Lucy nĩ aatharĩkĩirũo na mbere ya amenyete ũrĩa gwathiaga na mbere nĩ aarũndĩtwo thĩ. Oigaga ũũ: “Ndaageririe ũrĩa wothe ingĩahotire kũrũa nake. Ngĩgeria kuuga mbu no ndiahotire. Ndamũikagia, ngamũringa na ngamũhara. Ngĩcoka ngĩigua ndathecwo na kahiũ, ngĩthirũo nĩ hinya biũ.”

Ũngĩka atĩa ũngĩĩkora ũndũ-inĩ ta ũcio?

O na ũngĩkorũo wĩhũgĩte, hihi ta ũgĩthiĩ ũtukũ, ũndũ mũru no umĩre. Bibilia yugaga ũũ: “Ti hĩndĩ ciothe andũ arĩa marĩ ihenya mahootanaga hĩtahĩtano-inĩ, . . . o na kana gĩtĩo gĩgatuĩka o kĩa arĩa ogĩ; tondũ ihinda na maũndũ materĩgĩrĩirũo makoraga andũ othe.”—Kohelethu 9:11, New World Translation.

Andũ amwe ethĩ ta Lucy mananyitwo kĩa hinya nĩ andũ matoĩ. Angĩ mananyitwo nĩ mũndũ wa famĩlĩ ciao kana mũndũ moĩ. Jane arĩ na mĩaka ikũmi nĩ aanyitirũo kĩa hinya nĩ mwanake waikaraga hakuhĩ na kwao. Oigaga ũũ: “Ũndũ ũcio wanjĩkĩrire guoya na nĩ ndaiguaga thoni kwĩra mũndũ.”

Lucy no aiguaga ũũru nĩ ũguo gwekĩkire. Oigaga ũũ: “Ũndũ ũcio ũikaraga ũgĩcokagĩra meciria-inĩ makwa. Nyonaga ta ingĩerutanĩirie biũ kũrũa na mũndũ ũcio. No thutha wa gũthecwo na kahiũ, ngĩthirũo nĩ hinya nĩ ũndũ wa kũmaka. Gũtirĩ ũndũ ũngĩ ingĩahotire gwĩka, no nyonaga ta harĩ ũndũ ndagĩrĩirũo nĩ gwĩka.”

Jane o nake nĩ athumbũkaga nĩ ũguo gwekĩkire. Oigaga ũũ: “Ndingĩehokete mũndũ ũcio ũguo. Aciari aitũ nĩ maatũigĩire watho atĩ tũkoragwo hamwe na mwarĩ wa maitũ rĩrĩa tũrathaka na kũu nja, no ndiathĩkire. Nĩ ũndũ ũcio, nyonaga nĩ niĩ ndaheire mũndũ ũcio mweke wa kũnjĩka ũũru. Famĩlĩ itũ nĩ yahutirio mũno nĩ ũguo gwekĩkire na nĩ njiguaga ũũru mũno nĩ ũndũ wa kũmatuurithia. Ũndũ ũcio nĩguo ũthumbũraga makĩria.”

Angĩkorũo ũiguaga ta Lucy kana Jane, menya atĩ mũndũ ũrĩa ũnyitĩtwo kĩa hinya tiwe ũkoragwo akĩenda. Andũ amwe matũmaga ũndũ ũcio woneke ta ũtarĩ mũnene na njĩra ya kuuga atĩ imwana citiagaga gwĩka maũndũ ta macio kana arĩa manyitĩtwo kĩa hinya nĩo makoragwo makĩenda. No gũtirĩ mũndũ wagĩrĩire kũnyitwo kĩa hinya. Ũngĩkorũo ũcemanĩtie na ũndũ ta ũcio ndũbatiĩ gwĩcokereria mahĩtia.

Nĩ ma nĩ ũndũ mũhũthũ gũthoma ciugo “ndũbatiĩ gwĩcokereria mahĩtia,” no gũciĩtĩkia no gũkorũo kũrĩ ũndũ mũritũ. Andũ amwe nĩ makiraga na ũndũ ũcio na kwoguo makeigua marĩ na mahĩtia na makaigua ũũru ngoro. No ũngĩkira-rĩ, nũ ũgunĩkaga? Nĩwe kana nĩ ũcio ũgwĩkĩte ũũru? Nĩ wagĩrĩire gwĩciria ũndũ ũngĩ.

Bibilia ĩtwĩraga atĩ rĩrĩa Ayubu aingĩhĩirũo nĩ mathĩna oigire ũũ: “Ngwaria nĩ ũrĩa ngoro yakwa ĩĩ na ũcungũ [ruo rũnene].” (Ayubu 10:1) O nawe no ũgunĩke ũngĩka ta Ayubu. Ũngĩaria na mũndũ wĩhokete no ũteithĩke na ũhote kũhiũrania na maũndũ macio mooru magũthumbũraga.

Lucy nĩ onire atĩ ũndũ ũcio nĩ wa ma. Oigaga ũũ: “Ndaririe na mũrata wa hakuhĩ na akĩnjĩkĩra ngoro njarie na athuri a kĩũngano. Nĩ ngenaga mũno tondũ nĩ ndekire ũguo. Nĩ twaikarire thĩ nao maita maigana ũna na maanjĩrire o ũndũ ũrĩa ndaabataraga, atĩ ũguo gwekĩkĩte gũtiarĩ mahĩtia makwa.”

Jane nĩ aaririe na aciari ake ũhoro wĩgiĩ ũrĩa aanyitirũo kĩa hinya. Oigaga ũũ: “Nĩ maanjĩkĩrire ngoro ndigakire na ũndũ ũcio na ngĩtiga gũkoragwo na ihooru mũno na kũiguaga ũũru ngoro.”

Ningĩ Jane nĩ omĩrĩirio nĩ mahoya. Oigaga ũũ: “Kwaria na Ngai nĩ kwandeithirie mũno makĩria rĩrĩa ndaiguaga itekũhota kwaria na mũndũ. Rĩrĩa ndĩrahoya nĩ hotaga gũitũrũrĩra Jehova ngoro yakwa. Nĩ njiguaga ndĩ na thayũ na itegũthumbũka.”

O nawe nĩ ũkuona atĩ nĩ kũrĩ ‘hĩndĩ ya kũhona.’ (Kohelethu 3:3) Rũmbũyagia ũgima waku wa mwĩrĩ, ũgakomaga wega na makĩria wĩhokage Jehova akũũmagĩrĩrie.—2 Akorintho 1:3, 4.

Angĩkorũo ũrĩ mũirĩtu na nĩ ũratindĩkĩrĩrio kwĩingĩria mĩtugo-inĩ ĩtarĩ mĩtheru, ndũkanetigĩre kwĩra mũndũ ũũ: “Ndũgeke ũguo!” kana “Njehereria moko maya!” Ndũgetigĩre atĩ nĩ mũgũtigana. Angĩkorũo ekuuga mũtigane nĩ ũndũ wa ũguo, ũcio ndakwagĩrĩire. Ũrabatara mũndũ ũrĩkũheaga gĩtĩo na agatĩa ithimi ciaku.

“Tũrĩ cukuru imwana nĩ ciagucagia bra yakwa na ikaaria ciugo njũru mũno—cioigaga no njigue wega mũno tũngĩkomania nacio.”—Carol.

Ũkuona imwana icio ta arĩ kĩĩ ciekaga Carol?

1. Kũmũringa itherũ

2. Kũmũthaakĩra

3. Kũmũthumbũra na maũndũ megiĩ ngomanio

“Tũrĩ mbathi-inĩ, kĩmwana kĩmwe kĩambĩrĩirie kũnyita na kũnjĩra ciugo itarĩ njega. Ndakĩringire guoko na ngĩkĩra kĩnjeherere. Kĩonire ta itaarĩ na mũtwe mwega.”—Susan.

Ũgwĩciria nĩ atĩa kĩmwana kĩu gĩekaga Susan?

1. Kũmũringa itherũ

2. Kũmũthaakĩra

3. Kũmũthumbũra na maũndũ megiĩ ngomanio

“Mwaka ũcio ũrathirire, harĩ mwanake wanjĩraga atĩ nĩ aanyendete na nĩ eendaga tũgĩe ndũgũ nake o na gũtuĩka nĩ ndaaregaga. Rĩmwe na rĩmwe nĩ aahambataga guoko. O na ndamwĩra atige ndaaiguaga. Aacokire akĩngora ngĩoha iratũ, akĩninga na gũkũ thutha.”—Beth.

We ũkuona ta arĩ kĩĩ mwanake ũcio eekaga Beth?

1. Kũmũringa itherũ

2. Kũmũthaakĩra

3. Kũmũthumbũra na maũndũ megiĩ ngomanio

Macokio marĩa magĩrĩire harĩ ciũria icio ithatũ nĩ C.

Nĩ kĩĩ gũthumbũra mũndũ na maũndũ megiĩ ngomanio nĩ ngũrani na kũringa mũndũ itherũ kana kũmũthaakĩra?

Gũthumbũrũo na maũndũ megiĩ ngomanio nĩ kũhinyagĩrĩria mũndũ. Ũndũ ũcio ũthiaga na mbere o na wera mũndũ atigane nawe.

No gũtũme wĩkwo maũndũ moru megiĩ ngomanio o na kana ũnyitwo kĩa hinya.