Owo oro okoyomde ndidan̄ Annette ama edịbede enye ọtọ ke isọn̄ ke ini enye mîkodorike enyịn. Annette ọdọhọ ete: ‘Mma n̄n̄wana ke ofụri ukeme mi man enye asana mi ayak. Mma ndomo ndifiori n̄kpo, edi n̄kekemeke. Mma nnụk enye, ntịgha enye, ntọ enye ita, nnyụn̄ n̄wai enye. Ini oro ndien ke enye ekekịm mi ke ikwa. Idem ama emem mi ofụri ofụri.’

Nso ke afo akpanam edieke ekpedide Annette?

Kpa ye oro enen̄erede ekpeme idem, akpan akpan ke ini odude ke an̄wa okoneyo, owo osụk ekeme ndidomo ndidan̄ fi ke n̄kanubọk. Bible ọdọhọ ete: “Idịghe mme ọsọp-itọk ẹkan ke mbuba, . . . inyụn̄ idịghe mbon emi ẹnyenede ifiọk ẹkụt mfọn; koro ini ye n̄kpọntịbe unana idotenyịn ẹsịmde mmọ kpukpru.”—Ecclesiastes 9:11.

Ukem nte Annete, ndusụk uyen emi ẹdan̄de ke n̄kanubọk isidiọn̄ọke mbon oro ẹkedan̄de mmọ. Mbon en̄wen ẹsiduọ ẹdụk ubọk mbọhọidụn̄ mmọ m̀mê owo ke ubon mmọ. Se ikọwọrọde Natalie edi oro. Ekpri akparawa oro okodụn̄de ekpere mmọ ama asabade enye ke ini enye ekedide isua duop. Natalie ọdọhọ ete: “Ke nsonso oro, ọkpọsọn̄ ndịk ye bụt ikayakke ntịn̄ se iketịbede nnọ owo ndomokiet.”

Esịt osụk obobiom Annette ke se iketịbede oro. Enye ọdọhọ ete: “Mmesiwak nditi ofụri se iketịbede okoneyo oro. Esitie mi ke idem nte akpakana nnen̄ede n̄n̄wana ye enye n̄kan nte n̄kan̄wanade. Se idude edi ke ndịk ama enen̄ede anam mi ke enye ama ekekịm mi ke ikwa. N̄kekemeke ndinam n̄kpọ ndomokiet aba, edi esitie nte akpakana nnam n̄kpọ n̄kan oro.”

Esịt esibiom Natalie n̄ko. Enye ọdọhọ ete: “Ikpakanaha nyak idem nnọ owo ntre. Ete ye eka mi ẹkedọhọ nsidu ye eyeneka mi ke ini ibrede mbre ke an̄wa, edi n̄kesinamke oro. Ntre, n̄kere ke ami n̄kakam nnam mbọhọidụn̄ nnyịn asabade mi. N̄kpọ oro ama enen̄ede abiak mbonubon nnyịn, ndien nsikere ke ami n̄kedi ntak. Se isibiakde mi ikan edi oro.”

Nso ke akpanam edieke esịt obiomde fi nte ekesibiomde Annette ye Natalie? Akpa kan̄a, ti ete ke edieke edide ẹkedan̄ fi ke n̄kanubọk, ọwọrọ idịghe afo akama ayak idem ọnọ. Ndusụk owo ẹsida n̄kpọ emi mfefere mfefere ẹnyụn̄ ẹdọhọ ke nte irenowo ẹtiede edi oro, n̄ko ke se iban oro ẹkedan̄de ke n̄kanubọk ẹkekam ẹyomde edi oro. Edi ikpanaha ẹdan̄ owo ndomokiet ke n̄kanubọk. Edieke edide ẹkedan̄ fi ke n̄kanubọk, ikpanaha ẹduọhọ fi!

Esisọn̄ ediwak owo ndinịm ke ikpanaha mmimọ iduọhọ idem mmimọ. Ndusụk owo ẹsidịp se iketịbede inọ mmọ, ndien emi esinam esịt aka iso afịna mmọ. Edi ndidịp se iketịbede emi ọfọn ye anie? Ndi ọfọn ye afo m̀mê akam ọfọn ye owo oro akadan̄de fi? Ana ekere aban̄a n̄kpọ en̄wen emi akpanamde.

Ke ini afanikọn̄ Job ekenen̄erede ọsọn̄ ubọk, Bible ọdọhọ ke edinen owo oro ama ọdọhọ ete: ‘Nyetịn̄ ikọ ke iyatesịt mi!’ (Job 10:1) Ọkpọfọn anam ntre n̄ko. Nditịn̄ se iketịbede nnọ ata akpan ufan fo ekeme ndinam ọfiọk nte ekpesede aban̄a mfịna oro, inyụn̄ iyakke afo etịmede esịt akaha.

Se Annette akanamde edi oro. Enye ọdọhọ ete: “Mma nsian ufan mi se iketịbede, ndien enye ama eteme mi ete nsian mbiowo ifan̄ ke esop nnyịn. Se n̄konyụn̄ nnamde edi oro. Mbiowo ẹma ẹtie ye ami ediwak ini ẹnyụn̄ ẹnam mi mfiọk ke idịghe ami n̄kedi ntak oro ẹkedan̄de mi ke n̄kanubọk. Ke akpanikọ, idịghe ami n̄kedi ntak.”

Natalie ama etịn̄ se iketịbede ọnọ ete ye eka esie. Enye ọdọhọ ete: ‘Mmọ ẹma ẹn̄wam mi, ẹnyụn̄ ẹdọhọ nsidi mbịne mmimọ ini ekededi oro n̄kpọ oro afịnade mi, ndien oro ama anam n̄kûnen̄ede mfụhọ nnyụn̄ nyat esịt.’

Ndibọn̄ akam n̄ko ama an̄wam Natalie. Enye ọdọhọ ete: “Ndibọn̄ akam nnọ Abasi ama esin̄wam mi, akpan akpan ke mme ini oro mmen̄kekemeke nditịn̄ nte eketiede mi ke idem nnọ owo ndomokiet. Edi [ke ini mbọn̄de] akam, mmesitịn̄ nte etiede mi ke idem nnọ Abasi. Emi esinam esịt ana mi sụn̄.”

Afo n̄ko oyokụt ke odu “ini eke ẹkọkde unan.” (Ecclesiastes 3:3) Se ban̄a idemfo, kûyak editịmede esịt emen fi emen. Da ini duọk odudu, nyun̄ nen̄ede beri edem ye Jehovah emi edide Abasi kpukpru ndọn̄esịt.—2 Corinth 1:3, 4.

Edieke erenowo oyomde ndibre ndisịme mbre ye afo, idiọkke ndisọn̄ uyo ndọhọ enye ete, “Kûnam se oyomde ndinam oro!” m̀mê “Sana mi yak!” Kûyak ndịk anam ekere ke ufan fo ọmọn̄ ọkpọn̄ fi. Edieke enye ọkpọn̄de fi ke ntak emi, ọwọrọ enye ikedịghe eti ufan. Owo emi amade fi idiyomke anam n̄kpọ emi Abasi asuade.

“Ke ufọkn̄wed, n̄kparawa ẹsida ke edem ẹdụri mi ubọk umeneba ẹnyụn̄ ẹkpe ndisịme ẹte ke ekpenem mi etieti edieke nnyenede ebuana ye mmimọ.”—Coretta.

Ndi n̄kparawa oro:

1. A. Ẹkenam mbubru?

2. B. Ẹdi ekpe iban?

3. C. Ẹkebre ndisịme mbre ye enye?

“Usen kiet ke esịt bọs, akparawa kiet ama ọtọn̄ọ ndikpe nditen̄ ye ami onyụn̄ omụm mi. Mma mmia enye ubọk nte asana mi ayak. Enye ama ese mi nte owo ese idat.”—Candice.

Ndi akparawa emi:

1. A. Akanam mbubru ye Candice?

2. B. Edi ekpe iban?

3. C. Ekebre ndisịme mbre ye Candice?

“Isua oko, akparawa kiet ama esidọhọ ke imama mi onyụn̄ ọdọhọ isan̄a ntre iwọrọ, edi n̄kenyịmeke. Ndusụk ini enye ama esifiọn̄ọ mi ubọk. Mma ndọhọ enye etre ndisịme oro, edi enye ikokopke. Ke ini n̄kosụk nnụhọde nsịne ikpaukot usen kiet, enye ama amia mi mbombom.”—Bethany.

Ndi akparawa oro:

1. A. Akanam mbubru?

2. B. Edi ekpe iban?

3. C. Ekebre ndisịme mbre ye enye?

Ibọrọ kpukpru mbụme emi edi C.

Didie ke owo emi esibrede ndisịme mbre okpụhọde ye ekpe iban m̀mê owo emi esinamde mbubru ye iban?

Owo emi ebrede owo ndisịme mbre esima mbre oro, owo emi enye ebrede isimaha. Enye isinyụn̄ imaha nditre ke ini ẹdọhọde enye etre.

Kûda ndisịme mbre ke n̄kpọ mbubru, sia ekeme ndinam ẹdan̄ fi ke n̄kanubọk.