Handurawa ini nga sitwasyon: Samtang nadaop an duha nga kalalakin-an nga kaeskwela ni Brian, ginkulba hiya. Yana nga semana, duha ka beses na hiya nga ginpirit nira nga magsigarilyo. Magigin ikatulo na ini yana.

An siyahan nga batan-on nagsiring:

Samtang ginluluwas an pulong nga “sangkay,” kumiro hiya, may ginkuha ha iya bulsa, ngan iginduhol ito kan Brian.

Nakita ni Brian an sigarilyo ha kamot han iya kaeskwela. Mas ginkulba hiya.

Kon ikaw hi Brian, ano an imo bubuhaton?

Ginhuhunahuna gud ba han mga kaeskwela ni Brian an ira ginbubuhat? Hira ba an naghihimo han ira desisyon? Bangin diri. Ha kabug-osan, nagpapaimpluwensya hira ha iba. Karuyag nira nga sangkayon hira, salit gintutugotan nira an iba nga impluwensyahan an ira ginbubuhat.

Kon umatubang ka hin pariho nga sitwasyon, ano an imo mahimo buhaton basi maatohan an impluwensya han imo kasangkayan?

1. ABANSE NGA HUNAHUNAA AN POSIBILIDAD

   An Biblia nasiring: “An tawo nga mainalam-agamon nakita han karaotan, ngan naluok; kondi an tapang nagpapadayon ha unhan ngan nag-aantos tungod hini.”—Proberbios 22:3.

   Kasagaran nga maaabat mo kon magkakamay-ada problema. Pananglitan, nakita mo ha unhan an imo mga kaeskwela nga naninigarilyo. Pinaagi ha paghunahuna hin abanse nga posible magkaada problema, magigin andam ka ha pag-atubang hito.

2. PAGHUNAHUNA

   An Biblia nasiring: “Tipigi an maopay nga konsensya.”—1 Pedro 3:16.

   Pakianhi an imo kalugaringon, ‘Ano an akon aabaton kon bubuhaton ko an ginbubuhat han kadam-an?’ Oo, mahimo mo makuha an pag-uyon han imo kasangkayan. Kondi ano an imo aabaton ha urhi? Isasakripisyo mo ba an imo pangirilal-an basi la lipayon an imo mga kaklase?—Eksodo 23:2.

3. PAGDESISYON

   An Biblia nasiring: “An makinaadmanon nga tawo naghihirot han iya ginbubuhat.”—Darahunon [Proberbios] 14:16, An Baraan nga Biblia.

   Maabot an panahon nga kinahanglan naton magdesisyon ngan karawaton an resulta hito. An Biblia nag-uunabi han kalalakin-an sugad kanda Jose, Job, ngan Jesus nga naghimo hin husto nga desisyon. Nag-uunabi liwat ito kan Cain, Esau, ngan Judas nga naghimo hin sayop nga desisyon. Ano an imo bubuhaton?

An Biblia nasiring nga sadang kita gumios nga matinumanon. (Salmo 37:3) Kon nahunahuna mo na an magigin resulta han imo buhat ngan nakahimo ka na hin desisyon, magigin masayon ngan mapulsanon an pagsumat han imo desisyon.

Ayaw kabaraka—diri mo kinahanglan esplikaran an imo kasangkayan. Igo na an simple kondi marig-on nga DIRI. O basi magin klaro an imo diri nababag-o nga desisyon, mahimo ka sumiring:

• “Ayaw niyo ako iupod hito!”

• “Diri ako nagbubuhat hito!”

• “Baga ka gud hin diri nakilala ha akon!”

An importante amo an marig-on nga pagsumat dayon han imo desisyon. Kon hihimoon mo ito, bangin mahipausa ka ha pag-undang dayon han imo kasangkayan ha pamirit ha imo!

Ano man kon insultuhon ka han imo kasangkayan? Ano man kon sumiring hira, “Hadlukon ka ano?” Ini nga klase hin panginsulto simple nga ehemplo han peer pressure. Ano an imo mahimo buhaton? May-ada ka diri maminos duha nga opsyon.

• Mahimo mo uyonan an ira panginsulto. (“Husto ka, nahahadlok ako!” Katapos isumat hin madaliay an imo rason.)

• Mahimo mo isumat an hinungdan kon kay ano nga nadiri ka, ngan mangatadongan ha lohikal nga paagi. (“Kahuna ko maaram ka nga maraot an pagsigarilyo!”)

Kon padayon ka nga iinsultuhon han imo kasangkayan, bayai hira! Hinumdumi nga kon magpapabilin ka, mas mamimirit hira ha imo. Pinaagi ha pagbaya, iginpapakita mo nga nadiri ka bag-uhon han iba kon hin-o ka.

Oo, diri ka makakalikay ha impluwensya han kasangkayan. Pero mahimo ka magdesisyon kon ano an imo karuyag buhaton, magsumat han imo gintotoohan, ngan magkontrol han imo kinabuhi. Ikaw an magdidesisyon!—Josue 24:15.