Pamensari ini nga sitwasyon: Indi gusto ni Thomas nga mag-eskwela subong, buas, kag asta san-o. Nagsugod lang ini sang nagligad nga tatlo ka bulan sang may ginpalapta nga malain nga istorya ang iya mga skulmeyt parte sa iya. Dayon may ginbansag sa iya. Kon kis-a ginatapi ang iya mga libro kag kuno abi indi hungod, ukon ginatiklod sia sang isa sa grupo sa likod niya, kag pagbalikid niya indi niya mabal-an kon sin-o. Kahapon, naglala pa gid ang pagdaugdaug sa iya kay nakabaton sia sing pamahog paagi sa Internet . . .

Kon ikaw si Thomas, ano ang himuon mo?

May mahimo ka! Ang matuod, madaug mo ang nagapangdaugdaug. Paano?

•   INDI PAGSAPAKA. Ang Biblia nagasiling: “Ang buangbuang wala nagapugong sang iya balatyagon, apang ginapunggan ini sang maalamon nga tawo.” (Hulubaton 29:11) Kon kalmado ka lang—bisan sa imo lang hitsura—mahimo matak-an na ang mga nagapangdaugdaug sa imo.

• INDI MAGBALOS. Ang Biblia nagasiling: “Indi magbalos sing malaut sa malaut kay bisan sin-o.” (Roma 12:17) Magalala lang ang problema kon magbalos ka.

• LIKAWI ANG GAMO. Ang Biblia nagasiling: “Makita sang tawo nga maalamon ang katalagman kag nagapanago sia.” (Hulubaton 22:3) Kon posible, likawi ang mga tawo ukon sitwasyon nga mahimo ka daugdaugon.

• MANGIN KALMADO. Ang Biblia nagasiling: “Ang malulo nga sabat nagapatahaw sang kaakig.” (Hulubaton 15:1) Mahimo ka pa gani maglahog. Halimbawa, kon sunlugon ka nga tambok, mahimo ka maghambal, “Maayo gani ’na kay damo pa reserba!”

• MAGHALIN. “Kon indi mo sila pagsapakon, ginapakita mo nga mas hamtong ka kag mas malig-on sangsa ila,” hambal sang 19 anyos nga si Nora. “Ginapakita mo nga may pagpugong ka sa kaugalingon—nga wala sa nagadaugdaug sa imo.”—2 Timoteo 2:24.

• DUGANGI ANG IMO KOMPIANSA. Masami nga nahibaluan sang mga nagapangdaugdaug kon sin-o ang wala sing kompiansa kag mahimo indi magbato sa ila. Pero madamo man sa ila ang nagauntat sa pagpangdaugdaug kon makita nila nga indi ka nila madaug.

• ISUGID SA IBAN. Ang isa anay ka manunudlo naghambal: “Ginalaygayan ko ang mga ginadaugdaug nga manugid. Amo ini ang husto nga himuon, kag malikawan sini nga may mabiktima pa.”