Go dayrɛkt to di men tin

Go dayrɛkt to di say we di difrɛn difrɛn atikul dɛn de

KWƐSTYƆN 8

Wetin A Fɔ No bɔt Rep?

Wetin A Fɔ No bɔt Rep?

WETIN MEK DIS KWƐSTYƆN IMPƆTANT?

Dɛn kin rep bɔku bɔku pipul dɛn ɛvri ia, ɛn na yɔŋ pipul dɛn mɔ dɛn kin du dis to.

WETIN YU GO DU?

Bifo Anɛt no wetin de apin, di pɔsin we atak am dɔn ib am na grɔn. Anɛt se: “A du ɔl wetin a ebul fɔ du fɔ fɛt am. A tray fɔ ala, bɔt a nɔ ebul. A push am, kik am, bɔks am, ɛn ivin krach am. Na de a jɔs fil i chuk mi wit nɛf. A nɔ bin gɛt wan trɛnk igen, a jɔs wik.”

If sɔntin lɛk dis apin to yu, wetin yu go du?

STƆP ƐN TINK!

Pan ɔl we yu go rɛdi yusɛf, bay we yu nɔ de fɔgɛt yusɛf we yu de waka na nɛt ɔ yu du sɔntin fɔ protɛkt yusɛf, bad tin kin apin. Di Baybul se: “Di wan dɛn we ebul rɔn, nɔ de win di res ɔltɛm,  . . . di wan dɛn we no plɛnti tin, nɔ kin gɛt wetin dɛn want; bikɔs tin dɛn we wi nɔ no se go apin kin apin to dɛn ɔl.”—Ɛkliziastis 9:​11, NW.

Anɛt nɔ wande sabi di pɔsin we rep am, semweso, di pɔsin we kin rep bɔku yɔŋ pipul dɛn na wan we dɛn nɔ wande sabi. Bɔt sɔntɛnde, i kin bi pɔsin we dɛn sabi, i kin ivin bi dɛn fambul. We Natali bin ol tɛn ia, wan big bɔbɔ we bin de nia dɛn os bin rep am. Natali se: “A bin so de fred ɛn shem dat, fɔs, a nɔ bin tɛl ɛnibɔdi.”

NƆ BLEM YUSƐF

Sɔntɛnde Anɛt kin stil blem insɛf fɔ wetin apin. I se: “Bɔku tɛm, a kin tink bɔt wetin apin da nɛt de. A kin fil se a fɔ dɔn tray fɔ fɛt am mɔ. Di tru na dat, afta we i chuk mi, a bin de fred bad bad wan. A nɔ bin ebul du ɛnitin igen, bɔt a fil se a fɔ stil dɔn du sɔntin.”

Natali in bak kin stil de blem insɛf. I se: “A nɔ bin fɔ dɔn biliv am. Mi mama ɛn papa bin dɔn put lɔ se mi ɛn mi sista fɔ de togɛda ɔltɛm we wi de ple na do, bɔt a nɔ bin lisin. So a fil se na mi gi mi neba chans fɔ du bad tin to mi. Wetin bin apin bin afɛkt mi famili, ɛn a fil se na mi mek dɛn fil dis kayn pen na dɛn at. Na dis mɔ de mɔna mi.”

If yu de fil lɛk Anɛt ɛn Natali, go de mɛmba se pɔsin we dɛn rep nɔto in gri fɔ lɛ dɛn du mami ɛn dadi biznɛs wit am. Sɔm pipul dɛn nɔ kin tek am siriɔs; dɛn kin tɔk se i nɔmal fɔ lɛ bɔy pikin dɛn biev da kayn we de ɔ di pɔsin we dɛn rep na in gri fɔ lɛ dɛn du mami ɛn dadi biznɛs wit am. Bɔt i nɔ fayn fɔ lɛ dɛn rep ɛnibɔdi. If na yu dɛn du da kayn wikɛd tin de to, nɔ blem yusɛf!

I kin izi fɔ rid dɛn wɔd ya; bɔt i kin at fɔ biliv am. We dɛn kayn tin ya kin apin, sɔm pipul dɛn nɔ kin tɔk aw dɛn de fil, dɛn kin blem dɛnsɛf, ɛn dɛn kin tink bɔt bad tin dɛn. Bɔt udat de bɛnifit we yu nɔ tɔk, na yu ɔ di pɔsin we rep yu? I go bɛtɛ fɔ lɛ yu tink bɔt ɔda tin we go ɛp yu.

TƆK BƆT WETIN APIN

Di Baybul tɛl wi se di tɛm we Job in prɔblɛm dɛn bin de rili mɔna am, i bin se i go tɔk bɔt aw in “at de blid.” (Job 10:​1) Yusɛf kin bɛnifit we yu du di sem tin. We yu tɔk to pɔsin we yu biliv, dis kin ɛp yu fɔ bia wit wetin apin ɛn i go ɛp yu fɔ fil fayn.

Sɔntɛm di we aw yu de fil nɔ izi fɔ yu we yu kip am to yusɛf. Wetin mek yu nɔ go tɔk to sɔmbɔdi fɔ mek i ɛp yu?

Anɛt kam fɔ si se dis na tru. I se: “A tɔk to wan mi tayt padi, ɛn i ɛnkɔrej mi fɔ tɔk to sɔm ɛlda dɛn na di kɔngrigeshɔn. A gladi we a du so. Dɛn bin sidɔm wit mi bɔku tɛm ɛn dɛn bin tɛl mi wetin a rili nid fɔ yɛri. Dɛn tɛl mi se wetin bin apin nɔto mi fɔlt. Ɔl wetin apin nɔto mi fɔlt.”

Natali bin tɛl in mama ɛn papa bɔt wetin apin. I tɔk se: “Dɛn sɔpɔt mi. Dɛn ɛnkɔrej mi fɔ tɔk bɔt am, ɛn dat bin ɛp mi nɔ fɔ fil bad tumɔs ɛn nɔ fɔ vɛks ɛn jɔs kip am na mi at.”

Natali bin gɛt kɔrej we i de pre. I bin tɔk se: “We a de tɔk to Gɔd, dat bin ɛp mi, mɔ di tɛm we a bin fil se a nɔ go ebul fɔ tɔk to no mɔtalman. We a de pre, a kin ebul fɔ tɔk wetin de na mi at. Ɛn dat kin mek a fil fayn ɛn gɛt kolat.”

Yusɛf go kam fɔ no se “tɛm de fɔ mɛn.” (Ɛkliziastis 3:​3) Tray fɔ de tink bɔt gud tin dɛn. Go de rɛst gud wan. Ɛn di tin we impɔtant pas ɔl na fɔ abop pan Jiova Gɔd we de kɔrej wi.—Sɛkɛn Lɛta Fɔ Kɔrint 1:​3, 4.

IF YU DƆN BIG FƆ LƐ YU ƐN PƆSIN DE

If di pɔsin we yu ɛn in de, de mɔna yu fɔ du sɔntin we nɔ fayn, i nɔ bad fɔ tɛl am se, “Nɔ du dat!” ɔ “Pul yu an pan mi!” Nɔ sɛt mɔt de fred se yu bɔyfrɛn go lɛf yu. If i lɛf yu fɔseka dis, dat min se in nɔto bɛtɛ pɔsin we yu fɔ kip. Yu fit fɔ gɛt rial man, wan we go rɛspɛkt yu bɔdi ɛn wetin yu biliv.

TƐST WE DE SHO AW DƐN KIN MƆNA PƆSIN FƆ DU MAMI ƐN DADI BIZNƐS

“We a bin de sɛkɔndari skul, sɔm bɔbɔ dɛn bin de drɔ mi brezia na mi bak ɛn tɔk sɔm rud wɔd dɛn; dɛn kin se if a du mami ɛn dadi biznɛs wit dɛn, a go fil fayn.”—Kɔrɛta.

Yu tink se dɛn bɔbɔ ya bin de

  1. Provok am?

  2. Mek lɛk se dɛn want am?

  3. Mɔna am fɔ du mami ɛn dadi biznɛs?

“Insay di bɔs, wan bɔbɔ bigin fɔ tɔk rud rud wɔd dɛn to mi ɛn ol mi. A nak in an ɛn tɛl am fɔ kɔmɔt nia mi. I luk mi lɛk se a kres.”—Kandis.

Wetin yu tink se dis bɔbɔ bin de du to Kandis?

  1. Provok am?

  2. Mek lɛk se dɛn want am?

  3. Mɔna am fɔ du mami ɛn dadi biznɛs?

“Las ia, wan bɔbɔ bin de tɛl mi se i lɛk mi ɛn i want lɛ mi ɛn in de, pan ɔl we a bin de tɛl am se a nɔ want am. Sɔntɛnde, i kin rɔb mi an. A kin tɛl am fɔ stɔp, bɔt i nɔ kin du am. Dɔn, wan de, we a bin de tay mi shu les, i kam nak mi wes.”—Bɛtani.

Wetin yu tink, dis bɔbɔ bin de:

  1. Provok am?

  2. Mek lɛk se dɛn want am?

  3. Mɔna am fɔ du mami ɛn dadi biznɛs?

Di kɔrɛkt ansa to ɔl dɛn kwɛstyɔn ya na nɔmba tri.

Wetin mek fɔ mɔna pɔsin fɔ du mami ɛn dadi biznɛs difrɛn frɔm we yu de provok am ɔ mek lɛk se yu want am?

Na wan pɔsin nɔmɔ kin de mɔna in kɔmpin fɔ du mami ɛn dadi biznɛs. I kin kɔntinyu fɔ du so ivin we di pɔsin we i de mɔna tɛl am fɔ stɔp.

Fɔ mɔna pɔsin fɔ du mami ɛn dadi biznɛs rili bad. I kin mek sɔmbɔdi du mami ɛn dadi biznɛs wit di pɔsin bay fos.