Imaginisar tuche i situația cai avel: O Brian daral cana dichel dui colegi că pașion lestar. Dui-var ande cado curco cadala camle te cheren-les te țârdel țigări. Cadaia avelas i trinto data.

O iechto tărno phenel lesche:

Cana phenel „amal” cherel lesche la iacha, încalavel vareso anda o buzunaro hai camel te del le Brianos.

O Brian dichel i țigara anda le tărnesche naia. Vo daral vi mai zurales.

Dacă aveias ande lesco than, so chereias?

Gândisarde-pe le colegi le Brianosche so cheren? Chiar alosarde von sar te phiraven-pe? Nici. Butivar, vi von cărde so aver phende lenghe, numai caște aven acceptime mașcar lende.

Dacă aveias ande cadai situația hai che colegi cherenas presiuni pe tute, sar daștias te cheres so si mișto hai te na cheres so von manghen tutar?

1. GÂNDISAR-TU MAI DE ANGLAL

   I Biblia phenel: „Codo cai gândil-pe mai de anglal, dichel o pericolo hai garavel-pe, tha codola cai ci sile experiența, jian mai dur hai suportin le urmări”. (Proverbe 22:3)

   Butivar daștis te diches mai de anglal le probleme. Imaginisar-tuche, că naches pașa chichiva colegi cai țârden țigări. Dacă diches mai de anglal i problema, daștis te evitosares-la.

2. GÂNDISAR-TU

   I Biblia phenel: „Te avel tume iech conștiința lași”. (1 Petru 3:16)

   Puș-tu: „Sar avelas te simțosarav-ma pala codoia, dacă acana cherav so phenen manghe aver?”. Ciaces, daștil-pe că iech timpo che colegi va placiana-tu. Tha sar va avela te simțosares-tu pala codoia? Cames te șios ando pericolo chi identitatea numai caște placian-tu che colegi? (Exodo 23:2)

3. LE IECH DECIZIA

   I Biblia phenel: „O goghiaver daral”. (Proverbe 14:16)

   Acana sau mai târzio, fiesavo anda amende trebul te alosaras hai te acceptosaras le urmări. I Biblia sicavel că le manușa sar o Iosif, Iov hai Isus alosarde mișto, tha o Cain, Esau hai Iuda, nici. Tu so va chereia?

I Biblia phenel: „Phirav-tu fidelo”. (Psalmo 37:3) Dacă gândisardean-tu ca le urmări hai lean iech decizia, va avela tuche zurales ușoro te sicaves so tu cames te cheres, tha le miștimata va avena sigo.

Na dara, ci trebul te încăres che colegenghe iech predica. Daștil-pe că iech „NA” phendo zuralo te arăsăl. Sau caște cheres-le te hachiaren că ci paruves chi decizia, daștis te phenes:

• „Man te na șion-ma ande tumari treaba!”

• „Me ci cherav cadal buchia!”

• „Chiar ci prinjianen-ma? Jianen că me ci cherav cadea!”

Cadea că, si mișto te des iech răspunso sigo hai convingătorii. Va dicheia chichi de sigo mechen-tu pace che colegi cana des cado răspunso!

So daștis te cheres cana che colegi asan tutar? Dacă phenen tuche: „So si mo, daras?”, gândisar-tu că, atunci cana prasan-tu, von camen te cheren presiuni caște ascultisares lendar. Sar daștis te răspunzos lenghe? Dich dui variante.

• Daștis te des-le ciacimos. („Si ciaces, darav!” Pala codoia, daștis te phenes lenghe sostar daras.)

• Daștis te risares lenghe cuvintea. Phen sostar ci cames hai cher-le te gândin-pe. („Pachiaiem că san mai goghiaver sar te țârden!”)

Dacă încă mai phenen tuche cuvintea nasul, tiliar othar! Chichi așes mai but pașa lende cadichi va prasana-tu vi mai but. Dacă tiliares, sicaves că ci meches averen te paruven-tu.

Ciaces, catar le presiuni ci daștis te nașes. Tha acana jianes so te cheres: Phen lenghe so gândis hai cher sar tu jianes că si mișto. Ji la urmă, tu alosares! (Iosua 24:15)