Imadyin mo yan eksena: Anengneng nen Brian ya nitan lay duaran kaklase to kanian mannerbiyos. Diad sayan simba et amidua da lan pipiliten ya mansigarilyo. Seguradon piliten da lamet natan.

Imbaga na sakey ed sikara:

Nen imbaga to may “barkada” et sinabayan toy kindat tan walay kinaot tod bulsa to insan to idederew ed si Brian.

Sankanengneng nen Brian so sigarilyon idederew na kaklase to. Mas lalon anerbiyos si Brian.

No sika si Brian, antoy gawaen mo?

Talaga kasin amta na saray kaklase nen Brian no antoy gagawaen da? Kasin sarili da man ya desisyon? Andi. Seguradon naimpluensyaan labat ira na arum. Agda labay so nakantiawan kanian unor-unor labat ira.

No nagawa itan ed sika, antoy gawaen mo pian agda ka naimpluensyaan tan natalom so pampre-pressure dad sika?

1. IMADYIN MO LAY POSIBLIN NAGAWA

   Ibabaga na Biblia: “Say marunong et ompapaliis no nanenengneng toy peligro, balet say andiay kakabatan et ondidiretso tan aanien to ray pansumpalan.”—Proverbio 22:3.

   Anggan panon et nanengneng mo la ray posiblin nagawa. Alimbawa, ompan nanengneng mo ray kaklasem ya saniiba tan mansisigarilyo ra. No imadyinen mo lay posiblin nagawa, makapan-ready ka.

2. MAN-ISIP

   Ibabaga na Biblia: “Pansiansia yon malinis so konsiensia yo.”—1 Pedro 3:16.

   Tepetan moy sarilim, ‘Antoy naliknak lanlamang no unor-unor ak ed arum?’ Tua met ya ompan agda ka la kantiawan. Pero no manpatalo ka ed pressure, antoy naliknam ey? Kasin ayos labat ed sika ya ibaliwala so prinsipyom ed bilay pian napagbigyan mo ray kaklasem?—Exodo 23:2.

3. MANDESISYON

   Ibabaga na Biblia: “Samay marunong et maalwar.”—Proverbio 14:16.

   Labay mo man o andi, kailangan moy mandesisyon parad sarilim tan akaparaan kad resulta na desisyon mo. Nabasa ed Biblia iray lalakin duga so desisyon da, singa si Jose, Job, tan Jesus. Pero wala met iray aliwa so desisyon da, singa si Cain, Esau, tan Judas. Sika ey?

Ibabaga na Biblia: “Kiwas ka a matoor.” (Salmo 37:3) No isipen mo lan tampol iray posiblin resulta tan desidido kad gawaen mo, mainomay mo lan ibaga ed arum so paninindigan mo, tan kayari to et seguradon balibali so liknaan mo.

Agka mapaga—agmo kailangan ya sermonan iray kaklasem. Ayos la so desididon pangibagam na ANDI. Odino pian amta dan agda la nauman so desisyon mo, ibagam ya:

• “Agyo ak la ipipila ed satan!”

• “Agko labay ’tan!”

• “Agyo ak napilit, anggan antoy gawaen yo!”

Basta say importante et ebat kan tampol tan ipanengneng mon desidido ka. No ontan so gawaen mo, ompan tundaan da ka lan tampol!

Antoy gawaen mo no kantiawan ka na arum? Panon to no ibaga dan, “Akin, natatakot ka?” Tandaan mo ya kakantiawan da ka pian na-pressure da ka. Antoy iyebat mo? Walay duaran pampilian mo.

• Awat mo labat so kantiaw da. (“E, natatakot ak!” Insan mo ibaga so rason.)

• Ipawil moy pressure. Ibagam so rason no akin ya agmo labay so pagagawa da insan mo ra pan-isipen. (“Say amtak matalino kayo! Akin et mansisigarilyo kayo ey?”)

No agda ka tundaan ya kantiawan, alis ka la! Tandaan ya no agka onalis ya tampol, mas lalo da kan i-pressure. No taynan mo la ra, ipapanengneng mon agda ka sarag ya impluensyaan.

Talagan walan-walay man-pressure ed sika. Pero panindigan moy antam ya duga tan agka pakokontrol ed arum. Sika dapat so mandesisyon parad sarilim!—Josue 24:15.