti Yehova akabaghila ukubalonga pa findu ifi bikubomba.

18. Ngimba fiki fibaghile ukubatula ukuti mungatilagha ukuti lumo mubaghile ukunkalalisya Yehova?

¹⁸ Linga munganile naloli Yehova mukabaghila ukutila ukuti mukuya pakubomba ifindu ifi Yehova abaghile ukukalala nafyo. Ulughano lwinu kwa Yehova, lukuya pakubapangisya ukubomba syosa isi mufingile kumyake. (Undumbilili 5:4; Bakolosi 1:10) Mukabaghila ukuketa ukuti ukubomba ubwighane bwa Yehova kupalapala. Untumiwa Yohani atile: ‘Namanga ukungana Kyala, ko uku linga tusikongile indaghilo syake; isyene indaghilo syake syo sikaya sito.’—1 Yohani 5:3.

19. Nongwa yafiki mutikulondiwa ukutila ukwiyipa kwa Yehova?

¹⁹ Mutikulondiwa ukuya bagholofu ukuti mwiyipe kwa Yehova. Umwene atikulonda ukuti tubombeghe ifindu ifi tukabaghila ukufwanisya. (Salimo 103:14) Yehova ikuya pakubatula ukuti mubombeghe inunu. (Yesaya 41:10) Unsubileghe Yehova nindumbula yako yosa, kangi ‘po umwene isakuyigholosya injila yako.’—Isya Mbupingamu 3:5, 6.

20. Panyuma pa kwiyipa kwa Yehova, ngimba mukulondiwa ukubomba isyafiki?

²⁰ Ngimba mukwinong’ona ukuti mukulondiwa ukwiyipa kwa Yehova? Linga mwiyipile kale kwa Yehova, ko kuti mwitendekisye ukubomba ikindu kimo. Mukulondiwa ukosiwa.

21, 22. Ngimba mubaghile ukunangisya bulebule pabwelu ukuti muli nulwitiko?

²¹ Mukulondiwa ukumumanyisya unkulumba uyu ikuketesya imbombo isya bakulumba nkipanga kyinu ukuti mukulonda ukosiwa. Umwene isakutendekesya ukuti  abakulumba bamo basaghomokelemo nanuwe ifimanyilo ifinywamu ifya m’Baibolo. Linga bitikisye ukuti mubaghile ukosiwa, bisakubamanyisya ukuti mubaghile ukosiwa pa lukomano lwadela pamo ulukomano lwa kighaba lwa Baketi ba Yehova. Pa lukomano ulu, pisakuyobiwa inkhani iyi yikuyoba isi ukosiwa kukusanusya. Uyu ikuyoba inkhani iyi, isapakubalalusya abandu aba bikuya pakosiwa  ukuti bamule amalalusyo mabili. Pa kabalilo aka mukwamula amalalusyo agha, ko kuti ‘mukuyoba pabwelu’ isya lwitiko lwinu.—Baroma 10:10.

²² Pabumalilo pa nkhani iyi mukuya pakosiwa. Bakuya pakubayubika umbili ghosa m’misi. Ukosiwa kwinu kukuya  pakunangisya ku bandu ukuti mwiyipile kwa Yehova kangi nosi muli Muketi wa Yehova.

23. Ngimba ukosiwa ‘mungamu ya Wise, niya Mwana, niya mbepo mwikemo’ kukusanusya isyafiki?

²³ Yesu ayobile kubafundiwa bake ukuti mukabokesyeghe ‘mungamu ya Wise, niya Mwana, niya mbepo mwikemo.’(Belenga Matai 28:19.) Ngimba isi sikusanusya isyafiki? Sikusanusya ukuti uyu osiwe amenye ubulaghili ubu Yehova ali nabo kangi ubudindo bwa Yesu pakufwanisya isi Kyala ikulonda. Sikusanusya kangi ukuti musimenye ukuti Kyala ikubombela imbombo mbepo mwikemo ukufwanisya ubwighane bwake.—Salimo 83:18; Matai 28:18; Bagalatiya 5:22, 23; 2 Peteri 1:21.

24, 25. (a) Ngimba ukosiwa kukwimila ifiki? (b) Ngimba tukuya pakumanyila isyafiki m’mutu wa bumalilo?

²⁴ Ngimba ukosiwa kukwimila ifiki? Linga umundu ayubikiwe m’misi sikunangisya ukuti afwile, pamo ukuti alekile imbombo syake ingulu. Linga mufyukile m’misi ko kuti mwandile ubumi ubupya ubwa kubomba ubwighane bwa Kyala. Sikunangisya ukuti akabalilo aka mosiwe mwandile ukumbombela Yehova. Mukumbukeghe ukuti ukwiyipa kwinu kukaya kwa ku bandu, ikibughatila pamo kumbombo yimo. Loli mwiyipeghe kwa Yehova.

²⁵ Ukwiyipa kwinu kukubatula ukuti ubumanyani bwinu na Yehova buye bunywamu. (Salimo 25:14) Isi sitikusanusya ukuti umundu abaghile ukupona panongwa yakuti osiwe. Untumiwa Pauli alembile atile: ‘mwiyuleghe ukubukaba ubupokiwa bwinu nulutende nukutetema.’ (Bafilipi 2:12) Ukosiwa bo bwandilo itolo bwakupokiwa. Loli, ngimba mubaghile ukuseghelela bulebule kwa Yehova? Umutu wabumalilo wa buku ili ghukuya pakwamula ilalusyo ili.