Annette waphaphama indvodza seyimtsele phansi kwaba ngukhona abona kutsi kwentekani kuye. Utsi: “Ngetama kwenta konkhe lokusemandleni ami kulwisana nayo, ngamemeta, kodvwa ngaphelelwa ngumoya. Bengimfuca, ngikhahlela, ngimfaka tibhakela futsi ngimkalabha. Ngulapho ngeva khona asangisika ngemukhwa. Ngavele ngaphelelwa ngemandla.”

Yini lobewungayenta kube bewungaba sesimeni lesifana nesa-Annette?

Ngisho nome ungahlale uphapheme kangakanani nawuhamba ebusuku, kukhona lokubi lokungakuvelela. LiBhayibheli litsi, “Ematubane lamakhulu akusiwo lenta umuntfu aphumelele emncintiswaneni, . .  . nemphumelelo ayisiyo yalabanelikhono; kodvwa sikhatsi nematfuba kubehlela bonkhe.”—Umshumayeli 9:11.

Njenga-Annette, labanye bantfu labasebasha bahlukunyentwa bantfu labangabati. Kantsi labanye bahlukunyetwa bantfu lababatiko, ngisho natihlobo tabo imbala. Ngesikhatsi Natalie aneminyaka lelishumi kuphela budzala, wahlukunyetwa ngekwelicansi ngulomunye umfana labesakhulakhulile ngeminyaka labehlala edvutane nasekhaya kubo. Utsi, “Benginemahloni kakhulu futsi ngesaba kangangekutsi ekucaleni kute lengamtjela ngalendzaba.”

Nanyalo, Annette usacabanga kutsi loko lokwenteka kuliphutsa lakhe. Utsi, “Lokwenteka ngaloba busuku ngisakubona engcondvweni yami. Ngiva shengatsi bekufanele ngilwe kakhudlwana nalomuntfu. Kodvwa liciniso likutsi ngemuva kwekutsi asangihlabe ngemukhwa, ngafikelwa kwesaba lokukhulu. Kute lokunye lengaba nemandla ekukwenta, kodvwa ngicabanga kutsi bekufanele ngente leminye imetamo.”

Natalile naye uphindze ahlushwe nakutiva anelicala. Utsi, “Bekungakafaneli ngitetsembe kakhulu. Batali bami bebasiyale kutsi nasidlala ngaphandle mine nasisi wami sihlale sindzawonye, mine angizange ngilalele. Ngicabanga kutsi ngimi lowaniketa lomuntfu litfuba lekungilimata. Lokwenteka kwawuphatsa kabi kakhulu umndeni wakitsi, futsi ngiva shengatsi ngimi lowubangele lobuhlungu. Loku ngiko futsi lokungikhatsata kakhulu.”

Nangabe utiva ngendlela bo-Annette naNatalie labativa ngayo, hlale ukhumbula kutsi umuntfu loke wahlukunyetwa ngekwelicansi akusuye lovumele loku kutsi kwenteke kuye. Labanye basitsatsa melula lesimo basebentise taba letinjengekutsi kuyimvelo kutsi bafana bente intfo lenjena, nome batsi labo labake bahlukunyetwa bebaticelela. Kodvwa phela kute umuntfu lokumfanelako kuhlukunyetwa ngekwelicansi. Nangabe wake waphatfwa ngalendlela, akusilo liphutsa lakho!

Kuliciniso kutsi kulula kuwafundza phansi lamavi latsi “akusilo liphutsa lakho,” kodvwa kungaba lukhuni kuwakholelwa. Labanye abakhulumi ngendlela labativa ngayo ngaloko lokwenteka bese bahlushwa ngulokutiva banelicala kanye nanguleminye imicabango lemibi. Ngubani lokufanele ahlushwe kutiva ngalendlela—nguwe yini nome ngulomuntfu lomubi? Kufanele ucabangisise kahle ngalendzaba.

LiBhayibheli lisitjela ngaJobe indvodza lebeyilungile kutsi ngalesikhatsi ikhatsateke kakhulu yatsi: “Ngako-ke ngitawusola ngenkhululeko, ngikhulume ngiphumisele bumunyu bemphefumulo wami.” (Jobe 10:1) Nawe kutakusita kwenta lokufanako. Kukhuluma nemuntfu lometsembako kutakusita kutsi ukwemukele lokwenteka futsi kukwehlisele nekukhatsateka.

Annette wabona kutsi loko kuliciniso sibili. Utsi: “Ngakhuluma nemngani wami lomkhulu, wangikhutsata kutsi ngicoce nalabadzala belibandla lakitsi. Ngijabula kakhulu ngekutsi ngenta njalo. Kanyenti bebahlala nami phansi bangitjele loko vele lebengifuna kukuva—kutsi loku lokwenteka bekungasilo liphutsa lami. Kute lobekuliphutsa lami kuko konkhe lokwenteka.”

Natalie naye wakhuluma nebatali bakhe ngekuhlukunyetwa kwakhe. Utsi, “Bangikhutsata kakhulu, basho nekutsi ngibokhuluma ngako, loko kwangisita kutsi ngingeva buhlungu lobukhulu kakhulu futsi ngingabi nentfukutselo lenkhulu ngekhatsi kimi.”

Natalie uphindze advudvutwe nangumthantazo. Utsi, “kwangisita kakhulu kukhuluma naNkulunkulu, ikakhulu etikhatsini lapho bengingakhoni kukhuluma nalomunye umuntfu ngako. Nangithantaza, ngikhuluma ngikhululekile. Kuthantaza kunginika kuthula sibili futsi kungisite ngehlise umoya.”

Nawe ungatfola kutsi sikhona ‘sikhatsi sekuphilisa.’ (Umshumayeli 3:3) Tinakekele emtimbeni nasendleleni lotiva ngayo. Tinike sikhatsi sekuphumula. Ngetulu kwako konkhe, yetsembela kuJehova longuNkulunkulu wendvudvuto yonkhe.—2 Khorinte 1:3, 4.

Nangabe uyintfombatane futsi kunemuntfu lofuna utiphatse kabi naye ngekwelicansi, kute lokubi ngekumtjela utsi, “Ungangitsintsi!” nome utsi, “Susa sandla sakho kimi!” Ungesabi kutsi singani sakho sitakushiya. Nangabe vele sikushiyela loku, asikakufaneli! Ufanelwe yindvodza sibili, lewuhloniphako umtimba wakho nendlela lotiphetse ngayo.

“Nangisafika e-high school, bafana bebatsandza kungidvonsa ngebhodi yami bese basho emavi lahlabako lanjengekutsi banesifiso sekulala nami.”—Coretta.

Ucabanga kutsi labafana

1. Bebamdlalisa?

2. Bebadlala naye ngelutsandvo?

3. Bebamhlukumeta ngekwelicansi?

“Nasisebhasini, lomunye umfana wacala kusho tintfo letimbi kimi futsi angibamba. Ngamshaya lesandla sakhe ngamtjela kutsi akasuke kimi. Wangibuka njengeluhlanya.”—Candice.

Ucabanga kutsi lomfana bekentani ku-Candice?

1. Bekamdlalisa?

2. Bekadlala naye ngelutsandvo?

3. Bekamhlukumeta ngekwelicansi?

“Kulomnyaka lophelile, lomunye umfana abesolo angitjela kutsi uyangitsandza futsi ufuna kungikhipha ngisho noma bengisolo ngimtjela kutsi angifuni. Ngalelinye lilanga wangishikisha umkhono. Ngamtjela kutsi angiyekele, kodvwa wachubeka. Ngatsi nangisabopha tintsambo teticatfulo tami, wangibhansuta tibunu.”—Bethany.

Ngembono wakho, lomfana:

1. Bekamdlalisa?

2. Bekadlala naye ngelutsandvo?

3. Bekamhlukumeta ngekwelicansi?

Kuyo yonkhe lemibuto lemitsatfu imphendvulo lekahle ngu-C.

Yini leyenta kuhlukunyetwa ngekwelicansi kwehluke ekudlaliseni umuntfu nome ekudlaleni naye ngelutsandvo?

Kuhlukumeta ngekwelicansi kwentiwa ngumuntfu kulomunye. Kona kuyachubeka ngisho nome lona lokwentiwa kuye asho kutsi akafuni.

Kuhlukumeta ngekwelicansi akusiwo umdlalo. Kungaholela ekugagadleleni umuntfu.