U-Annette wathi elibele wafuqwa ngubhinya wayakuthi takla phansi. Uthi, “Ngazama ngamandla ami wonke ukuthi ngimlwise. Ngazama ukuklabalala kodwa kwakungathi ngiyanyenyeza. Ngamfuqa, ngamkhaba, ngamtshaya ngenqindi futhi ngamdlepha kodwa ngathi ngisizwa engigwaza ngengqamu ngahle ngoma qha.”

Ubuzakwenzani ngabe usesimeni esinjalo?

Izinto ezimbi zingakwehlela lanxa uhlala uqaphe eqolo njengonwabu. IBhayibhili lithi, “Futhi kakho owaziyo ukuthi isikhathi sakhe sizafika nini: Njengenhlanzi ezigolwa kabuhlungu ngamambule loba izinyoni ezibanjwa esifini, kanjalo abantu bafikelwa yizikhathi ezimbi ezibafikela belibele.”—UmTshumayeli 9:12.

Abanye abasakhulayo njengo-Annette babanjwa iganyavu ngabantu abangabaziyo. Kodwa abanye babanjwa iganyavu ngumuntu abamaziyo kumbe isihlobo. Ngesikhathi uNatalie eleminyaka engu-10 wahlukuluzwa kwezemacansini ngomunye osakhulayo owayehlala eduze langakibo. UNatalie uthi, “Ngangisesaba njalo ngilenhloni zokukhuluma okwakwenzakele.”

U-Annette lokhu ezisola ngalokho okwenzakalayo. Uthi, “Ngihlala ngicabanga okwenzakala ngalelo langa. Ngabe ngamlwisa ngamandla ami wonke. Kodwa wathi esengigwazile ngahle ngoma qha ngokwesaba. Kwakungasela okunye engangingakwenza, kodwa ngihlala ngifisa ukuthi ngabe ngenza okuthile.”

UNatalie laye lokhu embeswe liyezi lokuzisola. Uthi, “Kwakungamelanga ngiphonguthemba loba ngubani. Abazali bami babengifundise ukuthi nxa ngidlala phandle ngingatshiyani lodadewethu kodwa mina angizange ngilalele. Kumele kusolwe mina ngoba ngazwisa abangakithi ubuhlungu ngokunika umuntu lowo ithuba lokuthi angenze njalo. Lokhu kuyawuhlupha umoya wami.”

Nxa uzizwa njengo-Annette kumbe uNatalie kumele uhlale ukhumbula ukuthi nxa ubanjwe iganyavu kuyabe kungasiyo ntando yakho. Abanye bajayele ukuthi lokhu kungenzakala bathi yindlela abafana abadlala ngayo kumbe basole lowo obanjwe iganyavu. Kodwa lokho kakusiloqiniso. Nxa wenziwa isihluku esingaka, kakusilocala lakho!

Kakulula ukwamukela ukuthi kawulacala. Abanye bafela ngaphakathi futhi lokhu kwenza bazisole ngamandla. Ukuzithulela kakukuncedi kodwa kunceda lowo owakubamba iganyavu. Zama elinye icebo elingcono kulokuthi uzithulele.

IBhayibhili lisitshela ukuthi ngesikhathi uJobe ephakathi kosizi wathi: ‘Ngizathulula ubuhlungu bomphefumulo wami.’ (UJobe 10:1) Lawe kungakusiza ukwenza njalo. Ukutshela omunye umuntu kungakusiza ukuthi ukwamukele lokho okwakwehlelayo futhi kuzakusiza uthole impumuzo.

U-Annette wakubona ukuthi ukwenza njalo kuyanceda sibili. Uthi, “Ngatshela umngane ngesimo sami, wasengikhuthaza ukuthi ngiyebona abadala bebandla. Ngenza kuhle ngokuyababona ngoba baxoxa lami okwezikhathi ezithile futhi bangisiza ngabona ukuthi kwakungamelanga ngizisole ngokwakwenzakele. Kwakungayisilo cala lami.”

UNatalie wabatshela abazali bakhe ngokuhlukuluzwa kwakhe. Uthi, “Bangisiza kakhulu. Bangikhuthaza ukuthi ngikhulume ngakho, lokhu kwangisiza ukuthi ngingafukameli inzondo njalo ngingadani kakhulu.”

Okunye okwasiza uNatalie yikuthandaza. Uthi, “Ukuthandaza kwanginceda kakhulu ngezikhathi lapho engangisehluleka khona ukutshela abanye. Ukuthandaza kungisiza ukuthi ngithulule konke okusenhliziyweni yami. Kuyangisiza ukuthi ngibe lokuthula futhi ngingakhathazeki kakhulu.”

Lawe uzakuba ngcono ngoba iBhayibhili lithi ‘kulesikhathi sokuphilisa.’ (UmTshumayeli 3:3) Ungazikhalali futhi zinike isikhathi sokuphumula. Ngaphezu kwakho konke, thembela kuJehova, uNkulunkulu wenduduzo yonke.—2 KwabaseKhorinte 1:3, 4.

Nxa uyinkazana futhi uyengwa ukuthi uziphathe kubi kwezemacansini ungavumi kodwa wothi, “Tshiyana lami!” kumbe uthi, “Ungangibambi!” Abanye besaba ukuthi bangenza njalo bazakwaliwa kodwa wena ungesabi. Nxa ijaha lakho lingakwala kutsho ukuthi vele ukuthandana lalo bekuyikudlala ngomlilo! Umuntu onjalo kakufanelanga ngitsho ngoba indoda uqobo iyawuhlonipha umzimba wakho.

“Ngisesesikolo abafana babejayele ukudonsa i-bra yami ngemuva besebekhuluma amazwi okungeyisa njengokuthi ngizakuba ngumuntu ongcono ngingalala labo.”—UCoretta.

Ungathini ngalokhu okwakusenziwa ngabafana laba kuCoretta?

1. Babedlala laye?

2. Babedlala ngothando?

3. Babemhlukuluza kwezemacansini?

“Sisebhasini yesikolo omunye umfana waqalisa ukukhuluma izinto ezilihlazo ngapha engibamba. Ngalabhulela khatshana isandla sakhe ngathi kasuke phansi kwami. Wangikhangela angani ngingumuntu ohlanyayo.”—UCandice.

Ungathi umfana lo wayemenzani uCandice?

1. Wayedlala laye?

2. Wayedlala ngothando?

3. Wayemhlukuluza kwezemacansini?

“Ngomnyaka ophelileyo, omunye umfana wayehlala engitshela ukuthi uyangithanda lokuthi wayefuna sithandane lanxa mina ngangihlala ngimtshela ukuthi kangimfuni. Kwezinye izikhathi wayephulula isandla sami. Ngangimtshela ukuthi ayekele ukwenza njalo kodwa wayelokhu ephikelela. Kwathi ngelinye ilanga ngibopha intambo yesicathulo, wangitshaya izihlalo.”—UBethany.

Ucabanga ukuthi umfana lo wayemenzani uBethany?

1. Wayedlala laye?

2. Wayedlala ngothando?

3. Wayemhlukuluza kwezemacansini?

Impendulo eqondileyo emibuzweni yomithathu ngu-C.

Kuyini okwenza ukuhlukuluza umuntu kwezemacansini kutshiyane lokumqala kumbe ukudlala ngothando?

Ukuhlukuluzwa kwenziwa lowo ohlukuluzwayo engafuni. Lowo ohlukuluza omunye uyaphikelela lanxa etshelwa ukuthi ayekele lokho akwenzayo.

Ayisiyo ndaba encane le. Kungenza umuntu acine ebanjwe iganyavu.