Miiri k’a filɛ: Boris filankuru fila be gwɛrɛla a la ani a kɔnɔ bɛɛ mɔnna. A siɲɛ fila ye nin ye lɔgɔkun nin na, u y’a lasun walisa a ka sigarɛti min. Nin bena kɛ a siɲɛ sabanan ye.

Cɛden fɔlɔ ko:

A y’a ɲɛɛ kelen kɔmi n’a b’o fɔra. A ye fɛɛn dɔ bɔ a pɔsi la k’a sin Boris ma.

Boris y’a ye ko sigarɛti b’o kanbelenin bolokunnanden fila cɛ. Boris kɔnɔ bɛɛ mɔnna tugun.

N’i tun be Boris nɔɔ na, i tun bena mun lo kɛ?

Boris filankuruw be min kɛra, u miirila o la sɔbɛ la wa? Olu yɛrɛ lo y’a latigɛ ka sigarɛti min wa? Ayi! Tuma caaman na, o ɲɔgɔnna mɔgɔw be mɔgɔ wɛrɛw lo ladegira. U b’a fɛ k’u koo diya tɔɔw ye. O kama, u be tugu tɔɔw ka fɔta kɔ.

N’o koo ɲɔgɔn y’i sɔrɔ, i be se ka mun lo kɛ walisa i kana tɔɔw ladegi ani u kana i kunnatiɲɛ?

1. KƆN KA JATIMINƐ KƐ

   Bibulu b’a fɔ ko: “Hakilitigi mana kojugu natɔ ye, a be dogo. Nga kolɔnbali be taga tɛmɛ a kɔrɔ, a daa be to a la.”—Talenw 22:3.

   Tuma caaman na, i be se ka kɔn ka koo jugu natɔ ye. Ɲɛyirali fɛ, i b’i ka lakɔli filankuruw natɔ ye i fan fɛ ani u be sigarɛti minna. N’i kɔnna ka jatiminɛ kɛ, i bena a lɔn i ka ɲi ka min kɛ.

2. MIIRI

   Bibulu b’a fɔ ko: “Dusukun ɲuman ka to aw fɛ.”—1 Piyɛri 3:16, ABM.

   I yɛrɛ ɲininga ko: “Ni ne tugura jama kɔ, a laban, n’ bena mun lo miiri n’ yɛrɛ koo la?” Tiɲɛn lo ko wagati dɔ la, i bena se k’i koo diya i filankuruw ye. Nka, i bena mun lo miiri i yɛrɛ koo la kɔfɛ? Yala i bena i sɔɔn ɲuman tiɲɛ walisa k’i koo diya i ka lakɔli filankuruw ye wa?—Ɛkizɔdi 23:2.

3. DESIZƆN TA

   Bibulu b’a fɔ ko: “Lɔnnikɛla be siran kojukɛ ɲa, a tɛ sɔn o ma.”—Talenw 14:16.

   A mɛɛn o mɛɛn, an ka ɲi ka desizɔnw ta ani ka sɔn u nɔfɛkow ma. Bibulu be kuma cɛɛ nunu koo la: Yusufu, Zɔbu ani Yezu. Olu bɛɛ ye desizɔn ɲumanw ta. A fana be kuma Kayɛn, Ezawu ani Zuda koo la. Olu ma desizɔn ɲumanw ta. Ele do, i bena mun lo kɛ?

Bibulu b’a fɔ ko: “Ele k’i jigi la Masaba kan ka baaraɲuman kɛ.” (Zaburuw 37:3). I ka kɔn ka miiri i ka desizɔnw nɔfɛkow la ani k’a latigɛ i bena min kɛ. N’i y’o kɛ, o bena i nafa. A bena bari i la k’a ye ko a tɛna gwɛlɛya i ma k’a ɲɛfɔ i be sɔn min ma ani i tɛ sɔn min ma.

Kana siran, kuun t’a la i ka kuma caaman k’i bankun ɲɛfɔ. N’i lɔra kelen kan ani k’a fɔ ko ƆN ƆN, o dama be bɔri kɛ. Walisa k’a yira ka gwɛ ko i lɔnin lo kelen kan, i be se k’a fɔ ko:

• “N’ niin t’aw ka koo la!”

• “N’ t’o koo ɲɔgɔn kɛ abada!”

• “Aw be tugura le. Aw b’a lɔn cɔ ko ne t’o koo ɲɔgɔn kɛ!”

Min kɔrɔtanin lo, o ye ka sin k’u jaabi, kana sigasiga. N’i y’o kɛ, a be se ka bari i la k’a ye ko i filankuruw bena i to ɲɛsuma na.

N’i filankuruw b’i lɔgɔbɔra do? I bena mun lo kɛ n’u y’a fɔ i ye ko: “Mun lo b’i la? I ye siranbagatɔ lo ye wa?” I k’a lɔn k’o lɔgɔbɔri fɛ, u b’i lasunna le ka koo jugu kɛ. I bena u jaabi cogo di? Fɛɛrɛ fila ɲɔgɔn b’i fɛ.

• Sɔn o lɔgɔbɔri ma. (I be se k’a fɔ ko: “Tiɲɛn b’i fɛ, n’ be siranna!” O kɔ, a ɲɛfɔ dɔɔni fɛɛn min kama i be siranna.)

• I be se k’u jaabi. A ɲɛfɔ mun na i tɛ sɔn o ma ani u lasun u ka miiri. (“Ne tun b’a miiri ko aw ka fisa sigarɛtimin ma!”)

N’i filankuruw bele b’i lɔgɔbɔra, tɛmɛ n’i ka sira ye! A to i hakili la ko n’i tora yen, dɔ bena fara lɔgɔbɔri kan. Nka n’i bɔra u kɔrɔ, i b’a yira ko i tɛ sɔn tɔɔw k’i sɔɔn yɛlɛma.

I tɛ se k’i filankuruw bali u k’i lasun ka koo jugu kɛ. Nka, i be se k’a latigɛ i b’a fɛ ka min kɛ. A fɔ ka gwɛ i b’a fɛ ka min kɛ ani lɔ kelen kan. A laban, koow be ele lo bolo!—Zozuwe 24:15.