Երեւակայէ այս պարագան։ Մինչ երկու աշակերտներ Պրայընին կը մօտենան, անոր ստամոքսը կը պրկուի։ Այս շաբաթ, ասիկա երրո՛րդ անգամն է որ անոնք կը փորձեն Պրայընը համոզել որ ծխէ։

Տղաներէն մէկը կ’ըսէ.

«Բան» բառը ըսած ատեն, ան Պրայընին աչք կ’ընէ եւ գրպանէն բան մը հանելով՝ անոր կը հրամցնէ։

Պրայընը կը տեսնէ որ անիկա ծխախոտ է։ Հիմա անոր ստամոքսը ա՛լ աւելի կը պրկուի։

Եթէ Պրայընին տեղը ըլլայիր, դո՛ւն ինչ կ’ընէիր։

Արդեօք Պրայընին ընկերները իրենց ըրածին մասին մտածա՞ծ էին։ Երբ անցեալին անոնք նոյն պարագային առջեւ գտնուեցան, կրցա՞ն անձնական որոշում առնել։ Թերեւս ո՛չ։ Այնպէս կ’երեւի թէ անոնք ճնշումին տեղի տուած էին։ Քանի՛ որ անոնք կ’ուզեն ուրիշներուն կողմէ ընդունուած ըլլալ, անոնք անո՛նց ուզածին պէս կը քալեն։

Եթէ այսպիսի պարագայի մը մէջ գտնուէիր, ինչպէ՞ս կրնայիր ընկերներուդ ճնշումին դէմ դնել։

1. 1 ՀԵՌԱՏԵՍ ԵՂԻՐ

   Աստուածաշունչը կ’ըսէ. «Խորագէտը չարիքը կը տեսնէ ու կը զգուշանայ, բայց միամիտները առաջ կ’անցնին ու կը վնասուին» (Առակաց 22։3)։

   Երբեմն վտանգը կրնաս սկիզբէն տեսնել։ Օրինակ, երեւակայէ որ հեռուէն կը տեսնես խումբ մը դպրոցակիցներ կը ծխեն։ Եթէ տեսնես որ կրնայ խնդիր մը ծագիլ, պատրաստ կ’ըլլաս ատոր դէմ դնելու։

2. 2 ՄՏԱԾԷ

   Աստուածաշունչը կ’ըսէ. «Մաքուր խղճմտանք ունեցէք» (Ա. Պետրոս 3։16)։

   Դուն քեզի հարց տուր. ‘Եթէ ուրիշներուն ուզածին պէս քալեմ, ժամանակ մը ետք ինչպէ՞ս պիտի զգամ’։ Ճիշդ է որ այդ վայրկեանին ընկերներդ պիտի ուրախացնես, բայց արդեօք ետքը ինչպէ՞ս պիտի զգաս։ Պատրա՞ստ ես համոզումներդ զոհելու պարզապէս դասընկերներդ հաճեցնելու համար (Ելից 23։2)։

3. 3 ՈՐՈՇԷ

   Աստուածաշունչը կ’ըսէ. «Խելացին իր քայլերը կը քննէ» (Առակաց 14։15)։

   Ուշ կամ կանուխ, պէտք է ընտրութիւն մը ընենք եւ անոր հետեւանքները կրենք,– ըլլան անոնք լաւ կամ գէշ։ Աստուածաշունչը կը խօսի Յովսէփին, Յոբին եւ Յիսուսին մասին, որոնք ճիշդ որոշումներ առին։ Անիկա նաեւ կը խօսի Կայէնին, Եսաւին եւ Յուդային մասին, որոնք սխալ որոշումներ առին։ Դուն ինչ որոշում պիտի առնես։

Աստուածաշունչը կ’ըսէ. «Ան որ քիչ բանի մէջ հաւատարիմ է, շատի մէջ ալ հաւատարիմ կ’ըլլայ» (Ղուկաս 16։10)։ Եթէ արդէն իսկ մտածած ես հետեւանքներուն մասին եւ ըստ այնմ որոշում մը առած ես, պիտի զարմանաս որ որքա՜ն դիւրին է որոշումդ ընկերներուդ ըսել։ Իսկ արդիւնքը վարձատրելի պիտի ըլլայ։

Հոգ մի՛ ըներ։ Պէտք չունիս ընկերներուդ դասախօսութիւն տալու։ Բաւարար է Ո՛Չ ըսել։ Կամ, կեցուածքդ յստակ դարձնելու համար, կրնաս պարզապէս ըսել.

• «Չե՛մ ուզեր»։

• «Ես ասանկ բաներ չեմ ըներ»։

• «Դեռ չէ՞ք գիտեր որ ես ատիկա ընողը չեմ»։

Կարեւորը շատ արագ եւ համոզումով պատասխանելն է։ Այսպիսով պիտի զարմանաս որ ընկերներդ որքա՛ն արագ ետ պիտի կենան քեզ ճնշելէ։

Եթէ ընկերներդ քեզ ծաղրեն, ըսելով՝ «Վախկո՛տ», գիտցիր որ ասիկա մէկը ճնշելու սովորական ձեւն է։ Արդեօք ի՞նչ կրնաս ընել։ Առնուազն երկու բան.

• Ծաղրանքը կ’ընդունիս։ Օրինակ, կ’ըսես. «Ճի՛շդ էք, կը վախնամ» եւ յետոյ պատճառը կու տաս։

• Ճնշումին դէմ կը դնես։ Կ’ըսես թէ ինչո՛ւ կը մերժես եւ յետոյ անոնց անակնկալի կը բերես։ Օրինակ, կ’ըսես. «Ես ալ բնաւ չէի ակնկալեր որ դո՛ւք կը ծխէք»։

Եթէ ընկերներդ շարունակեն քեզ ծաղրել, անոնցմէ հեռացիր։ Յիշէ թէ որքա՛ն երկար մնաս, այնքա՛ն ճնշումը կը զօրանայ։ Երբ ձգես–քալես, ցոյց կու տաս որ չես ուզեր որ ուրիշները քեզ փոխեն։

Ճնշումներէ չես կրնար փախչիլ։ Բայց կրնա՛ս որոշել թէ ինչ կ’ուզես ընել, որոշումդ ընկերներուդ ըսել եւ պարագան քո՛ւ հակակշռիդ տակ առնել։ Վերջ ի վերջոյ դո՛ւն կ’ընտրես ինչ ընել (Յեսու 24։15)։