Ja Anet jipji man luʼum yuja skontra bʼajtanto oj ya sbʼaj kwenta ja jas wan ekʼeli. Ja Anet yala: «Jleʼa modo jkoltajel jbʼaj. Jleʼa modo awanel, pe mi elkuj. Jutbʼin, jwetalan, jmakʼa sok jloxo. Sok wajto kabʼ syajbʼeson sok jun kuchiyo. Ja bʼa jutsʼin jaw, tixa yopijiyon sok mixa bʼobʼ jkoltay jbʼaj».

Ta ja weʼn x-ekʼa bʼaj jachuk, ¿jas oja kʼuluk?

Ama waxa talnabʼaj, bʼobʼta wala ajyi kʼelan jakan ja yajni wala el ja bʼa akwali, pe bʼobʼta ayni jas oj ekabʼaj. Pes ja Biblia wa xyala: «Ja maʼ jel x-ajni mi tolabidaʼuk wa skʼulan ganar ja ajneli, [...] soka maʼ jel yiʼoj snajeli mi tolabidaʼuk lek x-ilji; yujni ja tyempo soka jas mi xmajlaxi oj ekʼuki wa x-ekʼ sbʼaje spetsanile» (Eclesiastés 9:11).

Jujuntik keremtik akʼixuk, jastal ja Anet, mini snaʼawe sbʼaj ja skontra. Bʼa tuk ekʼele, kʼotele ixuk winik bʼa wa snaʼa sbʼaje ma june bʼa spamilya. Ja Natalia kechanto yiʼoj lajune jabʼil yajni kʼulji violar yuj jun kerem ja bʼa slugari. Ja yeʼn wa xcholo: «Jelni kʼixwel sok jel xiwel kanyon ja yuj ja bʼajtanto mini maʼ kala yabʼ».

Ja Anet jelto xya smuluk sbʼaj yuja jas ekʼ sbʼaji. Ja yeʼn wa xcholo: «Tikʼanxtani wa xkaʼ juljkʼujol ja jas ekʼ ja akwal jawi sok wantoni xpensaraʼan ojni bʼobʼ jkolta jbʼaj mas ajyi. Anima tixa jyopes jbʼaj ja yajni syajbʼeson soka kuchiyo, pe wantoni xpensaraʼan ayni jas mas oj bʼobʼ jkʼuluk ajyi bʼa mi oj kaʼ jbʼaj».

Ja Natalia cha wantoni xya smuluk sbʼaj yuja jas ekʼ sbʼaji. Ja yeʼn wa xcholo: «Mokxta bʼi jel jipjkʼujola. Ja jnantati kechantani wa xya elkotikon tajnel bʼa jwera ta lajan ayon soka kijtsʼini, pe mini jkʼuʼanyile. Ja yuj, wani xkʼuʼan lajansok keʼni jleʼa ja jbesino. Ja jpamilya jel yiʼaje wokol, sok jelni xkaʼ jmuluk jbʼaj yuja wokol yiʼajeʼi. Jani jaw ja mas jel yaj wa xkabʼi».

Ta jach aya xa wabʼ jastal ja Anet sok ja Natalia, mok chʼayuka kʼujol ja yajni ay maʼ wa xkʼulji violar mini yeʼn wa skʼana. Jujuntik mini xyilawe stʼilanil ja tikʼe mulal jaw sok wa xyalawe yujni jachuk ja winikeʼi ma yeʼn wa xlejiye. Pe mini maʼ wa skʼana oj ekʼ sbʼaj jun wokol jastal jaw. Ta ja weʼn kʼulubʼala violar, naʼa ja it: mini weʼnuka mul.

Bʼobʼta jelni pasil yaljel ja jaw, pe bʼobʼta mini pasiluk skʼuʼajel. Jujuntik maʼ ixtalajiyeta mini xyalawe ja jastal wa xyabʼ ayeʼi sok yeʼnta wa xya smuluk sbʼaje sok stuchʼilta wa xwokolaniye. Pe ¿maʼ wa xya el slekilal ta mi jas awala? ¿Weʼna, ma jaʼa maʼ yixtalana? Anto, ¿mi maʼ masni lek ja oja leʼ akoltajel?

Ja Biblia wa staʼa tiʼal bʼa jun winik toj sbʼiʼil Job, pe yajni wan ekʼel sbʼaj jun tsatsal wokol, ja yeʼn yala: «¡Ojni kal ja bʼa skʼajal ja jwokoli!» (Job 10:1). Yaljelyabʼ june bʼa waxa jipa akʼujol ojni bʼobʼ skoltaya bʼa oj yabʼ stojolil ja jas ekʼi sok jachuk masni oja wa kulan. Bʼobʼta ojni cha skoltaya ta jach akʼulan ja weʼn.

Ja Anet jachni skʼulan. Ja yeʼn yala: «Kala yabʼ jun kamiga soka yeʼn yalkabʼ labʼi kalyabʼ jujuntik ansyano bʼa kongregasyon. Jelni xyaki gusto yuja jkʼulani. Ochye loʼil jmok jitsan ekʼele sok jani yalawe kabʼ ja jas mero wa xkʼana oj kabʼi: bʼa mibʼi tʼun keʼn ayuk jmul».

Ja Natalia yalyabʼ ja snantat ja jas ekʼ sbʼaji. Ja yeʼn wa xyala: «Mini sjipawonekani. Cha skoltayone bʼa oj jcholyabʼye, ja it skoltayon bʼa mi jel tajkel sok triste oj ajyuk ja jkʼujoli».

Cha jelni koltaji ja yajelyi orasyon. Ja yeʼn wa xcholo: «Jelni skoltayon ja yajel ekʼyi ja Dyosi, mas ja yajni wa xkabʼ mi xyaki gana bʼa ay maʼ oj kalyabʼi. Yajni wa xkayi orasyon, wani xbʼobʼ kalyabʼ ja Dyos spetsanil ja jastal wa xkabʼ ayoni, soka jaw jel xya ajyukon laman».

Ja weʼn ojni awil bʼa ayni jun ‹tyempo bʼa tojbʼel› (Eclesiastés 3:3). Talnay jawa sakʼanili soka jastal wa xtax jawa kʼujoli, sok jijlan lek. Pe ja mas tʼilani: leʼa ja Jyoba, ja Dyos bʼa wa xyaʼa kulan jkʼujoltik (2 Corintios 1:3, 4).

Ta jawa makbʼen wa stʼenawa bʼa ay jas oja kʼulukex bʼa mi lekuk, alayabʼ sok mini tʼun xiwel: «¡Moka kʼuluk ja jaw!» ma «¡Aʼeluk jawa kʼabʼi!». Mokni kanan chʼabʼan yuja xiwel bʼa oj yaʼakan. Ta yaʼawakani, yujni mi skʼanawa meran. Pes ojtoni ataʼ ja maʼ meran wa skʼanawa: bʼa oj skisa ja weʼn sok oj skis ja jas waxa kʼuʼani.

«Yajni ay kiʼoj 13 ma 14 jabʼil, ja keremtik bʼa keskwela wa sjokoweki ja yakʼil ja jbrasier ja bʼa jpatiki sok wa xyalawe kabʼ jastik jel kistal: ‹Jelni oja kʼul gusto ja yajni xkʼulantiki›» (Careta).

¿Oj maʼ awal ja keremtik it...

1. ... wane tajnel loʼil?

2. ... wa skʼanawe?

3. ... wane yixtalajel bʼa oj waykesok?

«Ja bʼa autobús, jun kerem kʼe yalkabʼ jastik jel kistal sok kʼe syamon. Jutbʼin el ja skʼabʼi sok kala yabʼ aʼeluk ja bʼayoni. Ja yeʼn kan skʼelon bʼa lajansok mi jtaʼunej jtsatsal» (Candis).

¿Oj maʼ awal ja kerem it...

1. ... wan tajnel loʼil?

2. ... wa skʼana?

3. ... wan yixtalajel bʼa oj waysok?

«Ja jabʼil ekʼi, jun kerem wa xyala kabʼ wanbʼi skʼulanon gusto sok wa skʼana oj elkotikon paxyal. Ja keʼn tolabida kala yabʼ miyuk. Ayni ekʼele, wa smasaki ja jkʼabʼi. Wa xkalyabʼ mok skʼuluk, pe mi xyabʼ kʼinal. Jun kʼakʼu, yajni wanon smochjel ja yakʼil jxanabʼi, ja yeʼn ekʼ smakanki ja xchoj jtopi» (Betani).

¿Oj maʼ awal ja kerem it...

1. ... wan tajnel loʼil?

2. ... wa skʼana?

3. ... wan yixtalajel bʼa oj waysok?

Ja sjakʼjeliki jani bʼa yoxili.

¿Jasa stukil yiʼoj ja ixtalanel bʼa ay maʼ wayelsok soka kʼanwanel ma ja tajnel loʼil?

Ja ixtalanel bʼa ay maʼ wayelsok mini gusto wa x-aji ajyuk ja maʼ wa xkʼulajiyi ja it. Ja wokol it mini xkʼot tikʼan anima awaltayabʼ ja maʼ wa xyixtalana.

Ja ixtalanel bʼa ay maʼ wayelsok xiwelani sbʼaj. Ayni oj bʼobʼ kʼuljan violar.