Ir al contenido

Ir al índice

PREGUNTA 6

¿Nda̱saa kivi kundeé-inii̱ tá káʼa̱nnína xíʼi̱n ña̱ keʼíi̱ iin ña̱ʼa?

¿Nda̱saa kivi kundeé-inii̱ tá káʼa̱nnína xíʼi̱n ña̱ keʼíi̱ iin ña̱ʼa?

NDA̱CHUN NDÁYÁʼVINÍÑA

Tá káʼún xíʼin inkana xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxaún ta va̱ása xíka-iniún, kǒo inkana ka̱ʼa̱n xíʼún xa̱ʼa̱ ña̱ xíniñúʼu keʼún.

¿NDÁAÑA KEʼÚN?

Ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo: Ta̱ Brian yíʼviníra tá xínira ña̱ va̱xi u̱vi̱ na̱ káʼvi xíʼinra. Saáchi xa̱a̱ u̱vi̱ yichi̱ káʼa̱nna xíʼinra kaʼmira semana yóʼo. Ta vitin xa̱a̱ yichi̱ u̱ni̱ kooña.

Iin ta̱ loʼo yóʼo káʼa̱nra xíʼinra:

“¿Á tukuva íyo iinlá miíún? Kaʼmi ña̱yóʼo, ná kusi̱í-iniún”.

Távára iin ña̱ʼa ti̱xin bolsara, ta táxiraña ndaʼa̱ ta̱ Brian.

Tá yíʼviníka ta̱ Brian tá xítora ña̱ tává ta̱ loʼo yóʼo iin cigarro taxira ndaʼa̱ra.

“Kǒo kúni̱i̱ kaʼmii̱ña, xa̱a̱ ni̱ka̱ʼi̱n xíʼún ña̱...”.

Soo kama ndákuin inka ta̱ loʼo: “¿Ndáaña ndóʼún? ¿Á yíʼvivaún?”.

“Su̱ví ña̱kán kúúña”, káchi ta̱ Brian.

Ta iin ta̱ loʼo yóʼo, númirara ta viíní kíxáʼara káʼa̱nra xíʼinra: “Kaʼmiña, iin cigarro kuitíva kúúña”.

Ta̱ loʼo ta̱ nu̱ú, sánáʼa̱ra cigarro nu̱úra ta kúee va̱ʼa káʼa̱nra ña̱yóʼo: “Kǒo ka̱ʼa̱nndi̱ xíʼin ni iinna. Mií kuitívayó kunda̱a̱-ini xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo”.

Tá yóʼó níxi̱yo ta̱ Brian, ¿ndáaña keʼún?

NDAKANIXI̱NÍ XA̱ʼA̱ ÑA̱YÓʼO

Na̱ káʼvi xíʼin ta̱ Brian, ¿á xíni̱na ndáaña kéʼéna túviún? ¿Á miína nda̱kaxin ña̱ kéʼéna? Sana su̱ví miína níndaka̱xinña. Saáchi sana ña̱ kéʼé inkavana xítona. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱na kutáʼanna xíʼinna, táxina ná ka̱ʼa̱nna xíʼinna ndáaña keʼéna.

Tá yóʼó níndoʼo ña̱yóʼo, ¿á keʼún inka ña̱ʼa ta kǒo taxiún ka̱ʼa̱n inkana xíʼún ndáaña keʼún?

  1. XA̱A̱ YA̱CHI̱KA SAKUAʼÚN

    Ña̱ Biblia káchiña: “Na̱ ndíchi kúnda̱a̱-inina ndáaña kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa ta kúxíkana nu̱úña, soo na̱ kíʼvi kéʼévanaña ta xóʼvi̱na” (Proverbios 22:3).

    Sava yichi̱ kúnda̱a̱va-iniyó ama kivi koo iin tu̱ndóʼo nu̱úyó. Ndakanixi̱ní ña̱ ku̱a̱ʼún nu̱ú íyo ku̱a̱ʼá na̱ va̱lí na̱ xáʼmi. Tá ya̱chi̱ka ná ndakanixi̱níún ndáaña kivi kuu, kuchiñuvaún ya̱ʼún nu̱ú tu̱ndóʼo yóʼo.

  2. NDAKANIXI̱NÍ

    Ña̱ Biblia káchiña: “Va̱ʼaní ná koo ña̱ xínitúni̱ndó” (1 Pedro 3:16).

    Nda̱ka̱tu̱ʼun xíʼin miíún: “¿Nda̱saa kunii̱ tá ná keʼíi̱ ña̱ kúni̱ inka na̱ yiví?”. Na̱ káʼvi xíʼún sana kusi̱íva-inina xíʼún xa̱ʼa̱ ña̱ keʼún ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo kivi koún migona loʼo tiempo. Soo tá ná ndiʼi, ¿ndáa ki̱ʼva ndoʼún? ¿Á nandósóún ndáa na̱ yiví kúún xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱ kuitíún kutáʼún xíʼin na̱ káʼvi xíʼún? (Éxodo 23:2).

  3. NDAKA̱XIN ÑA̱ KEʼÚN

    Ña̱ Biblia káʼa̱nña: “Na̱ ndíchi kíʼinna kuenta ta kúxíkana nu̱ú ña̱ va̱ása va̱ʼa” (Proverbios 14:16).

    Iin tá iinyó ndáka̱xinyó ndáaña keʼéyó, ta ndákiʼinyó ña̱ va̱ʼa á ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ ña̱ ndáka̱xinyó. Ña̱ Biblia káʼa̱nña xa̱ʼa̱ sava na̱ ta̱a na̱ nda̱kaxin ña̱ va̱ʼa, tá kúú ta̱ José, ta̱ Job xíʼin ta̱ Jesús. Soo saátu káʼa̱nña xa̱ʼa̱ sava na̱ ta̱a na̱ kǒo níndaka̱xin ña̱ va̱ʼa tá kúú ta̱ Caín, ta̱ Esaú xíʼin ta̱ Judas. ¿Ndáaña keʼé yóʼó?

Ña̱ Biblia káʼa̱nña ña̱ xíniñúʼu nda̱kú koo iniyó (Salmo 37:3). Tá xa̱a̱ ndákanixi̱níún xa̱ʼa̱ sava ña̱ kivi ndoʼún xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kaxiún, va̱ása ixayo̱ʼvi̱kavíña xíʼún ña̱ ka̱ʼún xa̱ʼa̱ ña̱ ndákanixi̱níún. Ta va̱ʼaníka tá saá ná keʼún.

Kǒo kundi̱ʼi̱-iniún chi kǒo xíniñúʼu ku̱a̱ʼání ka̱ʼún xíʼin na̱ káʼvi xíʼún. Iinlá ña̱ ka̱ʼa̱n kuitíún xíʼinna kúú ña̱ va̱ása kúni̱ún. Saátu kivi ka̱ʼún siʼa ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-inina ña̱ kǒo nasamaún ña̱ ndákanixi̱níún:

  • “Kǒo keʼíi̱ ña̱ káʼún xíʼi̱n”.

  • “Yi̱ʼi̱ kǒo kéʼíi̱ táʼan ña̱yóʼo”.

  • “Xa̱a̱ xíni̱vaún ña̱ ndákanixi̱níi̱ xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo”.

Ña̱ xíniñúʼu keʼún kúú ña̱ kama ndakuiún ta xíʼin ndinuʼu-iniún ka̱ʼúnña. Sana ndakanda̱-iniún ña̱ kǒo keʼékana yóʼó.

¿NDÁAÑA KEʼÍI̱ TÁ KÚSI̱KINDAANA YI̱ʼI̱?

Nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin robot saá koún tá ná kandíxaún keʼún ña̱ káʼa̱nna xíʼún.

Sana na̱ káʼvi xíʼún escuela kúsi̱kindaana yóʼó. Sana káʼa̱nna xíʼún: “¿Ndáaña ndóʼún? Kǒo yi̱ʼvíún”. Ña̱yóʼo kúú ña̱ kéʼé ku̱a̱ʼání na̱ va̱lí saáchi kúni̱na keʼéna inkana. ¿Ndáaña kivi keʼé miíún tá ná ndoʼún saá? Íyo u̱vi̱ ña̱ kivi keʼún:

  • Va̱ása kanitáʼún xíʼinna. Kivi ka̱ʼún ña̱yóʼo xíʼinna: “Ndixava káʼún, kǒo kúni̱i̱ keʼíi̱ña”. Ka̱ʼa̱n xíʼinna nda̱chun kǒo kúni̱ún keʼúnña.

  • Nasama ña̱ káʼa̱nna xíʼún. Ka̱ʼa̱n xíʼinna nda̱chun kǒo kéʼé miíúnña ta kivi ka̱ʼún: “Iin na̱ yiví na̱ ndíchi táki̱ʼva íyo yóʼó kǒo xíniñúʼu kaʼmina”.

Tá kéʼékana yóʼó, va̱ʼaka kúáʼan. Chi tá ku̱a̱ʼáka tiempo ná kindo̱ún xíʼinna, keʼékana yóʼó saá. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱a̱ʼún kúni̱ kachiña miíún ndáka̱xin ña̱ kúni̱ún keʼún.

Ña̱ ndixa kúúvaña: na̱ koo kúúva na̱ ndakundeé keʼé yóʼó. Soo miíún ndaka̱xin ndáaña keʼún tá ná ndoʼún saá, va̱ʼatu ka̱ʼún ña̱ ndákanixi̱níún ta va̱ása taxiún ña̱ keʼékana yóʼó. Chi miíún kúú na̱ nda̱kaxin ña̱ʼa ña̱ kúni̱ún keʼún (Josué 24:15).