Nonopammu yaw nga eksena: Maggudu-gudu si Brian ta umaranni mana sa i dua nga kaeskuelana. Namiddua ngana taw nga ligguan nga pili-pilitadda yaya nga massigariliu. Yaw ngana i mekatallu.

Kagian na ollu nga lalaki:

Kinikkirayanna si Brian turi ta kinagina i “kofun” tapus egga nilawanna ta bolsana anna iyawana yatun sa.

Nasingan ni Brian i sigariliu nga tammi na lalaki. Mas lalu yaya nga naggudu-gudu.

Nu sikaw si Brian, anni i kuammu?

Talaga kari nga ninono na kakavvulu ni Brian i kukukuadda? Sarilida kari nga desision yatun? Posible nga ari. Puede nga nappa-influwensia laman ira ta tanakuan. Kayàda nga maaksepta, yatutta mappadikta ira ta tanakuan.

Nu nepa-arubang ka gapa ta kunnatun nga situasion, kunnasim malillitan yatun anna malabanan i pamipilit na kakavvulu?

1. EKSPEKTAN I POSIBLE NGA MESIMMU

   Kagian na Biblia: “I tadday nga masirib masinganna i peligro anna mattagu, ngem i awan ekspiriensana mattulu-tuloy lagapa anna mazziga-riga ta resultana ira.”​—Proverbio 22:3.

   Maruddu ngana nga masingammu nu egga mesimmu nga peligro. Angngariganna, nasingammu i kaeskuelam ira nga massissigariliu ta lugar nga pallakarammu. Nu ekspektammu ngana i posible nga mesimmu, ammum nu anni i kuammu.

2. MANNONO

   Kagian na Biblia: “Mawag tu . . . kanayun nga marenu i konsensia nu.”​—1 Pedro 3:16.

   Iyavumu ta baggim, ‘Anni gabbalaman i matagenoku nu mappa-influwensia ngà ta magaru?’ Kurug, posible nga malillitammu tu manganannuan i pangife-fuera na kakavvulumu. Ngem anni matagenomu kabalinna? Sigga-parakka kari nga isakrifisio i prinsipiom tapenu mapagustuan laman i kaklasem ira?​—Exodo 23:2.

3. MADDESISION

   Kagian na Biblia: “I tadday nga masirib ay memmugug.”​—Proverbio 14:16.

   Magga duttal i tiempo nga mawag tu maddesisiottam anna arubangan i resultana yatun. Kagian na Biblia i meyannung ta lallaki nga nagangngua tu fustu nga desision gitta da Jose, Job, anna Jesus. Mabibbig gapa nga nagangngua tu marake nga desision da Cain, Esau, anna Judas. Sikaw, anni i kuammu?

Kagian na Biblia: “Magguyu ka gukaban na kinamatalo.” (Salmo 37:3, NW) Nu ammum ngana i pattuppalan na desisiommu, mabi mu laman makagi i taddagmu anna pammakapianammu paga.

Ariammu mavurung​—ari gapa mawag nga sermonammu i kakavvulumu. Puede nga hustu ngana i pakkagi tu ARI. Onu tapenu mas manawag nga ari ngana manguli i desisiommu, awayyam kagian:

• “Ariaddà isa-sali!”

• “Ariakku kuan i kunnatun!”

• “Sikamu gapa, ammunu tu ariakku ugali yatun!”

I sekreto? Tubbag insigida anna magutu nga itaddaggan yatun. Nu kuammu yatun, baka masorpresa ka nga magimmang insigida i kakavvulumu!

Kunnasi nu uyawaddaka na kakavvulumu? Kunnasi nu kagiadda, “Ngatta? Maganassing ka?” Ariammu kattamman nga kayà daka laman influwensian. Kunnasi ka tubbag? Egga dua nga pappiliammu.

• Awayyam kagian tu kurug gapa. (“Fustu kamu, maganassing ngà!” Tapus kagiammu tu manganannuan nu ngatta.)

• Awayyam balittaggan i situasion. Kagian nu ngatta manakimu, anna makkagi tu gannug nga pannonopadda. (“Abboku tu bright ka, massigariliu ka balo!”)

Nu manguyu-uyaw lagapa i kakavvulumu, panawammu ira! Ariammu kattamman nga nu mabbayag ka paga, mas paga pilitaddaka. Nu panawammu ira, ipasa-pasingammu nga manakimu nga ulian na tanakuan nu sinni ka.

I kurug, ariammu malisian i pamipilit na kakavvulu. Ngem makapaddesisiokka nu anni i kayàmu nga kuan, makagim i taddagmu, anna makontrolmu i situasion. Ta ultimona, sikaw i mappili!​—Josue 24:15.