'Dho -a 'gü -wɔn -ta

'Dho -a 'gü -wɔn -nu 'sëëdhɛ -ta

DHƐƐˈˈ 8

˗Mën ˈa ˗dho ˗a dɔ ˈö ˗gban ˗wɔ mɛn ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˈö ˈˈflosɩ ˈka, ˗a ˗bha?

˗Mën ˈa ˗dho ˗a dɔ ˈö ˗gban ˗wɔ mɛn ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˈö ˈˈflosɩ ˈka, ˗a ˗bha?

˗MËN ˈÖ ˗KË DHƐƐˈˈ BHË, ˈÖ˗ ˗WƆN ˈDHÖ ˈˈGBƖƖ˗?

˗Kwɛ ˈˈpɛpɛ ˈka, ˗wo ˗wɔ mɛn ˈˈmliɲɔn ꞊va ˈˈpiʋ̈ ˈˈgbɩɩdhɛ ˈka. ˗A mɛn ˗blɛɛsü ˗nu ˈwo ˗wɔ ˗an ˈˈpiʋ̈ ˈˈgbɩɩdhɛ ˈka ˈˈdhʋ̈, ˈnën ˈwo ˈtɔ˗ wlüünën ˗nu.

˗MËN ˈÜ ˗DHO ˗A KË?

˗Dhɛ ˈwo ꞊Blëë ˗blü ˈö ˗pö, ˈyö ꞊kun ˗a ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ woo wɔ ö ˈˈpiʋ̈ ˈˈgbɩɩdhɛ ˈka. ˗Ya ˗pö: “A n ˈgü ˗dɔ ˈˈgbɩɩ˗ kö ˈa ˗gban ˗a ˗gɔ. A ꞊gbla ˈˈkɛɛ mɛn ˈbha ˈyii n ˗wo man. A˗ ˗kun ˈˈsɔn ˈka, ˈa n ˗soo ꞊lo ˗a ˗bha. ˈˈKɛɛ ˗dhɛ ˈö ꞊dhaanën ˗gban n ˗bha, ˈmiin ꞊mɔɔn pë ˈbha kë ˗sü ˗bha ˈzü.”

꞊Ya kë ꞊dhɛ ü ˗kë ˈwɔn suu do bhë ˗a ˈgü ˗be, ˗mën ˈü ˗dho ˗a kë?

ˈDUANNU, ˈÜ Ü ˗ZOTA!

ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ü ʒiö ˗ni ˈgü ˗dhɛ ˗nu ˈgü ꞊gbeŋ ü kë ü ˈsuan ˈka, ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˈwɔn yaa kë ü ˈka, ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ Biblö ˗ya ˗pö: “˗Bia ˈyaa ˗gɛn ˈˈgbɩɩmɛn ˗nu ˗bhaa ˈka, ɛɛnˈˈ ˗nɔɔn ˈyaa ˈwɔndɔmɛn ˗nu ˗bhaa ˈka ˈyö ˈtɔ˗ ꞊dhɛ pë ˗nu ˈö ˈwaa mɛn ˈˈɲaan ˗be ꞊dhɛ ˗wo ˗dho kë bhë, ˗wo ˗kë mɛn ꞊gban ˈka.”—Ecclésiaste 9:11.

Wlüünën ˈbhaa ˗nü ˈwo ˗kë ꞊dhɛ ꞊Blëë ˈdhö, mɛn ˗nu ˈwo ˗wɔ ˗an ˈˈpiʋ̈ ˈˈgbɩɩdhɛ ˈka bhë, ˈwaa ˗an dɔ. ˈˈKɛɛ mɛn ˈbhaa ˗nu ˗zë, ˗yö ˗kë ˗an dɔmɛn ɛɛnˈˈ ˗an ˗bha ˈkɔdhigümɛn do ˈbha ˈka. Natadhi ˈˈtɛɛdo ˈbha ˈö waa˗ ˗nu ˈwo ˈˈyasa do ˈgü, ˗yö ˗wɔ ˗a ˈˈpiʋ̈ ˈˈgbɩɩdhɛ ˈka, kö ˗a ˗kwɛ ˗ya ꞊mɔɔn ˗kwɛ 10 ˗bha. Natadhi ˗ya ˗pö: “˗Dhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ ˗a suʋ̈ˈˈ ˗kë n ˈgü, ˈyö ˗kë ˈlëë˗ ˗wɔn ˈka n ˗maan ˈka, ˈmiin ˗a blɛɛˈˈ mɛn ˈbha ˗dhɛ.”

ˈYA ˈDHO KË Ü ˈGÜ ꞊DHƐ ˗YÖ ˗SÜ Ü ˗BHA

꞊Blëë ˗bhaa ˈka, pë ˈwo˗ ˗kë ö ˈka bhë, ˗yö ˗sü yö ꞊nën ö ˗bha. ꞊Ya ˗pö: “ˈWɔn ˈö ˗kë ꞊gbeŋ bhë˗ ˈka bhë, ˈman ˈɲaannu, ˗yö ˗bɔ n ˗gɔ ˈgü ꞊dhɛ ˈfimö ˈdhö. N ˗maan ˈka ˗a ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗be kö ˈa ˈˈslö ˈbha kë, kö ˈa ˗gban ˗a ˗gɔ. ˈˈKɛɛ ˗dhɛ ˈö ˗dhaanën ˗gban n ˗bha, ˈmiin ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈzü kö ˈa pë ˈbha kë. ˈˈKɛɛ n ˗bhaa ˈka, n dua ˗mü ˗be kö...”

Natadhi ꞊dee ˗ya pö ꞊dhɛ ˈwɔn ˈö ˗kë ö ˈka bhë, ˗yö ˗sü yö ꞊dede ö ˗bha. ˗Ya ˗pö: “N dua ˈyaa ˗mü ˗be kö ˈa n ˗zoyö n ˗de ˗dhɛ. N ˗mɛn ˗nu ˗wa ˗pö n ˗dhɛ ꞊dhɛ yaa n ꞊dhegblü ˗nu ˈya kë trʋʋˈˈ kë ˗ya dhö ˈˈkpɛnŋ, yi ˈto yi ˈkwëë˗, ˈˈkɛɛ ˈmiin ˈwɔn man ˗an ˗ta. ˈWɔn ˈö n ˈˈtɔŋdë ˗ya ˗kë n ˈka bhë, ˗yö ˈsü man ꞊dede n ˗bha. ˈWɔn bhë ˗yö n ˗mɛn ˗nu zuʋ̈ˈˈ ˈˈklʋʋ ˗bhɔ. ˗Yö ˈmën ˗ni n ˈka ꞊dedewo, ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ man ˈnën ˈa ˗an ˗da saanˈˈ bhë, ˗a ˈgü.”

꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈwɔn ˈbha ö ˗kë ü ˈka, ü˗ ˗pö ü ˗de ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗yö ˗sü ü ˗de ˗bha ˗dhɛ ꞊Blëë waa Natadhi ˗an ˈdhö, ˗bhö ü ˗zoto ˈwɔn yö ˗a ˈˈpiʋ̈: Mɛn ˈwo ˗wɔ ˗a ˈˈpiʋ̈ ˈˈgbɩɩdhɛ ˈka bhë, ˗a mɛn ꞊dede ˈyaa ˈˈwɩ˗ ˗bha. Mɛn ˈbhaa ˗nu ˗wo ˗wɔ mɛn ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˈö ˈˈgbɩɩdhɛ ˈka bhë, ˗a ˗sü ꞊dhɛ ˈwɔn ˗bhaasü ˈdhö. ˗Wa ˗pö ꞊dhɛ gɔɔn˗ ˗nu kë ˗kɔ ˗mü. ˗An ˗bhaa ˈka ˗wa wɔ ˈnëndhiëŋ ˈbha ˈˈpiʋ̈ ˈˈgbɩɩdhɛ ˈka, kö yö gia ˈnën ˈö ˗we ˗a ˗bha. ˈˈKɛɛ mɛn ˈbha dua ˈyaa ˗mü kö ˗yö ˗wɔ mɛn ˈˈpiʋ̈ ˈˈgbɩɩdhɛ ˈka. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˗wa wɔ ü ˈˈpiʋ̈ ˈˈgbɩɩdhɛ ˈka ˈya ˈdho kë ü ˈgü ꞊dhɛ ˗yö ˗sü ü ˗bha!

˗A pö ˗sü ꞊dhɛ “ˈya ˈdho kë ü ˈgü ꞊dhɛ ˗yö ˗sü ü ˗bha” ˗yö ˗së, ˈˈkɛɛ ˗a ˗ga mɛn ˈgü ˗sü ˈyaa ˈˈplëëplë. ˈNëndhiëŋ ˈbhaa ˗nu ˈwo ˗wɔ ˗an ˈˈpiʋ̈ ˈˈgbɩɩdhɛ ˈka, ˗wa ˗wɔn ˗to ˗an zuʋ̈ˈˈ ˈˈpiʋ̈. ˗A ˗wɔn ˈgü ˗wa ˈɲaannu, ˈwo˗ ˗wɔn ˗ya wo ˗de ˗bha, ˈyö ˈwo wo ˗zota ˈwɔn yaa ˈgü. ˈˈKɛɛ ˈbha ˈwɔn bhë, ˗a ˈto ü zuʋ̈ˈˈ ˈˈpiʋ̈, kö ü ˈwɔn ˗së ˗kë de ˈka? Bhi ɛɛnˈˈ mɛn ˈö pë ˈˈdhiʋ̈ ˗kë ü ˈka bhë? ˈBha ˈdho ˗a ˈto ü zuʋ̈ˈˈ ˈˈpiʋ̈, ˗bhö ˗a ˈˈslö ˈˈwɛɛ ˈbha mɛɛnˈˈ.

˗A ˗WƆN BLƐƐˈˈ

Biblö ˗ya ˗pö kwa ˗dhɛ ꞊dhɛ, ˗dhɛ ˈö Zɔbö ˈdhö kun bɔ ˗ni ˈgü ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü, ˗ya ˗pö: “N man ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈgü a˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˈa ˈwɔn blɛɛˈˈ.” (Job 10:1) ˈBha˗ kë ꞊dhɛ ˗a ˈdhö, ˗yö ˗dho kë ˗së. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈbha˗ ˗wɔn blɛɛˈˈ mɛn ˈbha ˈü ü ˗zoyö ˗a ˗dhɛ, ˗a ˗dhɛ, ˗yö ˗dho ü ˗takun kö ˗a ˈwɔn ˗yö ˈgo ü zuʋ̈ˈˈ ˈˈpiʋ̈, kö ü zuʋ̈ˈˈ ˗yö ˈwaannu.

꞊Blëë ˗ya ˈgüdan, ˈyö˗ ˗zokun. ˗A ˗wɔn ˈgü ˗ya ˗pö: “A˗ ˗wɔn ꞊blɛɛ n ˈˈtɔŋdë do ˗dhɛ, ˈyö n ꞊faan mën kö ˈa˗ ˗wɔn blɛɛˈˈ ˈpö mɛn zii ꞊plɛ ˈwo ˗zlanwokɔdhi ˈgü ˗an ˗dhɛ. ˗A kë ˈa˗ wo ˈˈdhʋ̈ bhë, a˗ ˗kë ˗së. ˗Wo ˗wo n ˗dhɛ ˈko ˗ta ꞊va, ˈyö ˈwo n ˗zogban, ˈwo˗ pö n ˗dhɛ ꞊dhɛ pë ˈö ˗kë n ˈka bhë ˈyii ˈsü n ˗bha.”

ˈWɔn suu bhë, bhii dosɛnŋ ˈbhi ˈdho ꞊mɔɔn ˗a bun ˗sü ˗bha. ˗Bhö ˗a ˗wɔn blɛɛˈˈ mɛn ˈbha ˗dhɛ kö ˗yö ü ˗takun.

ˈWɔn ˈö ˗kë Natadhi ˈka bhë, ˗ya ˗wɔn ꞊blɛɛ ö ˗mɛn ˗nu ˗dhɛ. ˗Ya ˗pö: “˗Wo n ˗takun, ˈyö ˈwo n ꞊faan mën ˗a ˗wɔn blɛɛˈˈ ˗sü ˗bha. ˗A ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗yö n ˗bho ꞊wëë bhë, ˗a ˈgü ˈdɔɔni ˈdɔɔni.”

Bhɛɛsü ˗yö Natadhi ˗takun ˈpö. Pë ˈö˗ pö, ˗yö ꞊nɛn: “ˈˈTʋ̈ŋ ˈö˗ ꞊blɛɛ mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗dhɛ ˗sü ˗ya kë n ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗ bhë, ˗a ꞊blɛɛ ˗Zlan ˗dhɛ ˗sü ˗yö n ˗takun. A bhɛɛˈˈ ˗ni ˈgü, a n zuʋ̈ˈˈ ˗po ˗Zlan ˗dhɛ n ˈflëëgü. ˈYö ˗a ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗yö n zuʋ̈ˈˈ ˗kë ˗saa ꞊dedewo.”

Bhi ˗de ˈpö ü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈü˗ yö ꞊dhɛ “˗kë ˈˈklʋ̈ʋ̈klʋ̈sü ˈˈtʋ̈ŋ ˗yö ˗dhö.” (Ecclésiaste 3:3) ˗Bhö ü ˗zo kë ü ˗de ˈˈpiʋ̈. Ü ˈˈtɛɛpa ˗së ˈka. ˈˈKɛɛ pë ꞊dede ˈü ˗dho ˗a kë ˈnën ˈtɔ˗ ü ˗zoyö Zoova, ˗Zlan ˈö mɛn ˗zogban bhë, ˗a ˗dhɛ ˗sü.—2 Kodhɛngtö 1:3, 4.

˗YA KË ꞊DHƐ ˈBHA ˗MƆƆN MƐN ˈBHA ˗GA ˗SÜ ˗BHA

꞊Ya kë ꞊dhɛ ü ˈnëndhiëŋ ˈka, ˈyö ü ˈˈtɛɛdɔ ˈdhö˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˈka ˈwɔn ˗dhiisü kë, ˗bhö ˗a pö ˗a ˗dhɛ ꞊faan ˈka: “˗A -kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗yö ˈya˗! ˗Bhö ü ˗kɔ bho n ˗bha.” ˈBha ˈdho ˈˈsuʋ̈ ˗a ˗pö ˗a ˗dhɛ ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗bha, ka ˗bha ˈˈtɔŋdëdhɛ ˗wɔn ˈgü. ꞊Yaa pö ˈka ˈˈkan kö mɛn ˗tiaandhö ˈyaa ˗mü. Mɛn ˈö ˗dho ü bun waa ü ˗bha ˈwɔn yö ˗kɔ ˗nu ꞊bhlëë ˗ya ˈnën ˗së ü ˗bha ˈka.

DHƐƐˈˈ ˗NU ˈWO ˗GBAN ˗WƆ MƐN ˈˈPIƲ̈ ˗SÜ ˈÖ ˈˈGBƖƖDHƐ ˈKA, ˗A ˗BHA

“ˈNëngɔɔn˗ ˗nu ˈwo n man ꞊klaŋkɔɔdhö, ꞊ya kë ˗wo n man ˈɲɔnkun gën ˗gan n ꞊zlöö, ˈyö ˈwo dhiaŋ ˈˈvlanvlan ˗nu zë n ˗dhɛ. ˗A dhiaŋ ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈, ˗a ˈbhaa ˗nu ˈnën ˈwo ˈtɔ˗: ‘ˈMan ˗wɔ ˗an ˈˈpiʋ̈, ˗a ˗dho kë n ˗de ˈgü ˗së.’”—Karɔdhö.

Ü ˗bhaa ˈka ˈnëngɔɔn˗ ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈, ˗wo ˗kun

  1. Trʋʋˈˈ kë ˗ni ˈgü ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗ee?

  2. ˗A ˈˈɲan ˈkun ˗ni ˈgü ˗ee?

  3. ˗A ˈˈpiʋ̈ kö ˗wo wɔ ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗ee?

“˗Dhɛ ˈyi kun gɔ ˈgü, ˈyö ˈnëngɔɔn ˈbha ˗yö ˗ya ˈwɔn ˈˈvlanvlan ˗pö ˗sü ˗bha n ˗dhɛ, ˈyö ö ˗kɔ ˗da n gban ˗ta. A˗ ˗kɔ ˗bho mü, ˈa˗ pö ˗a ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗yö ˈgo n ˈˈsuee. ˗Dhɛ ˈa˗ pö ˗a ˗dhɛ ˈˈdhʋ̈, ˈyö n ˗ga ꞊dhɛ soomɛn ˈdhö.”—Kandia.

Ü ˗bhaa ˈka ˈnëngɔɔn˗ bhë, ˗yö kun:

  1. Trʋʋˈˈ kë ˗ni ˈgü ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗ee?

  2. ˗A ˈˈɲan ˈkun ˗ni ˈgü ˗ee?

  3. ˗A ˈˈpiʋ̈ kö ˗wo wɔ ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗ee?

“˗Kwɛ ˈö ʒiö yö ˗a ˈka, ˈnëngɔɔnnën ˈbha ˈa ˗kɔ ˗a dhë, ˗ya ˗pö n ˗dhɛ ˗kplawo ꞊dhɛ n ˗dhɔ ö ˗kë, ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö ˈa kë ö ˗sëmɛn ˈka. ꞊Ya kë ˗nuwo, ˗yö n ˗kɔ ˗kun. A˗ ˗pö ˗a ˗dhɛ ˗ya ˈduannu, ˈˈkɛɛ ˈyaa˗ man n ˗ta. ˗Dhɛkpaɔyi do ˈka kö ˈa man ꞊sabha gën ʒiö ˗ni ˈgü, ˗yö ˗nu ˈö ö ˗kɔ ˗mën n zü ˗bha.”—Betani.

Ü ˗bhaa ˈka ˈnëngɔɔnnën bhë, ˗yö kun:

  1. Trʋʋˈˈ kë ˗ni ˈgü ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗ee?

  2. ˗A ˈˈɲan ˈkun ˗ni ˈgü ˗ee?

  3. ˗A ˈˈpiʋ̈ kö ˗wo wɔ ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗ee?

˗An ꞊gban ˗yɔ ˗së ˈnën ˗tɔ C.

Mɛn ˈˈgbɩɩdhɛ bho ˗sü kö ˗wo ˗wɔ ˗a ˈˈpiʋ̈ waa mɛn ˈˈɲan ˈkun ˗sü ɛɛnˈˈ trʋʋˈˈ ˗kë mɛn ˈka ˗sü ˗go ˈko ˈˈpiʋ̈ ˗dhɛ ˈnën ˗tɔ ˗mën?

Mɛn ˈˈgbɩɩdhɛ bho ˗sü kö ˗wo ˗wɔ ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗yö ˗go mɛn do ˈnën ˈgü. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˗a mɛn ꞊plɛ ˗naan ˈyaa ˈˈwɩ˗ ˗bha, ˗a mɛn do ˗zë ˗yö ˗dho ˗a ˈka ö ˗gɔa.

˗Wɔ mɛn ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˈö ˈˈgbɩɩdhɛ ˈka, ˗yö ˈya˗.