Mun ˈe dhɩ nɩan ˈe ɛ ˈdhi bho

Mun ˈe dhɩ nɩan ˈe ɛ ˈdhi bho

ˈCƖAANDHƐ- -BUE- ˈJHƆ -ˈˈMƐƝƐN

Kpʋn ˈo Zoova ˈˈbun in

Kpʋn ˈo Zoova ˈˈbun in

1, 2. -Ɔ -ˈbhɛɛ- -ɔ -ˈye -aʋ- sʋn bho po ˈzɩan -an?

-NAAN tɔˈ i: -zɔn dhueˈ ɛ, -nɩɛn- naanˈ ˈbho -jeˈˈ. ˈSʋ ˈˈnin ɛn jhiɛ i. Ɛɛ ˈcrɛ ˈˈjhri. ˈDhe ˈˈjha -kpeɛ- i. ˈˈNin ɛn ˈˈgbuuˈ. ˈSʋ ɛ -dee dhbhaaˈ ˈmɛn. -Man ˈbɔn -da -ˈye -pa. -Bho ˈbɔn ˈo dhi -bɔn -bɔn -wɛeˈ -ˈjhe ˈo ɛˈ, ˈmʋnan an muɛn -ʋn nʋn- ˈjɛɛn-!

2 -Ka ˈˈnin ɛnˈ ijhiaˈ ˈbhlea -zɔɔnˈ ɔn, ˈka ˈkmʋn nɩan ˈzɩan nɩn- -ke. Ʋn ˈbhleɛ -faʋn-. -ˈBhɛɛˈ -ˈye -manˈ ˈˈjɛ idee- -ˈye ka nʋn: ‘Da ˈye -paa -a?’ Dhɛ bhlei- dhueˈ ˈtmʋan ˈdhe Biiblʋ ˈdhi ɛ, ɛ ka: “Dhɛ ˈyea ˈtmʋn ˈdhe Zoova bho ɛ, ɛ ka: ‘-Mɔn -nɩn ˈman ˈmʋnghwlaai, ˈman ˈkpɩ, ˈman Ɲɔnsoa ˈɩn dea -gwlɩˈˈ ɛ.’” (Psaume 91:2) ˈKɛ nɩn- ˈjɛɛn-, Zoova ˈbhɛɛˈ ɔ ˈye -aʋ sʋn bho po ˈzɩan. -Kenɛnˈ ɛn, ɔɔ ˈˈɲɩɛn -aʋ -pɛɛ ˈˈɩ-tbhadhɛ- ˈdhɔɛe ˈdhe ˈkmʋn anˈ ɲan anˈ dɩ ˈdhi.

3. Ka -a -ˈye nʋn -wɛeˈ Zoova ˈye -aʋ- ˈdheifuo- -ɛ?

3 Ka Zoova ˈbhɛɛ ɔ ˈye -aʋ- ˈdheifuo- sʋn nʋn -ɛn? -Bho -aa sa ˈkle ˈjhe ɛˈ, ɔ ˈbhɛɛˈ ɔ ˈye -aʋ- bho -sie-. Ɔ -kman ˈˈɩn ɔ ye -aaˈ ˈmʋɲɩɛʋn anˈ klɛɛ -zii. -Bho dhɛsaʋn- ɛn sa -aʋ- -ˈjhe ˈzɩan mɔn ˈdhe- ɛˈ, -a -ˈye Zoova -gwlɩˈˈ de, ɔɔ muɛn dhɩ taˈ ˈˈɩ -po ˈdhe ˈkmʋn anˈ ɲan. Biiblʋ ˈnaan: “[Aʋ] -de i ˈdhe Nyɔsoaa nyʋdɩkmaa ˈdhi.” (Zudɩ 21) -Bho -a -nɩn ˈe ˈklejheɛ ɛˈ nɔnˈˈ -wɛeˈ -aa sa ˈbɔn Zoova ˈye -aʋ- sʋn bho po ɛˈ, -ˈmɛn -a -ˈye ˈo ɔ ˈˈbun ikpʋn. Ka -a -ˈye ˈo ɔ ˈˈbun ikpʋn- sʋn nʋn -ɛn?

-ZA ƝƆNSOA Aˈ ƝƲNDƖKMAAN ANˈ KPA

4, 5. -Kawɛ- Zoova nʋn -aʋ ɔɔˈ ɲʋndɩkmaan ˈˈɩto- sʋn -ɛn?

4 -Ka Zoova nʋan -aaˈ dɩ -kman sʋn ɛn, -bho -aa seɛ tɔˈ ˈˈkpe inaan anˈ, ɛɛ muɛn -aʋ- sʋn bho -po -a -ˈye ˈo ɔ ˈˈbun ikpʋn. Dhɩ aˈ klɛɛ ɔ nʋan -aaˈ dɩ ɛ, -naan ɩn tɔˈ i. Ɔ nʋɛn ˈbhlʋa -e nmian -e ti -wɛeˈ ɔ ˈˈɲɩn -aʋ. Ɔɔ ˈˈɲɩɛn -aʋ dhiidhɩ- -e ˈˈnin -e. Zoova -tɔɔn -aʋ- ɔɔ ˈɲnɩn -e ɔɔˈ kplɩn ˈmɛn ˈdhe Biiblʋ ˈdhi. Dhɛ ɔ nʋan -ɛ -ziia- dhɩ aˈ klɛɛ ɛ, ɛmɛn- -nɩn ɔ -kman -aaˈ dɩ ˈjɛɛn- ˈsʋ ɔ dhbhoɛ ɔɔˈ dɩkman- -Jhu Zezi da ˈbhlʋa ˈˈkpe ɔ ye ˈmɛn -aaˈ dɩ. (Zan 3:16) ˈSraa- -ˈnɔn mɔn- nʋɛn -wɛeˈ -a -ˈbhɛɛ -a -ˈye dhɛjɛɛn -gwlɩˈˈ de ˈdhe ˈkmʋn anˈ ɲan.

5 Zoova ˈˈduɛ ˈBheɔglɔ- ˈdhe jhaʋn ˈdhi -ɔɔ mun ˈklejheɛ- iza- ˈdhe nɔnˈˈ -dhɛ ˈˈzaan ˈdhi. ˈBheɔglɔ -ˈnɔn ɔn muɛn nʋn- ˈbhlʋa ˈye -bɔyaˈˈ -deɩn- ˈkpa. Ɲʋn anˈ klɛɛ ɛ muɛn kupeɛideɛ- ˈjhe-, ʋaˈ -bɔyaˈˈ ˈse ˈˈtian ˈbhle iˈ. (Psaume 37:29) -Ka -dhee -ˈnɔɔn Zoova nʋan ɔɔˈ ɲʋndɩkmaan -to sʋn ɛn, ɛmɛn- -nɩn ɔɔ tɔɔn -aʋ -ka -a -ˈyea -nansʋn nʋn ˈzɩan -wɛeˈ -aaˈ ˈkmʋn ˈyea -kajɔɔnka nɩn- ɛn. Ɔɔ ˈdha -aʋ ˈmɛn -ke -a -ˈyeɔ bhae-. Ɔɔ poɛ -aʋ dheinˈˈ bho zɔn ˈˈoo zɔn. ˈJɛɛn- ɛn, Zoova aˈ ɲʋndɩkmaan ˈso ˈo ɲɔn sie.

6. Ka -ˈye Zoova aˈ ɲʋndɩkmaan anˈ kpa -za sʋn nʋn -ɛn?

6 Ka -ˈye Zoova aˈ ɲʋndɩkmaan anˈ kpa -za sʋn nʋn -ɛn? Dhɩ aˈ klɛɛ ɔ nʋan -ʋn ˈˈjhrii ɛ, poɔ ɩanˈ ˈsɛ-. ˈKlaa, ˈzɩan an, dhɩ aˈ klɛɛ ɔ nʋan an, ɲʋn anˈ -da -duuˈˈ aˈ jhibhi ˈˈɩ. Ɛmɛn- -nʋɛn- -da Zezi nɩan da ˈbhlʋa ˈˈkpe -dhe ɛ. -Zɔn dhueˈ ɛ, ɔ ˈpʋɛ- ɲʋn -bue- jhaughwɛ ɛ nʋan an. ˈKlaa ˈdhʋbʋ ˈˈklun ɛn, ɲɔn dhueˈ gbai mɔn- jhi dhe -wɛeˈ -ɔ po Zezi ˈsɛ. (Lukɩ 17:12-17) -Ka ˈˈjhu poa Zezi ˈsɛ -ˈnɔn nɩan an, ˈka -a -ˈye nɩn- -ke. -A -ˈye Zoova ˈsɛ po jheejhee.

7. -Ka -a kman Zoova aˈ dɩ ˈjɛɛn- ɛn, ka -a -ˈyeɛ -to sʋn nʋn -ɛn?

7 -Ka -a kman Zoova aˈ dɩ ɛ, -a -ˈyeɛ -to -ke. Zezi zela- ɔɔˈ dhɛcɩaʋn -glʋˈ ˈmɛn, ʋʋ ˈye Zoova aˈ dɩkman- ˈdhe ʋaˈ -pɛɛ -e ʋaˈ ɲiɔn tu -e ʋaˈ tɔˈ ɔˈ klɛɛ ˈmʋn. (Zro Matie 22:37.) Dhɛ ɛ ˈdha -a?

8, 9. -Ka -a kman Zoova aˈ dɩ ɛ, ka -a -ˈbhɛɛ -a -ˈyeɔ ˈˈɩto- sʋn nʋn -ɛn?

8 Zoova aˈ dɩkmaan -nɩɛn- ˈdhe ˈŋwɔn ɔnˈ ˈsʋ? ˈˈƖɩn-. -Bho -a -kman Zoova aˈ dɩ ˈdhe -aaˈ -pɛɛ -e -aaˈ ɲiɔn tu -e -aaˈ tɔˈ ɔˈ klɛɛ ˈmʋn ɛnˈ, -ˈmɛn -a -ˈyeɛ -to ˈdhe -aaˈ nʋʋndhɩ ˈdhi. (Matie 7:16-20) Biiblʋ ˈnaan -bho -a -kman Zoova aˈ dɩ ɛˈ, -aa muɛn ɔɔˈ ˈtee ŋwɔn ˈjhe-. Ɛɛˈ dhɛ tu ɛˈ nʋanˈ -kman ˈˈɩn? ˈˈƖɩn-, dhɛbhleɛ ɛ, Zoova a “wlukɩndedhɛ se ˈˈi kma-.”—Zro 1 Zan 5:3.

9 -Bho -a sa Zoova ɲwɔn ˈjhe ɛˈ, -aa muɛn -bɔyaˈˈ -e kupeɛideɛ- ˈjhe- ˈdhe -aaˈ ˈkmʋn ˈdhi. (Isaïe 48:17, 18). -ˈMɛn dhɛwɛ- -ˈbhɛɛ- -ɛ -ˈye -aʋ sʋn bho po -wɛeˈ -a -ˈye ˈo Zoova ˈˈbun i kpʋn -ɛn? Ɛmɛn- -ɛnˈ dɩ -aa jhi ˈtmʋan.

-NƖN ZOOVA NAN- JHEEJHEE

10. Dhɛɛdɩ- -ˈye Zoova aˈ jhibhɛ- ˈcɩaan ɲan ˈkpa -a?

10 Ka nʋn -wɛeˈ -ˈkpa Zoova aˈ -jhbhɛɛi- -ɛ? Biiblʋ aˈ ˈcɩaan mɛn- nʋɛn -wɛeˈ jhibho- Zoova ˈˈdhe -nɩn ɔ -jhbhɛɛ. -Jhbhɛɛ nɩan ˈo aʋ ˈɲnɩn ɛn, -ka ɲɔn ɔnˈ dbha nɛn ɛn, ˈka ɛ nɩn-, -bho -man sa ˈo -nae- po ɛˈ, ɛ ˈse ˈmʋn- in. -Bho -man sa Zoova aˈ jhibhɛ- ˈcɩaan ɲan kpa aˈ, -jhbhɛɛ nɩan ˈo aʋ ˈɲnɩn ɛn, ɛɛ muɛn iku- -kajɔɔnka.—Iiˈˈbhlaadhɩ- 2:1-5.

-Ka ɲɔn ɔn ˈˈdua -nae- ˈbho ˈˈjhri -wɛeˈ nɛn -seaˈ ˈmʋn ɛn, ˈka ɲɔn ɔn ˈˈdu Zoova aˈ dɩkmaan anˈ dɩ -wɛeˈ ɛ -seaˈ ˈghwla.

11. Dhɩ -ˈnɩɩn -man muan ˈjhe- ˈdhe Biiblʋ aˈ ˈcɩaan an, ka ɩan mun nʋn- ˈdhee- -pɛɛ bho -ɛ?

11 -Bho kpa Biiblʋ aˈ ˈcɩaan ɲan anˈ, dhɩ -ˈnɩɩn -man mun ˈjhe- -ɩn -ˈye -manˈ -pɛɛ ˈˈɩzian- ˈjɛɛn-. Nɔnˈˈ dhueˈ ɛ, dhɩ Biiblʋ -zaa ɲan ʋn ˈtmʋan an, ɩmɩn- Zezi ɔ za gbɔ ˈdhe ɔɔˈ dhɛcɩaʋn ˈsɔɔn bho. ˈSʋ ʋʋ ˈnaan: “Ti ɔɔ wlua ˈdho -yeiˈˈ ˈwwɛɛ ɔɔ zɩla ˈcreedhɩ kɩn ɛ, nɛˈɛ cɛn ˈe -a ˈdhii?”—Lukɩ 24:32.

12, 13. (a) -Bho -a se ˈgwlii ˈsro ɛˈ, Ɲɔnsoa aˈ dɩkmaan nɩan ˈe -a ˈmʋn ɛn, kɛ ˈbhɛɛ ɛ ˈye nɩn- -ɛn? (b) Ka -a -ˈbhɛɛ -a -ˈye nʋn -wɛeˈ Zoova aˈ dɩkmaan ˈye iku ˈdhe -a ˈmʋn -ɛn?

12 -Ka Zezi ɔˈ dhɛcɩaʋn anˈ -pɛɛ nʋan iˈtʋɛn- sʋn, dhɩ ʋʋ ˈŋwɔan in ˈdhe ˈCreedhɩ ˈdhi ɩanˈ dɩ ɛ, ˈkamɔn- -ke, -da -deea Biiblʋ aˈ iˈŋwɔan an, ˈmʋnan pa -manˈ -pɛɛ. Ɛ poɛ -ʋn sʋn bho -ˈye Zoova jhibho- ˈsʋ -ˈye ɔɔˈ dɩkman-. -Manˈ ˈˈtai- dhɛ ˈˈoo dhɛ i ˈdhe-, ɛɛˈ nʋɛnˈ -dhe ˈsʋ, dɩkmaan nɩan ˈo aʋ ˈɲnɩn -ˈnɛn, ɛɛ pa ˈˈcɛ -dhe.—Matie 24:12.

13 -Bho -ˈkpa Zoova aˈ -jhbhɛɛi- bhla aˈ, -ˈmɛn -ˈye ˈe ˈkpɩ po -wɛeˈ aʋaˈ -jhbhɛɛ ˈye iku. -ˈYe ɔmɔn -e Zezi ɔˈ jhibhɛ- ˈcɩaan ɲan kpa, dhɛ -man -ˈcɩaan -ˈyeɛ tɔˈ ˈˈkpe i -naan -wɛeˈ -ˈyeɛ ˈˈjhriɛ ˈˈdu ˈdhe -manˈ ˈkmʋn anˈ klɛɛ ˈdhi. (Zan 17:3) -Bho -man sa Biiblʋ ˈdhii zro, -bho -man ˈsʋ ˈcɩaan -ke ɛˈ, dee- -manˈ ˈˈjɛ i: ‘Dhɛ nɛn ˈman zroa ˈdhee, dhɛ ɛɛ tɔɔn ˈmʋn ˈdhe Ɲɔnsoa Zoova aˈ dɩ ˈdhi -ɛ? Dhɛɛdɩ- ˈye ɔɔˈ dɩ -kman ˈdhe ˈman -pɛɛ -e ˈman ɲiɔn tu aˈ klɛɛ ˈmʋn -ɛn?’—1 Timotee 4:15.

14. -Jhbhɛɛ nɩan ˈo -abʋ -e Zoova ˈɲnɩn ɛn, ka bhaeɛ nʋn ɛɛˈ dɩ -ɛ?

14 -Bho ɲɔn nɩn- -jhbhɛɛ -kajɔɔnka aˈ, -man ghluɛ ˈe ɔ bho jheejhee, ɛmɛn- -ɛn kuu aʋaˈ -jhbhɛɛ- i. -Ka nɩan dhueˈ ɛ, ˈkamɔn- -bho -aa sa ˈe Zoova bho ghlu jheejhee ˈdhe bhaenanˈ anˈ, ɔɔˈ dɩkmaan nɩan ˈe -a ˈmʋn ɛn, ɛɛ ku i. (Zro 1 Tesalɔsɩ 5:17.) Bhaeɛ- -nɩɛn- -baanˈ- klaaˈˈ -ɔ -ˈghlʋ ˈe -aaˈ Bhaˈ nɩan ˈe jhaʋn ˈdhi bho. Dɩ -aa -ˈtmʋɔn ˈye ˈe -aaˈ -pɛɛ bho ˈghlʋ. (Psaume 62:8) -A -ˈbhɔ dhɩ nɩan dhueˈ ˈtmʋn dɩ zɔn ˈˈoo zɔn ˈdhe bhaeghlu ˈdhi. Dhɛ -aa -ˈtmʋan an, -aaˈ ˈˈjɛ ˈyeɛ iˈŋwɔn -kajɔɔnka. -Bho -aa sa Biiblʋ aˈ ˈcɩaan ɲan kpa ˈˈdhe -bho -aaˈ bhaeghlu a sa ˈe -aaˈ -pɛɛ bho ˈghlʋ ɛˈ, Zoova aˈ dɩkmaan nɩan ˈe -a ˈmʋn ɛn, ɛɛ muɛn iku-.

BHLA ZOOVA Aˈ BO ˈDHE ƝƲN BHO

15, 16. Ka -bobhladhbho- nɩn- ˈdhe- -ˈˈjhri ˈdhe -ɛ?

15 -Bho -aa sa ˈbɔn -a -ˈye ˈo Zoova ˈˈbun ikpʋn -kajɔɔnka aˈ, -ˈmɛn dhɩ -a dea -gwlɩˈˈ ɛ, -a -ˈyɩ ɲʋn -ˈnʋʋn ˈtmʋʋn-. Ɛ nɩn ˈˈɩ-nmɔɛn- klaaˈˈ -a -ˈbhle. (Lukɩ 1:74) Ɛ nɩn dhbho Zezi ˈˈɲɩn kletiɛn ˈjɛʋn ʋʋ ˈye nʋn. -Aaˈ klɛɛ ˈye Ɲɔnsoa aˈ ˈBheɔglɔ ɔˈ -bɔyaˈˈ bo bhla. -Dee ɛɛˈ nʋanˈ ˈmɛn?—Matie 24:14; 28:19, 20.

16 Dhbhoi- Pɔʋ ˈjhean ˈmɛn -ka -bobhladhbho- nɩan dhbho ˈjɔɔn ɔn. Ɛɛˈ dɩ ɔ ˈdhɔɔ ‘ˈˈghwliɛ.’ (2 Kolɛntɩ 4:7) Dhbho -ɔ -ˈyea dhɛ ˈdha -ɔ -ˈyea -ˈtmʋʋn- ɲʋn Zoova -e ɔɔˈ -glʋˈdɩ aˈ dɩ -zii ɛ, ɔ se nɩn-. Ɛ nɩn Zoova aˈ dhbho ɔˈ kpɔ dhueˈ. Dhɛ -man nʋan -man -ˈˈɲɩɔn ɔn, ɛ ˈdha dhɛ ˈdhe ɔ ˈˈjhri ˈdhe. (Eble 6:10) -Bo -man bhla a, ɔɔ poɛ mɔn -e ɲʋn -an poa -ʋn dheinˈˈ bho sʋn bho aʋa yea Zoova iˈˈkwaan ˈˈdhe ˈdhe ɲan an, aʋ ˈbhɛɛˈ aʋ ˈye ˈkmʋn sea ˈˈtian ˈbhle ˈjhe. (Zro 1 Kolɛntɩ 15:58.) Dhbho -ɔ -ˈyea ɲɔn ɔnˈ -pɛɛ -bhlua- -ɔ -ˈyea dhbho nɔn -zii ɛ, ɔ se nɩn-.

17. Dhɛɛdɩ- ɲʋn ˈye -bobhladhbho- bho ˈˈdoo- -ɛ?

17 -A -ˈye -bobhladhbho- bho ˈˈdoo-. -A -ˈye ‘Ɲɔnsoa aˈ ghlu bhla,’ -a -ˈye ˈe ɛ ˈˈjhri kpʋn. (2 Timotee 4:2) Ɲʋn anˈ klɛɛ ˈye Ɲɔnsoa aˈ ˈBheɔglɔ ɔˈ dɩ ˈŋwɔn. Biiblʋ ˈnaan: “Zoova aˈ -zɔn klaaˈˈ se bho -tɛɛn! Ɔ se bho -tɛɛn, ɔɔ ˈˈdooˈ ɔɔ yea jhi!” ˈKmʋn anˈ -gwɛ nɔnˈˈ “ˈse bhɩ dhe sie- i.” (Tsephania 1:14; Habaqouq 2:3) ˈDhe nɔnˈˈ -dhɛ ˈˈzaan dhi ɛ, Zoova a muɛn Satan anˈ ˈkmʋn -saʋn- nʋn iza-. -Bho nɔnˈˈ -ˈnɔn ˈye ɲnin ɛnˈ, ɲʋn ˈye ɲʋn -glʋˈ zea- -wɛeˈ -bho ʋʋ ˈye ˈo Zoova ˈdhe bhla aˈ, ʋʋ ˈye ˈo ɔ ˈdhe bhla.

18. Dhɛɛdɩ- -a -nɩn kletiɛn ˈjɛʋn ˈye -da dhueˈ ˈkpa -wɛeˈ -a -ˈye Zoova ˈˈɲɩn -ɛn?

18 Zoova a ˈbɔn -a -nɩn kletiɛn ˈjɛʋn ˈye -da dhueˈ ˈkpa -wɛeˈ -a -ˈyeɔ ˈˈɲɩn. Biiblʋ ˈnaan: “-A ˈˈdu -aaˈ ˈdjɛiˈˈ -dɔnˈˈ ˈdho -nʋˈ-nʋˈ we dhueˈˈ e dhueˈˈ, -wɛˈ -a ˈye ˈkpɩ ˈkpa, -a ˈye nyʋ dɩ kma-, -a ˈye nʋʋdhɩ ˈdjɛ nʋ. -A ˈbhɔ -aaˈ -da dhueˈˈ ˈkpaa- ˈbhɔ ɛ, -ka ɛ nɩa nyʋ -nʋˈ-nʋaˈ nʋʋdhɛ. Jɛɛ- -ka ˈwɩɛɛ ˈˈkʋaan- i ɛ, -a -kuu -a -bhɛiˈˈ dhii dhueˈˈ e dhueˈˈ mɔumɔu.” (Eble 10:24, 25) -A po ˈe ˈkpɩ -wɛeˈ -a -ˈye ˈe ˈŋmɩɩnanˈ mun jheejhee. ˈDhe ˈŋmɩɩnanˈ an, ˈdhemɔn- -aa ˈˈdu bha dɩ -gwliˈi ˈˈdhe -aa po bha ˈkpɩ.

19. Dhɛwɛ- -ˈbhɛɛ- -ɛ -ˈye -aʋ sʋn bho po -wɛeˈ -a -ˈye -aaˈ ˈdhoudhi -ˈˈwe aˈ dɩ -kman -an?

19 -Bho -man sa ˈe ˈŋmɩɩnanˈ mun ɛnˈ, -jhbhɛɛʋn- ˈjɛʋn-, -ʋʋ -ˈyea -ʋn sʋn bho po -wɛeˈ -ˈyea Zoova aˈ ˈˈɲɩan anˈ ˈkpɩ ˈbhle ɛ, ʋbʋ- -man mun ˈjhe-. ˈDhoudhi -ɲmai- -e ˈdhoudhi -ɲnʋnkpae -duuˈˈ -duu -man muan -jhɛɛ ˈdhemɔn ɔn, ʋa poɛ ˈe ˈkpɩ aˈ klɛɛ ʋa yea Zoova ˈˈɲɩn -ke. -Ka -ˈsea ˈˈɩˈgba -wɛeˈ -ˈbhɛa -ˈyea dhɛ ˈˈɩzi -ˈyeɛ nʋn ɛn, ˈka ʋʋ nɩn- -ke. -Bho ɲɔn nʋn -ʋn dhɛ ˈˈjhrii ɛˈ, -ˈŋwɔɔn- ɔɔˈ ˈgɩn. (Zro Kolɔsɩ 3:13.) -Manˈ ˈdhoudhi -ˈˈwe aˈ kplɩn ˈjɛɩn- mɩn- -ˈye jha -ŋmʋn. Ɛmɛn- -ɛn mun -ʋn sʋn bho -po -wɛeˈ -ˈye ʋaˈ dɩ -kman ˈˈdhe -ˈye ˈo Zoova ˈˈbun ikpʋn -kajɔɔnka.

ˈKMƲN ˈJƐƲN-

20, 21. -Ɛ -nɩn ‘ˈkmʋn ˈjɛʋn’ -ɛn?

20 Zoova a ˈbɔn ɔɔˈ -jhbhɛɛʋn- anˈ klɛɛ ɛˈ ˈkmʋn ˈye -kajɔɔnka nɩn-. Biiblʋ a ˈtmʋʋn -aʋ- ˈmɛn -ka ˈkmʋn -aa muan ˈjhe- ˈdhe ɲan -e -jʋn -a nɩan ˈnɔn ˈdhi ˈzɩan an, ɩn ˈsea dhɛ dhueˈ nɩn- in ɛn.

Zoova a ˈbɔn -ˈye ‘ˈkmʋn ˈjɛʋn’ ˈjhe. Ɛ nɩn -manˈ ˈbɔɔndhɛ ˈmɛn -ke?

21 ˈDhe ɲan an, -glɔɲiɔn ɔnˈ zɩn ˈse 70 -e 80 ˈˈtii- dhi. -Aaˈ ˈkmʋn ˈse ˈˈtian ˈbhle- i. ˈBhlʋa a muɛn -bɔyaˈˈ -deɩn- ˈkpa-. ˈGhwɛ ˈse nɩn- in, tʋ ˈse ˈkpa- i dheeˈka. Ɛɛˈ dɩ -wɛeˈ ˈkmʋn nɩan kaˈ a, Biiblʋ ˈdhʋʋ ‘ˈkmʋn ˈjɛʋn.’ ˈKmʋn ˈjɛʋn -ˈnʋn mʋn- Zoova a ˈbɔn ɔ ˈye -aʋ ˈˈɲɩn. Ɔ cɛn ɛɛˈ ghlu ˈmɛn. ˈKlaa -bho -a -ˈyʋ ˈjhe ɛˈ, -a -ˈye ˈe ˈkpɩ po ˈzɩan -wɛeˈ ˈkmʋn -ˈnʋn ɛn, -a -ˈyʋ ‘kpʋn.’ —1 Timotee 6:12, 19.

22. (a) Ka -a -ˈbhɛɛ -a -ˈye nʋn -wɛeˈ -a -ˈye ‘ˈkmʋn ˈjɛʋn kpʋn’ -ɛn? (b) Dhɛɛdɩ- -wɛeˈ -a se ˈbhɛɛ- -a -ˈye -aaˈ ˈˈjɛ ˈkmʋn sea ˈˈtian ˈbhle ˈˈɲɩn -ɛn?

22 Ka -a -ˈbhɛɛ -a -ˈye nʋn -wɛeˈ -a -ˈye ‘ˈkmʋn ˈjɛʋn kpʋn’ -ɛn? -A -ˈye ‘dhɛjɛɛn nʋn,’ -a -ˈye ‘nʋʋndhɩ ˈjɛɩn -duuˈˈ nʋn.’ (1 Timotee 6:18) Dhɛ ɛ ˈdhaa a, ɛmɛn- -nɩn dhɩ -aa -ˈcɩaan ˈdhe Biiblʋ ˈdhi ɛ, -a -ˈyɩ nʋn. ˈKlaa ˈkmʋn ˈjɛʋn -ˈnʋn, ɛ se ˈkpɩ -aa muan ˈe -po mɩn- -ˈyeɛ nʋn -wɛeˈ -a -ˈyʋ ˈjhe nɩn-. -A se ˈbhɛɛ- -a -ˈye -aaˈ ˈˈjɛ ˈkmʋn sea ˈˈtian ˈbhle ˈˈɲɩn. Ɛ nɩn Zoova aˈ -baanˈ- ɔɔ ˈˈɲɩn ɲʋn -ʋʋ deɔ -gwlɩˈˈ -wɛeˈ ɔ ˈyʋbʋ ˈdhiŋwɔnmɔɛn- -tɔɔn. (Wlɔm 5:15) -A ˈˈBho nɩan ˈe ˈˈjha a, ɔɔ ˈbɔn ˈjɛɛn- ɔ ˈye -baanˈ- -ˈnɔn, ɔɔˈ dhbhonʋʋn- deɔ -gwlɩˈˈ ˈˈɲɩn.

23. Dhɛɛdɩ- -ˈye ˈo dhɛjɛɛn ˈdhe bhla ˈzɩan -an?

23 Dee- -manˈ ˈˈjɛ i: ‘ˈMan Ɲɔnsoa ˈˈɲɩnsʋn ˈsrɛ ˈˈɩ ˈmɛn?’ -Ka -ˈyea -manˈ ˈkmʋn ˈˈɩzian- an, -bho -ˈŋwɔɛn in ɛnˈ, -ˈmɛn ˈˈdoo- -ˈyeɛ nʋn. -Bho -a de Zoova -gwlɩˈˈ ˈˈdhe -aa sa ˈe -aaˈ ˈkpɩ aˈ klɛɛ po -wɛeˈ -aa sa ɔɔˈ ghlu ˈˈjhriɛ ˈˈdu ɛˈ, Zoova a muɛn -aaˈ ˈmʋnghwlaai nɩn-. ˈDhe dhebhɔɔ- nɔnˈˈ ɔn, -bho ɔɔ sa Satan anˈ ˈkmʋn -saʋn- nʋn iza aˈ, ɲʋn deɔ -gwlɩˈˈ ɛ, ʋa muɛn ˈkmʋn -sie-. ˈBhomɔn- ˈbhlʋa aˈ -Bɔyaˈˈ -deɩn- ˈkpaa-, -ɛɛˈ dɩ ɔ ˈtmʋan an, ɔ ˈyeɛ nʋn bhla. Ɛɛn, -bho bhla ˈo dhɛjɛɛn ˈdhe ɛˈ, -man muɛn ˈkmʋn ˈjɛʋn anˈ trɔnˈ -dhi!