Muthu mumoshi wakuatele Annette, wamubuishile hashi, uvi Annette gajiyilego muthu muene ndo. Annette wazuela egi: “Ngamuluishile nu ngolo jiami jiagasue. Ngatataganyele, uvi dizui diazogelego. Ngamulutuile, ngamubetele gu muila, nu mu phala, ngamukazele mbonde. Mu tangua diene, ngavuile muthu wangutua phogo. Ngolo jiagasue jianguhuile.”

Gula ndaga eyi yagubuidile aye, itshi wakhalele naye gukalagala?

Gula udi muwenda hanze mu phipha, wajiya gudilonda ha gula ndaga jia luholo elu jigubuilago. Ikhale ngenyi, ndaga jiabola jiajiya gubua. Biblia idi muzuela egi: “Athu ana lenga phushi ana bingago tangua diagasue hadi ene mulenga phushi. Athu adi nu ujiyi anago gubinga tangua diagasue handaga tangua nu ndaga eji akhalelego mutangiza, jiana gubuila muthu wagasue.”—Mulongeshi 9:11.

Mavuala ako gifua Annette, ana kuatewa gu ngolo ha gubungisa muila nu muthu ashigo mujiya. Uvi ako anasagesewa ha gubungisa muila gu ngolo nu muthu wa gujiya nga muthu wa mu fami yawo. Tangua Natalie akhalele nu ivo kumi, muvuala mumoshi wa mu kartie yawo, wabungishile nenji muila gu ngolo. Natalie udi muzuela egi: “Hathomo ngavuile woma nu sonyi jiavula, hene ngatunyine guwambela nga muthu.”

Uu nu mangino, Annette wana gudisagesa mukunda nu ndaga ya mubuidile. Udi muzuela egi: “Ngana gutangiza muavula ndaga yangubuidile lusugu luene mu phipha. Ngana gutangiza egi ngakhalele naye gukalagala ngolo ha guluisa muthu muene. Uvi tangua angutuile phogo, ngavuile woma wavula. Ngakhalelego nu ngolo jia gukalagala nga gima gimoshi, uvi ngana gumona egi ngakhalele naye gukalagala ndaga imoshi.”

Natalie nji wana gulua nu matangi abola a ndaga yamubuidile. Udi muzuela egi: “Ngakhalelego naye gudishila mutshima ngenyi ndo. Mvuaji jiami jiatumbidile mukhuala egi ame nu galenge gami tudi naye gukhala fundo dimoshi tangua tudi mudikenesa hanze, uvi ame ngatumagelego ndo. Hene, ngana gutangiza egi ame ngahanele mona yala muene njila ya gungubolesa. Ndaga yangubuidile yahanele enya fami yami lamba diakola; ngana gudivua egi ame ngakhalele ha gishina gia lamba diene. Ngana gulua nu ndaga yene muavula.”

Gula wana gudivua gifua Annette nga Natalie, jiya egi gila muthu wakuatewa gungolo ha gubungisa muila, ishigo gutshigina guenji ndo. Athu ako ana gumona egi ndaga eyi ishigo diago mulonga ndo, ngenyi ana gumonesa egi gula ana mala abungisa muila nu ana akhetu gu ngolo ishigo mulonga wabola; ana gumonesa luko egi ana akhetu abungishile muila gu ngolo ene atshiginyile ngenyi. Gushigo nga muthu wana tshigina egi muthu muko abungise nenji muila gu ngolo. Hene, gila muthu wabungishile gale naye muila gu ngolo, ishigo gubola guaye ndo!

Yadiago, guzuela egi “ishigo gubola guaye ndo” idi mulonga waleba; uvi ha guyitshigina yajiya gukhala diago lamba. Athu ako ana gulandula gutangiza ndaga jiabola jiaabuidile, enji ndaga jiene jiana guaahana lamba mu matangi. Uvi guhuena tedie gudi mukunda nu gubonga gua nanyi, guaye nga gua muthu wagukuatele ha gubungisa nenji muila gu ngolo? Udi naye nji gutadila ndaga iko.

Biblia idi gutuwambela egi tangua Yobo ataganele nu malamba akola, wazuelele egi: “Mbanguhuenyigo hangudi nu jiphashi mu mutshima.” (Yobo 10:1) Gula walandula gifezegeselo gia Yobo, mbawuheta gubonga. Guwambela muthu wana gushila mutshima ndaga yene guajiya gugukuatesa ha gukolesela gu ndaga yene. Guajiya nji gugukuatesa ha gukatula matangi abola.

Annette wamonele egi gukalagala ngenyi, idi ndaga ya giamatshidia. Wazuela egi: “Ngatele maga nu futa diami mumoshi wa mutshima, wangukolesele ha guta maga nu akulu muyadi a mu hungu dietu. Ngakalegele ngenyi. Ngatele nawo maga mbala jiavula, anguwambelele diago ndaga ngakhalele najio funu. Anguwambelele egi ndaga yangubuidile yakhalelego gubola guami ndo. Yakhalelego gubola guami nga hazonda.”

Natalie wawambelele mvuaji jienji ndaga yamubuidile. Udi muzuela egi: “Mvuaji jiami jia ngukuatesele nu jia ngukolesele ha guzuelela ndaga yene. Ngenyi, yangukuatesele ha gukatula sonyi nu woma ngakhalele nawo.”

Natalie wahetele luko ukuateshi mu gisambu. Wazuela egi: “Guta maga nu Nzambi mu njila ya gisambu gua ngukuatesele diago handaga matangua ako, ngakhalelego guwambela nga muthu ndaga jiami. Tangua ngudi mukalagala gisambu, ngajiya guzuela ndaga jiagasue. Yana gunguhana diago guhuima gua giamatshidia.”

Aye nji wajiya gumona egi gudi nu “tangua dia guwelugisa.” (Mulongeshi 3:3) Bamba muila waye nu matangi aye. Hululuga muavula. Luko, zegemena gudi Yehowa, Nzambi wa uwalaganyi mu mahugo agasue.—2 Kolinto 1:3, 4.

Gula udi mona mukhetu nu wadizumba nu yala ha gudizula nenji mu ulo, uvi yala muene waguwambela egi mukalagale gubola, muwambele nu gikhesa giagasue egi: “Ukalagalago ngenyi ndo!” nga, “Ungukuatshigo ndo!” Guzuela ngenyi gushigo mulonga wabola. Uvigo woma egi gula watshita ngenyi, yala muene mbawugutuna. Gula wagutuna mukunda nu ndaga yene, jiya egi gashigo yala wabonga ndo! Udi nu funu ya yala watagana, udi munemesa muila waye nu matangi aye.

“Gu khalasa, ana mala akhalele gungunana gu soutien gu ngima nu gunguwambela mbimbi jiabola egi: gula ngabungisa nawo muila mbanguvua gufula.”—Coretta.

Udi mutangiza egi, ana mala anyi akhalele mukamba itshi?

1. Gukena nenji?

2. Gumulumbula?

3. Gumusagesa ha gubungisa nenji muila?

“Tangua tuakhalele mu bus, mona yala mumoshi wasendesele gunguwambela ndaga jiabola nu gungukuata gu muila. Ngakatudile koko dienji gu muila wami, ngamuwambelele egi katuga. Wangutalele gifua ngakhalele muenya malui.”—Candice.

Udi mutangiza egi mona yala owu wakhalele mukamba itshi?

1. Gukena nenji?

2. Gumulumbula?

3. Gumusagesa ha gubungisa nenji muila?

“Mu givo giabalega, mona yala mumoshi wakhalele gunguwambela egi wana gunguzumba, nu wakhalele mukamba phamba tuzoge nenji; uvi ame ngakhalele mutuna. Matangua ako, wakhalele gungubabata gu koko. Ngamuwambele egi bemba, uvi gavuile ndo. Lusugu lumoshi, ngakhalele musudiga saphata, wangubetele mbanda gu matago.”—Bethany.

Udi mutangiza egi mona yala owu wakhalele mukamba itshi?

1. Gukena nenji?

2. Gumulumbula?

3. Gumusagesa ha gubungisa nenji muila?

Mvutu yabonga gu mihu yagasue eyi thatu idi C.

Gudisha gutshi gudi mukatshi dia gusagesa muthu ha gubungisa nenji muila, gudikenesa nenji, nu gumulumbula?

Matangi a gusagesa muthu ha gubungisa nenji muila ana sendesa mu mutshima wa musageshi. Ikhale muthu udi musagesewa wawambela musageshi ha gubemba, ganago gubemba ndo.

Gusagesa muthu ha gubungisa nenji muila gushigo ndaga ya gukena nayo ndo. Yajiya gutuma muthu ha gubungisa muila nu muthu muko gu ngolo.