1, 2. Háákələi, minɛ ɓə gwa pɛli gu maakilɛi laa ?

Ə́ KILIŊAHIƐ lɔ yɛ ya kɛi hiɛ pələ pɔ, tulɔ hwaŋa kɛnɛ yɛ tɛɛ. Yələi yɛ kpini, ŋaaɓa malan-malan yɛ gɛ, ə lɛɛ yələ gbalaan yɛ doo. Tulɔ kɛnɛ ə nɛɛ ma yɛ pu. Ə́ ə́ kɔwɔ maahwilɛ yɛ́ tulɔ teen ɉii kwɛli. Ya tulɔ teen ɉii lɛlɛɛ hɔlɔɓo, kɛlɛɛ ə́ kwəi a nɛɛ kpɔ kɛnɛ !

² Gu wɔ lowai kɛ pələ kaa lɔ yɛ tulɔ hwaŋa kɛnɛ a kɛi tɛɛ. Mɛniɠaa tɛɛ lɔi mɛi, di kaa lɔ ma diɛ wala-wala. Ə́ kaa kiɛ ə́ kpɔɔ maaləngɛi yɛ́ kɛ ma : minɛ ɓə ŋa pɛli máákilɛi laa ? Somə hɛɓɛpɛɛnmun da ə bɛɛn yɛ ma : “ Gáá bɔ ŋi mo Zehova ɓa gɛ́ ma : ‘ Ə́ kaa a máákilɛi, máákpɔnmaa-ɓomun, ŋɔ́ Yálái maanɛɛ ŋi laana ’ ” (Somə 91:2, TMN). A teɲa, Zehova a liilaa tɛɛ gu pɔ, yii a gu kulɔ mɛnii háákələi, da kilitɔɔmaalaa kpɔkpɔ yii vilɛnŋaa tinaa ɓa.

3. Lə ɓə maanɛɛ gu gɛ yii yaan Zehova ə gu maakpɛ ?

³ Zehova a gu maakpɛ ləi ? A pɛli ə kpɔnmaa tɛɛ gu pɔ gu tɔɔ kpaan gu wɔ liihɛlɛn mɛniɠaa lɔpee gəlee hu. Nu lɔpee gəlee yii a pɛli mɛniɲɔn gɛi a guɔ, Zehova hwaŋa kɛnɛi dɛɛ ma. Ə ma kɛ mɛni ɲaanwanaa aa laa guɔ, maanɛɛ gu kɛ a gu laana guɔ ma Zehova kaa tinaa pai yili kpɛɛi, da gu wɔ mɔnɔɠaa. Yálá Lawoo a mo guɔ yɛ ma : ‘ Ka lɛɛ Yálá ŋɔ wɛlikɛmaa hu ’ (Zudə 21). Gwa kɛ bɔ Zehova ə kpɔnmaa tɛɛ gu pɔ gwa kɛ liikələngwəi mɛniɠaa hu, maanɛɛ gu lɛɛ a məlanmun. Gwa pɛli yili kɛi ləi ?

4, 5. Zehova a ŋɔ wɛlikɛmaalaa lɛ ləi guɔ ?

⁴ Gwa kɛ bɔ gu lɛɛ a Zehova məlanmun, maanɛɛ  gu kɛ a gɔlɔnŋaa pələi gu wɛli kaa la ma kpɔ kɛnɛ. Ə́ kiliŋahiɛ ɉɛnŋaai kpɔ Zehova aa dɛɛ gu pɔ diɛ. Zehova ə lɔi lɛlɛɛ tɛɛ gu pɔ, yii naahwɛɛ a kɛɛnaa lɛlɛɛɠaa, wulu lɛlɛɛɠaa da huwɔɠaa. Ə lɛɛ ə kɔnɔn nɛlɛɛɠaa da yá lɛlɛɛɠaa tɛɛ gu pɔ. Yili pulu, ə naa lɛ guɔ Biblə hu, da duwɔ pələɠaa. Ə lɛɛ ŋɔ mɛinɛɛ kpɔ gɛnɛ, ya ɓaa gu wɛlilakɛi ə mo a nwɛlikɛmaa Lon Zesu ə dɛɛ lɔi mɛi. Ə hwaa ma yili ə mɔnɔ mɛɛ, ə lɛɛ ə haa gu maamɛni ɓa (Záán 3:16). Ɉalaa tii haalai, aa kilitɔɔmaalaa tɛɛ gu pɔ yɛ hwilɛn na yɛnɛɛ lɛlɛɛ hɔlɔɓo mɛni ɓa tinaa.

⁵ Zehova aa Tɔɔlaa ta hee yələkɔlɔn ɉu, yii Kilista kaa a ɉu Tɔɔmun. Ɉu ho kea kwea li Dɔɔlaa tii kaa pai mɔnɔɠaa kpɛɛi, ə lɛɛ gaa pai lɔi mɛi kɛi a Alizana, ɓɛi nua kaa pai yɛnɛɛ yii kpɛɛ ho ma hɔlɔɓoi laa, diɛ ɓo liilaa da kwəinɛɛ hu (Somə 37:29, TMN). Pələi gwa pɛli gu wɔ yɛnɛɛ kɛi la a nɛlɛɛ, Zehova a bələ lɛ guɔ ə lɛɛ yili a nɛ yɛ ma gu wɛli kaa ma. A mo nwɔnɔ yɛ guɔ vɛli, ə lɛɛ a nwəli tɔɔ gu woo ɓa holo kəlee. Zehova aa ŋɔ wɛlikɛmaa lɛ gu tɛi-tɛi kəlee guɔ kpɔ a ɉuponoɔ.

6. Ya pɛli Zehova ŋɔ wɛlikɛmaalaa pulu pənəi ləi ?

⁶ Yɛ́ kpɛlima, ya pɛli ə́ Zehova wɛlilakɛ ləi ? Nɛ ma yɛ́ ma mɛinɛɛɠaa kpɔ aa gɛ yɛ́, ə́ gəlee hukɔlɔn. Kəlaa yiihu, nu kəlee hwəi a mɛinɛɛ hukɔlɔn. Gu ho bɔ gu ho kɛ yɛ nua yiiɠaai di hwa mɛinɛɛ hukɔlɔn, yɛ pələi nutaɠaa di kɛ la a Zesu ŋɔ lowai. Ə kɛ a holo ta, Zesu ə holoɲɔngɛnua pou kɔlɔi pono, kəlaa dɔnɔ gbən lɔ ɓə pa ə mamaɓo (Lukə 17:12-17). Maanɛɛ gu kɛ yɛ nui tii pa ə Zesu hɛɠɛɛɓo. Yili ɓa maanɛɛ guɔ Zehova mamaɓo.

7. Gwa Zehova wɛlilakɛ pələ kɛ ləi ?

⁷ Maanɛɛ gu nɛ guɔ ma Zehova wɛli kaa guɔ. Zesu ə mo ŋɔ kalan nea diɛ yɛ diɛ di Zehova wɛlilakɛ a di lii  kəlee da di kpini kəlee da di wɔ kiliŋahiɛ kəlee (Matie 22:37 ɓo). Yili mukulaa ɓaa lə ?

8, 9. Gwa pɛli nɛi ləi guɔ ma Zehova wɛli kaa guɔ ?

⁸ Ya lɔ ɓaa gu mo guɔ ma Zehova wɛlikaa guɔ ? Kpaa. Gu túwɔ́ pələ ɓə a nɛ akɛ Zehova wɛli kaa guɔ a gu lii kəlee da gu kpini kəlee da gu wɔ kiliŋahiɛ kəlee (Matie 7:16-20). Biblə a mo kpɔ a ɉuponoɔ yɛ ma, akɛ Yálá wɛli kaa guɔ, gwa ŋɔ liɛwooɠaa hon. Yili kaa mɔɔn a mɛni yii gɛ laa walaa ? Kpaa, maahɔlɔɓo Zehova ‘ ŋɔ liɛwooɠaa [...] hon naa ho wala li ’ (Záán dɔlɔɔ 5:3 ɓo).

⁹ Gwa kɛi lɛɛ Zehova ŋɔ tɔn-nwooɠaa mu, gwa kwəinɛɛ hɔlɔɓo gu wɔ yɛnɛɛ hu (Izai 48:17, 18, TMN). Lə ɓə a kpɔnmaa tɛɛ gu pɔ ə gɛ gu lɛɛ a Zehova məlanmun ? Gu yili kaa kea.

10. Lə mɛni ɓa maanɛɛ ə́ lɛɛ lɔ ma yɛ́ Zehova kɔlɔnŋaa maakwɛli ?

¹⁰ Lə ɓə ə́ gɛ yɛ́ pɛli kɛi a Zehova məlanmun ? Biblə kalanŋaa haalai ɓə ə́ Zehova kɔlɔn na, ɓəlannaa ə lɔ ka yaa ka lowai ə lɛɛ, ɉu ə wala-wala. Gwa pɛli gu məlannaa tii huwala-wala mɛni kɔɔn nwɔn ma. Ya nwɔn doo, ya kɛ bɔ ho luwun, maanɛɛ yɛ́ kwɛi lɔ nwɔn ŋa. Yɛ pələi lɔ kwɛi a nwɔn ɉee la, bələ lɔ ɓə Yálá kɔlɔnŋaa a gu wɔ ɓəlannaa huwala-wala la gwa Yálá ni gu lowai (Haŋɔn 2:1-5, TMN).

11. Lə ɓə Biblə ŋɔ kalan-nwoo a pɛli gɛi yɛ́ ?

¹¹ Ya lɛɛ lɔ ma yɛ́ Biblə kalan, ə́ kaa pai mɛniɠaa ɲaakaai diɛi da ə́ lii hon kpɔ a neelee. Mɛniɠaa kɛ bɛɛn Zesu laa mɛi ɉɛɓɛ yili pɔlɔ hu, ə daɠaa hukulɔ ŋɔ kalan nea hweelɛ ɓa. Gaa yɛ́ kpinii pələi galan nea hweelɛi tii di di kiliŋahiɛ la. Di mo di kee ni lowai diɛ kɛ ma : ‘ Ɓɛlowai ŋɛi ə kɛi Yálá Lawoo hɛɓɛ hukulɔ la guɔ bələ pɔi, kɛlɛi ŋaanɛɛ ə kɛi kpɔ gu kulɔ ee ! ’ (Lukə 24:32).

12, 13. (a) Nwɛlikɛmaa ŋɛi gu nii hu yɛ hwilɛn na Yálá ɓa, lə ɓə a pɛli həlii ma ? (b) Lə ɓə gwa pɛli gɛi ə gɛ Zehova ŋɔ wɛlikɛmaa ə lɛɛ a ɉuwala-walaa gu nii hu ?

 ¹² Ɓɛlowai Zesu ŋɔ kalan nea di Biblə ɲaakaa la, yili ə di kwəinɛɛ kpɔ kɛnɛ. Yɛ́ kpɛlima, ɓɛlowai ə́ gɔwɔtɔɔ la yɛ́ Biblə ŋɔ teɲa kɔlɔn na, ə́ kwəi ə́ nɛɛ kpɔ kɛnɛ. Yili ə́ kpɔnmaa tɛɛ ə́ pɔ ə́ Zehova kɔlɔn ə lɛɛ ə́ nwɛlilakɛ. Hó nwɛlikɛmaalaa tii lɛɛ laa ho kulɔ ə́ yəi (Matie 24:12).

¹³ Ya kɛ bɔ ka Yálá ka wɔ ɓəlannaa ə lɛɛ a ɉuwala-walaa, maanɛɛ yɛ́ mɛni kəlee kɛ yili maamɛni ɓa. Kɛ́ lɔ ma yɛ́ Zehova da Zesu di kɔlɔnŋaa maakwɛli. Yii ya kɛ maakwɛlii Yálá Lawoo hu, kɛ́ lowai həɠəi yɛ́ ə́ kiliŋahiɛ pələi ya pɛli bɔ túwɔ́ ɓoi la (Záán 17:3). Ya kɛi Biblə ɓo awala kɛtii yɛ́ galan, kɛ ə́ kpɔɔ maaləngɛi yɛ́ kɛ ma : ‘ Lə ɓə yii a nɛ máá Zehova Yálá maamɛni hu ? Mɛni takpɛli ləkɛɛ ɓə nwɔnɔ a nɛ máá yii a gɛ gɛ́ Zehova wɛlilakɛ a nii kəlee da gbini kəlee ? ’ (Timɔtə dɔlɔɔ 4:15).

14. Hwɛliɓo kɛɛ a kpɔnmaa tɛɛ ləi gu pɔ ə gɛ Zehova ŋɔ wɛlikɛmaa gu nii hu, ɉu yɛ lɛɛ a nwala-walaa ?

 ¹⁴ Ɓəlan nɛlɛɛ a kɛ ə́ yəi, yɛ́ hwaa bɔ kɛlɛ-kɛlɛ, yili a ka wɔ nɛɛlaa hu kɛnɛ. Bələ lɔ ɓə gwa Zehova ni gu wɔ nɛɛlaa hu a kɛnɛ la, gwa kɛi vɛli kɛlɛ-kɛlɛ (Tesalonikə dɔlɔɔ 5:17 ɓo). Hwɛliɓo kɛɛ kaa a gu Nán Yálá yələkɔnlɔn ɉu ŋɔ mɛinɛɛ kɛnɛ. Maanɛɛ gu wɔ hwɛliwoo yɛ həɠə gu nii hu (Somə 62:8, TMN). Maahonɛɛli guɔ ɓo lɔ ma guɔ mɛni tɔnɔ ɓo gu wɔ hwɛliwooɠaa hu. Yii gwa kɛi mo, maanɛɛ ə kɛ a gu wɔ kiliŋahiɛ leelee. Ə gɛ Zehova ŋɔ wɛlikɛmaa gu nii hu, ɉu ə lɛɛ a nwala-walaa, maanɛɛ gu lɛɛ lɔ ma guɔ Biblə kalan, ə lɛɛ gu wɔ hwɛliwoo yɛ həɠə gu nii hu.

15, 16. Ə́ wɔ kiliŋahiɛ kaa ləi yɛ hwilɛn na Yálá Lawoo laa həli kóló ɓa ?

¹⁵ Gwa kɛ bɔ gu lɛɛ a Zehova məlanmun, maanɛɛ guɔ gu wɔ laanalaa ɓo nu takpɛliɠaa diɛ. Zehova maamɛni ɓoɔ nu takpɛliɠaa diɛ kaa a mɛinɛɛ kɛnɛ (Lukə 1:74). Kəlaa kóló katii Zesu ə dɛɛ Kilistalea leeleeɠaa pɔ. Maanɛɛ gu kəlee guɔ Yálá ŋɔ Tɔɔlaa maawɛlɛɛ lɛlɛɛ laa həli nua diɛ. Yaa gɔwɔtɔɔ kea yɛ́ yili kɛ ? (Matie 24:14 ; 28:19, 20).

¹⁶ Apɔtɛlɛ Pɔli ə kɛi ŋɔ Yálá kóló kaa a mɛni wala-wala, ə mo yɛ gaa a “ hɛn gɔu ” (Kɔlɛntə veelɛnaa 4:7). Góló lɛlɛɛ kpɔ ya pɛli gɛi, ya ɓaa yɛ́ Zehova maamɛni da niiɓa mɛniɠaa ɓo nua diɛ. Zehova ɓatoo pələ ta lɔ katii, ə lɛɛ mɛniɠaa ya kɛ gɛi Zehova ɓa, hwa lea diɛ (Hebulu 6:10). Ya kɛi gólói tii kɛ, ya kpɔnmaa tɛɛ ə́ kpɔɔ pɔ, ə lɛɛ nu takpɛliɠaa. Ya kɛi Yálá Lawoo laa həli, ya kpɔnmaa tɛɛ ka nu takpɛliɠaa ka pɔ, ka diɛ ni ka ka maalɛɠɛɛ Zehova ɓa, ə lɛɛ ka yiipoo yii kpɛɛ ho ma hɔlɔɓo (Kɔlɛntə dɔlɔɔ 15:58 ɓo). Kóló takpɛli a pɛli kwəinɛɛ tɛɛ ə́ pɔ yɛ gólói tii ?

17. Lə mɛni ɓa Yálá Lawoo laa həli kóló kaa a kóló yii maanɛɛ ə kɛ ɉaɉa ?

 ¹⁷ Yálá Lawoo laa həli kóló kaa a kóló yii maanɛɛ ə kɛ ɉaɉa. Yili ɓa, maanɛɛ gu ‘ Yálá Lawoo laa həli ’, ə lɛɛ maanɛɛ guɔ “ nua kalan na a lowai lɔpee gəlee ” (Timɔtə veelɛnaa 4:2). Maanɛɛ nua di Yálá ŋɔ Tɔɔlaa maawɛlɛɛ mɛn, maahɔlɔɓo Yálá Lawoo kaa kɛi guɔ “ Zehova ŋɔ holo kɛnɛi aa lɛɠɛ, aa lɛɠɛ, ə lɛɛ gaa pai kpɔ a maahwilaa ! ” Voloi tii “ ho pai lɛɛi pulu ” (Sefania 1:14 ; Habakuuki 2:3, TMN). Ɉu ho kea kwea li Zehova yɛ pa Sətana ŋɔ yɛnɛɛ ŋɛi ŋaakpɛɛi. Gɛɛ voloi tii ho ɉəli, maanɛɛ nua kili ə pu ɉu, ə lɛɛ di kɛ a gɔlɔnŋaa yii pai tɛɛ ə gɛ diɛ pɛli kóló kɛi Zehova ɓa.

18. Lə mɛni ɓa maanɛɛ guɔ kwɛli hwilɛn Zehova ɓa gwa gu ɓəlaa kilistalea leeleeɠaa ?

¹⁸ Zehova kaa bɔ guɔ kwɛli hwilɛn ma, gwa gu ɓəlaa kilistalea leeleeɠaa. Biblə yɛ ma : ‘ Ka gu gu kee ni mɛi kaa, ə gɛ, gu gu kee ni hwaŋalɔ, guɔ wɛlikɛmaa leelee kɛ, da mɛni lɛlɛɛ. Ka gu ho kpəla gu kee ni ŋaakpɔnŋaa ɓa, yɛ pələi nu takpɛliɠaa di hwa pa la ŋaakpɔn ɉu. Kəlaa yaamun, ka gu gu kee ni hwaŋalɔ, maahɔlɔɓo, gu ɲɛi kaa ma, gu Námu pai lowai aa lɛɠɛ ’ (Hebulu 10:24, 25). Maanɛɛ guɔ mɛni kəlee kɛ, ə gɛ guɔ li ŋaakpɔnŋaa diɛ. Ŋaakpɔnŋaa da gɛ guɔ gu kee ni hwaŋalɔ.

19. Lə ɓə a pɛli kpɔnmaa tɛɛ gu pɔ guɔ pɛli gu ɓəlaa kilistalea wɛlilakɛi ?

¹⁹ Ya kɛi li ŋaakpɔnŋaa diɛ, ə́ kaa pai ɓəlanŋaa hɔlɔɓoi laa diɛi da kpɔnmaa tɛɛ ə́ pɔ ə́ Zehova ɓatoo. Ə́ kaa pai nan nonnii tamaa kaai laa diɛi da mɛni kəlee kɛ Yálá ɓatoo mɛni hu yɛ pələi yɛ́ kpɛlima ya kɛ gɛi la. Maanɛɛ ə́ ə́ kili lɛɛ ɉu yɛ́ ma nɛŋɛn gaa ə́ nan nonnii diɛ, yɛ pələi lɔ da kaa la yɛ́ kpɛlima yɛ́. Ə́ nan nonnii tii da pɛli di lan a lowai lɔpee gəlee, yili ɓa maanɛɛ yɛ́ di maahwaalɛɛ (Kɔlɔsə 3:13 ɓo). Mɛniɠaa ə́ nan nonnii da kɛ gɛi a nɛlɛɛ,  di lɛɛ ə́ kili pɔ. Yili ɓə pai kpɔnmaa tɛɛi ə́ pɔ yɛ́ pɛli di wɛlilakɛi a neelee ə lɛɛ yɛ́ pɛli lɛɛ a ə́ maalɛɠɛɛ Zehova ɓa.

20, 21. Lə ɓə da kɛ ma “ yiipoo leelee ” ?

²⁰ Zehova kaa bɔ nua di kaa a məlaa di wɔ yɛnɛɛ ŋaa ə nɛɛ kpɔ a neelee. Biblə a mo yɛ ma ɲɛnɛɛ yii gu kaa tinaa pai kɛi ɉu, gu hwa pɛli gɔɔn ɉii háákələi yɛnɛɛ ɓa tɔnɔ kpɛli.

²¹ Gu wɔ lamu yɛnɛɛ ho lɔ pai kɛi a kwəlan 70 awala kɛtii kwəlan 80. “ Yiipoo ” yii kpɛɛ ho ma ɓə tinaa gu kaa pai ɉɔlɔɓoi. Kɔlɔipono leelee da liilaa kaa pai kɛi gu yəi Alizana. Biblə a kɛ ɲɛnɛɛ tii ɓa “ yiipoo leelee ”. Zehova a mo yɛ ma gaa pai yili tɛɛ gu pɔ. Kəlaa maanɛɛ gu mɛni kəlee kɛ yiihu, gu tɔɔ kpaan ə gɛ ho kulɔ gu yəi (Timɔtə dɔlɔɔ 6:12, 19).

22. (a) Gwa pɛli gɛi ləi háákələi, ə gɛ gu tɔɔ kpaan yiipoo leelee hɔlɔɓo mɛni ɓa ? (b) Lə mɛni ɓa gu hwa pɛli yiipoo yii kpɛɛ ho ma hɔlɔɓoi gu wɔ mɛni lɛlɛɛ kɛɛ hu ?

²² Gwa pɛli gɛi ləi háákələi, ə gɛ gu tɔɔ kpaan yiipoo leelee hɔlɔɓo mɛni ɓa ? Maanɛɛ gu “ mɛni lɛlɛɛ kɛ ” ə lɛɛ gu “ yee laa ə kɛ a vɛɛ a túwɔ́ pələ lɛlɛ ” (Timɔtə dɔlɔɔ 6:18). Yili mukulaa ɓaa maanɛɛ yii gwa maakwɛli Biblə hu, guɔ bɔ túwɔ́ ɓo. Kəlaa yiipoo leelee hwa hɔlɔɓo lɔ gu wɔ mɛni lɛlɛɛ kɛɛ hu. Akɛ yili lɔ ɓə gu hwa pɛli yiipoo yii kpɛɛ ho ma hɔlɔɓoi. Maahɔlɔɓo gaa a “ Yálá ŋɔ mɛinɛɛ ” (Rɔmu 5:15). Gu nan Yálá yələkɔlɔn ɉu kaa bɔ kpɔ a neelee ə mɛinɛɛ tii tɛɛ ŋɔ kólókɛnua pɔ.

23. Lə mɛni ɓa maanɛɛ ə́ hwilɛn pələ leelee mɛi háákələi ?

²³ Ə́ kpɔɔ maaləngɛ yɛ́ ma : Ŋa kɛ kwɛli hwilɛn ɉii Yálá ɓa yɛ pələi gaa la bɔ ? Akɛ maanɛɛ ə́ mɛni taɠaa maahwalən ə́ yii pələ hu, gɔwɔtɔɔ yiihu. Gwa mɛni kəlee kɛ lɛɛ mɛni ɓa Zehova woo mu, ə lɛɛ gu laa Zehova la, a kɛ a gu maakilɛi. Gaa lɔ pai kɛi ma yɛ ŋɔ kólókɛnua  təlimoɔɠaa maakpɛ ɲɛnɛɛ ŋaakpɛɛi lowai ŋɛi hu. Yili pulu, gaa pai gɛi gu kɛ Alizana hu a yələ kəlee yɛ pələi aa mo la. A teɲa, ya hwilɛn pələ leelee mɛi háákələi, ə́ kaa tinaa pai yiipoo leelee hɔlɔɓoi.