Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

MBVUNDZO 6

Ndinakunda Tani Mikakamizo ya Andzanga?

Ndinakunda Tani Mikakamizo ya Andzanga?

THANGWI YANJI MPHYAKUFUNIKA

Mungacita pisankhulo pyanu, munapangiza kuti musatonga mwekhene umaso wanu, m’mbuto mwakutawirisa kuti anango acite pyenepi.

MBAMUDACITANJI?

Nyerezerani cakucitika ici: Bruno akuona andzace awiri a ku xikola mbakanfendedzera cifupi, iye akugopa. Sumana ino iwo amuyesera kawiri toera afumali. Ulendo uno ndi wacitatu.

M’phale wakutoma asalonga:

“Thangwi yanji uli wakutsukwala? Ndina cinthu cakuti cinakuphedza.”

Iye asalonga mwauxamwali mu ndzidzi unabulusa iye sigaro m’borosa mwace toera kupasa Bruno.

Bruno asaona sigaro yakuphatiswa m’manja mwa m’phale unoyu. Iye asagopa kakamwe.

Bruno asalonga: “Ndakupangani kale kuti ine nkhabe funa . . . ”

M’phale waciwiri asalonga: “Leka gopa!”

Bruno asapuma mwakubveka mbalonga: “Ine nee ndisagopa!”

M’phale waciwiri asaphata phewa ya Bruno, mbalonga mwakukhonda galuza: “Basi ene kwata iyi.”

M’phale wakutoma asakwata sigaro mbaiikha pa nkhope ya Bruno, mbampanga mwakukhonda galuza: “Ife nkhabe panga munthu. Cipo munthu unango anadzapidziwa.”

Mbamudakhala Bruno, mbamudacitanji?

LIMIRANI, PONTHO NYEREZERANI!

Ninji pidacitisa axamwali a Bruno kutoma kufumali? Ndiwo adacita cisankhulo ceneci? Panango nkhabe. Kazinji kene, toera kucita khundu ya nsoka wa axamwali, anango asakakamizwa kucita pinthu pinafuna andzawo. Munjira ineyi iwo asatawirisa kuti andzawo atonge umaso wawo.

Mungagumanikana na makhaliro mabodzi ene, munakunda tani mikakamizo ya andzanu?

  1. KUKHUNGANYIKA MWANYAPANTSI

    Bhibhlya isalonga: ‘Nyandzeru angaona pyakugopswa asabisala, mbwenye nyakusowa ndzeru asapita patsogolo mbaona nyatwa.’—Misangani 22:3.

    Kazinji kene mphyakukwanisika kudzindikira nyatwa mwanyapantsi. Mwacitsandzo: Mukuona nsoka wa andzanu a ku xikola mbakhafumali. Kunyerezera pinafuna kucitika, kunakuphedzani kucalira mikakamizo.

  2. NYEREZERANI

    Bhibhlya isalonga: “Pitirizani kukhala na cikumbuntima cadidi.”—1 Pedro 3:16, Tradução do Novo Mundo.

    Bvundzikani: ‘Ndingacita pinacita anthu azinji, ndinapibva tani?’ Ndimomwene kuti mungacita pinafuna andzanu, iwo nee anakunentsani pontho. Mphapo munadzapibva tani mukupita kwa ndzidzi? Kodi musafuna kusiya kupangiza kuti mwandimomwene ndimwe ani, basi ene toera kukomeresa andzanu?—Eksodo 23:2.

  3. CITANI CISANKHULO

    Bhibhlya isalonga: ‘Nyaudziwisi asacita mpholemphole.’—Misangani 14:16.

    Cincino peno mukupita kwa ndzidzi, tinacita cisankhulo mbationa nyatwa peno maphindu thangwi ya cisankhulo cidacita ife. Bhibhlya isatipanga pya amuna ninga Zuze, Yobe na Yezu, adacita pisankhulo pyadidi. Iyo isalongambo pya Kaini, Ezau na Yuda, amuna adacita pisankhulo pyakuipa. Mphapo imwe munadzacitanji?

Bhibhlya isalonga: ‘Khala wakukhulupirika.’ (Masalmo 37:3) Munganyerezera mwanyapantsi nyatwa peno maphindu a cisankhulo canu, munadzaona kuti mphyakukhonda nentsa kukunda mikakamizo ya andzanu, pontho pyenepi pinakucitisani kupibva mwadidi.

Lekani kudzudzumika—nee musafunika kulonga pizinji kuna andzanu a ku xikola. Basi ene pyakwana kulonga NKHABE, mbwenye mwacinyindiro. Peno kulonga cinthu cinango cinapangiza kuti nee munacinja manyerezero anu, ninga:

  • “Ine nkhabe funa pyenepi!”

  • “Ine nkhabe cita pyenepi!”

  • “Iwe usadziwa kuti ine nkhabe cita pyenepi!”

Pinafunika ndi kutawira mwakucimbiza, pontho mwacinyindiro. Mungacita pyenepi, panango munadzumatirwa na kuona andzanu mbakhonda kukuyeserani pontho.

KUTHIMBANA NA ANYAKUSINGIRIRA

Mungatawira mikakamizo ya andzanu, munakhala ninga bhoneka yawo

Khala andzanu a ku xikola asakunentsani, munacitanji? Ndiye tani angakupangani: “Ninji pisanentsa, ukugopa?” Lekani kudzudzumika na pyenepi, basi ene ndi nkakamizo wa andzanu. Mphapo munacitanji? Muli na pisankhulo piwiri.

  • Munakwanisa kutawira basi ene pinalonga iwo. (“Ukulonga undimomwene, ndikugopa!” Buluka penepo longani mwacigwagwa thangwi yace.)

  • Munakwanisa kucitisa kuti nkakamizo ubwerere pontho kuna iwo. Longani thangwi inakucitisani kukhonda nkakamizo unoyu. Buluka penepo, longani cinthu cinafuna kucitisa andzanu kunyerezera. (“Ndiwe wakucenjera kakamwe, pyacitika tani kuti ugwe mu nsampha wakufumali?”)

Angapitiriza kukusingirirani, ndokoni pyanu! Kumbukani kuti mungakhonda buluka, pinthu pinatekera kakamwe. Kubuluka kwanu kunapangiza kuti mwakhonda kutawirisa kuti anango acinje makhaliro anu.

Ndimomwene kuti mphyakunentsa kuthawa mikakamizo yonsene ya andzanu. Mbwenye munakwanisa kupangiza pinafuna imwe kucita, kulonga pinakhulupira imwe na kusankhula pinafuna imwe kucita. Pakumalisa, cisankhulo ndi canu!—Yoswa 24:15.