PAHQANIK 5

¿Chajarik ne nubʼan mi kinkijotʼ pan escuela?

REPRODUCIR EN

CHAJ WOʼ REET KORUMAN I WILIH

Reʼ naabʼanam ne tirutobʼeej ruukʼ akʼaxkilaal on maʼchih.

¿CHAJARIK NAQ NE NABʼAN I HAT?

Chakapaaj chi riij i wilih: Reʼ Thomas maʼ raaj ta chik ojik pan escuela. Maʼ iqal, maʼ kabʼiij chik. Reʼ wilih xtohqʼik noq reʼ taqeh ruchʼihil pan escuela xkiqʼor chukuj qʼorik (reqʼ) chi riij. Eh xkikoj jenaj rubʼihnaal maʼ holohik taj. Wilik pech inkimin naq i Thomas eh inkikut taqeh ruhuuj wach akʼal, xa jeʼ maʼ kehtʼal ta noq inkibʼan kiibʼ. Xa reʼ laʼ, eew qʼeʼ woʼ chik tiʼ i xukʼul: Xkiqʼor reh pan Internet chi nakiqʼojom...

Hat ta naq i Thomas, ¿chajarik naq ne nabʼan?

CHAKAPAAJ I WILIH

Wilik i ne nabʼan. Ne rubʼan chi ne nakoʼleej awiibʼ chi maʼ ajwach ta ne naqʼoj. ¿Nikʼwach rubʼanarik?

MABʼIRAJ CHAJARIK INKIQʼOR. Reʼ Santo Laj Huuj iruqʼor: «Reʼ i maʼ nimanik taj, xa reʼ josqʼiil i rubʼan. Eh reʼ i wilik runaʼojbʼal reh, i rubʼan ruqʼilariik riibʼ» (Proverbios 29:11). Mi nakʼuhtaaj chi maʼ tiyoʼjik taj, reʼ taqeh tikijotʼ ne kiqʼuhtik eh maʼ ne ta chik tikijotʼ.
MABʼAN JILOW JEʼ RUKABʼ XKIBʼAN AWEH. Reʼ Santo Laj Huuj iruqʼor:«Mabʼan taq jilow keh i kibʼanik i tiʼ taq aweh» (Romanos 12:17, TNM). Mi nabʼan jilow i xkibʼan aweh xa ne namin awiibʼ pan kʼaxkilaal.
MAYEEW AWIIBʼ PAN KʼAXKILAAL. Reʼ Santo Laj Huuj iruqʼor: «Reʼ i wilik runaʼojbʼal i rukoj rehtaal ahaʼ wilik i yohbʼaal, i rukotej riij» (Proverbios 22:3). Tiʼeloq je chi kiwach inkaaj kat kijotʼom.
WILIK OQ ANAʼOJBʼAL NOQ NE TIQʼORIK. Reʼ Santo Laj Huuj iruqʼor: «Reʼ i chaqʼwik ruukʼ i qʼunil, i rujootʼisaj wach i kʼaah» (Proverbios 15:1). Ne rubʼan chi ne nayeew kiseʼel. Jenaj ehtalil, mi jenoʼ iruqʼor chi hat qʼinaʼ(toyotik), ne rubʼan chi ne naqʼor: «korik, ne naq insuqbʼik nukʼux mi xinqajik kʼisiin oq».
TIʼELOQ CHI KIWACH. Reʼ Nora, 19 haabʼ wilik reh, iruqʼor: «Mi tiʼelik je chi kiwach inakʼuhtaaj chi wilik anaʼojbʼal, chi maʼ tiyoʼjik taj eh chi nakuy awiibʼ. Reʼ taqeh naʼojbʼal wilih maʼxta kuukʼ inkijotʼ taqeh tokoom» (2 Timoteo 2:24).
CHAKʼUHTAAJ CHI MAʼ TIYOʼJIK TAJ. Reʼ inkijotʼ taqeh tokoom inkikoj rehtaal ajwach inyoʼjik eh mareh maʼ ne ta irukoʼleej riibʼ. Xa reʼ laʼ, maʼ ne ta chik tikijotʼ mi inkilow chi maʼ tiyoʼjik taj.
CHAQʼOR I KʼAHCHIʼ AKʼULUM. Jenaj ajkʼuhtaneel iruqʼor: «koruman chi reʼ kʼahchiʼ rukʼulum i tiʼ kʼaxik ne iruqʼor ajwach kʼahchiʼ rujotʼwik reh, koruman chi ne inbʼaan i wilih, reh chi maʼ awach ta chik ne rukʼul i tiʼ kʼaxik wilih».

Rukojarik akʼux awuukʼ ne ruyeew awansil, reʼ ansil wilih maʼxta kuukʼ i aj jotʼool.

¿MI AWEHTʼAL NAQ?

Reʼ bullying on reʼ jotʼooj maʼ raaj ta ruqʼorom chi xa ne tikiqʼoj:

Noq maʼ holohik ta kiqʼorik chawiij. «Maʼ jaruuj narusahchik pan nukʼux chajarik naq inkiqʼor weh. Inwikʼraaj naq chi maʼ inkaaj ta naq nuwach eh chi maʼxta naq hin kamaj. Atoobʼ naq mi xinkiqʼoj chuwach chi ne naq kiqʼorik chi wiij» (Celine, 20 años).
Noq maʼ inkaaj ta wihʼik awuukʼ. «Reʼ taqeh wuchʼihil maʼ inkaaj ta naq chi ne kinwiʼk kuukʼ. Mi inwaaj naq wiʼk kuukʼ, inkiqʼor naq weh chi maʼxta chik yeʼaabʼ, atoobʼ ta wilik naq. Chuʼnchel i haabʼ xinoqʼik eh wutkeel xnubʼan nuwaʼ» (Haley, 18 años).
Noq kiqʼorik chawiij pan Internet. «Mareh maʼ ne ta inanimaj, xa reʼ laʼ, ne injotʼarik i rukʼachariik—on maʼ holohik ta ne inkikapaaj chi riij— jenoʼ xa ruukʼ rutzʼihbʼjik kiʼibʼ ixibʼ chi qʼorik chi riij pan computadora» (Daniel, 14 años).

**¿CHAJARIK AWEHTʼAL?**
¿KORIK ON MAʼ KORIK TAJ?	CHI RIIJ TAQEH PAHQANIK
1 Reʼ taqeh aj jotʼol xa wilkeebʼ woʼ naq cho najtir.	1 Korik. Jenaj ehtalil, reʼ Santo Laj Huuj inqʼorik chi kiij taqeh nefilim. Reʼ kibʼihnaal iraaj ruqʼorom «reʼ kiqʼebʼwik keh i tokoom» (Génesis 6:4, TNM).
2 Reʼ bullying maʼ mahk taj. Maʼ awach ta irukʼul i tiʼ.	2 Maʼ korik taj. Kʼih taqeh kʼijool inkikansaj kiibʼ ruum i bullying.
3 Koruman chi ne naqʼoj taqeh reʼ tikijotʼ.	3 Maʼ korik taj. Wilik pech reʼ taqeh aj jotʼol wilik kansil; maʼxta kamaj chi ne napaj awiibʼ kuukʼ.
4 Mi nawilow chi inkijotʼ i tokoom, maʼ qʼor.	4 Maʼ korik taj. Mi maʼ xatqʼorik, kʼahchiʼ abʼanam jeʼ rukabʼ i keh. Ruukʼ i wilih maʼ kʼahchiʼ ta atobʼeem i kʼahchiʼ kijotʼom.
5 Wilik pech, reʼ taqeh kijotʼwik xa inkibʼan chi kow kiibʼ reh chi maʼ ne ta inkojarik rehtaal chi maʼ kow ta taqeh.	5 Reʼ korik. Atoobʼ ta reʼ taqeh kijotʼwik inkinimbʼisaj kiibʼ, wilik pech maʼ kow ta taqeh eh inkijotʼ taqeh tokoom reh chi suq kikʼux.
6 Reʼ taqeh kijotʼwik ne rubʼan chi ne inkijal wach i kinaʼojbʼal.	6 Reʼ korik. Reʼ taqeh kijotʼwik, mi kitobʼjik ne rubʼan chi ne inkijal wach i kinaʼojbʼal.

Puede que también le interese

EHTALIL WACH PIZARRÓN

Nikʼwach ne nakoʼleej awiibʼ chi maʼ ajwach ta ne naqʼoj

Wilik taqeh kiqʼojwik eh chawil nikʼwach ne nakoʼleej awiibʼ.

CHI RIIJ I 10 CHI PAHQANIK INKIBʼAN TAQEH KʼIJOOL