Chachomaj: Brian kunaʼ kʼax are chiʼ keril ri kebʼ rachiʼl tajin kepe rukʼ. Pa wajun semana riʼ kebʼ mul kitzujum chi sikʼ che. Chanim riʼ are ri urox mul.

Jun chke kubʼij:

Kresaj ri sikʼ pa ri ubʼorxa xuqujeʼ kutzʼapij jun ubʼaqʼwach, kutzujuj che ri Brian.

Brian kril ri sikʼ pa uqʼabʼ ri ala xuqujeʼ kunaʼ más kʼax.

Wet at, at Brian, ¿jas kabʼan riʼ?

¿La kachomaj che ri e rachiʼl ri Brian ketaʼm ri kkibʼano? ¿La kachomaj che e areʼ kkichʼobʼ ri kkaj kkibʼano? Weneʼ kichomam taj. Weneʼ xa kkiyaʼo che ri nikʼaj chik ketaqchinik. Are kkaj che utz keʼil kumal ri nikʼaj chik. Rumal laʼ xaq kkiya kibʼ pa kiqʼabʼ ri nikʼaj chik.

We kariq jun kʼax junam rukʼ waʼ, ¿jas jun jastaq chik katkunik kabʼano rech kaya taj che ri nikʼaj chik katkitaqchiʼj?

1. CHACHOMAJ RI KABʼANO

   Ri Biblia kubʼij: «Ri utz kachomanik karil ri sayowem kel kʼu chuwach; ri man utz ta kachomanik kataqenik kukochʼ kʼu ri kʼax» (Proverbios 22:3).

   Kʼi mul, ri kʼax kawilo chiʼ kpetik. Chachomaj che tajin katbʼinik tekʼuriʼ keʼawil jupuq alabʼom tajin kkitij sikʼ. We katchoman chrij ri kʼax, katkun riʼ katoʼ awibʼ chuwach.

2. CHACHOMAJ

   Ri Biblia kubʼij: «Chkʼol utzalaj retaʼmabʼal ikʼuʼx» (1 Pedro 3:16).

   Chachomaj: «¿Jas kinnaʼo we kinya che ri nikʼaj chik kkibʼan chwe ri kkaj?». Qastzij ri che ri awachiʼl katkaj, pa neʼ xa pa kebʼ oxibʼ qʼij. Are kʼu ¿jas kanaʼ riʼ chiʼ qʼaxinaq chi ri tiempo? ¿La kawaj che ksach uwach ri utz abʼantajik xa rumal che utz katkil ri e awachiʼl? (Éxodo 23:2).

3. CHABʼANAʼ RI KACHOMAJ

   Ri Biblia kubʼij: «Ri utz kachomanik karil na jawijeʼ ri kabʼin wi» (Proverbios 14:16).

   Kimik o pa jun qʼij chik, qonojel rajawaxik kqachaʼ ri kqabʼano xuqujeʼ kqachʼij ri kqariq rumal. Ri Biblia kchʼaw chkij achijabʼ che xkichaʼ ubʼanik ri utz, jun chke are José, Job xuqujeʼ Jesús, are kʼu e kʼo nikʼaj chik che xkichaʼ ubʼanik ri utz taj, jun chke are Caín, Esaú xuqujeʼ Judas. ¿Jas kabʼan at?

Ri Biblia kubʼij che rajawaxik kojux jik pa ri qakʼaslemal (Salmo 37:3). We katchoman chrij ri kʼax che weneʼ kukʼam lo ri kabʼano xuqujeʼ achaʼom chi ri kawaj kabʼano, kʼax ta chi ubʼixik. Xuqujeʼ sibʼalaj ktobʼanik.

Katbʼison taj, rajawaxik taj che kabʼij kʼi tzij chke ri e awachiʼl. Xaq xiw chabʼij kwaj taj. Xuqujeʼ rajawaxik che qas kakʼut chkiwach che kakʼex ta ri achomanik chiʼ kabʼij:

• «Kinbʼan ta in ri kabʼan at».

• «Kinbʼan ta jastaq junam rukʼ laʼ».

• «Awetaʼm chi ri kinchomaj».

Ri katutoʼ are che chanim kabʼij ri kachomaj xuqujeʼ rukʼ ukowil akʼuʼx. We kabʼano, kawil riʼ che weneʼ pa naj ta tiempo ri e awachiʼl kkibʼan ta chi kʼax chawe.

Weneʼ ri e awachiʼl kkibʼano che ri nikʼaj chik kkitzeʼj awach. Weneʼ kkibʼij chawe: «¿Jas kabʼano? ¿La xa kaxibʼij awibʼ?». Ri e tzij riʼ kkibʼij ri winaq che kkaj kkibʼan kʼax che jun chik. ¿Jas katkunik kabʼano? Kʼo kebʼ jastaq che katkunik kabʼano:

• Xaq chata ri kkibʼij. Katkunik kabʼij: «Qastzij ri kabʼij, kinxibʼij wibʼ kinbʼano». Tekʼuriʼ kabʼij rukʼ kebʼ oxibʼ tzij ri rumal.

• Kakʼex ri tzijonem. Kabʼij ri rumal che kabʼan taj tekʼuriʼ kabʼij: «Jun winaq che utz uchomanik junam awukʼ kutij ta sikʼ riʼ».

We kkiya ta kan ubʼanik kʼax chawe, chatel bʼik. Chnaʼtaj chawe: we katkanaj kan nim tiempo, más kbʼan kʼax chawe. Are chiʼ katel bʼik, kakʼutu che at katchaʼow ri kabʼano.

Chqachomaj ri qas ubʼanik: katkun taj kawesaj ri kʼax. Are kʼu katkunik kabʼij o kakʼut ri kabʼano, qas kakʼut ri kachomaj xuqujeʼ kawil ri kbʼanik. Chnaʼtaj chawe, pa aqʼabʼ kʼo wi ri kawaj kabʼano (Josué 24:15).