I hakili jagabɔ nin ko in kan: Brian kɔnɔ mɔnna a kɛlen k’a ye ko a lakɔlidenɲɔgɔn fila bɛ ka gɛrɛ a la. U y’a ɲini k’a jagoya a ka sigarɛti min a bɛ siɲɛ fila bɔ yɛrɛ nin dɔgɔkun kɔnɔ. Nin bɛna kɛ u siɲɛ sabanan de ye.

Cɛnin fɔlɔ b’a fɔ ko:

Tuma min na a b’a fɔ ko “teri” a bɛ a ɲɛw kɔmi ka fɛn dɔ bɔ a ka pɔsi kɔnɔ ani ka o sin Brian ma.

Brian bɛ sigarɛti ye cɛnin bolo. A kɔnɔ bɛ mɔn ka ta’a fɛ.

Ni e de tun ye Brian ye, e tun bɛna a kɛ cogo di?

Yala mɔgɔ minnu bɛ k’a ɲini ka Brian jagoya, olu miirila u ka kokɛtaw la wa? Yala olu yɛrɛ de ye a latigɛ u yɛrɛ ye ka o kow kɛ wa? A bɛ se ka kɛ o tɛ. Tuma caman na, a bɛ se ka kɛ ko u ye u yɛrɛ to mɔgɔ wɛrɛw bolo o ko sugu kɛli la ka tɛmɛn. U tun b’a fɛ mɔgɔ tɔw ka sɔn u la, o de la u y’a to tɔw ka sugandili kɛ u ye.

Ni o ko sugu ɲɔgɔn ye i sɔrɔ, i bɛ se ka kɛcogoya wɛrɛ jumɛn kɛ walasa ka i yɛrɛ bɔ mɔgɔw bolo minnu b’a fɛ ka i jagoya ka kow kɛ?

1. KƆN KA I LABƐN

   Bibulu b’a fɔ ko: “Mɔgɔ kegun bɛ ko jugu natɔ ye ka i yɛrɛ dogo o la, nka hakilintan bɛ taa ɲɛ ka tɔɔrɔ sɔrɔ.”​​—⁠Ntalenw 22:⁠3.

   Tuma dɔw la, i bɛ se ka tɔɔrɔ natɔ ye. Misali la, ni i ye i lakɔlidenɲɔgɔn kulu dɔ ye minnu bɛ ka sigarɛti min, ni i kɔnna ka i labɛn i bɛna a dɔn i bɛ min kɛ ka ɲɛsin o ma.

2. I HAKILI JAGABƆ

   Bibulu b’a fɔ ko: “Dusukun ɲuman ka to aw fɛ”.​​—⁠1 Piɛrɛ 3:⁠16.

   I yɛrɛ ɲininka, ‘ni ne ye kow kɛ i n’a fɔ mɔgɔ tɔw b’a kɛ cogo min na, ne bɛ kɛ cogo di kɔfɛ?’ Tiɲɛ don ko mɔgɔ minnu bɛ i jagoya ka kow kɛ, i bɛna olu ka mandiya sɔrɔ waatinin kɔnɔ. Nka i bɛna i yɛrɛ ye cogo di kɔfɛ? I ye mɔgɔ min ye tiɲɛ yɛrɛ la, yala i bɛna o tiɲɛ walasa ka i kodiya i ka lakɔlidenɲɔgɔnw ye dɔrɔn wa?​​—⁠Ekisode 23:⁠2.

3. SUGANDILI KƐ I YƐRƐ YE

   Bibulu b’a fɔ ko: “Hakilitigi bɛ siran ko jugu ɲɛ”.​​—⁠Ntalenw 14:⁠16.

   A mɛn o mɛn, an bɛna sugandili kɛ ani ka an jɔ u kɔlɔlɔw kɔrɔ. Bibulu bɛ cɛ dɔw kofɔ an ye minnu ye sugandili ɲuman kɛ i n’a fɔ Yusufu, Job, ani Yesu. A bɛ a fɔ an ye fana ko Kaɛn, Esau, ani Juda ye sugandili kolonw kɛ. I bɛna mun kɛ?

Bibulu b’a fɔ ko: “Tilennenya sira taama.” (Zaburu 37:⁠3) Ni i ye i hakili jagabɔ i ka ko kɔlɔlɔw kan, ka latigɛli ɲuman kɛ, laala i dabali bɛna ban k’a ye ko i banbannen ka to i ka sugandili kan nafa b’o la cogo la, i tun ma sigi ni min ye.

Kana jɔrɔ​​—⁠minnu b’a fɛ ka i jagoya ka kow kɛ, i mago t’a la ka kuma camanba fɔ olu ye. K’a fɔ dɔrɔn ko AYI o bɛ bɔli kɛ. Walima k’a jira ko i tɛna bɔ i ka ko sugandilen kan, i bɛ se k’a fɔ ko:

• “Ne sen t’a la!”

• “Ne tɛ nin ko sugu kɛ abada!”

• “I b’a dɔn cɔ ko ne tɛ o kɛ!”

Min nafa ka bon, o ye ka jaabi jɛlen di wa i ka o kɛ ni dannaya ye. Ni i ye o kɛ, i dabali bɛna ban k’a ye i tɔɔrɔbagaw bɛ i to yen joona cogo min na!

Ni mɔgɔw bɛ u ɲagaribɔ i la, i bɛ mun kɛ? Ni u y’a fɔ ko, “gɛlɛya jumɛn de bɛ yen, i sirannen don wa?” O ɲagaribɔ suguw jate i n’a fɔ fɛnw, mɔgɔw bɛ i jagoya k’i bila fɛn minnu kɛli la. I bɛ se ka mun de kɛ ka ɲɛsin o ko ma? Kɛcogoya fila ɲɔgɔn bɛ i bolo.

• I bɛ se ka ɲagaribɔ kun k’a fɔ ko: (“I jo don, ne sirannen don!” O kɔ k’a ɲɛfɔ dɔɔnin kun min na i siranna.)

• I bɛ se ka dan bila i tɔɔrɔli la. I b’a ɲɛfɔ kun min na i banna, ani ka u bila u ka u hakili jagabɔ i kɛtɔ k’a fɔ ko: (“Ne ka miiri la, aw hakili ka bon sigarɛti min ma!”)

Ni u taara a fɛ ka u ɲagaribɔ i la halisa, taa ka bɔ u kɔrɔ! I hakili to a la ko ni i mɛnna u kɔrɔ u bɛ i tɔɔrɔ ka taa a fɛ. Ni i taara ka bɔ o yɔrɔ la, i b’a jira o sen fɛ ko i t’a fɛ mɔgɔ wɛrɛw ka i kɛ u sago ye.

A jɛlen don ko, i tɛ se ka i yɛrɛ tanga mɔgɔw ma minnu bɛ i jagoya ka i bila ko la. Nka i bɛ se ka i ka kokɛtaw sugandi ka to olu kan ani ka i ka kow ɲɛminɛ i yɛrɛ ye. A laban na, e de ka kan ka sugandili kɛ!​​—⁠Josue 24:15.